장음표시 사용
31쪽
halurire licebit Patres Osdri, quum in H; panta Carthagimensum , ct imperatores ibi ct exercit taeessent, ipsi nullum imperatorem, nullos in ea milι- res haberent tamen addere hoc in foedere voluerunt , Ut imperii sui Iberus fluvius esset nis.
Nunc, vis m, o praetores, quum consul, i:um tres exercitus omani Hii amam obtineant, Camthaginiensum a prope decem annis nemo in his provinciis si imperium nobis circa Iberum amissum est. . armis irtute recuperetis oportet e nationem rebellantem magis emere, quam consanter bellantem,sugu cris se exuit, accipere rursus cogatis. In hunc modum maxime adhortatus, pronunciat, se nocte ad castra hostium ducturum ita ad corpora curanda dimilli. Media nocte quum auspicio operam dedistet, profectus, ut locum quem vellet, priusquam hostes sentirent, caperet praeter castra hostium circumducit , dc prima luce acie instructa sub ipsum vallum tres cohortes mittit. Mirantes barbaria tergo apparuille Romanos , discurrere ipsi ad arma interim consul apud suos, Nu quam ni in virtute spes eu milites, inquit, ct Gosedulo ne esset feci inter casPra nos rict nos medii hoHes ab tergo hosdium ager e f. quodpuia cherrimum, idem tutissimum ij in virtutessem postam habere Sub haec cohortes recipi lubet, ut barbaros simulatione fugae eliceret. Id quod crediderat, evenit pertimuisse dc cedere rati Romanos, porta erumpunt: iuuantum inter castra sua&hostium aciem reli. tum erat, loci armatis complent. Dum trepidant acie instruenda, consul jam paratis ordinatisque omnibus, incompositos aggreditur equites primos ab utroque cornu inpugnam induxit sed in
32쪽
in dextro extemplo pulsi, cedentesque trepidi,
etiam pediti terrorem intulere u uod ubi vidit consul duas cohortes delectas ab dextro latere hostium circumduci jubet: ab tergo se ostendere, prius quam concurrerent peditum acies is terror objectiis Osti, rem metu Romanorum equitum inclinatam aequavit. tamen adeo turbati erant dexterae alae equites
peditetque, ut quosdam consul manu ipse reprehenderit AE ad persos in hostem verterit. ita quamdiu missilibus pugnatum est, an ceps pugna erat: dc jam a dextra parte, unde terrori fuga ceperat, aegre Romanus resiliebat A sinistro cornu, ab fronte urgebantur barbari:& cohortes ab tergo inflantes pavidi respiciebant. Vt emi issis soliferreis falaricisque gladios hinxerunt, tum velut redintegrata est pugna non caecis ictibus procul ex improviso vulnerabantur sed pede collato, tota in virtute ac viribus spes erat. Festis jam suos consul ex secunda acie subsidiariis cohortibus in pu
gnam inductis, accendit nova acies facta integri recentibus telis fatigatos adorti hostes primum acri impetu velut cuneo perculerunt: deinde distipatos in fugam averterunt effuso que per agros cursu, castra repetebantur. Ubi
Omnia fuga completa vidit Cato ; ipse ad secundam legionem quae in subsidio posita erat, equo revehitur signa prae se ferri, plenoque gradu ad castra hostium oppugnanda succedere jubet si quis extra ordinem avidius procurrit, ipse interequitans sparo percutit,in tribunos centurionesque castigare jubet. Iam ca-istra hostium oppugnabantur taxisque su- Qibus inani geriere telorum summovebantur
33쪽
L XX XIU. xitur a vallo Romani ubi recens admota legioeli tum d oppugnantibus animus crevit icinfensius hostes pro vallo pugnabant. Constitomnia oculis pellustrat, ut qua minima vi resiliatur, ea parte irrumpat ad sinistrampo tam infrequentes videt co secundae legioni principes haliatosque inducit. Non sustinuit impetum eorum stati, quae portae opposita erat Z caeteri , posteaquam intra vallum hostes vident, ipsit castris exuti, signa armaque abjiciunt caeduntur in portis suomet ipsi agmine in arcto haerentes secundani terga hostium caedunt, caeteri castra diripiunt. Valerius Antias supra quadraginta millia hostium caesa eo die scribit Cato ipse haud sane detrectator laudum suarum, multos caesos ait numerum non
scribit. Tria eo die laudabilia feci ite putatur. unum, quod circumducto exercitu, procul navibus suis castrisque, ubi spem nisi in virtute haberent inter medios hoste is proelium commisiit alterum , quod cohortes ab tergo hostibus objecit: tertium, quod secundam legionem,
ceteris omnibus estu sis ad sequendos hoste is pleno gradu sub signis compositam , instructamque subire ad portam castrorum jussit. Nihil deinde a victoria cellatum riuum receptui signo dato suos spoliis onustos in castra reduxisset, paucis horis noctis ad quietem datis, ad praedandum in agros duxit. flusius, ut sparsis hostibus fuga, praedati sunt. quae res non minus, quam pugna pridie adversa Emporitanos Hispanos, accolasque eorum in deditionem compulit multi .aliarum civitatum, qui Emporias perfugerant, dediderunt se quos
omnes appellatos benigne, vinoque de cibo
34쪽
Q. T. et I vo curatos, domos dimisit. Confestim inde castra movit δε quacumque incedebat agmen, legati dedentium civitates suas occurrebant. quum Tarraconem venit jam omnis cis Iberum Hispania perdomita erat, captivique Romani, de socium ac Latini nominis variis casibus in Hispania oppressi, donum consuli a barbaris reducebantur Fama deinde vulgatur, consulem in Turdetaniam exercitu ducturum .d ad devios montanos profecturum , etiam falso perlatu in est. Ad hunc vanum, in auctore ullo rumorem, Bergistanorum civitatis septem castella defecerunt eos deducto exercitu consul sine memorando proelio in potestate redegit. Haud ita multo post idem , regress Tarraconem consule priusquam inde quoquam
procederet, defecerunt. Iterum subactio sed non eadem venia victis fuit sub corona veniere Omnes, ne saepius pacem solicitarent. Interim P. Manlius praetor, exercitu veterea Psinuci , cui succes erat, accepto, adjuncto Ap. Claudi Neronis ex ulte ire Hispania vetere item exercitu , in Turdetaniam proficiscitur. Omni lim Hispanorum maxime imbelles habentur Turdetani freti tamen multitudine sua obvia in erunt agmini Romano. Eques immissus turbavit extemplo aciem eorum pedestre proelium nullius serme certamini fuit. milites veteres periti hostium bellique, haud dubiam pugnam fecerunt. Nec tamen ea pU-gna et ullatum est decem millia Celtiberum mercede Turdetani conducunt, alienis lue armis parabant bellum. Consul interim , rebellione Bergistanorum ictus , ceteras quoque civitates ratus per occasionem idem facturas,
35쪽
R XXXIV. sarma omnibus cis Iberum Hispanis ademit. quam rem de aegre passi ut multi mortem sibimet ipsi consciscerentri ferox gens nullam vitam rati sine armis esse. Quod ubi consuli
renunciatum est, senatores omnium civitatum ad se vocari jussit atque iis, Non norifra, inquit, magis, quam vestra refert , vos non rebellare. quidem id maiore Hi panorum malo, quam exercia a Romam labore, semper adhuc factum e P. Id ut ne sat uno modo arbitror caveri posse s esscdum erit nepos itis rebellare. Volo id quam mollis a via consequi vos quoque in ea re consilio mediuvate. Nullum libortius sequar, quam quod metipsi attuleritis. Tacentibus, spacium se ad deliberandum dierum paucorum dare dixit. quum revocati secundo quoque concilio tacuissent: uno die muris omnium dirutis, ad eos, qui nondum parebant, profectus, ut in quamque regionem Venerat, omnes , qui circa incolebant , populos in deditionem accepit. Segesticam tantum, gravem atque opulentam civitatem, vineis dc pluteis cepit. Eo majorem
habebat disti cultatem in subigendis hostibus. quam qui primi venerant in Hispaniam ; quod ad illos taedio imperii Carthaginiensium Hispani deficiebant; huic ex usurpata libertate in
servitutem velut asterendi erant: cita mota omnia accepit, ut alii in armis estent, alii obsidione ad defectionem cogerentur nec, nisi in tempore subventum foret, ultra sustentaturi fuerint. Sed in consule ea vis animi atque ingenii fuit, ut omnia maxima minimaque per se adiret atque ageret nec cogitaret modo imperaretque quae in rem essent, sed pleraque ipse Perse transgeret nec in quemquam omnium
36쪽
bore cum ultimis militum certaret nec quicquam in exercitu suo praecipui prieterion Orem atque imperium haberet. Dissicilius bellum in Turdetania praetori P. Manlio Celtiberi, mercede exciti ab hostibus, sicut ante di- etiam est , faciebant itaque eo consul, accersitus litteris piae toris legiones duxit. Vbi eo venit castra separatim Celtiberi Turdetani habebant cum Turdetanis extemplo levia proelia, incursantes in sitiones eorum Romani facere semperque Victores ex quamvis temere coepi certamine abire Ad Celtiberos in colloquium tribunos militum ire consul, atque iis trium conditionum electionem ferre jubet Primam, si transire ad Romanos velint,
dc duplex stipendium accipere,quam quantum a Turdetanis pepigi iteratri alteram ii domos
abire, publica fide accepta, nihil eam rem noxae futuram , quod hostibus se Romanorum unxistent tertiam, si utique bellum placeat, diem Iocumque constituant, ubi secum armis decernant. Celtiberis dies ad consultandum petita concilium immistis Turdetanis habituni Inagno cum tumultu eo minus decerni quicquam potuit, Quum incertum, bellum an pax cum Cehibetis estet commeatus tamen haud
Tecus quam in pace, ex agris castellis' hostium
Romani portabant dein saepe munimenta eorum, velut communi paci commercio privatis induciis ingredientes. Consul ubi hostes ad
pugnam elicere nequit: primum praedatum sub
signis aliquot expeditas cohortes in agrum integrae regioni, ducit deinde audito, Seguntiae
37쪽
Celtiberum omnes sarcinas impedimenta lite relicta , eo pergit ducere ad oppugnandum. Posteaquam nulla moventur re, persoluto tipendio, non uis modo, sed etiam przetoris militibus, relictoque omni exercitu in castris praetorianis, ipse cum septem cohortibus ad berum est regrestir s. Eatam exigua manu oppida aliquot cepit defecere ad eum Sodetani, Ausetani, Suessetani Lacetanos, deviam litvestrem gentem . quum insta feritas continebat in armisci tum conscienti, dum consul exercitusque Turdullo bello est occupatiis, depopulatorum subitis incursionibus 1bciorum igitur ad oppidum eorum oppugnandum consul ducit, non Romanas modo cohortes, sed juventutem etiam merito infensorum iis sociorum.
Oppidum longum , in latitudinem haudquaquam tantundem patens habebant quadringentos inde ferme passus constituit signa ibi
delectarum cohortium stationem relinquens, praecepit eis, ne se ex eo loco ante moverent, quam ipse ad eos veniit et ceteras copia ad Ulteriorem partem Urbis circumducit. Maxinium ex omnibus auxiliis numerum Suessetanae juventutis habebat eos ad murum oppugnandum tibi re jubet Ouorum ubi arma signaque Lacetani cognovere memores qUam saepe in agro eorum impune persultassent, quoties ipsos signis collatis fudissent, fugailentque
patefacta epente porta , universi in eos erumpunt. Viae clamorem eorum, nedum impetum Suellet an tuleres quod posteaquam , sicut futurum ratus erat, consul fieri etiam vidit; equo citato subter murum hostium ad cohortes ad
38쪽
16 rsequendos Suessetanos, qua silenthina ac solitudo erat, in urbem inducit priusque omnia cepit, quam se reciperent Lacetani mox ipsos nihil praeter arma habentes in deditionem accepit. Confestim inde victor ad Vergium castrum ducit receptaculum id maxime praedonum erat: inde incursiones in agros pacatos provinciae eius fiebant. Transfugit inde ad conlii lem pi inceps Vergestanus : c purgare se ac populares coepit. Non esse in manu ipsis Rempublicam praedones receptos totum suae potestatis id casti una feciste Consul eum domum redire, conficta aliqua probabili cur ab fuisset caussa , jussit. Quum se nati ros subisse cerneret, intentos' praedones ad tuenda moenia est, tum uti cum suae factionis hominibus
meminis est arcem Occupate. Id ut praeceperat, factum. Repente anceps terror Mnc Uros ascendentibus Romanis, illinc arce capta, barbaros circumvasit. Huius potitus loci consul eos qui arcem tenuerant, liberos esse cum
cognatis, suaque habere jussit Vergesta nos ceteros quaestori ut venderet imperavit de praedonibus supplicium sumpsit. Pacata pro Vincia, vectigalia magna instituit ex ferrariis argentariisque, quibus tum institutis locupletior in . dies provincia fuit. Ob has res gestas in I li spania, tapplicationem in triduum Patres decreverunt. Eadem ita te alter consul L. Valerius Placcus in Gallia cum BOjorum manu propter Litanam silvam signis collatis secundo proelio conflixit. Octo millia Gallorum caesa traduntur: caeteri omisi bello in vicos suos atque
agros dilapsi . Consul reliquum aestatis circa Padum Placentiae et aeremonae exercitum ha-
39쪽
buit, restituitque quae in iis oppidis bello diru
ta fuerant. Quum hic status rerum in Italia Hispaniaque ellet, T. Quintio in Graecia ita hibernis actis, ut exceptis A tolis, quibus nec pro spe victoriae praemia contigerant, nec diu quies placere poterat, universa Graecia simul pacis libertatisque perfruens bonis, egregie statu suo gauderet; nec magis in bello virtutem Romani ducis, quam in victoria temperantiam justitiamque S moderationem miraretur senatu Dcontuitum quo bellum adversus ab in Lacedaemonium decretum erat, assertur. Quo lecto Quintius, conventu Corinthum omnium sociarum civitatum legationibus in diem certana edicto , ubi frequentes undique principes con- Venerunt, ita ut ne S toli quidem abes lent tali Oratione est ususci ellum adυersus Philippum non magis communi animo con Vioque Romani Graci e serunt, quam utrique uas .m fas belli
ribuerunt. Nam ct Romanorum amicitiam, ru rc
Carthaginienses horiles eorum suando , nunc hic sociis nos ris oppugnandis violavera in os talis fuit , ut nobis etiam si nos Darum obliviscer mur injuriarum, vesTraii juria fatis digna caussa belli fuerint. Hodierna consultatio tota ex vobis pendet. Refero enim ad vos, utrum Argos, scutscitis ipsi, ab Nabide occupatos pati velitis sub ditione elus esse e an aequum censeatis nobilis imam
vetust imamque civitatem in media Gracias ram, repeti in libertatem , ct eodem statu, quo ceteras urbes Peloponnes O Gracia esse. Haec consultati , ut videtis, tota de repertinente ad vos ess. Romanos nihil contingit , nil quatenus liberatae Graecia unius civitatis servitus, non plenam nec; 'tegram gloriam esse Anit. Ceterum s vo nec
40쪽
18 Ieura ejus civiliaris , nec exemplum , nec periore lura movet, ne serpat latius contagio Ius mali nos bonique facimus. De bac re vos consulo sa- rurus eo quo plures censueritis. Ossi rationem Romani imperatoris, percenseri aliorum sententiae coeptae sunt. Quum legatus Atheniensium quantum poterat gratiis agendis 'ontanorum in Graeciam merita extulisset , imploratos auxilium , adversus Philippum tulisse
num ab in sterre auxilium, indignatusque e siet, hae tanta merita sermonibus tamen aliquorum carpi futura calumniantium, quum lateri potius praeteritorum gratiam deberent; apparebat in celli i7 tolos. Igitur Alexander princeps gentis invectus primum in Athenienses, qui hertatis quondam duces auctores, astentationis propriae gratia communem cauia fana proderent questus deinde , echaeos Philippi quondam milites , cst xemum ob inclinatas; us fortuna transfuga , ct Corint ii recepi se, id agere, ut Argos habeant e lolos , primos hostes Philippi semper socios Roma 'tarum , pactos in foedere fuas urbes agrosque fore devicto Philippo, faudari Echinoi Pharsalo insimulavit fraudis Romanos , diuod an titulo libertatis o Henis rato , chalcidem O Demetriadem praesidiis tenerent qui Philippo cunctanti deducere inde pras aia, b icere simper soliti unt; unquam , donec
D metrias , Chalci que corin Ihus, en crentur, liberam Graeciam fore. o Iremo, manendi a Graecia retinendique exercitus, Argos ct ab incar s.ιmfacerent. Deportarent letiones in Italiam. Molos polliceri , aut conditionibus 9 voluntate