Des. Erasmi Roterodami Dialogus Ciceronianus: sive De optimo genere dicendi

241쪽

ere simios Ciceronis Simalem, In i a Quiens , volo, is, Politian , non ut m iam hominu ed ut lium parenti eadem loquens , quae dixerat rolitianus multis verbis prosequatus , tandem velut immemor fui, fatetur e masse esse simium Ciceronis,

am alterum filium. Si vox haec

aliorum , complactitur Salustium, L vium, Quintilianum, Senecam quis non malit se esse similem illis, quem admodum filius similis est patri quam sic esse similis M. Tullio, quemadmodum simia similis est homini Polt haec multa congerit m eos, quὶ sese ingurgitant varia lectione , nec ea quae legunt concoquunt. Horum orationem exiliare scabram , inconditam Lasperam. Sed quid haec ad epistolam Politiani Si sentit imilio , cur ita respondet quasi distentiat Si diisentit, quae Politianus proba erant refellenda. Nam 1llud vel maxime Ciceronianum est, dispicere quid sit in controversia, quid conveniat cum adversario, in quo sit causae status , neque quic-

quam

242쪽

quam extra causam dicere. Proinde prolixam epistolam elaboravit Cortesius, magis quam Ciceronianam, cui elut aliena loquenti, nihil respondit Politianus. At Politianus , qui audiebat non Ciceronianus, quanto melius Ciceronem exprimit bes vlore licet epistoli, non tantum sententiarum argutia, verum etiani verbis

aptis , elegantibus , a significantibus' tiamsi me non agit, huius viri meritis famam apud eruditos Italia , malignius respondisse quam ob rem, nescio. . Neque vero naihi dicuntur liae in suggillationem Cortesii ne cnim colatu meliosum est, postponi vix cuiquam imitabili Politi an sed ut adolescentibus exemplo

commonstretur, quid sit, vere Ciceronem apta mere. 4 Pi L. Tot ambagibus nos circumagis, Bul ephore, ut parum absit, quin ex H pologo fiam Ndiponoos um tu sint pliciter explana , quid de Cicerone , quidque delaoc imitando sentias. Nos C P. Hoc ipsu in ego pervelim nam eo propemodum tua me per durit oratio, ut

243쪽

a tuerim tuis obtemperare consiliis. v cc o. Nihil arbitror restare , ni sit quae sparsim disserta sunt hactenus, compendium contrahamus. N GOPo. Quis tibi videtur M. Tuli ius allu LEPH. Dicendi artifex optimus, sitque etiam, ut ter thnicos, vi bo-uc quem arbitror . si Christianamhilosophiam didiciiset, in eorum nu- ro censendum fuisse, qui nunc obatam innocente pieque trans adta ira I ro divis honorantur. Artem dc

um in illo plurimum valuisse fateor: multo maximam eloquentiae suae item debit: naturae, quam nemo bi dare potest. Nec alium Latinis riptoribus arbitror magis habenum in sinu pueris, de adolescentibus,

ut in eloquentiae laudem educantur. oetarum tamen lectionem Latinoum di in taxat volo priorem esse quod oc Musae genus magis convenit aeta tenerae . Nec quemquam ad Cicenis accuratam imitationem vocarito, nisi prius cognitis artis Rhetoicae praeceptis. Post haec adesse volommonstratorem artis, veluti solent

244쪽

21 ERAs. ROTERO D. pictores discipulis in tabula quapiam insigni demonstrare, quid ex arte factum sit, quid contra Rursus M. Tullium , in parte studiorum , praecipuum ac primum esse volo, non so-iuna nec sequendum tamen puto sed imitandum potius , atque aemulandum etiam. Etenim qui sequitur, alienis ingreditur vestigiis , .servit praescripto. Porro vere dictum est , cum non posse bene ambulare , qui pedem semper ponit in alieno mesigio me unquam bene natare, qui non audet abiicere suber. Imitator autem non tam

eadem dicere studet quam similia,

amo ne similia quidem inccrdum , sed paria magis. Emulator vero contendit etiam melius dicere , si possit. Nullus autem fuit unquam tam absolutus artifex , in cuius opere non aliquid deprehendas, ouod melius reddi possit. Ad hcc nolim nanc imitationem nimis anxiam ac superstitiosam esse. Nam hoc ipsum obstat quo minus efficiamus quod volumus. Nec ita censeo M. Tullium adamandum ut a cae teris omnibus abhorreas, sed optimos quos-

245쪽

n uosque pri naus legendos,&ex opti- iis, quid in quoque est optimum, x- ei pendum neque enim est nec elle

quenquam totam imiteris. Nec il-

os aspernandos censeo, qui dictionem uidem non multum noratri sed ta- rent crum copiam suppeditant, veluti Ar teles, Theophrastus, Scutimus. Ad hiaec nolim quenquam sic addictu elle iceroni imit ado, ut a suo recedat e Cio, HValetudinis vitaeque dii pendio consectetur, quod repugnante Minerva, o possit assequi, vel nimio constatuis rum sit, si tandem assequatur. Praeterea nolim hoc solum agi, nec ita laude Ci-

ceroniana dictionis ambiendam arbi-2 tror, ut liberales disciplinas , cum pii- mis necessarias, negligas. Ab istis vero, velut a peste cavendum, qui clamitant, esse nefas uti voce quae non repertatur in libris Tullianis. Posteaquam

nes vitigarem consuetudinem quicquid vocabulorum deprehenditur apud idoneos scriptores , usurpemus nostro ut quum opus est. Et, fidu-tius obsoletumque videtur , quod a

246쪽

iis ER A s. o TERO D. paucis sit usitatum, nos in lucem proferamus, crebraque ac tempestiva usurpatione molliamus. Quae tande tv invidia sit, quum veteres Graecor uis Voces mutuo sumpserint, quoties Latinae vel deerant, vel minus significan tes habebantur; nos, ubi res postulat, et dictonibus , quas apud probatos au

tores comp*rili lusci temperare Nec minore

illi, qui reiicienduini omnino lectu indignum vociferari solent, quicquid verbis , formulis in umeris non effectum sit ad Ciceronis imitationem, quum liceat diversis virtutibus, si nosi ariles , certe pares esse Ciceroni Absit a nobis haec fastidiosa morositas, quin potius quod Naso ludens narrat sibi accidisse in puellarum amoribus, id nos serio praestemus in

au totum lectione. Ille proceram com

naen dabat puellam q io heroina vi

de re tu , brevis placebat ob commoditatem, primam talem flos ipse commendabat, grandiorem rerum usus, in illiterata delectabat simplicitas, in erudita ingenium , in candida coloris

247쪽

ci ς 3RONIANus. 22'ratiam amabat, infusca nescio quiditentis gratiae sibi fingebat. Eodem

iidore , si nos ex singulis scriptori-γus excerpemus quod habent proban- ilum, nullum fastidiemus, sed ex omni-

u aliquid delibabimus , quod no-

'ram condia orationem. Caeterum laudante omnia providendum ne sim, ex ac rud Patas Ciceronian cognom1 prout decepta , pro Ciceroniana Harpagana Videmus enim huiuinio

id peties, nondum prorsus extinctas, Subinde meditari repullulascentiam, sub hoc fuco veteres haereses , sub alio Iudaismum, sub alio paganitatem. si ante complutes annos factione ο- triti emperant apud Italos Platonico-xrum4 Peripateticorum Facessant haec dissidiotum cognomina, ea potius itai culcemus , qui in studiis D reli- ione, di in omni vita concilient atrantque mutuam benevolentiam. Pro inde de rebus sacris primum ea cona-

bibenda est persuasio quae vere Chri- istiano digna sit. Id si fiat, nihil videbitur ornatius coelesti Philosophia,

nihil suavius Iesu christi nomine, rubu

248쪽

is ERAs. ROTERO D. nihil venustius vocabulis, quibus Ecclesiae luimina res arcanas tractarunt.

Nec videbitur illius sermo venustus, qui non congruit persona , nec rebus est accommodatus monstrosus etiam qui res pietatis tradita verbis impiorum, quique niateriam Christianam paganicis nugis contaminat. Quod quid hic veniae datur adolescentiae, nsibi sumat idem iuris aetas provectior Qui sic est Ciceronianus , ut parum si Christianus, is ne Ciceronianus qui dem est, quod non dicit apte, non e nitus intelligit ea de quibus loquitur, non afficitur his exanimo de quibus

verba facit. Postremo, non eodem ornatu tracta res sua professionis, quibus Cicero tractavit argumenta suorum temporum. Huc discuntur Disciplinae, huc Philosophia, huc eloquentia; ut Christum intelligamus; ut Christi gloriam celebremus. Hic est totius eruditionis, eloquentia scopus. Admonendi sumus cillus ut quod

Cicerone praecipuum est , imitemur. Id non in verbis, aut orationis sup etficie;

sed in rebus ac sententiis, in ingenio

249쪽

Gi crini mi Am s. 23 Itonsitoque situm est. Quid enim re- ert, si filius parentem o iis lineamenis referat, quum ingenio moribusque sit dissimilis Postrem si non contin- et nobis, ut istorum suffragiis Cicei oniani dicamur, moderate ferendum est, quod nobis cum tot egregiis viris, quos ante recensuimus, commune est.

Stultum est sequi, quod assequi non pos

is. Delicatum ii, ob id misere discrucia- i, quod tot eximiiscriptores a quo tule-unt animo: Indecorum ei asse lare, qua obuio congruunt Ineptum est aliter velle dicere quam res postulat Insanum s tatu vigilii emere, quod vix usquait usuifuturu H ut, sim o di feris et harinacis Medicus ille meo me morbo liberavit. Quae si non gravabimini devorare, spero futurum , ut ue osopo ne, δἰ te Hypologe febris ista relinquat. HYP. Ego sane iam ludum morbo le- . ovatus sum. Nos. Et ipse propemodum; nisi quod mali diu familiaris etiamnui eliquias aliquas sentio Bu L. Istae paulatim elabentur: ii quid opus erit, denuo, λόν, medicuna

accersemus.