Historiarum libri Titus Livius ex recens. Heinsiana [volume 3]

691쪽

L XLV. 6 9 natu quoque agitata est summa consiliorum, ut inchoata omnia legati ab domo ferre ad im-

eratores pollent. Omnium primum , liberos e se iaceb.r Macedonici atque Illyrios it smuibus gentibus appareret, arma populi Romani non liberta servitutem , sed contra servientibus libertatem ferre uti in libertate gentes quae e sent, tutam

eam sibi perpetuamque sub tutela populi Romanio esse . qua sub regibus iverent , ct in praesens

tempus mitiores eos u flores ris e re pectu populi Romani habere se quando bellum cum populo Romano regibus fui se suis, exitum qu3 ictoriam

Romam sbi libertatem aliaturum crederent Meralli quoque Macedonici quod ingens vectigal erat, locationesque praediorum rusticorum tolli placebat. am neque ne publicano exerceri posse e ubi pulicanus eri , ibi aut jus publicum anum, aut li-

bertatem sociis nullam esse. Ne ipsos quidem Ma-

cedona 3 idem exercere posse ubi in medio prae L a minis Irantibus esse , ubi nunquam cavistis sedit: ο num ct certam im defore. Commune concilium gentis esse , ne improbum vullus a sienatu aliqἰιando libertatem salubri moderationi datam, adlicentiam pestilentem traheret. In quatuor regiones describi Macedoniam, ut suum quaque concilium

haberet, placuit, dimidium tributi quam quod regibus ferre stili erant, populo Romano pendere. Similia his c in Illyricum mandata caetera ipsis imperatoribus legatisque relicta, in quibus

praesens tractatio rerum certiora subjectitra erat consilia. Inter multas regum gentiumque populorum legationes Attalus frater regis Eumenis , maxime convertit in se omnium Oculos, animosque exceptus enim est ab his

qui simul eo bello militaverunt, haud paulo

692쪽

qua ni ipse adjuvisset altera , querimonia Gallici tumultus, Advertaeque gladiis regnum in dubium adductum esse. Suberatri secreta spes

honorum praemiorumque ab senatu , quae vix s.ilva pietate ejus contingere poterant erant enim quidam Romanorum quoque non boni auctores, qui spe cupiditatem ejus elicerent: Eam opinionem de Attalo ct Eumene Roma esse,

Ianquam de altero Romam certo amico , altero nec

Romanu , nec Persei do scio. Itaque vix satui posse , utrum qua pro an qua contra fratrem petiturus esse , ab senatu magis impetrabilita forent adeo universos omnia huic tribuere lilivero negare. Eorum hominum ut res docuit)Attalus erat qui quantum spes spopondisset, cuperent ni unius amici prudens moniti, velut frenos animo ejus gestienti secundis rebusi inposuisset. Stratius cum eo fuit medicus, ad id ipsum a non securo Eumene Romam missiis,

speculator rerum quae a fratre agerentur, O-

nitorque fidus si decedi fide vidi flet. Is ad occupata jam aures solicitatum i jam animum quum venisset, aggressiis tempestivis temporibus rem prope prolapsam restituito aliis alia

xegna crevi se rebus , dicendo regnum eorum novum , usit vetuitis fundatum opibus fraternasare concordiae quod unus nomen regium pra-cipuum capitis insigne gerat ; omnes fratres regnent. Attalum ero , quia aetate proximus , Mi non pro rege habeat 3 neque eo solum quia tanta

proentes ejus opes cernat, sed quod haud ambia S um propediem regnatum eum infirmitate ta ieiud

693쪽

teque amen esset, nullam sirpem liberum ha tentu nec dum enim agnoverat eum : qui ostea regnavit. auid attineret vim afferre rei sua sponte mox ad eum adventur ' Accesiisse etiamnγυam temperifatem regno tumultus Gallici , cisi i consensu, concordia Retum rediis Siqκeat. Si vero ad externum bellum domestica sediti adliciatur; ssti non posse e nec aliud enim quam ne frater in regno moriatur sibi ipsi pem prasinquam regni erepturum. Si utraque glorios restist; serυasse fratri regnum , ct eripui se e servati tamen regni qua juncta pietati s , potiorem ludem fui se . Sed enimvero quum detes fabilis altera res ct proxima parricidi si quid ad delia

rationem dubita superesse Utrum enim partemni petiturum e se, an totum erupturum ' spar- , ambo infrmos disdraclis viribus, ct omnibusnjuriis obnoxios fores si totum , privatumne erga alorem fra Irem , an exulem illa aetate , illa corris infrmitate , an ultimum mori ussurum Egregium enim sit fabulis traditus impiori mfratrum et enitas taceatur ier ei exitum videri, ex fraterna caede raptum diadema , in templo amothracum , velut praesentibu sitis exigentibu eaenas , ad pedes victor: hoStis prostratus posuerat.

i ipsos , qui non illi amici, sed Eumeni inferiti,

stimul in eum, pietatem constantiamque Leudaturos si dem ad ultimum fratri prasiti si haec

phis valiter in Attali animo. Itaque intrC ductus in senatum , gratulatus victoriam M sua merita eo bello fratrisque , si qua erant, δίGallorum defectionem , quae nuper ingenti motu facta erat, exposuit. Petiit, ut legatos mitteret ad eos, quorum auctoritate ab armis avocarentur. His pro regni utilitate editis

694쪽

inandatis, Anum sibi Z Maroneam petiit. Ita

destituta eorum spe, qui fratre accusato partitionem regni petiturum crediderant, curia excessit. Ut raro alias quisquam re aut privatus, tanto favore tantoque omnium assensu est auditus omnibus honoribus muneribusque depciae sens est cultus, Sciroficiscentem prosecuti sunt. Inter mulias Asiae Graeciaeque legationes, Rhodiorum maxime legati civitatem converterunt nam quum primo in veste candida visi essent, quo lac gratulantes decebat , e si sordidam vestem habuissent , lugentium Persei casum praebere speciem poterant postquam

consulti ab Marco Iunio consule Patres, stantibus incomitio legatis, an locum, lautia, senatumque darent, nullum hospitale jus in iis servandum censuerunt egrestiis e curia consul, quum Rhodii gratulatum sede victoria purgatumque civitatis crimina dicentes venisse, petissent ut senatus sibi daretur pronunciat Sociis iam iou , ct alia comiter atque hol ita

re prastare Romanos, ct senatum dare consueb Rhodios non ita meritos eo bello , ut amicorum sociorum numero habendi snt. His auditis , prostraverunt se omnes humi , consulemque eunctos qui aderant, orantes, ne nova falsaque crimina plus obesse Rhodiis aequum censerent, quam antiqua merita, quorum ipsi testes essent. Extemplo, veste sordida sumpta, d mos principum cum precibus ac lacrymis circumibant , Orantes , ut prius cognoscerent caussam, quam condemnarentur M. Iuvencius Thalna praetor, cujus inter cives peregrinos urisdictio erat, populum adversus Rhodios incitabat rogationemq; pronauigaVerat, ze

695쪽

τι Rhodiis bellum indiceretur ei ex magis fratibus jum anni deligerent qui ad id bellum cum classe mitteretur se eum perans futurum este. Huic actioni M. Antonitis c M. Pomponius tribuni plebis adversabantur. Sed praetor novo maloque exemplo rena ingre istas erat, quod ante non consulto senatu , non consulibus certioribus factis, de sua unius sententia Ogationem ferret , Velsent uberentne Rhodiis ellum indici riuum antea semper prius senatus de bello consultus esset, deinde ad popitatum latum a tribuni ' plebis quum ita tra-litum esset , ne quis ritis intercederet legi, quam privatis suadendi dis lita dendique legem potestas facta siet, eoque per epe Veiisset, ut qui non professi ellent se intercessuros , animadversis vitiis legis , ex ratione litiuadentium, intercederent qui ad intercedendum venissent, desisterent, victi atrioritatibus suadentium legem. Tum inter

iraetorem tribunosque omnia intempestive agendi certamen erat Tribuni festinationern praetoris ante tempus intercedendo in adven-zum imperatoris

'eccaverimusne adhuc dubium I E paenM ignorint Mimnes iam patimur. Antea Carthaginiensibus victu , Philippo , Antiocho superatis, quum Fomam enissemus , ex publico Vpitio in curiam

gratulatum obis , Patres conscripti, ex currit tu Capitolium ad Deos effros dona ferentes venieba nunc ex sordido diυersorio vix mercede recepti, ac prope hostium more , extra urbem manere

jugi , in hoc frualore veniemus in curiam Rom.

696쪽

T. I I=iam Rhodii , quos provincii nuper Lycia a que Caria, quos praemiis atque honoribus amplissimis donat fu . Et MaccdonM Itbriosque liberos esse ut audivimus jubet , quum servierint ant quam vobiscum bellarenti ne cujuseruam fortuna in Didemus , imo agnoscimus clementiam populi Romani Rhodios qui nihil aliud quam quieverunt hoc bello χο Hes ex sociis facturie T. Certe quidem vos entis Romani , qui id o felicia bella vel fra esse, quia iunia sint, prae obu fertis e nec Iam exitu eorum, quod vindicat G quam principiu,

quod non sine a sa suscipiatis, gloriamini. Is s

Jana in Sicilia oppugnata, Carthaginienses, Athena oppugnata, o Graecia in servitutem petiti, is ad- utus Annibalpecunia auxiliis Philippum horis mfecerunt. ntiochiti ipse ultro ab istolis horitibus et erifris accersitus , ex Asia classe in Graeciam traiecit temetriades Chalcide, ct saltu Thermopy&rum occupato, de ofessione imperii vos delicere conatus. Cum Perseo, socii vel iri oppugnati, alii interfecti reguliprincipes s gentium aut populorum, caussa belli vobis fuere. uem tandem titulun Lira calamita habitura ess, sperituri sumus Wondum segrego civitatis caussam a Polyarato .Dione civibus nos tris , ct iis quos ut traderem vobis, adduximus. Si omnes Rhodii aque nox essemus , quod o Irum in hoc beso crimen esset versi partibus favimus, quemadmodum Antiochi Philippique bello pro vobis adversus reges, s nunc pro rege adversus vos stetimus . Memata modum soleamus socios juvare , O quam impigra capessere bella C. Livium, L. . milium Regitatum interrogate , qui lapibus e Iris in Asa prή- fuerunt. P unquam ventra naves pugnaveri e

nobis no Ira cla se pugnavim Osemel ad Samum.

Ierum

697쪽

i rum in Tamph3lia ad Dersus Annibalem impertiratorem qua victoria nobΗe gloriosis es , quod 7uum ad Samum magnam partem navium a L ersa pugna ct e regiam Juventutem amis semita,ue tanta quidem clade territi, iterum ausi miss egia clasii ex Syria venienti obvia, ire. Hac nougloriandi caussa retuli Cneque enim ea nunc nos irai fortuna 2 sed, admonerem , quemadmodAm, ad uvare socios solerent Rhodii Traania Philippo Antiocho devicti amplis ima accepimus amo bu Si quaeve Ira nunc eiu fortuna leti m benignitate virtute e fra ea Perse fuisset, praemia peritum ad victorem regem venissemus in Macedoniani quid tandem diceremus Z Pecuniane aio b adiutum , an frumento Z auxiliis terrerit ribus, an navalibus ' quod pras dium tenui se nos st bi pugnasse, aut sub istius ducibus . At per nos Si quaereret, ubi miles offer, tibi navis

ira praesidia sua fui se , quid res ponderemus Z

au amfortasse diceremus, apud Dic rem quem -:dmodum apud vos dicimus . Hoc nam legatos stroque de pace mittendo conscisti fumus, ut neci utraque parte gratiam iniremus ab altera etiam crimen ct periculum esset diuanquam Persius vere ob iceret, id quod vos non pote sis, Patres Conscripti mos principio belli mi isse ad vos legatos, qui polliceremur vobis quae ad besium opus essent e navalibus armis , juventute nos fra , scrutprioribus bellis ad omnia paratosfore nepraritar mus, per vos serit, qui de quacunque caum tum

pernati nos Ira auxilia e iis 2 sfecimus igitur

quicquam tanquam horites, neque bonorum socio

rum defuimus suis, sed a vobisprolabiti praesta-efuimus. uiri igitur 'nihilfactum ne ciuium in civitatev Ira Rhodii, quod nolletis, 'o'

merito

698쪽

T Imerito Fenderetur populus Romanus Hinc jam non quodfactum est, defensurus sum non ade insanies sed publicam caussam a privatorum culpa, segregaturus. Nulla enim eri civitas, qua nono improbos cives aliquando, ct imperitam multitudinem semper habeat. Etiam apud vos fui se audia vi, qui assentando multitudini grassarentur: se cessi se aliquando a vob plebem, nec in potestate ventra Rempublicam Di s. Si hoc in hac tam bene morata civitate accidere potuit, mirari qui uam potest aliquos fuisse apud nos, qui regis amicitiam

petentes plebem nostram consitas depravarent ' quiramen nihil ultra valuerunt quam ut in Offici cessaremus. Non praeteribo id quod gravis imum Hi hoc ely crimen civitati no frae . Legatos eodem tempore ct ad Os ct ad Te ea de pace mis mus: quod infelix consilium furiosus ut postea audivimus orator, stulti imum fecit quem sic loci rum constat , tanquam G Popillim legatus R

pius, quem ad summovendos a bello AEntiochum Ptolomaeum reges sitis, loqueretur. Sed tamenea sve superbia sive pullisia appellanda e t ea idem qua apud vos, ct apud P Oeafuit Tam civ

ratum quam gulorum hominum mores sunt: gentes quosve alia iracunda , alia audaces, quaedam timida e in vinum, in Venerem proniores alta sunt. Atheniensium populum fuma erit celerem supra vires audacem esse ad conandum e Lacedaemoniorum cunctatorem, istae in ea quibus dis ingrediente Non negaverim ct totam Asa regionem inaniora parere ingenia, ct noritrorum tum diorem sermonem esse, quod exceliere intersinitima ei Ditates ideamur: idipsum non tam viribus pios Irse, quam vestru honoribus a iudiciis Satur ii cm tunc in praesentia castigata illa legatis

erat

699쪽

R XLV. 6ῖ rat, cum tam tris i responso erifro dimis. tam arum ignominia pensum et I hac certe tam mi rabitu ac supplex legatio, etiam insolentior quam in fuit legationi satis magnum piaculum fet.

Superbiam, verborum praesertim, iracundi oderunt. rudentes irrident: utique s inferiora ad Uersus Operiorem esse capitali pana nemo unquam dipnam Judicavit. Id enimvero peric tam erat, ne Romanos Rhodii contemnerent. Etiam Deos aliqui erb ferocioribis incripant, nec ob id quemsuam

fulmine ictum audi Oimus diuid igitur stiteratruod purgamus, nec fa clum oririle usium no-grum ei I, ct verba tumidiora legati sensionem

aurium, non perniciem civitat , meruertini mo-

luntatu οἱ fra tacite velut litem risimari, vestris inter vos sermonibus audio Patres Constripti f. t vi se nos regi, ct illam vincere malui se ideo bello persequendos e se credunt. Alii vel frum , volui sὸ ruidem nos hoc, non tamen ob id bello persequendos e neque moribus neque legibis Allim civitatis ita comparatum esse, ut siquis vellet inimici mrerire, nihilfecerit quo id at, capit damnetur. H qui nos poena, non crimine liberant, gratiam tuidem habemus ipsi nob haUc dicimus legem

i omnes oluimus,uod arguimur : non disset Murmus voluntatem afacto e omnes plectamur. Si alii principum no Irorum obu, alia regifaverunt, noupostulo ut propter nos , qui partium vestrarum

fuimus , regis fautores salvi s illud deprecor, ne nos propter illos pereamus . Von Liti vos ritu infe Iiores quam civit Mipsa, ct hoc qui ciebant, terique eorum aut profugerunt aut mortem biconsciverunt alia damnata a nob, in potestate venirierunt, atres Conscripti. Ceter Rho iis, sicut gr.ιtiam nullam erat hoc belti, ita ne poenam

700쪽

c8 T. LIVII poenam quidem sumus. Priorum, Trorum benefactorum cumulus, hoc quod nunc cessatum in ossici est, expleat. Cum tribus regibus epiritu bella per hos annos ne plus obsit nobis quod uno bello e - ιυimus, cyza quod duobus estu provοbu pugnavimus Philippum, Antiochum, Persea, an quam tres sententia ponite duae nos absolυunt: una dubia erit ut graυ:ο sit. Icta de nobis sjudiearent, damnati e Semu s. vos judicate, Patres Conscripti, sit Rhodus in terris, an funditus deleatur. Non enim de bello deliberatis, Patres Conscripti,

quod inferrepote tu ,gerere non pote tu quum nemo Rhodiorum arma adversus vos laturus sit. Sipe se υerabitu in ira, tempus a Obu petemus quo hanc funestam legationem domum referamus: omnia iabera capita, quidquid Rhodiorum virorum, faminarum e I, cum omni pecunia οἱ fra naves conscendemus ac relictis penatibus publicis privati φ, Romam eniemus, omini auro argento, quicquid publici, quicquid privati It in comiti , ve fibulo curia erifrae cumulato corpora o Ira coniugumque ac liberorum ei tra potentati permittemus hic pa furi quodcumci patiendum erit. procul ab oculis no tris urbs no tra diripiatur, incendatur. οἱ se Rhodios esse , Romani iudicare pusιnt e t tamen. no frum aliquod de nobis iudicium, quod numquam Iudicavimus nos De Trosso sese nec quicquam hos fici etiamsi omnia patiemur, ficiemus. Secundum talem orationem Universi rursus prociderunt, ramosque oleae supplices actantes, tandem excitati curia excellerunt tunc sententiae interrogari coeptae.

Infestissimi Rhodiis erant, qui consules prael resve aut legata gelserant in sacedonia bellum plurimum cauilam eorum adjuvit M. Porcius