Opera;

11쪽

DE SITU MORIBUS ET POPULIS GERMANIAE.

I. ERMANIAE imuS. 11. Incolae. Nominis origo. III. Carmini barditu ariaeque antiquitates. ΙU. Corporum habitus V. Soli natura. I. Germanorum arma.

VII. Reges , duces , sacerdotes. VIII. Feminarum constantia 6 veneratio. IX. Dii, Mercurius, Hercules , Mars, I s. Simulacra nulla. X. Auspicia, sortes: ex equis , e captivis praesagia XI. Consultationes publi

cae conventus. XII. Poenae Ius XIII. Scutum framea juvenibus data Principum comite r eorum virtus

O fama. XIV. Gentis bellica sudia. XV. Pacis artes xenatio O otium Collata principibus munera. XVI. Vicorum domorumque forma Specus, si fugium hiemi, receptactilum frugibus XVII. Hominum , feminarumque situs. XVIII. Severa matrimonia. DOS a m rito data. XIX. Adulterii poena , maritis permissa. XX. Liberorum educatio. Succesianis leges. XXI. Patris , propinqui amicitiae inimicitiaeque susceptae Homicidiorum pretia Hospitalitas. XXII. Victus ebrietas rixae in conviviis consultationes XXIII. Potus

Tom. IV. A

12쪽

eibi XXIV. Iuventae ludibrum Aleae furor. XXV.

Servi, Iibertina XXVI. Agrorum cultus partitio Anni tempora. XXVII. Funera. Haec actinu in commune.

XXVIII. Singularum gentium instituta Galli, olim validi, in Germaniam transgressi. Helvetii , Boii

Gallica gens Avariscorum , Osorum incertum genuS. Treveri, Nervii, Germanicae originis populi , ut Vangiones , Triboci, Nemetes , Ubii. XXIX. Batavi.

Cattorum proles Mattiacorum geΠS. Decumates agri.

XXX. Catii militari disciplinis praecipui XXXIL U

pii, Tencteri, equitatu praestantes. XXXIII. Bructero- msedes a Chamavis O Angrivariis occupatae XXXIV

Dul bini Chasuari Frisii majores O minores XXXV Chauci, pacis studio sit. XXXVI. Cherusci, hos , a

Cattis victi XXXVII. Cimbrorum parva civitas, gloria ingens XXXVIII. Suevorum mores XXXIX. Sem- nomina religio XL. Langobardi. Reudigni Aviones. Angli Vatini. Eudoses Suardones Mithones Hesethi , seu Terra matris , commune sacrum. XLI. Hemmunduri. XLII. ari ci Marcomanni Quadi. XLIII- Masgni Gothini. Os furii. 0giorum civitates. Afii Helvecones Manimi. Fidisi Naharvali Alcis

numeri Gothones XLIV. Suionum civitates. XLV.

Mare pigrum. Vii succiniam legunt. Sitones , quiabus femina imperat. XLVI. Peucini Vene L. Fenni.

13쪽

Eorumferitas O pauperaas Hominum monsta, Heli

Libellum hunc scripsit Tacitus A. U. C. I. C.

17쪽

TACITI

DU SITU MORIBUS,

ET POPULIS GERMANI E

ERMANi omnis ' a Gallis 3 Raetisque Pannoniis Rheno manubio fluminibus, a Sarmatis Dacisque , mutuo metu, aut montibus F separatur. Cetera Oceanus ambit, latos

LigΕLLus J Libellum hunc , meditandum potius, quam legendum , paulo fustis sum expositurus , quod in eo juris nostri politici fontes lateant. Vere enim

dixit Cl. de Montes quieu , Orit des Loiae, XXX, 19. I 6 impossible 'enti er

dem est libellus, sed alto Taciti ingenio

&immensa rerum copia plenus quem Paucis , sed egregie, laudavit idem Cl. de Montes qui ea , lo c. cit. cap. . Tacite fuit u ouνrage expres fur es metur des Germains il est couri, et ou Prage maiyc'est 'ouνrage de Tacite , qui abr geoittout, parce quilv oit oui.' GERMANIA OMNic Germania , de qua nunc agitur , est Transrhenana Ad

occasum Rheno , ad Meridiem Danubio, ad Orientem Vistula, Sarmatia Da.

ciaque, ad Septemtrionem Oceano terminatur. Occidentem Versiis praeten

duntur Galli, versus Meridiem Raeti de Pannonii, versus Orientem Sarmatae de Daci cetera Versus Septemtrionem ambit Oceanus, latos simus, te Go es de B thnie , de Finiandri, complectens. GALLisci Gallia Belgica , quae superiorem inferioremque Germaniam cis Rhenum continebat. RAETisuu J Male vulgo aliis Haec de populis , non de regionibus sunt intelligenda. Vide Notas & Emendationes ad cap. I. Raeti latissime patebant, easque regiones occupabant, quas nunc dicimus 4epa s des Grifons partiedela Sua be , de a Bai iere. Aur MONTipus Montibus Sarma

maticis, nunc les montagnes de Bongrie

18쪽

sinus insularum immensa spatia ' complectens, nuper cognitis ' quibusdam gentibus, a regibus , quos bellum aperuit Rhenus, Raeticarum Alpium cinaccesso ac praecipiti vertice ortus, modico flexu in Occidentem versus, septemtrionali Oceano miscetur Danubius, mollira clementer edito

montis Abnobae ' iugo effusus, plures populos adit, done Cin Ponticum mare sex meatibus erumpat septimum enimos paludibus hauritur.

ΙΙ ΙΡsos Germanos indigenas si crediderim, minimόque

&, ubi non erant montes, mutuo metu bellicosorum populorum. IMMENf A PATic incomperta Romanis hac terrarum parte , candi naviam , a Scandinavie in Eningiam , a Finlande, insulas esse falso existimabant,

ut opportunius dicetur infra cap. 44. NUPER OGNi Tis Vertantis' er cognitis. Locum hunc egregie illustrat Plautii AEliani monumentum , quod edidi supra Tom ill pag. 1ia, in Notis cEmendationibus ad Hist. IV, 3. Ibi

memoratur lautius, propraetor Alcesiae, qui plura quem centum millia ex mimero Transdanubianorum ad pro sanda tributa cum conjugibus ac liberis , principibus aut regibus suis transduxit motum Orientem Sarmatarum compre sit ἰ ignotos ant aut infensos populo Romano reges signa Romana

adoraturos in ripam quam tuebatur perduxit;

regibus Basarnarum O Rhoxolanorum f-lios, regibus Dacorum fratres captos auth ibus erep os remisu ab aliquibus eorum obsides aecepit , per quae Pa Cem Pr νincitet , consi maνiti protulit Adde Domitiani bella , quibus forte reges aliquot innotuere. RAETic ARUM ALPIUM J Nunc es montagnes de Gri DII Mon Vero , Cujus vertice Rhenus oritur , hodie di citur Vogeibere. Vide Cl. Marsili Da

bul. . Quomodo Rhenus in Oceanum effundatur dictum est supra Annal. II, 6. moNTis AgNOBAE J Mons ille Germanis nunc dicitur Schwarty-wald, Gallis a Foret notre. Hic, diu ignoratam

Danubii originem feliciter detexit illustr. Comes Marsili, anno Iror. Vide eruditum eius opus, iam audatum

Tom. I. pag. 4. Danubii origo a D neshingeri perperam antea ducebatur. Agathenierus ii, , ait Danubium a suis fontibus ad Vindobonam lenne , dici; Istrum vero a Vindobona ad Pontum Euxinum appellari At Plinius V, 2. sedi. 24 , unde primum Ilibricum alluit ΙΩtrum vocari scribit. IN PONT1cUM MARE Nunc a Merris ire. Rem hactenus inauditam prodidit literis Constantinopoli scriptis anno I7i unus emission nariis Societatis Jesu scilicet fluenta Danubii per mare Ponticum ad Mediterraneum Usque proprio colore distincta , ita devolvi, ut naves ex Egeo mari, 'Archipet, in Propontidem . la Me de Marmora , nisi adverso fluminis impetu , sese pleno

alveo exonerantis , transfretare non

possint. Hoc nos docuit Cl. Homannus Danubii Tabul novi sima. Quaedam tamen, haud absimilia , jam prodiderat Plinius IV, et sedi et in singula , inquit,

Istri ora tanta sunt, ut proZatur in quadraginta millia passuum longitudinis incimare , dulcemque intelligi haustum. INDIGENAs Indigenae quasi e

terra prognati, veteribus scriptoribus die i sunt populi omnes, quorum origo eos latebat. Nostram superioremque aetatem meliora docuit major eruditionis copia facilior frequentiorque peregrinationum usus ac maxime linguarum notitia. Iis subsidiis aperta mundi commercia. Eruditis omnibus jam compertum Scythicam esse Germanorum originem. Ipsaque Germania Scythiae On-terinina, Plin. VIII, II.

19쪽

ciliarum gentium adventibus 'ospitiis ' mixtos quia nee

terra olim , sed classibus adVehebantur, qui mutare sedes quaerebant; immensus ultra, utque si di Xerim, adversus Oceanus 3 raris ab orbe nostro naVibii aditur. Quis porrω, praeter periculum horridi ignoti maris, Asia, aut Africa, aut Italia relicta, Germaniam peteret ' informem terris, si peram caelo, tristem cultu aspectuque, nisi si patria sit. Celebrant carminibus antiquis quod unum apud illos memoriae annalium genus est Tuistonem laeum, terra editum ,1 o 6 filium Mannum, originem gentis conditoresque Mannon tres filios adsignant, e quorum nominibus proximi Oceano D Ingaevones, medii Hermiones, ceteri Istae UOnes vocentur . Quidam autem y , licentia vetustatis Q plures de Ortos, plu-

ADVENTIBU ET O spirii J Aliter vere ipse Tacitus infra cap. 28 dc 3, Gallos , Gothinos Osos, advenas atque hospites memorat. His tamen adventibus, hospitiis minime mixtos fuisse Germanos, censent eruditi Germani vim imperii penes eos semperfuisse : alieni renas vero precario tantum,&ut vulso loquimur par droitd'au baine habitasse. NE TERRA LIM J Immo primum terra , deinde classibus, sed sero , ccum artes adolevissent, mutatae hominum sedeS. Anus Rsus cpANus J Bene quidem. Nec antiquitus tantum, sed , Uigente etiam imperio Romano , adversus Oceanus raris navibus adibatti . Ob exiguam rei nauticae scientiam Drusus, pater Claudii Imperatoris, Oceanum V.

rem monasem primus Romanurum ducum na-

xigavit, Sueton in Claud. l. Quantum autem discriminis, violentia Oceani adierit Germanicus, vidimus supra Annal. II, 3. GERMANIAM ET RET Nondum satis valida ratio Rudes barbarique homines tutas potius, quam laetas, sedes quaesiere. Inde loca horrida, quae vix habitari posse crederemus, a nonnullis antehabita Fateor gratissimae sunt Asiae, Africae, Italiaeque sedes. At neque statim

forentes fuere, sed lente, vigentibus

imperiis, adulto luxu praeterea nec illaeta Germania, nec suis caret commOdis immo viris virtutique aptissima. Adde non statim relictas sedes laetissimas, ut tristiores Occuparentur sed , ut in Germania , de qua nunc agitur , immorer , Asia, hominibus foeta, primum in Scythiam effusa Scythia in contem minam Germaniam Dac si quid decessit voluptati, accrevit humanitati, ut totolio e libro demonstrabitur. CARMlNIBU ANTIQUI Omnibus retro saeculis, d apud barbaras omnes gentes , ut ex Americae populis nobis adhuc compertum, idem fuit carminum usus, eadem utilitas Carolus Magnus , teste ginhardo, in ejus ita, cap. 29 barbara , antiquislsima carmina quibus eterum regum a ius caedelia canebantur , scripsit, memoriaeJue mandavit.

TuisTONEM J De Tuistone ejus quo filio anno vide Notasi Emendatio

nes ad CaP. .

QUIDAM AUTEM J Duas inter illas sententias mediam protulit,in quinque gentium capita recenset Plinius IV, 4.

Germanorum genera quinque Vindili, ouorum pars Burgundiones, Varini , Carini Guttones. Alterum genus Ingσν9ΠeI, quorum pars Cimbri, Teutoni , a Chaucorum gentes Proximi autem Rheno , I a Poner, quorum pars Cimbri mediterranei. Hermionei, quorum Suexi, Hermunduri, citi,

20쪽

Bresque gentis appellationeS, Marsos Gambrivios , Sue-

Μvos , Vandalios ' D adfirmant: si eaque vera Mantiqua in nomina Ceterum Germaniae vocabulum recens ', nupermadditum quoniam , qui primi Rhenum transgressi Gallos meXpulerint , a nunc Tungri, tunc Germani vocati stat: Dita nationis nomen , non gentis, Valuisse paullatim , ut imunes, primum a Victore, ob metum , mox a seipsis invento no-Dmine, Germani vocarenturn. Fuisse apud eos Herculemys

Cherusci. Quinta pars Peucini, Bolernae, suprd dictis contermini a is De singulis hisce populis opportunius suis locis di

cetur.

GΑMpstivios Eos unus Tacitus 8c hoc tantum loco , memorat. Nempe Marsorum4 Gambriviorum diu nomina periere.

VANDALios Midem sunt, quos Plinius supra cit. Vindilcos appellat Vandalii, seu Vandali, Galliam , Hispaniam Africam Italiam terruereri a tandem in Africa excisi sunt. Unum superest Sue

vorum Omen.

VERA ET ANTIQUA J Mars Gam-hrivii, Suevi, andalii sunt vera de antiqua nomina. Contra Vero IngaeUOnes, Hermiones, aevones , fabulosa , nec tam populorum , quam locorum situsque vocabula. Nempe Ingaevones sunt iuxta eruditos Germanos i InΠνohner, id est, versus mare interius habitantes, Gad chles habitans dufonL: Istaevones die Ves,ohnem, versus occidentem habitantes, es habitans de 'Occident. Ilermiones , die Herrumvohner, in medio habitantes , les habitans u milieu. Unde forte nec Hermiones nec Herminones, sed Herniivones, sunt dicendi.

GERMANIAE VOCABULUM RECENS

Primo fuere tantum nomina populorum postea fuerein virtutis cognomina tacdicti sunt Germani, id est viri bellicosi,

ut mox explicabitur. Ab illo cognomine , terra ipsa appellata est Germania. Ruod Germaniae vocabulum recens,ic nuper additum Germanorum autem nomen jam pridem auditum ut constat

ex Fastis Capitolinis, apud Cl. Piranesi,

Lapides Capitolini , pag. 2. M. CLAV

AD CLASTIDI UM INTERFECTO Galli Insubres, eorumque socii mercedeVecondincti Germani, caesi sunt ad Clastidium, nunc Chia ferro, dans e M.ta Πe , anno Urbis conditae xxx , juxta Fastos Dpitolinos , ante Christum 222. GALLO ExpUL RINrJ Inde clim de Belgis quaereret Iulius Caesar, Beli. Gall. II, 4, reperiebat pleroflue Belgas e se ortos

a Germanis , Rhenumque antiquitus transductos propter loci fertilitatem ibi consedit Gallosiue, qui ea loca incolerent, expulisse.

NUN TUNGR , TUNC GERMANII Rem egregie illustrat Iulius Caesar Beli. Gall. loc. cit docetque prim OS, qui Rhenum transgressi sunt , fuisse

Condrusos, Ebur ne , resoS, PoemaΠ9S, qui uno nomine Germani appellantur. e manus, id est meh mann armorum Vir, homines 'armes , Omme de guerre. Vetus

enim dc frequens mutatio. Primo nomen hoc fuit nationis victricis Cisrhenanae , non vero totius gentis Transrhenanae sed paulatim evaluit; Transrhenani omnes nomen , quod vidior ob metum incutiendum re ererat , ipsi usurpavere, reputantes idem nominis ob bellicae gloriae claritudinem sibi deberi. Tungrorum Olim ἀ-gnum fuit nomen exstatque adhuc Veteris gloriae memoria in ea locorum amplitudine , quam dicimus, 'anciendioces de Tongres.

ET HE RcuLEM Nulla exstitit bellicosa gens, quae Herculem , id est virum, stupenda vi grandibusque factis insignem, non habuerit eoque non

memorant ἔ