Historiarum libri Titus Livius ex recens. Heinsiana [volume 3]

631쪽

L R XLI si seraturos isse Ne nunc quidem haec sine innatione legi auduive polle certum habeo. de exilii mari potest qui habitus animorum audientibus ea Patribus fuerit Claudius, nihil sponsum auctor elici tantum Senatusconsulum recitatum, quo Carasin Lycios liberos est juberet populus Romanus, iterasque extemplo ad utramque gentem ut scirent indica tum mitti . Qua audita re, principem legationis, cujus magniloquentiam vix curia paulo ante ceperat, corruit te. Alii responsum 1le tradunt, opulum Romanum principio huius belli, haud vanis tu Dribi compertum habui se, Rhodios cum Perseo rege adversus Rempublicam suam occulta consilia in se id ante dubium

uisset Aegatorum paulo ante verba ad certum re

degi se plerumque ipsam se fraudem , etiam si

iri cautior fuerιt, detegere. R Jodios nuncio inbe terrarum arbitria belli paci que agere e Deorum=iutu arma sumpturos positurosque Romanos se iam non Deo aderum testes, sed Rhodios habituros. Ita ne tandem iis pareatur , exercitusque

Macedonia deportentur Visuros esse quid sibi aciendumst quid Rhodiis Ourisnt , ipsos scire.

Ῥopulum certe Romanum de vi et Perseo , quod propediem sperent fore , visurum, ut pro merituc usque in e bello ci Ditatu gratiam dignam referat. Munus tamen legatis in singulos binum millium aeris missum est quod ii non acceperunt Literae deinde recitatae in Marcii conlulis sunt , uemadmodum saltu superato in Macedoniam transisset, ibi se ex aliis loci commeatu a pratore projectos in hiemem habere , ct ab Epiro tu viginti milita modium tritici, decem hor-dcisumpsi se e ut pro frumento pecunia Roma legatis

632쪽

ς Io T. et tu eorum curaretur. Vestimenta militibus ab Roma mittenda e ferequis ducentis ferme pus e ljs: maxime Numidi, nec sibi in v locu ullam copiam esse s natusconsultum ut ea Omnia ex literis consulis

fierent, facis est C. Sulpicius praetor sex millia togarum, triginta tunicarum, b equos deportanda in Macedoniam, praebendaque arbitratu consulis locavit & legatis Epirotaru pecuniam pro frumento solvit. Et ne simum, Pythonis fili una , nobilem Macedonem , in senatum in troduxit Is pacis semper auctor regi fuerat, lmonueratque, sicut pater ejus Philippus institu-ltum usq; ad ultimum vitae diem servabat, quotidie bis in die foederis icti cum Romanis perle

gendi ut eum morem , si non semper , crebro tamen usurparet. Postquam deterrere eum a

bello nequiit, primo subtia here sese per alias

atq; alias caussas, ne interest et iis, quae non Probabat,ccepit postremo, quum suspectum se elle cerneret,ic proditionis interdum crimine in asimulari ad Romanos transfugit magno qui usui constiti fuit introductus in curiamqllum memorasset, senatus in formulam soci rum eum reserri jussi tricio cum lautia praeberi:

agri Tarent in , qui publicus populi Romani esset, ducenta jugera dari, Jc aedes Tarenti emi:

Uti ea curaret, C. Decimio praetori mandatum. Censores censum idibus Decembribus severiusquam ante habuerunt multis equi adempti, inter quos P. Rutilio qui tribunus plebis eos violenter accusaratri tribu quoque is motus,

operarius factus ad opera publica facien ita QMim eis dimidium ex vectigalibus ejus anni

attributum ex Senatusconsulto a quaestoribus

esset Ti. Sempronius ex ea pecunia quae ipsi

633쪽

L XLIV. cari attributa erat , aedes P. Africani pone Veteres ad Vortumni signum , lanienasqueri tabernas conjunctas in publicum emit , basilicamque

iaciendam curavit, quae postea Sempronia apellata est. Iam in exitu annus erat, Sc prΟ-ter Macedonici maxime belli curam in seronibus homines habebant, quos in annum

onsules ad finiendum tandem id bellum crearent itaque Senatusconsultum factum est, ut

Cn. Servilius primo quoque tempore ad comi- habenda veniret. Senatusconsilium Sulpius praetor ad consulem post paucos dies recitavi quibus ante diem in urbem venturum. consul maturavit S comitia eo die qui dictus erat, sunt persecta Consules creati Lami-ulius Paullus telum, septimo decimo anno Oftu quam primo consul fuerat, S C. Licinius Cra1- istis. Praetores postero die facti Cn. Baebius. Tamphilus, L. Anicius Gallus , Cn. Octavius, P. Fonteius Balbus, M. Abutius Elus, C. Papirius Carbo . Omnia ut maturius agerentur, belli Macedonici stimulabat cura itaque designatos extemplo sortiri placuit piovincias; ut uti Macedonia consuli cuique praetori clasiatis venisset, sciretur ut jam inde cogitarent, pararentque quae bello usui forent, senatumq: consulerent, sequa re consulto opus est et I a-i tinas , ubi magi liratum inistent, quod per reli- giones posset, primo quoque tempore fieri pla

cere neque consulem, cui eundum in Macedoniam estet, teneri. His decretis consulibus Italia

Macedonia, praetoribus praeter duas urisdi- ctiones in urbe, clastis, de Hispania,S sicilia,

Sardinia provinciae nominatae sunt. Consulum Amilio Macedonia, Licinio Italia evenit. Praetores

634쪽

tius Siciliam , C. Papirius Sardiniam est sorti tus Extemplo apparuit omnibus non segniter id bellum L. Amilium gesturum praeterquam quod alius vir erat, etiam quod dies noctisque

intentus, ea sola, quae ad id bellum pertinerent, animo cogitabat. Iam omnium primum a senatu petit, ut Legatos in Macedoniam mitterent ad exercitus visendos classemque, comperta referenda, quid aut terrestribus aut navalibus copiis opus esset. Praeterea ut explorarent copias regias quantum possent, quaque provincia nostra, qua hostium foret utrum intra saltus castra Romani haberent, an an omnes angustiae exsuperatae, 6 in aequa loca pervenisent qui fideles nobis socii , qui dubii suspensaeque ex fortuna fidei, qui certi hostes viderentur quanti praeparati commeatus, de unde terrestri itinere, unde navibus supportarentur: quid ea aestate terra marique rerum gestarum esset ex his bene cognitis, certa in futurum consilia capi posse ratus. Senatus Cn. Servili

consuli negotium dedit, ut is in Macedoniam quos L. Amilio videretur legaret. Legati biduo post profecti, Cn. Domitius Anobarbus, A. Licinius Nerva, L. Baebius Bis in exitu anni ejus lapidatum esse, nunciatum est in Romano agro , nisi in I cientibus novendiale sacrum factum est. Sacerdotes eo anno mortui sunt, P. Quintilius Varus , flamen Martialis: M. Claudius Marcellus, Decemvir in cujus

locum Cn. Octavius suste ius. Et jam in nificentia crescente notatum est, ludis Circei sibus

635쪽

tuli aedilium curulium , sexaginta tres Africaras, d quadraginta ursi, seu elephantos lusiste. A milio Paulli, C. Licinio consulibus Idibus artus principio insequentis anni, quum inspectatione Patres fui in maxime quidim consul de Macedonia , cujus ea provincia

et referret: nihil se habere, Paullus quod re- ret, quum nondum legati redissent, dixit. 'erum Brundus legatos iam e se is ex cursurrhachium electos. Cognitis mox, quae nosci prius rem esset, relaturum id fore intra perpaucos. Si ne quid profectionem uam retineret , pri- Catindra Aprilis Latinis esse constitutam diem. acri ci rite perfecto, se in Octavium simul natus censuisset, exituros esse. C. Licini cohe of re cura se absente,ut qua parari mittive ad

besium piust, parentur mittanturque Inteream trones exterarum nationum audiri posse sacri-

rite perfecto, primi Alexandrini legati abolomaeo Cleopatra regibus vocati sunt. ordidati, barbi capillo promissi, cum ranis oleae ingressi curiam , procubuerunt ratio quam habitus fuit miserabilior Antio-:hus Syriae rex, qui obses Romae fuerat per ho- aestam speciem majoris Ptolomaei reducendin regnum bellum cum minore fratre et iis, qui in Alexandriam tenebat, gerens, d ad Pelum navali proelio victor fuerat, destumultua- Opere ponte per Nilum facto transgressusum exercitu obsidione ipsam Alexandriam, lanebat nec procul abesse quin potiretur re- Ino opulentissimo videbatur. Ea legatique - entes orabant senatum , ut opem regia regiisque amicis imperio ferret. Ea merita populi

Romani

636쪽

Mod F cunctentur facereri brevi extorres regnor. Ptolemaeum ct Cleopatram Romam venturos cum

pudore quodam populi Romani ; quod nullam opem ain ultimo di irimine fortunarum tuli sent. Mot Patres precibus Alexandrinorum , extemplo to Popillium Laenatem, Decimium,&C. Hostilium , legatos, ad finiendum inter reges bellum miserunt. Prius Antiochum dein IPtolemaeum adire jussi, o nunciare, ni absista itur bello, per utrum steti siet, eum non pro

amico, nec pro socio habituros esse. His intra atriduum sim nil cum legatis Alexandrinis profectis legati ex Macedonia quinquatribus ulti mi adeo exi pectati venerunt , uti nisi vespe ellet, extemplo senatum vocatur consules sue rint. Postero die senatus fuit, legatique auditis

sunt. I nunciant, Ore periculo 'uam emolumento exercitum per invios saltus in Macedo niam inductum. Pieriam, quo procesiit, regem Ienere . castra carifrse prope ita collata esse , ut o mine Enipeo interiecto arceantur neque regem mgniandi potentatem facere , nec OLIr vim ad O-gendum esse Hiemem etiam asperam rebus geren

interveni se in otio militem ali, nec plus quam sea dierum frumcntum haber . Iacedonum dici triginta mistia armatorum esse. Si Ap. Claudio circa Lychnidum fatis validum exercitus foret, potur se ancipit be o distinere regem . nunc O Alpium. qiuod cum e prodii si in summo periculo esse. iis propere aut jussiti exercitus e mittatur, σ

637쪽

fectos sociorum navalium I artem morbo audi ei absumptam 'partem , maxime qui ex Sicilia I Grint domos sum abisse , ct homines navibus dee se. qui sint, neque stipendium accepisse, neque vestimenta habere Eumenem cla semate eius , tam- cam Dento altat naves ne ea si emfectius e nec animum eius regii constare satis victum. out omnia de Eumene dubia , Attali erregie con-

nrem dem nunciabant Legatis auditis , inebello referre sese L. smilius dixit Senatu secrevit, ut in octo legiones parem numerum tri- Uunorum consules O populus crearent e creari aurem neminem eo anno placere, si qui honoremo si et . Tum ex omnibus tribunis militum uti lim in duas legiones in Macedoniam, scios rum vetit, eligat, ct ut lenni Latinarum pereelo milietu consul, Cn. Oct tutus praetor,

cui asiis obtigisset, inprovinciam prosicis antur. inditu est his tertius L. Anicius prarior, cujuster peregrinos jurisdictio erat eum in provinciam Illyricum jurisdictio erat . eum in pro- v mciam Illyricum circa Luchnidum Ap. Claudio succedere placuit. Deletatis cura C. Licinio consuli imposita is tem iura civium Romanorum ' equites ducentos scribere juial sus sociis nominis Latini se Dieni millia pe-ι ditum imperare , quadringentos equites rac Cn. Servilio Galliam obtinenti provinciam literas mittere, ut sexcentos equites conscriberet. Hunc exercitum ad collegam primo quoque tempore mittere in Macedoniam ui neque mea provincia plus quam duas liniones esse eas repleri, ut sena millia peditum, trecentos haberent equites ceteros equites peditasq;

638쪽

initiis diis disponi. Qui eorum idonei ad mi

litandum non essent, dimitti decem praeterea millia peditum imperata sociis S octingenti equites. Id praesidii additum Anicio , praeter duas legiones, quas portare in Macedoniam si justus, quina millia peditum ducenos haben tes, trecenos equites rac in classem quinque millia navalium socium sunt scripta. Licinius consul duabus legionibus obtinere provinciam justiis eo addere sociorum decem millia pedi

tum , .sexcentos equites Senatus conlii liis perfectis, L. A milius consule curia in concionem procellit, rationemque talem habuit: Animadverti se videor , uirite .m orem mihi, sirtito Macedoniam provinciam , gratulationem factam , quam quum aut con ut essem con aluta- Ius , aut suo die magistratum in senio neque id ob aliam au rm , quam quia bello in Macedonia, quod diu trahitur existima Iu di tum majestat

populi Romani exitum per me imponi posse. Seos cruoque huic favi se orti spero ; eosdemque in rebiti erendis futuros esse. Hac partim opinari , partim perare possum. Illud afrmare pro certo habeo. I deoque , me omni ope adnisurum sis , ne frui Ira vos hanc dem de me conccperitu. ua ad bellum ussunt, senatus decrevit quoniam intemplo pro sicisci placet, neque ego in Ora sum G Licinius edideri, vir egregius , aeque enixe parabit, ac se ipsi id billum gesturus esset. Vos qua scri-plier senatui aut vobis, credite rumores credulitateve ira ne alat M, quorum auctor nemo extabit. Nam

nunc uidem , quod vulgo seri hoc praecipue bet oiam madverti, nemo tam fama contemtor eris, culti non debilitari animus sit. In omnibus circulH,

639쪽

cercitus in Macedoniam ducant ubi ea ira lo-

canda sint sciant quae loca prae diis occupanda i quando aut quo salm intranda Macedonia e ubi

horrea ponenda e qua terra mari subvehantur commeatis e quando cum ho se manus constrenda, . quando quiescendumst. Nec quid meliusfacien-d dum si modo fatuunt, sed quidquid aliter quam Uscensuerefactum Z consulem veluti dicta die

occusant. Haec magna impedimenta res eremibusent neque enim omnes tam Vrmi se constantuum contra adPersum rumorem esse possunt, Om Fabiu3fuit e quisuum imperium minuiter utrutarem populi maluit , quam secunda famat male rem gerere. Pn sum im qui non ex timemo monendos duces e sed imo eum , qui de ua uniu mentia omnia gerat , superbum uico magis, amsapientem. Dd ergo erit Z rimum apruientibus, ct proprie rei militar peritis , usu octis, monendi imperatores sunt deinde ab his itersunt gerendis rebus, quibus, qui loca, qui rem, qui temporum opportuustatem vident, ut in eodem velut navigio participes sunt periculi. Ita

squi res, qui quod e Republicast suadere se mihi be o, quo ge Iurinsum, considat ne deneget

eram Reipublica, ct in Macedoniam mecum ve-ar vade, equo, tabernaculo, viatico etiam a me uvabitur. Si quem l acereplet, ocium mi anum militia laboribus pracpetat e terra ne μ' bernaverit Sermonum satis ipsa praebet urbs lo- acitatem suam contineat e nos a Irens in consiliis contentos futuros e sciat. Ab hac concio ne Latinis quae pridie Calendas Aprilis fuel uiri, Hamonte sacrificio rite perpetrato, protinus inde S consul ir.etor Cn. Octavius in Macedoniam prosecti sunt. Traditum est me-dd i mori.

640쪽

moriae, majore quam solita frequentia prosequentium consulem celebratu ac prope certa spe ominatos este homines finem este Macedonico bello, maturumque reditum cum egregio triumpho consulis fore. Dum haec in Italia e truntur , Perseus quod am inchoatum perfice re, quia impensa pecuniae facienda erat, non inducebat in animum, ut Gentium, Illyriorum regem, sibi ada ungeret loci ostquam intra ite saltum Romanos, d adesse dilcrimen ultimum heliranimadvertit, non ultra disterendum us quum per Hippiam legatum tricena argenti talenta pactus siet, ita ut obstides ultro citroque darentur Pantaucum misit ex dissimis amicis ad ea perfici cῆda Medione Labeatidis terrae Pantaucus regi lilyrio occurrit: ibia jusjurandum ab rege , obsides accepit. Misius a Gentio et egatus, nomine Olympii, qui jusjurandum a Perseo obsidesque exigeret. Cum eodem ad pecuniam acci Pendam missi sunt: auctore Pantauco, qui Rhodum legati cum Macedonibus irent, Parmenio dc Morcus destinatur quibus ita mandatum , ut iurejurando obsidibusque despecunia accepta, tum demum Rhodum proficiscerentur: du rum simul regum nomine incitari Rhodios ad bellum Romanum posse adsunctam civit tem , penes Quam unam tum rei navalis gloria esset , nec terra, nec mari spem relicturam Romanis. Venientibus Illyriis, Perseus ab Enipeo amni ex castris cum omni equitatu protectus, ad Dium occurrit ibi ea quae conveneriant circumfuso agmine equitum facta riuosa, eis foederi lancitae cum Gentio societati vi Iebat rex aliquantum eam rem ratus animo-