Opera;

41쪽

Invicem ipsa armorum aliquid Vir assert. Hoc maximum vinculuna, haec arcana sacra, hos conjugale deos ' arbitrantur. Νe se mulier extra virtutum cogitationes , Xtraque bellorum

casus putet, ipsis incipientis matrimonii auspiciis admonetur, venire se laborum periculorumque sociam , idem in pace idem in proelio passuram ausuramque : hoc juncti boves, hoc paratu equuS, hoc data arma denuntiant. Sic vivendum, sic pereundum accipere se, quae liberi inviolata ' ac digna res

dat, quae nuru accipiant, rursusque ad nepote referant.

XIX. ERGO septa pudicitia in agunt, nullis spectaculo

rum inlecebris ' nullis conviviorum inritationibus corruptae. Literarum secreta viri pariter ac semina ignorant Paucissima in tam numerosa gente adulteria, quorum poena praesens, maritis permissa . Accisis crinibus nudatam, coram 3 propinquis, eXpellit domo maritus, a per omnem Victim

caunera, biliora sed quibus uxores quoque laboram admoneantur. . de Claarlevoic ibid. pag. 286. CONIUGALE DEO J Haec arcana Lacra in Neronis nuptiis vidimus supra Annal. XV, 7. LIBER is 1Nvio LATA J Bene quidem; sic in lege Saxonum , it VII. de Dote. O Ialai , Anerarii Polunt, si femina Mos genuerit, habeat dotem, quam in nuptiis accepit, quamdiu ipit filiis uedimittat.

animadverterat.' SPECTACULORUM INLEcrpRis J Se

nosum bonis moribus , quam in aliquo spectaculo des iere. Tunc enim per voluptarem facilius ilia surrepunt. Quid me vij rimas dicere ' Parior redeo , ambitiosior iuxuriosior. 3 LiTERARUM EcRETA Literas quidem OV erant ut patet ex Marobodui

Adgandestrii epistolis , Annal. II 6 88. At amatoria de furtiva lite

rarum secreta Viri pariter ac feminae ignorabant. Pr aeterea rarissimus fuit literarum usus apud rudem bellicosamque gentem Ea rusticitas diu obtinuit. Inde , ut annalibus nostris compertum, non modo plebs sedet nobiles viri, cmilitaris gloria praestantissimi, ut illus trissimus dii Guesctin, aliique plurimi, nec scribere , ne legere quidem no Uerant. MARi Tis ERMissΑJ Atque ita quidem e Wisigothorum , libr. Ill. it. IV. de Adulteriis leg. 3. Si cujuslibet uxor adulterium fecerit, , deprehensa non fuerit, ante judicem competentibus , indi ciis maritus accuset. Quodsi mulieris a ut terium manifest patuerit , adulter badultera secundum superioris legis ordinem ipsi tradantur ut quod de ei et ere oluerit, in ejus proprio conssat arbitrio leg. q. Si adulterum cum adulter maritus vel sponsus occiderit , pro homi id non teneatur Lex autem Burgundionum , ita LXVHI. leg. 1. Si adulterantes inirenti fuerint, b ir ille occidatur ae femina. leg. r. Nam hoc obserνandum es, ut aut utrumque occidat e aut si unum occiderit, pretium ipsussoli at, sub ed traditione pre iii , quo es prioribus legibus con tituta. Accisis CRINIBU Apud Germa nos multum decus in crinibus Ideo accisi crines ob scelus . cenam sine

crimine injuria fuit. Vide Legem Sali cam , Tit. XXVIII de Homicidiis paratu i rum, leg a d a d legem Burgundi

42쪽

verbere agit ' publicatae enim ' pudicitiae nulla venia non

forma, non aetate, non opibu maritum in Venerit. Nemo enim illic vitia ridet nec corrumpere Corrumpi saeculum vocatur . Melius quidem adhuc eae civitates ' in quibus tantum virgine nubunt cum spe votoque uxoris semel transiigitur Sic unum accipiunt maritum quo modo unum o pus, unamque Vitam, ne ussa cogitatio ultra, ne longior cupiditas, ne tamquam maritum , sed tamquam matrimonium

num , in additamento primo , Tit. V. De his , qui mulieribus corruptis crines in curte sud apulaνerint. Ideit,trmputa 'eriΠt. VERBERE AGIT Apud Saxones ipsae feminae erant violatae pudicitiae vindices, teste S. Bonifacio Archiepiscopo Moguntino , in Epistola ad Ethel bal diu , Anglorum regem. Π antiqud Savonid , nunc a Molphali , si virgo pa

rernam domum cum culterio commacula

verit, eis mulier maritata fracto 1oedere matrimonii , adulterium perpetraverit, ali quando cogunt eam propri manu per laqueum suspensim itam ni re super

bustum illius incenso b con Crematiae Corruptorem ejus suspendunt aliquando congregat exercitu femine , sugellatam eam mullieres per pagos circumquaque ducunt pa irgis cadentes , e limen et ei abscinden res juxta cingulum , cultellis suis totum corpus ejus secantes, pungentes , minutis et ulneribus cruenta amor laceratam de illa in illam mittunt, , o Curruntsemiper noxae sagellatrices, rei pudicitiae adducto , usque dum eam ut 0rtuam , aut viae ixam derelinquan ut Ceterae timorem adulterandi , luxuriandi habeant. Vide Michaelem Alfordum , AnnaleIEcclest Anglo-Saxonicae , Tom. II pag. 68. WEccardum, de Rebus Francia Orientalis Tom. I. pag. 72. PUBLICAT E ENIM J Verius , publicσ-to etiam ς ut id ad innuptas pertineat. SAECULUM OCATUR J Primum vitiis 'pudor est infamia mox gliscunt audacia : demum mores fiunt; tum , pro figata pudicitia, vivere , saeculum O-

catur.

Α Α, civir ATE J Tales videntur fuisse Cimbrorum civitates , ut conji cere licet ex Valerio Maximo VI, I. Cum . . Extern . Temonum conjuges M. Irium visorem orarunt, ut ab eo virginibus Vel talibus dono mitterentur mantes aeque se , atque illas irilis concubitus expertes futura , Eque re non impetratd laqueis sibi, nocte proxima , spiritum eripuerunt. Vide jam dicta supra cap. 8. not. Q VIR Gi NE NURUN J Contra vero apud Romanos in immensam licentiam trahebantur leges. Quod de Thelesina adultera queritur Martialis VI, 7.

Allia lex populis ex quo, Faustine, renata est, Atque intrare domos jussa pudicitia est: Aut minus , aut certe non plus tricesima lux es. Et nubit decimo jam helesina iro. Quae nubit toties , non nubit adultera lege est. elido moechisimpliciore minus.

De eodem argumento multa passim o currunt , maXime apud Martialem de Juvenalem. TAMQUAM MATRIMONIUM Sic, Vel exstincto marito , superstes manebat matrimonii fides, pro qua apud nonnullas gentes erat moriendum. Unde S.

Bonifacius, in Epist. cit. Vinedi, quod foedi simum eae deterrimum genus homiΠum

tam magno ἰel matrimonium mutuo amore obseervant, ut mulier iro pr0prio mortuo,

et ii ere recuset laudabilis mulier inter illos eqse judicatur , quae proprie manu sibi

mortem attulit, ut in unci strue pariter a

deat cum viro suo. De Herulis idem' bet Procopius , Beli. Gothic libr. II. Canadenses populi aliter suam in matrimonium Observantiam testantia Primo enim nuptiarum anno calie vi

vunt, si qua mulier hoc temporis spatio gravida videtur , ab omnibus i ridetur. Vide P. de Charievo i , lociscit Letire XIX. pag. 2 86. Sic matrimonium ipsi barbari coluere , ut m

nem libidinis suspicionem amotam eblent.

43쪽

3Iament. Numerum liberorum finire , aut quemquam ex agnatis necare, flagitium habetur plusque ibi boni niores a lent , quam alibi bonae leges. XX. IN Onan domo nudi ac sordidi in hos artus, in

hae corpora, quae miramur, XCrescunt. Sua quemque mater

uberibus alit , nec ancillis a nutricibus si delegantur Do- iri inum ac servum nullis educationis deliciis dignoscas. Inter eadem pecora , in eadem humo degunt, donec aetas ' se

x tui es At nihil Romae frequentius , maxime apud divites feminas quae partus discrimina horrebant. Unde Juvenalis, VI , 193.

Sedjaceta alopiae Ula puerpera lecto. Tantum artes hujus, tantum medicamina poissunt, Quae eriles facit,atiue homines a ventre necandos Conducit.. QUEMQUAM E AGNΑri J A nati dicuntur, qui sunt per patrem cognati exeddem familici. Digest libr. XXVI. it. 4. Ieg. . dc libr. XXXVIII. Tit. Io leg. Io.

num a Praeterea apud Romanos, adop

tio non jus sanguinis , sed jus adgnationis a fert Digest. libr. I. it. 7. de Adoptionibus leS. 23. Porro cum apud Germanos Vigeret adoptio , flagitium sane apud eos init non modo ex liberis, cognatis, sed c ex adoptatis quemquam

necare.

BONI MORE VALENT J Haud aliter de Scythis Iustinus I, 2. Iustitia , gentis ingeniis culta , non legibus. Apud Germanos plus boni mores alebant, quam apud Romanos bonae leges, de quibus dictum supra Annal. III, 21 26. Quam

audacter autem eae lege spernerentur saepissime queruntur patres, ac maxime Minucius Felix, in OctaVi , Cap. O. Vos enim ideo procreatos lios nunc seris bcPibus exponere , nunc adsi angulatos misero mortiygenere elidere essunt quae in ipsis xisceribus , medicaminibus epotis originem futuri hominis extinguant , O parricidium faciant antequam pariant. Adeo malum

illud Romae inoleverat, ut ipse Plinius

XXIX sedi. 37. tocium OXcuset, quoniam aliquarum secunditas plena liberis

tali enid indiget. Melius Wisigothi , in

hanc corruptelam forte contactu Romanorum tracti, id scelus severissimis

paenis coercuere Sic enim Iec isgo thoram, libr. VI, it 3 leg. I. Si quis mulieri r nanti potionem ad Porsum aut pro necando infante dederit, occidatur mulier, qua potionem ad aPorsum facere qua-spit, si ancilla es, C. flagella suscipiat

, ingenua , careat dignitate personae, cui juserimus serpitura tradatur. Vide cibid. legem p. NUDI AC ORDID J Ita quoque Mela , III, 3. Maximo frigore nudes agunt antequam ruberes, O longe sima apud eos pueritia. Vide de Senecam laudatum si

pra cap. 3. not. 3. Apud Germanos au

tem , ut d apud Canadenses existim Verim pueros , a lacte depulsos , sibi penitus futile permi illas, ut, quales Cosnatura finxerat, adolescerent. De Canadensibus vide p. de Charievoix loc. cit Letire t X pag. 288. UEER1BU ALI J Hodieque apud Canadenses populos sua quemquo mater per tres annos alit. Inde hi artus, validaque corpora P. Charievoi X loc. cit Letire XIX. ag. 288.6 AN cu Lis A NUTRICIBU DRomana institutio virtusque periit, ubi primum nati infantcs Graeculis ancillis nutriciabusque delegati. Vide infra Dialog de

Orat. XXIX. INTER AD pM Eco RA J Hic mos barbaris. Vide supra Annal. IV , 9. DONE AETA J Illa aetas primum videtur fuisse annus duodecimuS. Tunc enim puer legibus obnoxius, ut patet ex Lege Salica, Tit. XXVtil de Homicidiis palmulorum. Leg. 6. Si quis pueri r duodecim annorum aliquam culpam commiserit, redus ei non requiratur Defredo dictum supra pag. a. not. l. Deinde illa aetas fuit annus quintus decimus

44쪽

paret ingenuos, Virtus agnoscat . Ser juvenum Venus ureoque ineXhausta pubertas nec Virgines festinantur eadem juventa, similis proceritas pares validaeque i miscentur: ac robora parentum liberi reserunt. Sororum filiis ' idem apud avunculum , qui apud patrem honor. Quidam sanctiorem arctioremque hunc neXum sanguinis arbitrantur, cin accipiendis obsidibus magis exigunt tamquam ii, Manimum firmius, domum latius teneant. Heredes tamen successoresque sui

cuique liberi nudum testanaentum. Si liberi non sunt,

Si enim in Lege Ripuariorum, Tit.

LXXXI. Ut par Pulus non respondeat Hiequindecim annos Leg. uni c. Si qui ho mo Ripilarius defunctus fuerit, et interfectus, O lium reliquerit, usque ad quintum-

de imum annum plenum nec causam prosequatur, nec in judicio interpellatus respon- sim reddat. Quindecim autem anno aut

ipse respondeat aut defensorem eligat. Simili ibi G lia Nec aliter te Burgundionum Tit. LXXXVII de Minorum contractibus Leg. I. Minorum Plati ita credidimus consulendum , ut ante XV retatis annos eis nec libertare , id est , libertate donare nec endere, nec donare li eat.

Haec ergo luit majorum aetas, Galliceia majorat . Postea serior fuit, cum graviora fuere arma. Vide l. de Montes- quieti, sprit de Loiae, XVIII, 26. VIRTU AGNoscΑΤ J Egregie dictum. Nec aliter majorum annos militari Virtute definivit Theodoricus , re , apud Cassiodorum, Variarum, Ep. I, 38. Juνenes no tri, qui ad exercitum probantur idonei, indignum es ut ad itam suam disponendam dicantur infirmi O putentur domum suam non regere, qui creduntur bella pse tractare Gothis aetatem legitimam virtus ja it. Et qui alet hostem conso gre ab omni se jam debet itio indicare. SERA IUVENUM VENU DHaec illustrat ut Caesar Beli. Gall. VI, i. Qui

diutissime impuberes permanserassi, maximam inter suos ferunt laudem , hoc ali saturam, ali Pirey, ei νήque confirmari putant. Intra annum ero igesimum feminae

notitiam habui se in turpissimis habent rebus.

PARE VALIDAEQUE J Pares aetate

conditione, Viribusque miscentur. Ubi enim inaequalis erat conditio, multabantur Lex Alamannorum, Tit. LVII Leg. uni c. Si autem duo sorores absque fratre relictae post mortem patris fuerint, O ad ipsas hereditas paterna pertingat, , una nupserit sibi coaequali libero, alia autem Dupserit aut colono regis , aut colono

Ecclesiae r illa quae illi libero nupsit sibi coa-

quali teneat terram patris earum. Res enim

alias aqualiter dixi dant. Illa enim quos illi

colono nupsit, non intret in porti0nem terror,

quiasbi coaequali non ulti t. Aliter imminebat poena. In Lege Salica, Tit. XXIX. Leg. s. Si quis Francus alienam ancillam sibi publice unxerit, ipse cum ed in se Pi

tute permaneat . In Lege Longobardo rum, libr. I, Tit. 9. Leg. 2. Si serνus liberam mulierem aut puellam ausus fueritsbi conjugio sociare , animae suae in Curra periculum G illam, qua serν fuerit consentiens , habeant parentes potesatem CCL dendi, aut foris propin iam transνendendi,

de rebus ipsus mulieris , faciendi quod Poluerint. Et si parentes ejus infra anni spatium hoc facere sulerint, tunc liceat ea aldio . id est, comiti regis, aut actori, aut sculdaso id est judici h ipsam

in curtem, id est, in cortem j regis du- ere, O intra pensi es ancillas consituere. Videin Legem Frisionum Tit. 6. SORORUM 11 1is J Indo in nostra historia, crovingiis regibus tanta in suas sorores earumque liberos studia, tanta pro iis suscepta bella. Quod jam observatum l. de Montes quieti, Elpi itides Loiae, XVIII, 22. y V1 UiQUE LIBERI J Vere quidem. At apud bellicosam gentem terra salica ad lanceam , seu ad filios , non vero ad fusum , te ad stias , pertinebat.

De his ergo successionis legibus fusius

proximus

45쪽

prox inaus gradus in possessione fratres, patrui aVunculi. Quanto plus propinquorum, quo major adfinium numerus, tanto gratio sitor senectus nec ulla orbitatis pretia . XXI. UsC1 PER E tam inimicitias , seu patris , seu pros inqui, quam amicitias necesse est nec implacabiles jurant. Luitur enim etiam homicidium Certo armentorum a pecorum numero ' recipitque satis actionem universa domus:

utiliter in publicum quia periculosiores sunt inimicitiae juxta libertatem. Convictibus & hospitii. non alia gens effusius in-s dulget q. Quemcumque mortalium arcere tecto , nefas habetur ' pro fortuna quisque apparatis epulis excipit. Cum de

erit dicendium in Notis de Emendatio

nibus ad CB p. o. ORBiTATIS PRETIA J Quae erant

Romae maxima. Vide supra Annal. III, SUscip R TAM Ni Mici Ti s Sic apud veteres populos consultum ne impunitate gliscerent injuriae. Inde illi ultores sanguinis , quos videre est etiam apud Moysen , Nam XXXV , 9. seqq. Legibus quoque Romanis statu- tum , Cod libr. I. it. XXXV. de his , quibus, ut indignis , haereditate auseruntur leg. I. Peredes , quos essem efra oris inultam mi se con literit, fructus

integros Cogantur res dere.

NE 1MPLA Agii si Apud bellatricem gentem de in caedes ultro ruentem , sapientissime provisum , ut ira

placabilis foret ipsa homicidia

non morte, sed pretio, luerentur , O-taque interfecti domus reciperet sati se factionem. Sic enim nemo infensus, nemo ad ultionem intentus manet. At ne paupertate cresceret interfectoribus audacia optime adhuc consultum primo , ut homicida quantum haberet sol veret; deinde , ut de reliquo satisfacere teneretur tota interfectoris domus. Qua certe re Vix quidquam utilius in pu-hlica commoda excogitari potuit, Cum, quanto maior est libertas, tanto periculosiores sint inimi itiae. Quibus autem caerimoniis satisfaciendi necessitas in interfectoris domum transiret videin Notis rimendationibus ad cap. I.

Simul de satisfactione apud Canadenses

populos dicetur. Qua in re ipsos Ger

manos Uicere.

PECORUM NUM pno Idem vidimus d illustravimus supra cap. 2. Hospirii POptimum institutum ut a nostris moribus nunc alienum ighodieque Canadensibus barbari familiare. De hujus discriminis causa vide

Nola d Emendationes ad cap. l. E FUS1υs NDULGET Aurei primaevique hominum mores , quorum Uemoria apud barbaros ac maxime a

nadenses adhuc viget. Hac de re plura habet . a tau , Moeur de Sau- vager Amfri quains, Tom. II pag. 88 dc seqq. N p Α ΠΑΠΕ TUR Sic quoque u lius Caesar, Beli. Gall. Vt, 23. Hospites violare , fas non putant , qui quaque de Ca sli ad eos enerunt , ab injuri prohibent, sanctosque habent iis omnium o mus patent, ictusve communi a ur Mela IlI, 3. Ius in tribus habent , adeo ut elati cinii quidem pudeat tantum Urit Abus boni mite lue Lupplicibus. In legetur pundionum Tit. XXXVIII , eg I. Quicumque hospiti venienti testum aut fo-Cum e Perit , trium solidorum Gallicae monetae librarum 39 inlatione mulcte uris At hospitium virtuti, non sceleri , da tum Recte enim lex alica Tit. XVII. de Expoliationibus leg. . Si quis hominem mortuum ius dierit , expoliar erit,

C. Gallicae monetae libra I Pio, Cul' a filii judicetur leg. s. Et ' te paresstes, defuncti judicem rogare debent, ut in cr

46쪽

fecere ' qui od hospes fuerat, monstrator hospitii 5 comes, proximam domum non invitati adeunt nec interest: pari humanitate accipiuntur. Notum ignotumque, quantum

ad ius hospitii, nemo discernit Abeunti, si quid poposcerit,

concedere moris: poscendi invicem eadem facilitas. Gaim dent muneribus sed nec data imputant , nec acceptis obib

XXII. 1 CT Us inter hospites comis. Statim e somno, quem plerumque in diem extrahunt, lavantur, saepius alida , ut apud quos plurimum hiems occupat Lauti, cibum Pocapiunt separatae singulis sedes, sua cuique mensa ' Tum ad negotia, nec minus saepe ad convivia procedunt armati . Diem noctemque Continuare potando, nulli probrum. Crebrae, ut inter Vinolentos 1Xae, raro conviciis, saepius caedei siguntur. Sed tae reconciliandis invicena ue

& ubieribus si inimicis ungendis adfinitatibus , Madsciscendis principib

bus, de pace denique ac bello plerumque in conviviis consultant : tamquam nullo magis tempore aut ad simplices cogitatione pateat animus, aut ad magnas incalescat Gens non astuta, ne callida aperit adhuc secreta pectoris, licentia o

homines non habitet auctor sceleris quiei hospitium dederit , antequam parentibuysati faciat, DC den qui faciunt solid. X U Gallicae monetae libras dis, culpabilis judicetur. CUM D prcER J Clim defecere epulae, Vel cium iri lati epularum supersit ei qui hospitem receperat.

R NEC DATA IMPUTANT Nec acceptis obligantur. En barbarorum moreS en ita. Ipsis unum votum, una cogi

S pi Us ALIDA Canadensibus populis iisque regionibus , quas graVius

urit frigus, sunt de hypocausta Gallice

SUA CUIQUE MENs J Separatae sedes, sua cuique mensa , id ex veteri populorum usu, itim vorax erat hominum genus. Idem passim reperire est apud Homerum ceterosque qui antiquos mores descripsere. PRoc DUN ARMATII De hoc usu jam dictum supra cap. IS. CAEDE T ULNERIB Us Cruentam quoque deralem Canadensium ebrietatem exprimiti de Charievoix, loc. cit Letire VIII pag. 1 2. Apud Ger manos severe coercitam hanc conviviorum feritatem reperimus in Lege Salica , Tit. XLVI. De Homicidiis in conpipio factis leg. 1. Si in convivio, ubi quatuor aut quinque fuerint homines, unus ex ipsis interfectus fuerit , ille qui remanet id est , ilii qui remanent aut

unum convictim reddant, aut omnes mortis

illius compositionem collecitent, quae ex usque ad septem,qui fuerint in convivio illo, conν ni observare. Cons ULTANTI Talem consultatio nem Vide supra Hist. IV, 1 . Nec alii Canadensibus populis mores.Vide P. de Charievoix, lo c. cit. citre XIV pag.

47쪽

postera die retra C

ioci. Ergo detecta Mnuda omnium menstatur salva utriusque temporis ratio est. De liberant dum fingere nesciunt Constituunt, dum errare non possunt. XXIII. POTU 1 humor is hordeo aut frumento , in quamdam similitudinem vini Corruptus Proximi ipse vinum mercantur Cibi simplices agrestia poma, recens sera , aut lac concretum ' Sine apparatu, sine blandimentis ex pellunt famem. Adversus sitim, non eadem temperantia. Sit indulseris ebrietati , suggerendo quantum concupiscunt, haud minus facile vitiis, quam armis vincentur .

PosTER DIE RETRACTATUR J POL tera die retractantur , id est rursus perpenduntur hesterna consilia Sic salva est utriusque temporis ratio nam in utroque tempore sua ineli utilitas. Nempe deliberant , dum fingere nesse ciunt constituunt, dum errare non posse sunt. Eadem omnino de Persis narrat Herodotus I pag. 63. c Suidas in οἴνου Porsi UMOR Potum illum Cere- visam , et iere , Vocamus. De quo Plinius XIV, 21. Occidentis populis sua ebrietasfruge madida . . . AEgyptuyquoque fruges bi potus imites excogitavit: nulldque in parte in in i effat ebrietas mero quippe hauriunt talessi Cos, nec i-iueΠ ut vina mitigant. At Hercules illi tellus fruges parere idebatur. Neu , miraxi trorum solerti s indientum est quemadmodum aqua quoque inebriare .

RrcpN pER J Idem habet Mela III, 3. Victu ita asperi incultique ut rudd

etiam carne es an ur , aut reCeΠti, aut

cium rigentem in ipsis pecudum ferarumque coriis manibus pedibus u subigendo renovaruΠ Panis usu, carnisque coctae , dulcedine vini , in mollisi mo Italiae tractu, miti alam Cimbrorum feritatem scribit Florus, ii, S. 6 LAC CONCRITUM J Quod ne accipias de caseo . licet auctore Iulio Caesare , Beli. Gall. VI or, major pars victus eorum ladis , , caseo , , carne consi lit Plinius, qui Germanorum more penitus noverat accuratior Mirum , inquit, barbaras gentes, quae lacte ivunt , ignorare aut spernere tot saeculis casei dotem, densantes id alioquin in eo rem jucundum , pingue butyrum spumet. id es adii s , concretiorque , qu in quod serum , te petit lait, vocatur. Non omittendum in eo olei in se , , farbaros omnes infantesiue nostros ita ungi. Plin. XI, i. ac ergo concretum, de quo Tacitus , butyrum est, Germanorum cibus unguentum , ut videre est apud Apollinarem Sidonium Carin. XII, 3.

Quid me , b si valeam, parare carmen Fescennini olar labes Diones Inter crinigeras satum catervas, Et Germanica erba sustinentem , Laudantem retrico subinde vultu, Quod Burgundio cantat esculentus, Infundens acido comam bu Iro si SINU APPARATU SINE GLANDIM N

Ti. Contra Romae tanta erat popula tio morum , tanta luxuria , Ut parum est et in gulas condi maria terrasque nisi nova in dies excogitarentur gulae irritamenta C qui triumphorum pretiis

parabantur. Nullusque prope jam mortalis P timatur pluris, qudin qui periti sim censum domini mergi . Plinius Iu 17.

INDULsΕRis BRi TATil Viti una illud barbarorum Omnium commune quod neque cruentis caedibus , neque mortibus praeproperis emendatur. Janus addaeus ad hunc Taciti locum ii lustrandum scripsit libellum de Germa-Πorurn et erum aviditate bibendi, in quo non tam Germanos purgat, quam e teros populos accusat.

48쪽

XXIV. GENU spectaculo runa unum, atque in omni coetu idem. udi juvenes, quibus id ludicrum est, inter gladios se , atque infestas frameas, saltu iaciunt . Exercitatio artem

paravit, ars decorem non in quaestum tamen , aut merce

dena ' quamvis audacis lasciviae pretium est, Voluptas pec stantium . Aleam quod mireres sobrii inter seria Xercent, tanta lucrandi perdendive temeritate , ut, cum omnia defe- Cerunt, eX tremo a novissimo actu de libertate cie corpore Contendant. Vietus voluntariam servitutem adit quamvis vinior, quamvis robustior, alligari se ac venire patitur. Ea est Oin re prava pervicacia ipsi adem vocant . Servos conditionis hujus per commercia tradunt, ut se quoque pudore Victoriae X solVant.

XXV. CETERI servis, non , in nostrum morem, esse criptis per familiam ministeriis , utuntur Suam quisque se I s

perempta Canadensum millia. Quod P. de Charievoic lo c. cit Letire VIII. Pag. I i. aliique mulat queruntur. SALTU Aci UNT JQuo delusu Apollinaris Sidonius Carm. V. Vers. 2q6.

Exciis cuas a Bimper inane bipennes Et plagae praescisse cum Ine que rotare, Ludus is intortas praecedere sultibus hastas Inpue holem enis e prius. Puerilibus antris' belli maturus amor.

AUT ME RcΕDEM J Immensae vero Romanorum in ludis impensae immania histrionum pretia rac, vel Vigente republica Roscius Dis annua, Gallicae monetae libra 97, 26 , meri alie proditur. Plin. VlI, 9 Excessere haeci retia luxuriante sub Principibus Roma.

VOLUPTAS PECTANT1UMJ Et ut civitatibus se adprobarent, ut vidimus supra cap. 9. - ΕM RiTATE De hac barbarorum pervicacia pervulgatum exemplum protulit P. Ambrosius, in Tobiam , cap. XI. Ferunt Hunnorum populos , Scythicam sentem ut d Germanos, omnibus bellum inferre nationibus, faeneratoribus tamen

iis qui e ludo foenerantur, et esu ectos, bcum sine legibus ii ant, aleaeso ius legibus obedire , in procindi ludere , te speras simul, arma portare , b pluressuis , quum hostilibus ictibus interire. In ictoriis id captivos ieri , , spolia suorum perpeti , quae pati ab hoste non operint. Ideo numquam belli Jtudia deponere , quod icti alere iudo cum totius praga munus amiserint, ludendi subsidia requirunt bellandi periculo. Fre

quen per autem tanto ardore rapi, ut sim

e , quorsula magna estimant, arma victus tradiderit , ad unum aleae actum vitam suam potestati vel victoris, vel foeneratoris, addicat. Denique constat, quod quidam, Imperatori Romano cognitus, in depretium servitutis , quod sibi tali sortesupera us intulerat, suppliciis imperatae mortis exsola rit. Quo furore, ipso qu0que libertatis periculo , talis suis , ejeu de geleis, ii dant Canadenses, populi memorant P. de Charievoic, o c. cit Letire XVII. pag. 261 8 P. Lafita , MOEury des auxages Am riquain I, Om. II pag. O. FiDE voc AN Haec est fides , qua semper Viguit, semperque vigebit alea. Vere enim D. Ambrosus loc cit. Habet , alea suas leges, quassori jura nousobant. Notatur si credi potest Uam id qui puta: erit renitendum, o infamium ententia grai tu , vim censurajudi talis in rit opprobrium. Hanc fidem retinemus deinde nobis es det tes 'honneur. PER FAMILIAM 111 SisTERII J Vidis

49쪽

dem, suos penates regit. Frumenti modum dominus , aut pecoris , aut vestis, ut Colono injungit: servus hactenus paret . Cetera domus ilicia Xor a liberi exsequuntur. Verberare servum a Vinculi Mopere Coercere, rarum.

3 Occidere solent, non disciplina severitate, sed impetu ira, ut inimicum, nisi qubd impune . Libertini non multum supra servos sunt, rar aliquod momentum in domo, numquam in civitate, Xceptis dumtaXat iis gentibus , qu D

regnantur . Ibi enim de super ingenuos de super nobiles Z as

mus Annal. XIV , 3. Pedanium Secundum , qui in una domo ipsaque in Urbe quadringentos servos haberet. Di visa inter eos ministeria , aut potius ministeriorum nomina , quae passim occurrunt in veteribus Inscriptionibus, ac maxime apud Cli Piranesi mori, ceterosque qui sepulcralia Romanorum monumenta illustravere. Haec familia urbana. Alia erat in agris familia rus rica cibi nova ministeria, nova nomina cin quibus plus quidem utilitatis plurimum adhuc luxus. cor ONO Colonum Gallice dicimus, ut Fermier. At in Germania colonus erat servus. HAc TENU PARE J Licet servus apud Germanos suam sedem habeat, suo penates regat , paret tamen domino , nec habet libertatem iactenus servus est. Tales fuere apud nos ante quatuor saecula, quos servos, S Seris, dicebamus. Postea Germani, Romanos imitati , servos habuere , deterioris Conditionis; tunc penes eos mansit servorum nomen Servi vero, ut ita di

cam, coloni, dicti sunt Lidi. Hoc ser Vorum discrimen patet ex Lege Salica, Tit. XXX. & ex Lege Frisionum, Tit. XV. Uxo Ac ills RI J Ac proinde non indigebant servorum ministeriis.' IMpUNE J Non impune inimicum occidebant, si quidem homicidium numero pecorum lueretur. Suum vero

servum occidere impune erat. Sed si quis alienum servum occideret, tunc solvendum erat servi domino pretium. Inde in Lege Salica, Tit. XI. eg. 2. Si quis alienum serpum saraxerit , aut occiderit, aut venderit , aut ingenuum dimis rit, Gei fuerit adprobatum, ALB THEUTEXACA , M. CCCC den qui faciunt sol.

XXXV , Gallicae monetae libras 18 culpabilis judicetur , excepto capitale , delat ut d Ue ancilici ver solidos XXX Gallicae monetae libras 393. Capitale vero Gallice dicitur , te capital le priae dela hi se Delatura , essi ais de ju lice , ipsi Tisi Servi , si manumitte rentur, libertatem adipiscebantur , cnuncupabantur liberti. ordo illorum

hominum , libertinorum dicebatur non vero libertorum , ut recte observat Cl. Ernestus Chim invaluit pecuniae usus, serVi manumittebantur , excusib

e Corum manu coram rege, Vel civi

tate denario. Unde homines isti denariati appellati sunt. Apud Germano non multum supra servos crant , si sine liberis mors eis obvenisset, eoruna hereditas ad scum pertinebat, ut docet Lex Ris uariorum, Tit. LVll log. . Si autem homo denariatus absque liberis

disceserit , non alium nisi fiscum nostrum

heredem relinquat. QUI REGNANTUR J Apud Germa norum gentes, quae regnabantur, i

liis regum abutebantur liberti, ut sibi potentiam struerent. Qua structa , super ingenuo dc super nobiles ascen debant. Quanto enim humilius fuit hoc hominum genus, tanto est superbius-Eamdem , aut potius, ob imperii a gnitudinem , immensam libertorum libidinem sub imperatoribus Claudio Nerone , Galba vidimus. Vide l. de Montes quieu in rit des Loim XV

50쪽

cendunt apud ceteros, impares libertini libertatis argumentum sunt.

XXVI. FENU agitare in usuras Xtendere, ignotum ideoque magis servatur, quam si vetitum esset Agri, pro numero cultorum, ab uniVersi per Vices occupantur , quos mox inter se secundum dignationem partiuntur facilitatem partiendi camporum spatia praestant Arva per annos mutant; superest ager' nec enim cum ubertate Mamplitudine soli labore contendunt, ut pomaria conserant, prata separent hortos rigent sola terrae seges imperatur. Unde annum quoque ipsum non in totidem digerunt species: hiems, ber, aestas intellect una ac vocabula habent: au tumni perinde nomen ac bona ignorantur si.

videmus quatuor conditionum discrimina mobiles nempe ingenuos, libertinos , servos. Nobiles genere , dignitate , muneribus praecellebant. ln-

genui origine stirpeque liberi , atque etiam , cum postea exigebantur tribu ta , a tributis immunes. Vide Gregorium Turonensem VII, Is Libertini, qui pri ius servi , fuerant manumissi tunc quidem fiebant ingenui, sed cum sevitutis reliquiis, ut vidimus supra. Servi , licet coloni, iam tamen non essent sui juris, sed alienae potestatis, vere serviebant. Illa conditionum diversitas saepe memoratur in veteribus Germanorum legibus. Eam quoque Videre est apud Saxonem Grammaticum in legibus Frothonis, Rarorum regis quas egregie explicavit Cl. Mallet, Introduotion d Histoire de Dan emarch, ZZ.111. Videra Cl. de Montes quid , E pri des Loiae XXX, s. iii invaluitlidorum nomen, tunc fuere apud Germanos duo genera servorum. Quae es sent nobilium cingenuorum , lidorum servorum pretia docebimus in Notis AEmendationibus ad CRP. 26. IMpARE LIBERTINI J Apud ceteros populos, qui in Germania non regnabantur , libertini erant infra ingenuos ac nobiles; quod certissimum libertatis

argumentum.

FENUs G1TΑ Contra eius UrbiIenebre glum seditionum discordia rum'ue ereberrima causa; ut vidimus supra

rum series cita quoque placitum Grotio, Conringio, Menagio, aliisque eruditis viris. De hoc Germanorum usu multa habet ullus Caesar teli Gall.

carne consi tit neque qui uam agri modum certum aut ne proprios habet , sed magistratus ac principes in annos singulos gentibus cognationibusque hominum , qui undCsierunt, quantum eis , quo loco visum est attribuunt agri, atque anno alio transire cogunt. Gus rei mul a erunt a isas r ne a lidu consuetudine capti sudium belli gerendi agricultura commutent e ne lato fines parare sudeant, potentioresue humiliores pol hsionibus expellant ne a Curatius, ad frigora atque estus vitandos ardyfcent ne qua oriatur e unis cupiditas qua ex re factiones di Densione que nascuntur e ut animi equita e plebem contineant Cis siua quisque opes cum potenti silmis a quari videat. SuppRps AGER J Talem agrum Gallice dicimus, ne terre Π a Chere. , RATA sp PARENTJFecundiora enim sunt prata , si separentur , quam si pa teant, ac in promiscua. BONA IGNORANTUR J Cum pomoria non consererent Germani, messibus