장음표시 사용
661쪽
aab ut T. et ca Vr gius adolescens, ex Ommbus min, qui sterna is pugnara placuit, denis clavit mihi serum consilium idem os ea, ita ut trans se in sententiam meam videri posset, tacuit. Quibusdam altu, absentem carpere imperatorem, quam praesentem monere melius visum est. Et tibi, P, asca, ct quicumque idem quod tu occultius
sensierunt, non graviabor reddere di ita pug rae rationem. Nam tantum aberit, ut me he Ierna uietupreniteat, ut servatum a me exercitum eo consilis credam in Gua me opinione e se, ne quus ne a Caves rum credat, recognoscat agedum mecum ividetur, quam multa pro ho fe ct adversus nos fuerint. Iam omnium primum, quantum numero nos praesIent, neminem es rum nec ante tenora se . hestem die implicatam tuentes aciem ianzmadvertisse, certum habeo . Ex hac nos ra paucitate quartapars militum prodi impedimentu brelicta erat nec ignavis imum quemque relinquia cus odiam sarcinarum scitis. Sed uerimus omnes parvum hoc tandem esse credimiu, quod ex bucas ru, in quibus hac noecte mans mus, exilurimaciem hodierno aut summum crastino dici, ita is debitur, Di bene uvantibu3 Omus ' Nihil in- ureris, utrum militem, quem nec via Or hodie, Veque operi fatigaverit, requietum, inte ru' a m entorio suo arma capere iubem, atque in aciem enum virium, vigentem se corpore animo du- s. an longo itinere fatigatum , oneres Cum, Madentem sudore , ardent bus sit faucibus , re et que ocul replet pulvere, torrentem meridiano ole, hostii licL recenti, quieto , qui illa re ante consumptas vires ad proelium adferat suo, o Deum idem ita comparatus vel iners altauembellis fortis imum virum non vicerit 'Iur quos
662쪽
que ordinibus nobis tunc repente trepidandum in acie instruenda erat , O incompost concurrendum . t hercule aciem quidem inconditam ino dinatamque habuit emus caidra munita, provisam aquationem, tutum ad eam iter prodiis impostis, explorata circa omnii an nihil nos Iri . bentes praeter nudum campum in quo pugnaremus' in ores veniri anfra munita, portum ad omnes casu exercitus duc bant esse unde adpugnam ex
rent, quo lactari temptritate piranae receptum . berent ideo quum munimentis ea sepissent, prasidio quoque validosirmabant: quod qui castris exutus erat, etiam pugnando acie vici et pro victo haberetur castra sunt victori receptaculum, victo perfugium . Luam multi exercitus, quibm ianus pro. fera pugna fortuna fuit, intra vallum compul si tempore suo, interdum momento pons erinptione facia vidiorem O tem pepulerunt ' patria altera L militarci hac sedes, vallumque pro moenibus , ct tentorium suum cuique militi domu ac penates sunt. Sine ulta sede vagi dimicassemus, ut quo victores nos reciperemus ' H dis cultatia
bu impedimenti, pugna illud opponitur: uid
s hosti, hac int vosta nocte abi set quantum rum ius sequendo eo Diitus in ultimam inacedoniam
exhauriendum laboris erat Ego autem neque mansurum eum , es in aciem copia educturumsui e certum habeo , s cedere hinc statuisset quanta enim facilius abire fuit quum procul abessemu , suam nunc quum in cervicibus stimus ' Nec Dialeret nos , nec interdi nec nocte abeundo diuid autem Is nobis optatius , quam ut quorum castra
praealtasu iniirba tuta, ad insuper septa ac
663쪽
in sententiam ejus, partina verentibus ne niolita uleiae in eo, iliod ut cuni yr terr nisium revocari non pollet. Ac ne i loipso itidem die, aut consule aut re eon'sule, quod in novis castris non ligna, hon pa-
ilum convectum erat ut ii p. est
pim is agris magna pars milii tira ecasfris ex- aerat. Neutro imperatorum volente, Fortu-
tna , quae plus conuitis humanis pol 't, con
traxit certanaen. Flumen erat Iaaud ma imm
d Romani aquabantur prae iis ex uictio, '
Dp0sxu, ut id facere tuto polletii 'mo
hortes parte Romanorum erant; Marrucina
'SPeligna duae turmae Samnii lum
rmenestet, neutris acestentibus, hora circiter quarta lumentum nranibus curanti uti
664쪽
per aquam serme genu tenus altam tres milites 1eouerentur, Thraces duo id lumentum ex medio alveo in suam ripam trahentes altero eorum Occiso receptoque eo jumento, ad la di inem suorum se recipiebant. Octingentorum Thracii praesidium in hostium ripa erat. ex nas pauci primo crgrepam popularem in o con . 1 nectu caesum, ad persequendos interfectores fluvium transgressi sunt dein plures, postre it m O Omnes, de cum praesidio prcdlium ducit Movebat imperii majestas, ria viii, ante Omnia et as, quod malo sexagmia annis juvenum munia in parte prae pila
laboris periculique capessebat inter alium, ouod intercoratos Phalanges erat,implevit legio atque aciem hostium interrupit. A ter cetratis erat, frontem adversus clypeatos habebat agi aspides appellabantur . Secundami lonem L. Albinus consularis ducere adversiis leucaspidem phalangem usius : ea media acies hostium si c. In deae trum cornu, unde circa fluvium commissum prcelium erat, lephantes inducti, resala sociorum huic primum fuga Macedonum est orta nam sicuti
raciue nova commenta mortalium m verbi vim liabent, ex te Iripto,quum agi, non quemamodum agantur edisseri oportet me ullo efctu evane cunt ita turn elephantina acie nrnen tantum sine usu fuerunt Elephantoruni impetum subsecuti sunt socii non mis Latii pepulerunt a laevum cornu . In medio secunda
lo immissa dissipavit phalangem. neque ullae ridentior caussa victoriae uix ta
mulo passim proelia erant, Quae statu an eni
665쪽
turbarunt primo, deinde disjecerunt phalangem. cujus confert desintentis horrentis hastis intolerabiles vires sunt. Si carptim aggi dieitilo circumagere immobilem longitudine de gravitate aliam cogas, conlusa strue implicantur: si vero ab lateres, aut ab tergo aliquid tua nullus increpuit, ruin .e modo turbantur. 6icut tum adversus catervatim incurrentes Roma-
. Os, S interrunta multifariam acie obviam ire cogebantur: dc Romani quacunque data intervalla essent, in sinuabant ordine suos . nil universa acie in frontem adversus instructa phalangem concurrillent, quod Pelignis principio pugnae incaute congressis adversus et ratos evenit, indutilent se hastis, nec . consertam aciem sustinui sient. Ceterum sicut peditam
pallim caedes fiebant nisi qui abjectis armis fugerunt; sic equitatus prope integer pugna ex-ςessit Princeps fuga: rex ipse erat . iam . Pydna cum sacris alis equitum Pellam petebat confestim os iocus sequebatur Odrysarum qu et equitatus, ceterae quoque Macedonum a Lein tegris abibant ordinibus quia interjecta peditum acies, cujus caedes victores tenebant. immemores fecerat. sequendi equites. Diu pha lanx a fronte, a lateribas, ab tergo caesa est postremo, qui ex hostium manibus elapsi erant, inermes ad mare fugientes, quidam aquam etiam ingre lIi manus ad eos, qui in claile erant,
tendentes, suppliciter vitam orabant S qu uiri scaphas concurrere undique ab navibus cernerent, ad excipiendos sese venire rati ut caperent potius, quam Occiderent, longius in aquam quidam etiam natantes progressi sunt. Sed quum hostiliter e scaphis caederentur, Ietro
666쪽
cs I qui poterant nando repetentes terram n aliam foediorem pestem incidebant elephanti enimal, redioribus ad littus acti , exeuntes terebant, elidebantque. Facile conveniebat Romanis numquam una acie tantum Macedonum interfectum . Caesa enim ad viginti millia hominum sunt ad sex millia, qui Pydnam ex acie perfugerant, vivi in potestatem pervenerunt: vagi e fuga quinque millia hominum capta . Ex victoribus ceciderunt non plus centum,&eorum multo major pars Peligni .vulnerati aliquanto plures sunt. Quod si maturius pugnari coeptum est et, ut fatis diei victoribus ad persequendum supere sibi deletae omnes copiae forent nunc imminens nox, fugientes texit,&Romanis pigritiem ad sequendia locis ignotisfecit. Perseus ad Pieriam silvam via militari frequenti agmine equituma regio comitatu fugit. Simul in silvam ventum est, ubi plures diverse semitae erant, .nox appropinquabat; cum perpaucis maxime fidis via divertit Equites sine duce relicti, alii alia in civitates suas dilapsi sunt perpauci inde Pellam celerius, quam ipse Perseus, quia recta expedita Via erant, pervenerunt. Rex ad mediam ferme noctem terrore S variis dista cultatibus viae vexatus est. In regia Perseo, qui Pellae praeerat, Euctus, regitque pueri presto erant contra ea amicorum, qui alii alio casu servati ex proelio Pellam venerant, quum saepe accersiti essent, nemo ad eum,
nil tres erant tantum cum eo fugae comites;
Evander Cretensis, Neon Boeotius,in Archidamus sit olus. cum iis, jam metuens, ne qui venire ad te abnuerent, majus aliquid mox auderent; quarta vigilia profugit. Secuti eum sunt
667쪽
LIBER XLIV. admodum quingenti Cretenses petebat Amphipolim sed nocte a Pella exierat, properans ante lucem Axium amnem trajicere eum finem sequendi propter disti cultatem transiit uetfore ratus Romanis. Consulem quum se in castra victor recepi siet, ne sincero gaudio frueretur, cura de minore filio stimulabat P. Scipio is erat, Atii cantas ipse postea deleta Carthagine, appellatus, naturalis consulis Paulli, adoptione Africani nepos. Is septimum decimum tunc annum agens, quod ipsum curam angebat, dum effuse sequitat hostes, in partem aliam turba ablatus erat de serius quum redisset, tunc
demum recepto sospite filio , victoriae tantae gaudium consul sensit Amphipolim quum
jam fama pugnae perveniret, concursus' matronarum in templum Dianae, quam TauropOlon vocant, ad opem exposcendam fieret Diodorus, qui praeerat urbi, metuens, ne Thraces, quorum duo millia in praesidio erant, urbem in tumultu diriperent, ab subornato ab se per fallaciam in tabellarii speciem, literas in foro medio accepit Scriptum in iis erat,ai athiam classem Romana appulsam esse agro , circa exa
vi ora repraesedos Emathia, ut praesium adυersus populares mittat. His lectis, hortatur Thracas, Ut ad tuendam Emithia oram proficiscantur magnam eo cadem pratam' palatu paί im per agros Romanis facturos. Simul eleυat famam adυersep gna psas vera foret, alium super altum recentes exsuga enturos fuisse per hanc cautiam Thracibus ablegatis simili tra nigressi, eos Strym nem vidit, portas clausit Tertio die Perseus arn pugnatum erat, Amphipolim venit inde Oratores caecaduceo ad Paullum misit. Interim
668쪽
rum regis, Beroeam, quo ex acie confugerant,
ipsi ad consulem profecti Romanis dedunt:
hoc idem S aliae deinceps metu perculsae parabant facere. Consul nunciis victoriae Q. Fabio filio, L. Lentulo. Ietello cum literis Romam missis, spolia jacentis hostium exercitus peditibus concessiit equitibus praedam ci cum jecti agri, dum ne amplius duabus noctibus a casti is abe tient. Ipse propius mare ad Pydnam castra movit Beroea primum, deinde Thessalonica, b Pella, S deinceps omnis ferme Macedonia intra biduum dedita Pidnaei, qui
proximi erant, nondum miserant legatos: multitudo incondita plurium simul gentium, turbaque, quae ex acie, fuga in unum compulsa erat, consilium S consensuri civitatis impediebat nec clauis modo portae, sed etiam inaedificata erant. Mus Milo S Pantaucus, sub muros ad colloquium Solonis, qui praesidio
erat per eum emittitur militaris turba oppidum deditum militibus datur diripiendum.
Perseus una tantum spe Bisaltarum auxilii tentati, ad tros nequiquam miserat legatos, in concionem processu Philippum secum filium habens ut 5 ipsos Amphipolitanos, dc equitum peditumque, qui aut semper secuti, aut fuga eodem delati erant, adhortando animos confirmarent. Sed aliquotiens dicere incipientem quum lacrimae praepedissent; quia ipse dicere nequiit, Evandro Cretenti editis, quae agicum multitudine vellet, de templo descendit. Multitudo, silc ut ad conspectum regis fletumque tam miserabilem, S ipsa ingemuerat lacrimaveratque ita Evandri orationem asperpabatur:
669쪽
atur: quidam ausi sunt media ex concione succlamares, Abite hinc, ne, qui pareci per u min, pr0pter os pereanuus . Horum ferocia, vocem Evandri clausit Rex in domum se recepit, pecuniaque, auro argentoque in lembos, oui in Strymone stabant, delatis .ipse ad flumen descendit Thraces navibus se committere non ausi domos dilapii, S ali.e militaris generis turbae Cretenses spem pecuniae secutia&quoniam individendo plus siensionuitia Quam gratiae erat, quinquaginta talenta iis posita sunt in ripa diripienda. Ab hac direptione
quum per tumultum naves conscenderent, lembum unum iri ostio amnis multitudine gra Uatum merserunt Galepsum eo die, poster Samothracam, quam petebant, per Veniunt: ad duo millia talentum pervecta eo dicuntur. Paullus per omnes deditas civitates dimilli tui praeeilent, ne qua injuria in nova pace vi- is fieret, retentis iue apud se caduceatoribus
'gis, P. Nasicam, ignarus fugae regis Amphi 'polim misit cum modica peditum equitumque
manu simul ut Sinticen evastaret, ad omnes conatus regis impedimento eli et . Inter haea Mesiboea a Cn. Octavio capitur diripiturque: ad Aginium, ad Itiod oppugnandum Cn. Anicius legatus millias erat, ducenti eruptione ex
oppido facta milli sunt ignaris Iginiensibus debellatum esse. Consul a Pydna profectus,
cum toto exercitu die altero Pellam pervenit:&quum castra mille pastiis inde posui siet per aliquot dies ibi stativa habuit situm urbis undique adspiciens quam non sine cauila delectam esse regiam advertit Sita est in tumulo, Vergente in Occidentem hibernum . cingunte e i paludes
670쪽
paludes inexsuperabilis altitudinis , aestate de hieme quas restagnantes faciunt lacus. In ipsa palude qua proxima urbi est, velut insula eminet agge i operis ingentis impost, qui murum sustineat, humore circumfusae paludis nihil laedatur Muro urbis conjuncta procul
videtur divisa est inter murali amni, Meadem ponte juncta ut nec oppugnante externo aditum ab ulla parte habeatri nec si quem ibi rex includat ullum nisi per facilliinae custodis pontem effugium. Et gaza regia in eo loco erat sed tum nihil praeter trecenta talenta, quae missa Gentio regi, deinde retenta fuerant, inventum ess Per suos dies ad Pellam stativa fuerunt, legatione frequentes, quae ad gratulandum con- Venerant , maxime ex Thestalia, auditae sunt. Nunc od inae accepto, Persea ad Samothracam trajecille prosectus a Pella consul quartis caltris A miti poli in pervenit. Effusa omnis obviam turba, cujus indicio erat non bono ac
I XLV. Dirsem ab se ili Paullo in Samothracia e plus e L mum Antiochus, Syriae ex Pt Iomaum Cleopatram, AEgypti reg s, obsideret, misit ad eum a senatu legatis , qui uberent, ab obsidione socii regis abs fere editisque mand ris consideraturum se , ι id faciendum esset, re-Jondi sit unus ex eratis visitus vis a regem ircumscripsit, usiitque, Mequam circulo ex