Historiarum libri Titus Livius ex recens. Heinsiana [volume 3]

541쪽

terius imuria Haec sentientes, certamina fautorum utriusque partis taciti ex tuto spectabant. Consules quo die magistratum inierunt ex Senatusconsulto, quum circa omnia fanain quibus lectisternium ma Jorem partem annieliet masoribus hostiis immolassent, inde preces suas accepta ab Dii immortalibus ominati, senatui rite facrificatum , precationemque de bello factam , renunciarunt Aruspices ita responderunt, quid re inciperetur, id ma urandum esse vi seriam , triumpho pro ea rionem imperii portendi Patresci ouod fa frixoue populo omano e et, centuriat, comitiii

primo Me die ferre ad populum con uti runt ut quod Perseus ilippi sim I eὸ , rex adversm α - patre Philippo ictum secum pos mortem e re novatum sciti pu6 Romam arma intulisset, agros a iis set,

Romanum consta inisset arma , mittite. Hassem rei caussa comparasse: ut ni de si rebius - Ieci et bellum cum eo iniretur. Haec rogatio ad

ι populum lata est. Senatusconsultum ii Iaactum est. Ut consules inter se provincim Italiam 'cedomam compararent Ortirenturve cui M. v edonia obvenisset, ut is regem Persea, ut e

s vas stribi placuit, binas singulis consulibus Ida Pra cipue provinciae Macedonia datum , quod

me iuves ex vetere instituto darentur in singulas legiones in Macedoniam sena

, qualiter in singulas legiones. in sociali exer- citu

542쪽

T. icitii consuli alteri auctus numerus texdecim millia peditum Cc ingentos equites praerier eos quos Cn. Sicinius duxisset, sexcentos equites in Macedoniam trajiceret Italiae satis visa duo de iis millia sociorum peditum , sexcenti equites. Illud quoque praecipuum datum sorti

Macedoniae, ut centuriones militesque veteres scriberet, quos vellet consul usque ad quinquaginta annos. In tribunis militum novatum

eo anno propter Macedonicum bellum , quod consules ex Senatusconsulto ad populum tulerunt, ne Tribuni militum eo anno su stragus crearentur sed consulum praetorumque in us faciendi judicium arbitriumque esset. Inter praetores ita partita imperia prariorem curias 1lar sitisset ut iret quo senatus censuisset, Brundusium adclast mire placuit ut ita ibi reco nosceret socios navales, diminasque , ii qui parum idonei est ni supplementum legeret ex libertinis 5 daret operam , ut duae partes civium Romanorum , tertia sociorum esset. Commeatus classi legionibusque , ut ex Sicilia Sardiniaque subveherentur, praerioribus , qui eas provincias sortiti essent mandari placuit, ut alteras decumas Siculis Sardisque imperarent , utque id frumentum ad exercitum in Macedoniam portaretur Siciliam C CaniniussRebilus est sortitus, L. Furius Philus Sardiniam, L. Canuleius Ilispaniam, C. Sulpicius Galba urbanam jurisdictionem , L. Villius Annalis inter peregrinos C. Lucretio Gallo, quo

senatus censuisset, sors evenit. Inter consules

magis cavillatio quam magna contenti de provincia suit. Cassius sim sortes Macedoniamo natum dicebat , nec pus coLegam satis

543쪽

R XLII. ure iurando secum srtiri aeratorem eum ne inprovinciam ret, in concione jura se se fato Deo ti'ue diebus acri ci habere, qua absente se

recte era non possent quae non magis conssule, qua

pud vellet inconsutitu potius quam Guid intra- rura rura veri P. Luturus , ammadvertendum

y cen eat se tamen oturum in senatus potes a te. Comuli Patres, cui consulatum Populus Romanus non negasiet, ab se provinciam nega ri superbum rati . sortiri consules jusserent. P. Licinio Macedonia, C. Casio Italia obvenit. Legiones inde sortiti sunt prima&tertia in Macedoniam trajicerentur , secunda i quarta ut in Italia remanerent. Delectus consules multo intentiorem quam alias curam ha-debant Licinius veteres quoque scribebat milites centuriones rue: multi voluntate nomina dabant , quia locupletes eos videbant qui priore Macedonico bello aut adversus Antiochiiu in Atia stipendia iecerant Quum tribuni militum cem tu Iones, sed primum quem

Que citarent tres viginti centuriones, oui primos pilos duxerant, citari tribunos plebis appellarunt. Duo ex collegio, M. Fulvius Norator, Claudius Marcellus ad consules reiiciebant : Eorum cognitionem e se debere, quibus

delectus , quibusque bestum mandatum essὸ cete- mi r quo appellati e ent, jebant.

Ad sub ellia tribunorum res agebatur. O M. Popilinis consularis advocatus, centuriones, consul venerunt. Consul inde postuanta ut in concione ea res ageretur, populus in concionem advocatus Pro centurionibus, M. Po-

544쪽

ita verba fecit in ilitares homines, o sipendia 1uHa, ct corpora ct aetate O a duis laboribus confeci. habere e nihil recusare tamen , quo in ins eram eipublica dent id tantum deprecari ne inferiores iis ordines , quam quos , quum militasse sent, habuissent, attribuerentur. P. Licinius consul Senatusconsultum recitari jussit. Primum

quod bellum senatus Perseo jussiste deind

quod veteres centuriones, quam plurimum id bellum scribi censuisset nec ulli quino major annis quinquaginta esset, vacatione militiae esse. Dc precatus est deinde, ne novbello, tam propinquo Italiae, adversus rege potentillimum, aut tribunos militum, deletum habentes impedirentri aut prohibercia consulem quem cuique ordinem assignari Republicae stet, eum assignare siquid in ea re dubium esset, ad senatum ejicerent. Postquam consul quae voluerat dixit Sp. Ligustinus ex eo numero qui tribunos plebis appellaverant, a consule ab tribunis petiit, ut sibi paucis ad populum agere liceret. Permisi omnium ita

locutus fertur Sp. Cui sinus tribus Crus umina ex Sabinusum oriundum, Luirites. Tater mihi η erum agri reliquit, ct parvum tuguri: m , Duo natus educati rue sum e hodieque ibi habito. Ωκum primum in latem veni, pater mihi uxoremfratri si sistiam dedit qua secum nihil ait lit praeter libertatem , pudicitiamque, ct cum Afoecunditatem quanta vel in diti domo satu esse Sexfilii nobis, duae fia sunt utraeque jam nupta.

Filii Guatuor togas viriles habent, duo praetextati

sunt. Viti sum factus, P. Sulpici , msulibus. In eo exercitu in Macedoniam eii

545쪽

rran portatus, biennium miles gregariussa adder-stu Hilippum regem e tertio anno virtutis a Gamihi T. uintius Flamininus decumum ordinem harisatum a tignavit Te victo Philippo Macedonibusque quum in Italiam portari ac dimi laessemus, continuo miles voluntariΠ cum M. Porcio consule in Di paniam sum profectus P eminem omnium imperatorum qui viυant, acriorem virtu- tu spectatorem a Iudicem fuisse sciunt, qui ct illum alios duces longa militia experti sunt hic me imperator dignum Iudicavit, cui primum ha statum prior centuria as ignaret Tertio iterum voluntarius miles fa tus sum in eum exercitum. qui adversus istolo 9 Antiochu=n retem e I missus a M. Acilio mihi primus princeps prioris cen- ruri aes assignatus Expulo rege Antiocho iub- ac , AE tota reportati sumis in Italia n. ct deinceps bis quae annua merebant legiones stipendia feci. D deinde in si ania militavi, semel a Fulvia

Flacco, iterum Ti. Sempronio Graccho pratore. FL;cco inter cateros, quos virtutu caussa secum ex provincia ad triumphum deducebat de tu Ius sum. a Tib. Graccho rogatus , in provinciam ii. uater intra paucos annos primum pilum duxi quater e 'Irrctes dirtutis caussa donatus ab imperatoribust is civica coronas accepi e viginti duo stipenia annua in exercitu emerita habeo , ct maior an

sum quiniquaginta mod si mihi nec stipendia

omnia emerita essent, nec dum aetas vacationem dare , tamen quum quatuor milites pro me uno ob Adare , P. Licini tessem , quum erat me dimitti. dedi ac pro caussa mea dicta accipiati velim ee, quoad qui quam qui exfrcitus scribit idoneum militem 'udicabit , nunquam sum excusetts rus.

Ordinem quo me dignum iudicent tribuni militum, z ipsorum

546쪽

et iles sunt. Vos quoque a quum est, commil:tones, et appellation vobis usurpatu ius, quum adolescentes nihil adversus magis ratum senatus' auectoritatem usquam sceris A, nunc quoque in potestate senatus ac consulam sese, , omnia oneritis ioca ducere, quibus empublIcam defensuri stu Haec ubi dixit, collaudatum multis verbis con sui ex concione in senatum duxit. Ibi quo iasi ex auctoritate senatus gratiae actae, tribun: que militares in legione prima primum pilui virtutis caussa ei allignarunt ceteri centuri nes, omissa appellatione, ad delectum obedienter responderunt. Quo maturius in provincias agili ratus proficiscerentur, Latinae Calendis Iuniis fuere: eoque solenni perfecto C. Lucretius praetor omnibus quae ad clamem Opus erant praemissis Brundusium est proseruis. Praeter eos exercitus quos consules comparabant, C. Sulpicio Galbae praetori negotium datum, ut quatuor legiones scriberet urbanas; iusto numero peditum equitumque Gis' quatuor tribunos militum ex senatu legeret qui praeessent. Sociis Latini nominis imperaret quindecim millia peditum , mille Z ducentos equites. Is exercitus uti paratus esset, quo senatus censui siet P. Licinio consuli ad exercitum civilem socialemque petenti addita auxilia Ligua una duo millia , Cretenses sagittarii sincertus numerus, quantum rogati auxilia Cretenses misistento Numidae item equites , elephantique. In eam rem legati ad Masanissam Carthaginiensesque missi, L. Postumius Albinus,

547쪽

Q Terentius Culleo, C. Aburius. In Cretam item legatos tres ire placuit, A. Pollum tum Albinu, C. Decium, A. Licinium Nervam. Peridem tempus legati ab rege Perseo venerunt. eos in oppidum intromitti non placuit, quum jam bellum regi eorum dc Macedonibus d senatus decreti et, populus uisistet. In aedem

Bellonae in senatum intro luisti, ita verba fecerunt tali rari Persea regem, quid in Macedoniam exercitus trans portati essent. Si impetraria enatis posset ut ii rovocentum, regem de in ut iis , si quas sociis facta quererentur, arbitratu senatus sal G-

tittiturum eqs. p. Carvilius, ad eam ipsam rem. ex Graecia remi ilus ab Cn. Sicini, in senata

erat is Perraebiam expugnatam armis, Theilaliae aliquot urbes captas, cetera quae aut ageret, aut pararet e X, quum argueret respondere

ad ea legati jussi. Postquam haesitabant, negantes sibi ultra quicquam mandatum este, uili

renunciare regi , Consulem P. Licinium brevi cum exercitu futurum in Macedonia esse ad eum, si sat jacere in anim esset, mitteret legatos. R

mam quod praeterea mitteret non esse neminem eorum per Italiam ire liciturum . Ita dimis is, P. Licinio consuli mandatum, intra undecinitim diem uberet eos Italia excedere in Sp. Carvilium mitteret , qui donec navem con- en distent custodiret. Haec Romae acta nondum profectis in provinciam consulibus. Iam Cn. Sicinius , qui priusquam magistratu abiret, Brundusium ad classem in ad exercitum prae- millis erat, trajectis in Epirum quinque millibus peditum , trecentis equitibus ad Num-haeum in agro Apolloniati castra habebat. nde tribunos cum duobus millibus militum,

548쪽

ad occupanda Dassaretiorum Illyrioru in castella, ipsis accersentibus praesidia, ut tutiores a finitimorum impetu Macedonum essent, misit Paucis post diebus Q. Marcius, A. Attilius, dc Ser. Cornelii Lentuli, a Decimium, legati in Graeciam missi, Corcyram peditum mille secum advexerunt ibi inter sedc regiones quas obirent, C milites diviserunt. Decimius illus est ad Gentium regem Illyriorum, quem , si aliquem respectum amicitiareum habere cerneret, tentaret aut etiam ad

belli societatem pellicere justus. Lentuli in Cephalen iam milli , ut in Peloponnesum trajicerent, Oramque maris in occidentem versi ante hiemen circulatirent Marcio: Attilio Epirus, Atolia,& Thessalia circumeundae assignantur. Inde Boeotiam atque Euboeam aspicere iussi tum in Peloponnesum trajicere ibi congressit ros se cum Lentulis constituunt. Prius quam digrederentur a Corcyra, literae a Perseo allatae sunt quibus quaerebat, quae caussa RO-manis aut in Graeciam trajiciendi copias, aut urbes occupandi est et 8 Cui rescribi nihil placuit nuncio ipsius qui literas attulerat dici, praesidii caussa ipsarum urbium Romanos facere Lentuli circumeuntes Peloponnesi oppida, quum sine discrimine omnes civitates adhortarentur , ut quo animo , qua fide adiuvissent Romanos, Philippi primum, deinde Antiochi bello, eodem adversus Persea juvarent; fremitum in concionibus audiebant : Achaeis

indignantibus, eodem se solo est, qui omnia a principiis Macedonici belli praestitissent Romanis, S Macedonum Philippi bello hostes

sui sient quo Aselsenii atque Elii, qui pro An

tiocho

549쪽

L1Br. XLII. 3 37tiocho hoste arma adversus populum Romanum tulistentri ac nuper in Achaicum contributi concilium, velut praemium bellis victoribus Achaeis tradi quererentur. Marcius d Attilius ad Gitanas Epiri oppidum decem millia

ab mari quum ascenderent, concilio Epirotarum habito , cum magno omnium astensu auditi sunt luadringentos juventutis eortina in Orestas , ut praesidio stent liberatis ab se Macedonibus, miserunt. Inde in I toliam progressi, ac paucos ibi morati dies , dum in praetoris mortui locum alius sufficeretur, c Lycisco praefecto facti, quem Romanorum favere rebus satis compertum erat, transierunt in Thesi aliam. Eo legati Acarnanum Boeotorum exules venerunt. Acarnanes nunciare

jussi, ua Philippi primum, Antiochi deinde bello

decepti poliicitationibus regis adversus Romanum commisissent, ea corrigendi occasone illis oblatam. Si mala meriti lennentiam populi Romani experti essent, bene merendo liberalitatem experarentur. Boeotis exprobratum, societate eos cum Perseo

iunxisse, iis, quum culpam in Ismeniam principem alterius partis conferrent, Quasdam civitates distentientes in caullam deductas apparitur timi Mese Marcius responditri singulis enim civitatibus de ipsis consulendo potestatem fac iros Thellatorum Larillae fuit concilium ibi & Thellatis benigna materia gratias agendi Romanis pro libertatis munere fuit Jc

legatis, thro id Philippi prius tost Antiochi bello enixe adjut agente Thollatorum sient.

hac mutua commemoratione meritorum, accensi animi multitudinis ad omnia decernenda quae Romani vellent. Secundum hoc concilium

550쪽

s a T. I. citium legati a Perseo rege venerunt, privati maxime hospitii fiducia , quod ei paternum cum Marcio erat. Ab hujus necessitudinis commemoratione orsi , petierunt legati in colloquium veniendi regi potestatem faceret. Marcius, Et se ita a patre suo accepi se dixit amicitiam hos itiumque cum Philippo fui e minime immemorem necessitudinis Ius , legationem arifuscepi se colloquium . satis commode valeret, nonfui se dilaturum nunc ubi primum posset, ad Peneum flumen , qua transtus ab Omolio Dium esset, praemisiis quae nunciarent regi, venturos. Et tum quidem ab Dio Perseus in interiora regni recepit se levi aura spei objecta, quod Marcius ipsius caussa suscepisse se legationem dixisset.

Post dies .iucos ad constitutum locum vene runt. Magnus comitatus fuit regius , quum amicorum tum satellitum turba stipante non minore agmine legati venerunt. ab Lar illa multis prosequentibus. legationibus civita a tum, quae convenerant Laristam&renunciare donis in certa quae audissent volebant. In erat cura insita mortalibus videndi congredientes nobilem regem , d populi principis terrarum Omnium legatos. Postquam in conspectu steterunt dirimente amne , paulisper internui clando curi tatio fuit, utri transgrederentur.

aliquid illi regiae majestati, aliquid hi populi

Romani nomine, quum praesertim Perseus petisset colloquium , existimabant deberi. Loco etiam Marcius cunctantes movit, inor, in

quit,ad maiorem quod Philippo ipsi cogit men erat Filius ad patrem transeat. Facile e suasum id regi est. Aliud deinde ambigebatur, cum quam multis transiret. Rex, cum omni