장음표시 사용
651쪽
ebatur tamen praetor Romanus, quia pri-ra successerant prosperri fortunam totius rei principia secuturam ei e ratus, d repentinum valiturum terrorem, instructo exercitu ad moenia succedit. Quod si clausis portis muros portarumque turres dispositis armatis defendissent, vano cum incoepto moenibus pepulissent Romanos nunc porta egressi proelium loco aequo majore animo commiserunt, quam sustinuerunt. Pulsi enim Sc fuga conglobati, quum ducenti amplius in ipsis faucibus portae
cecidissent, tantum intulerunt terrorem, Ut Oratores extemplo ad taetore In mitteret
Gentius Teuticum tellum, principes gentis, per quos inducias peteret, ut deliberare de statu rerum suarum posset. Triduo in hoc dato, quum castra Romana quingentos ferme passisus ab urbe abessent, navem conscendit, flumine Barbana navigat in lacum Labeatum; velut secretum locum petens ad consultandum sed, ut apparuit, falsa spe excitus, Caravantium fratrem multis millibus armatorum actis ex ea regione, inquam missus erat, adventare qui postquam evanuit imor, tertio pol die navem candem secundo amni Scodram demisit praemissisque nunciis, ut sibi appellandi praetoris potestas si ei tri copia facta, in castra venit. Et principium orationis ab accusatione stultitiae orsus su .e, postremo ad preces lacrimasque eisuis, genibus praetoris accidens, in potestiuem sese dedit. Primo, bonum animum habere justiis, ad coenam etiam invitatus, in urbem ad suos rediit,4 cum prata ore
652쪽
gladiatorio accepto decem talentis ab rege rex, ut in eam fortunam recideret. Anicius Scodra
recepta, nihil prius quam requisitos Petilium Pepernamque legatos ad se duci uicit quibus
splendore suo restituto, Perpernam extemplo imittit ad comprehendendos amicos cognatosque regis rivi Medionem Labeatium gentis
urbem profectus Etlevam uxorem cum filiis duobus, Scerdileto Pleuratoque, Caravantium fratrem Scodram in castra adduxit. Anicius bello Illyrico intra triginta dies perfecto, nunc irim victoriae Perpernam Romam misit: post dies paucos Gentilina regem ipsum cum parente conjuge liberis, ac fratre, aliisq; principibus Illyrioriam. Hoc unum bellum prius
perpetratum, quam coeptum, Romae auditum est. Quibus diebus haec agebantur, Perseus qu que in magno terrore erat, propter adventum simulis milii novi consulis, quem cum ingentibus in .s adventare audiebat, simul Octavii pr. Et oris. Nec minus terroris actast Romana&periculo a itimae orae habebat Thestat nicae Eumenesin Athenagoras praeerant una parvo praesidio duorum illium cetratorum.
Eoi Androclen praesectum mittit justiam sub
ipsis navalibus castra habere. Aniam mille quites cum Antigono misit ad tutandam maritimam oram: ut quocunque littore applicuit se naves hostium audistent, extemplo ferrent agrestibus opem quinque millia Macedonummissa ad praesidium Pythii c Petrae, quibus p rq positi erant Histiaeus, & Theogenes, illo.
His profectis ripam inunire Enipei fumum
653쪽
R. a XLIV. raggressus est quia sicco alveo transiri poterat. Huic ut omnis multitudo vacaret, cerninae exropinquis urbibus coactae, cibaria in castraeiebant miles ullus ex propinquis silvis postremo sequi se utrarios ad mare, quod minus trecentos pastus aberat jussit dein littore alios alibi modicis intervallis fodere montes ingentis altitudinis spem iaciebant, eo magis
uia nullos apertos evergerent rivos, occuliosntinere latices, quorum venae in mare permanantes unde miscerentur. Vix deducta summa arena erat, quum scaturigines turbidae primo dc tenues emicare, dein liquidam multamque fundere aquam, vel ut Deum dono coepe- 4runt. Aliquantum ea quoque res duci famae Sci auctoritatis apud milites adjicit Iullis deinde I militibus expedire arma, ipse cum tribunisi primisque ordinibus vadit ad contemplandos et transitus qua descensus facilis armatis, qua in ulteriorem ripam minime iniquus ascensus eias et His fatis exploratis, illa quoque primum, ut ordine ac sine tumuli omnia in agmine ad nutum imperiumque ducis fierent, providit. i Vbi omnibus simul pronunciaretur quod fie-
ret, neque omnes exaudirent incerto imperio
accepto, alios ab se adiicientes, plus eo quod imperatum sit alios minus facere . clamores deinde illi, nos oriri omnibus locis,ac prius hostes quam ipsos quid paretur scire. Placere igitur, tribunum militum primo pilo legionis secretum edere imperium cillumi dein singulos proximo cuique in ordine centurioni dice
re quid opus facto sit sive a primis signis ad
novissimum agmen, sive ab extremis ad primos
654쪽
ς et T. rperferendum imperium sit. Vigiles etiam novo more scutum in vigiliam ferre vetuit non enim in pugnam vigilem ire, ut armis utatur, sed ad vigilandum, ut quum senserit hostium adventum, recipiat se excitetq; ad arma alios. Scuto prae se erecto stare galeatos dein ubi fessi sint innixos pilo, capite super margiriem scuti posito sopitos stares ut fulgentibus armis prOcul conspici ab hoste possit, ipse nihil provideat.
Stationum quoque morem mutavit armati
omnes,& fraenatis equis equites, diem totum perstabant id quum aestivis diebus urente assiduo sole fieret, tot horarum aestua languore ipsos equos' sessos, integri saepe adorti hostes, vel pauci plures vexabant itaque ex matutina statione ad meridiem decedi 5 in postmeridianam succedere alios jussit ita numquam fatigatos recens hostis aggredi poterat. Haec quum ita fieri placere concione advocata pronunciasset adjecit urbanae concioni convenientem Orationem. Unum imperatorem inexercitu providere ct consulere quid agendumst debere nunc per se, nune cum is quos advocaverit in concilium qui non sint advocati, eos nec palam,
nec secreto actare consilia sua. uilitem hac tria curare debere, corpus ut quam alidi imum pernicissimum habeat, arma apta, animum par tum ad subita imperia r cetera scire de se Diu immortalibus imperatori suo cura esse in quo ex ercitu, milites, consul, ct imperator, rumoribu vulgi circum retur ibi nihil calutare esse Sequo sit officium imperat Oro, provisurum ut bene gerendae rei occasonem eis praebeat illos nihil quo ut rum sit quaerere e ubi datum fgnum sit, tum militarem operam naυare. Ab his praeceptis concio
655쪽
L XLIV. ς 3 item dimisit vulgo etiam veteranis fatentibus,l se illo primum die, tanquam tyrones, quid agendum esset in re militari didicille. Non sermonibus tantum his, cum quanto ast 'nsu au illent verba conlii lis ostenderunt sed rerum aesens effectiis erat. Neminem totis Oxca-is J rietum videres acuere alii gladios, alii aleas bucculas lue, uta alii loricasque tergere alii aptare corpori arma, experitique sub his membrorum agilitatem : quatere alii pila,
ii alii micare gladiis mucronemque intueri ut facile iii cerneret, ubi primum conserendi manum cum hol te data occatio esset, aut victoria egregia , aut morte memorabili inituros bellum Perseus quoque quum ad centu consulis simuli veris principio, it lepere Omnia O- verique apud hostes, velut novo bello, cerneret, mota a Phila castra in adversa ripa posita, nunc a ad contemplenda opera sua circumire ducem, haud dubie transitus speculantem. norum esse. Quae res Romanis auxit animos. Macedonibus regique eorum haud mediocremis attulit terrorem. Et primo supprimere in oc- culto famam ejus rei et conatus missis qui Pantaucum inde venientem appropinquare '
ca tris vetarent sed jam despueri quidam visi ab suis erant inter obsides Illyricos ducti:
quo quaeque accuratius curantur, eo facilius . c loquacitate regiorum ministrorum emanant.
Sub idem tempus c Rhodii Ilagati in castra venerunt, cum iisdem de pace mandatis, quae
Romae ingentem iram. Patrum excitavere .
Multo iniquioribus animis a castrensi consilio auditi sunt. Itaque ouum alii praecipites sine responso
656쪽
rum. Interim, ut appareret quantum pacificantium Rhodiorum auctoritas valuisset, consultare de ratione belligerendi coepit Placebat quibusdam, o maxime majoribus natu, per Enipei ripam munitionesque vim facere confertis di vim facientibus resistere Macedonas non posse ex tot castellis aliquanto altioribus ac munitioribus, quae validis praesidiis insedi iassent, priore anno dejectos aliis placebat, O vium cum classe Thessalonicam petere, Opulatione malitimae orae distringere copias regias ut altero ab tergo se ostendente bello, circumactus ad interiorem partem regni tuendam, nudare aliqua parte transitus Enipei cogeretur. Ipsi natural operibus inexsuperabilis ripa videbatur: S praeterquam quod tormenta utique dispositae sient, militibus etiam melius S certiore ictu hostes uti audierat. Alio spectabat mens tota ducis dimisi , que concilio Perrae bos mercatores, Schoenum 5 Menophilum, notae δ: fidei jam sibi S prudentiae homines, accersitos secreto percunctatur, quales ad Peraraebiam transiitus sint. Quum loca non iniqua
esse dicerent , praesuliis autem regis obsideri spem cepit, si nocte improviso valida manu aggrestis nec opinantes esset dejici praesidiapode. Iacula enim S sagittas, d cetera missilia, in terrebris, ubi quid petatur procul provi' deri nequeat, iniuilia esse gladio cominus gerirem in permixta turba, quo miles Romanus vincat. His ducibus usurus, praetorem Octavium accersitum, exposito quid pararet, Heracleam cum classe petere jubet,& mille hominibus
657쪽
L XLIV. ς sus decem dierum cocta cibaria habere. Ipse Scipionem Nasicam, es Fabium Maximum filium suum lino uim lue delectis millibus Heracleam mittit, velut classem conscensuros, ad maritimam oram interioris Macedoniae, quod in concilio agitatum erat, vastandam Secreton indicatum, cibaria his praeparata ad classem l esse, ne quid eos moraretur Inde jussi duces itiis eris ita dividere viam, ut quarta vigilia tertioi die Pythium adoriri pollent. Ipse postero die, alui distineret regem ab circumspectu rerum i aliarum, prima luce medio in alveo cum stationibus hostium proelium commisit pugnatumque utrimque si levi armatura nec gravioribus armis in tam inaequali alveo pugnari poterat. Descensus ripae utriusque in alveum trecentorum ferme passitum erat medium
spatium torrentis alibi aliter cavati paulo plus quam mille passiis patebat. Ibi medio spectan- litibus utrimque ex vallo castrorum hinc rege, hinc consule cum suis legionibus pugnatum est. Missilibus procul regia auxilia melius pugnabant cominus stabiliore tutior aut par- ma aut scuto Ligustino Romanus erat Meridie fere receptui cani suis consul jussit. lateo die diremptum proelium est haud paucis utrim-oue interfectis. Sole orto postero die, irritatis
certamine animis, etiam acrius concursum est:
sed Romani, non ab his tantum, cum quibus Ontra Stum certamen erat, sed multo magisit, ea multi tintine que disposita in turribus stabat, omni genere missilium telorum ac saxis maxime vulnerabantur. Vbi propius ripam hostium subissent, 'ormentis ista etiam ad ultimos perveniebant. Multo pluribus eo dieam illis,
658쪽
amissis, consul paulo serius recepit suos. Tertio die praelio abstinuit, digrestus ad imam partem castrorum veluti per devexum in mare brachium transitum tentaturus Perseus quod in oculis erat anni post circumactum solstitium erat la ora die jam ad meridiem vergebat iter multo pulverem incalescente sole factum erat lassitudo dc sitis jam sentiebatur, di meridie ii stante magis accesturum utrunque apparebat. Statuit si calfectos recenti atque integro hosti non objicere. Sed tantus ardor in animis ad dimicandum utrinque erat, ut consuli non minore arte ad suos eludendos quam ad hostes opus elset. Nondum Omnibus instructis, in si battribunis militum ut maturarent instruere: circumibat ipse ordines, animos militum hortando in phagnam accendebat ibi primo alacres signum poscebant deinde quantum incresceret .aellus, vultus minus vigentes, voces segniores erant, 'uidam incumbentes schitis nixique pilis labant. Tum jam aperte
pii mi ordinibus imperat, metarentur frontem castrorum, b impedimenta constituerent.
uod ubi heri milites sensere, alii gaudere palam quod festiis viae labore flagrantissimo aestu
non coegit te pugnare legati circa imperat rem illicesque externi erant, inter quos inti talus omnes approbantes; tuum pugnaturum consulem credebant neq; enim ne his cunctationem aperuerat suam. Punc mutatione consilii subita, quum alii silerent, Nasica unus ex omnibus aulus est Onere constitem, Ne hostem quidem ludi cato priores imperatores, fugiendo
659쪽
n ertamen manibus emittere. Vereri ne nocle abeat sequendus maximo labore ac periculo in intima Macedoniae, exercitusque, sicut prioribus ducibus, per colles saltusque Macedoniorum montrum vagando circumagatur Se magnopere suadere, uinin campo patenti hos fem habeat, aggrediates r nec oblatam cca sonem incendi amittat. Consul ni
hi ostensus libera admonitione tam clari do
escentis Et ego, inquit, animum is um habui sica, quem tu nunc habes se quem ego nunc habeo, tu habebis Multu besii casibus didici, quando u gn. lndum, quando abstinendum pugnas t. Nono erae it stanti nunc in acie docere, quibus de cautus die quiesse melim sit rationes alios reposcito,nunc
edorata re veterr imperator: contentus eris. On-
tic ait adolescens. haud dubie videre aliqua
tam pedimenta pugnae consulem, quae sibi non apparerent Paullus, postquam metata castra inpedimentaque collocata animadvertit , ex nostrema acie triarios primos sili, ducit. deinderm cipes, stantibus in prima acie hastatis si
sui hostis moveret postremo hastatos ab
Ilextero primum cornu singulorum paulatim ignorum milites subtrahe nota pedites equiti-ur cum levi armatura ante aciem hosti oppo-itis sine tumultu abducti nec ante quam pri
na frons valli ac solla perducta est, ex statione
'quales revocati sunt. Rex quoque quirim sinei et rectatione paratus pugnare eo die fuisset Ontentias quod per hostem moram is pulia scirent,d ipse in castra copias reduxit Ca- tris permunitis C. Sulpicius Gallus tribunus nititum lecundae legionii qui pretor superiorenno fuerat, consulis permisit ad concionemn vitibus vocatis pronunciavit LXocte proxima,
660쪽
sint, nunc pleno Orbe nunc senescente exiguo cornu . fulgere lunam non mirarentura ita ne obscurari quidem, quum condatur umbra terrae, trahere in
prodigium debere Nocte, quam pridie Nonas Septembr. insecuta dies, edita hora luna quum defecisset, Romanis militibus Galli sapientia prope divina videri Macedonas ut triste prodigium, occasum regni perniciemque gentis
portendens movit nec aliter Vates clamor ululatusque in castris Macedonum fuit, donec luna in suam lucem emersit. Postero die tantus utique ardor exercitui ad concurrendum ii rat, ut d regem: consulem suorum quidam,
quod sine proelio distestum esset, accusarent Regi prompta defensio erat mon eo solum, Muod hostis prior aperi pugnam detrectans, in castra copias reduxi siet: sed etiam, quod ecloco signa constituisset, quo phalanx, quam inutilem vel mediocris iniquitas loci efiiceret, promoveri non posset. Consul ad id, quod pri . die praetermisisse pugnandi occasionem videbatur, locum dedisse hoste, si nocte abire velle ; tunc quoque per speciem immoland
terere Videbatur tempus, quum luce prima ii
gnum propositum pugnae ad exeundum in aciem suisset. Tertia demum hora, sacrificio rit perpetrato, concilium advocavit atq; ibi,quod rei gerende tempus esset loquendo&in tempos live consultando videbatur quibusdam extra here post sermones tamen consul orationem