Historiarum libri Titus Livius ex recens. Heinsiana [volume 3]

231쪽

velut gno a praetore dato ad diripiendam urbem passim di urrerunt. milius primo

resistere dc revocare , dicendo, captas, non deditas, diripi urbes: in his tamen arbitrium este imperatoris, non militum . Posteaquam ira avaritia imperi potentiora erant praeconibus per urbem mittis, liberos omnes in forum ad se convenire jubet, ne violarentur Icin omnibus quae putas potestatis fuerunt, fides constitit pra: toris Vrbem agrosquet suas leges iis res uit: quia jam hiems appetebat, hocaeae portus adhibernandum classi delerit

Per idem fere tempus consuli transgresto Antorum Maronitarumq; es , nunciatur, victam regiam clauem ad Myonnesum, relictamque praesidio Lysimachiam elle. Id multo quam de navali victoria Laetius fuit isti cive posteaquam e venerunt refertaque urbs omnium rerum commeatibus, velut in ad ventum exercitus praeparatis, eos excepit ubi inopiam ut

Dinam , laboremque in obsidenda urbe sibi

proposuerant. Ibi paucos dies stativa habuere ut impedimenta aegrique consequerentur, qui palum per omnia Thraciae castella sessi morbis ac longitudine viae relicti erant Receptis om- h si rursus iter per Chersonnesum, Heli pontum perveniunt ubi omnibus cura regis Eumenis ad trajiciendum praeparatis, ve- .it in pacata littora , nullo prohibente, aliis

alio delatis navibus, sim tumultu cra edi

Ea vero res Romanis auxit animo, conces. rum libi transitum cernentibus in Asia r -

cerant. Stativa deinde ad Helleseontum ali

quamdiu habuerunt quia die Cie vis,

232쪽

22 T. et i v I rancilia moventur, religiosi ad iter inciderant. iidem dies P. Scipionem propiore etiam reli-:sion quia Salius erat disjunxerant ab exerci-i tua caussaque de is ipse morae erat, dum consequeretur. Per eos forte dies legatus ab Antiocho in castra venerat Byzantius Heraclides; te pace asterens mandatari quam impetrabilem fore magnam ei spem attes litis Ora cunctatio Romanorum riuos simul Asiam atti-

Itilent , fuso agmine ad castra regia ituros

crediderat. Statuit tamen non prius adire consulem quam P. Scipionem δε ita mandatum ab rege erat in eo maximam spem habebat, praeterquam quod magnitudo animi satietas gloriae, placabilem eum maxime faciebat notumque erat gentibus, qui victor ille

in Hispania, qui deinde in Africa fuisset etiam

quod filius ejus captus in potestate regis erat. Is ubi quando , di quo casu captus sit, sicut

pleraque alia, parum inter auctores constat. alii principio belli a Chalcide Oreu in petentem, Circumventum ab regiis navibus tradunt alii, posteaquam transitum in Asiam est, cum turma Fregellana missum exploratum ad regia castra, fius obviam equitat quum reciperet sese , in eo tumultu delapso equo cum duobus equitibus oppressiim, ita ad regem deductum esse. Illud satis constat si pax cum populo Romano maneret, hospitiumque privatim regi cum Scipionibus esset, neque liberalius neque benignius haberi, colique adolescentem, quam cultus est , potuisse. Ob haec quum adventum P. Scipionis legatus exspectasset, ubi is venit, consulem adit, petitque Ut mandata audiret. Advocato frequenti concilio legati verba si int audita.

233쪽

nihil impetra sent. Sm'rnam enisu 2 Lampsacum, o Alexandriam , Troadem , ct bimachiam

Europa , factat ita in illis disceptationibus et . ma rum Lysimachia am si se regem, ne quid in Eu

opa habere eum dicere a te e a quae in Asa ret, ct itates , tradere paratum esse qua ab Mao iam quod suarum partium fuerit, indiciare bimperi regio velint impent quos in besitim fac αpartem dimidiam regem prae titurum populo Romano. Hae conditiones erant pacis. Reliqua oratio fuit , Ut memores rerum humanarum, afortunae moderarentur, ct aliamne urgerent. Finient Et ropa imperium id quoque immensium esse. arari s ula acquiren facilius potuisse Gaam niversator eris' se quod quoque partem aliquam abstrahere elint, dummodo non dubiis regionibu finiant vincisuam temperantiam Romana cupiditate, pacis e concordiae caussa re empa asurum Ea quae legato magna ad pacem impetrandam videbatuta , parva Romanis vi a. Nam impensam qua in bellum facta esset, omnem prassare regem aequum censebant; cu in culpa bellum excitatum est. , non Ionia modo atri e Eolide deducia bere praesidia regia sed, scut Gracia omnis liberata es t ita qua in V. t omnes liberar urbes Idaliterseri non puse, quam ut G Taic rum montem possessione Asiae Antiochus cedat. Legatus posteaquam nihil aequi in concilio impetrare se censebat privatim sic enim imperatum erat P. Scipionis tentare animum conatus, Omnium primum filium ei sine pretio redditurum regem dixit deinde ignarus de animi

234쪽

122 T. et Scipionis minoiis Romani, auri pondus ti gens est pollicitus, nomine tantum regio excepto societatem Omnis regni, si per eum pacem impetrastet. Ad ea Scipi, Quod Romanos

omneu, quod me ad cyptem missus es , ignor.& minus miror quum te fortunam eius a quo venta , Uno rare cernam. Is machia tenenda erat, ne chersinnesum intraremus e aut ad Hellespontum ob Hendum, ne in sam tra ceremus spacem tamquamis ossiciti de besii eventu petituri eratu Concesso mero in Asam transtu non solum franis, sed etiam jugo accepto , qua disceptatio ex quo, quum imperium patiendumst, relicta M' Ego ex muniscentia regia maximu donum lium habebo alis,

Deos precor,ne umquamfortuna egeat mea: a primus certe non egebit. Pro tanto in me munere gra Em me

esse in se sentiet , privatam gratiam pro privato benefici des derabit publice nec habebo quicquam ab ilio, nec dabo. Aod in praesentia dare possim,s dele con ilium M. Abi , nuncia meis verbu bello ab Hat: pacu conditionem nusiam recuset. Nihil Ca moverunt regem tutam fore belli aleam ratum, quando perinde ac victo iam sibi leges dicerentur omissa igitur in praesentia mentione pacis, totam curam in belli apparatu intendita Consul omnibus praeparatis ad proposita exsequenda, quum ex stativis ovili et Dardanum primum , deinde Rhoeteum . utraque civitate obviam est usa , venit inde ilium processit, castris iue in campo qui si subjectus moenibus, positis, in urbem arcemque quum ascendi siet, sacrificavit Minervae praesidi arcis J Iliensibus in omni reri verborumq: honore ab se oriundos Romanos praeferentibus, Romanis Laetis

Origine tua inde profecti sextis castris ad caput Caici

235쪽

1 Caici amnis pervenerunt. Eo dc Eumenes rex; conatus primo ab Hellesponto reducere cla item in hiberna Eleam, adversis deinde ventis quum aliquot diebus superare Lecton promontori utra non potuiti et in terram egretius, ne deestet principiis rerum, qua proximum fuit, in castra Romana cum parva manu contendit. Ex castris Pergamum remi ilus ad commeatus expcdiendos, tradito frumento quibus jusserat consul, in eadem stativa rediit inde pluitum dierum praeparatas cibariis consilium erat ire ad hostem priusquam hiems opprimeret Rei lacas a circa Thyatira erant cibi quum auditi et Antiochus P. Scipionem aegrum Elaeam delatum, legatos qui filium ad eum reducerent, misi. Non solum animo patri gratum munus, sed corpori quoque salubre gaudium fuit: satiatusque tandem complexu filii, en unctate, inquit gratias regi me agere e referre gratiam aliam n ου'ic non po se quam ut suadeam, sim in aciem descendat, quam ut in castra me redi se audieris.

Quamquam septuaginta millia pedi una , plus

duodecim millia equitum aut mos interdum ad spem certaminis faciebant, motus tamen Antiochus tanti auctoritate viri, in quo ad incertos belli eventus omnis fortunae posuerat sub

sdia, recepit se transgrestus Phrygium amnem: circaque Magnesiam , quae ad Sipulum ell, posuit castra. cie , si extrahere tempus vellet, munimenta Romani tentarent foliam sex etiabitis altam duodecim latam quum dux illat, extra duplex vallum fostae circumdedit interiore labro muru cum turribus crebris objecit. unde facile arceri tansiretis si e hostis pollet. Consul clica Thyatira regem esse ratus, conti-

236쪽

χα inuis itineribus quinto die ad Hvrcanum campum descendit inde quum projectum adisset, secutus vestigia citra Phrugium amnem, quatuor millia ab hoste posuit castra. Eo mille ferme equites, maxima pars Gallograeci erant,&Dahae quidam, aliarumque gentium .igit, tarii equites intermisti, tumultuose amne trajecto, in stationes impetum fecerunt. Primo turbaverunt incompositos deinde quum longius certamen fieret , Romanorum ex propinquis castris facili subsidio, cresceret numerus, regii sessi jam iliares non sustinentes, recipere se conati circa ripam amnis pii usquam flumen ingrederentur, ab instantibus tergo aliquot interfecti sunt. Biduum deinde silentium fuit: neutris transgredientibus amnem tertio

post die Romani simul omnes transgressi sunt: duo millia ferme de quingentos passiis ab

hoste posuerunt calira. Me tantibus, muniendo occupatis, tria millia delecta equitum peditumque regiorum, magno terrore ac tumulauadvenere aliquato pauciores in statione erant, Z tamen per se nullo a munimento castrorum milite avocato,& primo aequum proelium sustinuere , d crescente certamine pepulerunt hostes centum ex his occisis, centum ferme captis Per quatriduum insequens, instruci utrimq acies pro vallo stetere quinto die Ro-anani processere in medium campi Antiochus

nihil promovit signari ita ut extremi minus mille pedes a vallo abessent. Consul posteaquam detrectari certamen vidit, postero die in consilium advocavit, diuid bifuiendum esset, si Antiochus pugnandi copiam nonficeret 'instare hiemen aut ubpegibus habendos milites for aut

237쪽

Liar. XXXVII. 22sconcedere in hiberna vellent, disserendum e se iu fatem bellum. Nullum unquam hostem Ro-ani aeque contempserunt conclamatum Unique est, duceret extemplo, citeretur ardore militum' qui tamquam non pugnandum cum tot millibus hostium, sed par numerus pecorum trucidandus ellet , per folias , per valluna castra invadere parati erant, si in proelium hostis non exiret. Cn. Domitius ad explorandum iter . c qua parte adiri vallum holitum post et, missus, posteaquam Omnia certa retulit, poste

ro die propius altra admoveri placuit tertio signa in medium campi prolata, initrui acies

coepta est. Nec Antiochus ultra tergiversandatus ne suorum animos minuere detreando certanaen, hostium spem augeret S ipse copias eduxit tantum progrellus a castris, ut dimicatur uappareret Romana acies unius prope formae fuit, clominum S armorum genere duae legiones Romanae, dure socium ac Latini nominis erant: quina millia dc quadringenos singulae habebant. Romani mediam aciem , cornua Latini tenuerunt hastatorum prima tigna, deinde principum erant triarii postremos claudebant. Extra hanc , veluti ustam aciem, a parte dextera consul Achaeorum cetratis immit os auxiliares, Eumenis tria millia ferme peditum aequata fronte ins rugit ultra eos equitum minus tria millia opposuit ex quibus Eumenis octingent , reliquus omnis equitatus Romanus erat extremos Tralleis de Cretenses s quingentorum utrique numerum explebant statuit. Laevum cornu non Videbatur egere talibus auxiliis, quia flumen ab ear arte ripaeque diruptae claudebant quatuor ta-

238쪽

so T. LIVIImen inde turmae equitum oppositae. Haec summa copiarum erat Romanis, duo millia minorum Macedonum Thracumque, qui voluntate secuti erant. hi praesidio relicti sunt castris. Sex decim elephantos pos triarios in subsidio loca Verunt nana praeterquam quod multi iti-dinem regiorum elephantorum s erant autem quatuor quinquaginta in sustinere non videbant it poste, ne pari quidem numero Indicis

Africi resistunt; sive quia magnitudine longe

enim illi praestant sive robore an inrorum vincuntur. Regia acies varia magis multis gentibus, dissimilitudine armorum auxiliorumque erat decemi sex millia peditum more Macedonum armati fuere qui phalangitae appellabantur haec media acie fuit in fronte in decem parte divisa. Partes eas interpositis binis elephantis distinguebat a fronte introrsus induo. triginta ordines armatorum acies patebat hoc roboris in regiis copiis erat, cperinde quum alia specie , tum eminentibus

tantum inter armatos elephantis magnum terrorem praebebat Ingentes ipsi erant addebant speciem roiualia. cristae, tergo in positae turres, turri luisque superstantes , praeter rectorem, quaterni armati Ad latus dexterum phalangitarum mille di quingentos equites Gallograecorum opposuit his tria millia equitum loricatorum s cataphractos ipsi appellant adjunxit addita his ala mille ferme equitum: agema alia vocabant Medi erant tam viri, de ejustitia regionis isti multaru gentium equites continens his grex sedecim elephantoriana est oppositus in subsidiis ab eadem parte paululum producto cornu regia cohors erat Ar

gyraspides

239쪽

Liar XXXVII. ri r gyraspides a genere armorum appellabantur. Dacae deinde equites sagittarii mille: ducenti.

tum levis armatura trium millium pari ferme numero pars Cretenses, pars Tralles. duo millii quingenti Mysi, sagittariis adjuncti erant. Extrem cornu claudebat quatuor millia in isti Cyrtaei funditores,ac Elymari sagittarii. Ab laevo cornu phalangitis adjuncti erant Gallograeci equites milles quingenti 5 similiter his ar- . mati duo millia Cappadocum ab Ariarathei missi rege. Inde auxiliares milii omnium gene 'rum duo milli ad septingenti de tria millia cataphractorum equitum, S mille alii equites regia ala levioribus tegumentis suis equor Um-iue , alio haud dissimili habituri Syri plerique erant Phrygibus: Lydis immisti. Ante hunc equitatum falcata quadrigae dc cameli, quos appellant dromadas his insidebant Arabes sagittarii gladios habentes tenues, longos quaterna cubita, ut ex tanta altitudine contingere

hostem postent.Inde alia multitudo par ei quae in dextro cornu erat; primi Tarentini, deinde Gallograecorum equitum duo millia S quingenti inde Neocretes mille, δί eodem armatu Cares S Cilices mille S quingenti,4 totidem Tralles, S tria millia cetrat ortinam Pisidae hierant, o Pamphylii Sc Lycii tum Cyrtarorum d Elumaeorum paria in dextro cornu locatis auxilia, sexdecim elephanti modico intervallo distantes. Rex ipse in dextero cornu erat. Seleucum filium Sc Antipatrum si atris filium in laevo ptaeposuit media acies tribus permissa, Minioni in Zeti si di 5 Philippo magistro elephantorum. Nebula, matutina crescente die, levata in nubes, caliginem dedit humor inde

240쪽

ab austro velut perfudit omnia. Quae nihil a Lmodum os nanis eadem per incommodaregiis erant nam de obscuritas lucis in acie modica Romanis non adimebat in omnes partes conspectum, humor toto fere gravi armata nihil gladios aut pila hebetabat Regii tam lata acie , ne ex medio quidem cornua sua circumspicere poterant; nedum extremi inter se conspicerentur: S humor arcus fundasque, Jaculorum amenta, emollierat. Falcatae quoque quadrigae, qui biis se perturbaturum hostium aciem Antiochus crediderat, in suos terrorem

Verterunt armat autem in hunc maxime modum erant : cuspides circa temonem ab jugo decem cubita extantes, velut cornua habebant: quil, quicquid obvium daretur, transfigerent. in extremis jugis binae circa eminebant falces; altera aequata lago altera in ii O in terram devexa cilla , ut quicquid ab latete objiceretur, abscinderet: haec, ut prolapsos subeunte que contingeret ite ni ab axibus rotaru utrimque binae eodem modo diversae deligabantur falces. Sic armatas qua di igas, quia si in extremo aut ii medio locatae forent, per suos agendae erant, in prima acie, ut ante dictum est, locaverat e X. Q lod ubi Eumenes vidit, haud ignarus pugnae, qua anceps ei let auxilii genus, si quis Pavore magis equis injiceret, quam ulla adoriretur pugna Cretenses sagittarios fundito-iesque dc jaculat Cres equitum, non consertos, sed quam maxime possent dispersis, X currere iubet raranti omnibus partibus tela ingerere. IIaec velut procella, partim vulnerib m Illi una undique conj cctorum, partim clamoribus disia sonia, ita cori sternavit equos, ut resente velut estiae