장음표시 사용
11쪽
, cis E sie loquitur. Ad Canem usq; , Ad Vergilias usqm, suS., Arcturo, ad Arcturi ortum: supponens quoties de ortu, re occasu eorum ageret, Omnes scire, an matutinus, siue u spertinus esset; quibusve temporibus exorirentur, & occiderent. consimiliq; modo caeteris in locis ; qua de re te tio de Diaeta vespertinum Arcturi exortum, tantum Arct ri exortum vocat: id ipsum Aristoteles Theophrastusq; s cere, quorum alter de Theophrasto exempla non adducam, ne molestus sim) cum de vespertino occasu eiusdem agere deberet, satis illi fuit, ultimum occasum appellasse, cum de tempore , quo Thumi capiuntur, verba saceret cap. xv.
., libri viij. de Hist. anima. ita aiens, Capi incipiunt, Virgi- ,, tiarum iu ortu, ad Arcturi occasum ultimum : quid plura pex infinito pene stellarum numero, quibus cilii illustratur, Ierspicuum est, eruditam illam antiquitatem, cum poneret anc solam vocem, , quae omnibus potest esse communis, stipposuisse, satis facile a quocunq; intelligi, de quiabus syderibus ipsa loqueretur; Muti clarum est ex eodeni ,, Aristotelis loco parum infra ubi inquit; pisces autem et state ,, latere, videtur illiid esse indicium, quod sub Astris fiant ca-s, pturae, Ac Praecipue sub Cane: ex quo loco manifestum est , cum dici non possit, verba illa, sub astris, significare omnia irri na, quae in clio splendeat, peculiau es aliquas tantuinnuere stellas; quod fecisse etia philosopha videmus probi. aa. pari. a 6.& post illum Theophrastum in libello de Ventis. illustrius vero ac clarius in de tranquillitatis signis, ubi ita in ait, sub astris ut plurimum praenunciari consueuit. itenaeis aequinoctiis & solstit ijs. Caeterum veteres hac voce, explicasse potissimum nobis quatuor illa notissima sydera
Vergilias inquam, Orionem, Caniculam, Arcturumq; ex quoru ortu, & occasu, usus docuit varias aeris mutationes euenire,& quoru ortu, ac occasu antiqui totius anni partitionem auspicati sunt,hoc primum colligitur ex Hippocrate magno medicae artis patre, qui semel & iterum, quoties eorum aliquam mentionem facit, utitur solum hac voce., quenaadmodum potissim uin secit lib. de aere, aquis, ., α iocis, ubi sic in Put,cum temporum mutationes,& astro- -
12쪽
s, rusti ortus,& occasus obseruauerint,quemadmodum singula horum euelliant, praenoscent utiq; di de Anno qualis sit su- ,, turus. & in alio loco, si enim secundum rationem fiant signa , , in astris occidentibus, de exorientibus, & in autumno aquae ,, fiant, ex quo loco perspicuum est per illam vocem, , diuinum Senem pret sertim significasse nobis Vergilias,Canem,& Arcturum; veluti eodem libro se ipsu in declarans his ver- ,, bis infert, opportet autem, & un exortus co siderasse
ι, praecipue Canis, deinde Arcturi u quoq: occasum,
secundo id ipsum satis clare prob. 3. P. partis, ubi querens, cur muta rum ventorumq;
augere, minuere, iudicare morbo&omnes soleant, subiungensq; etiam τῶν habere eandem vim , hac de causa, quia eorum exortu mutationes temporum fiant , ventorum, frigoris, atq; aestus,& pluuiarum, itatim volens
ostendere, de quibus nam sederibus verba faceret , tantum illa quatuor enumerat, de quibus supra disputationem habui. Demum hoc idem etiam & Theophrastum docuisse puto, qui libello de aquarum signis , enumerans ea praesagia, quae de ortu de occasu syderum accipienda sunt, hic quattuor tantu ponit, ita scribens. Porro autem Arcturi exortus utroq; modo accipiuntur; nam qui hyeme fit vespertinus, est, qui vero autumno matutinus: reliquorum autem illu- ιν strium syderum exortus , ut plurimum matutini obseruan-ον tur, ut Vergiliarnm, Canis, & Orionis . Vnde colligendum est non solum illa quatuor fydera a philosophica , de
medica ichola obseruanda esse, nempe Vergilias, Orionem , Cane, & Arcturum, ut diximus, verum etiam, quod ad rem nostram maxime facit) ad Orionis aliorumq; duorum syderum exortum, matutinum spectandum esse, quo pluuias , ventos, caeterasq; aeris affectiones diui nemus : ex quibus perspicuum est, Theophrastum eo in loco, quem prae mani bus habemus, nullum alium eius syderis ortum intellexisse, praeter matutinum. idem & de Aristotele dicendum, qui ea V voce, μιτολαι, problemate supra citato , hoc ipsum affirmat: oc quod ad Orionem attinet, ut de aliis syderibus lac
am, haud credo aliquem esse, qui nesciat, quantum antia vita
13쪽
T quitas illam obseruauerit , circa aeris mutationes,quantiq; apud illos fuerit ut ob eandem causam in sacris litteris huius astri mentio habeatur, quemadmodum in libro Iob cap. videre possumus, quo loco ab antiquis Patribus praesese timq; a D. Gregorio diuoq; Hieronymo plura de Orione disseruntur; atq; inter Ethnicos Homerus squi, ut mea quidem fert opinio, studens ostendere optimo Imperatori necessariam esse cognitio v*ὴ Cosmographis, atq; Astrologi , quibus posset, situ nspicere, multa ab Vulcano insculpta fuisse in Achillis Clypeo finxit
Postquam narraui impresisse Coelum, Terram, Occeanuq; expresse enda t Vergilias,Ηyadas,atq; Ori ne et quae sydera maximam vim habent in aeris tempest tumq; mutationibus : insuper addens etiam ab Vulcano insculptam fuisse plenam lumine lunam, quae sic constituta, maximam vim habet, mari'; commotionem facit, ac tempestatem ; veluti inter multos testis est Caesar, qui quarto suorum commentariorum de bello Gallico scribit. Eadem nocte accidit, ut esset luna plena , quae maritimos aestus, maximos in occeano efficere consueuit, carmina vero H meri 18. Iliados haec sunt. γαῖαν ἔτεε, εν-ὼ θάλασσαν.
υ δε -τέιροα Σαντα. Gεφώνων urinos τε, τὸ , τε σιένla. . id est. In que eo terram affinxit inq; coelum, inq; mare. Solemis infatigabilem lunamq; plenam. Inque sydera omnia quibus coelum coronatur
Pleiadas, Hyadasq; roburq; Orionis. Ad haec ipsa respiciens Vergilius ita primo Aeneidos de
Orione cecinit. Cum subito assurgens fluctu nimbosus Orion. In vada caeca tulit penitusq; procacibus Austris. Perque undas superante suo perque invia saxa Dispulit, huc pauci vestris adnavimus oris. Quo loci nimbosum vocat Orionem, quoniam autor est, α usa tempestatum, di varietatis ventorum, necnon nubis
14쪽
um densitatis. Qiramobrem ipse sigillatim de Austris me
tionem facit, quorum proprium est maximam vim nubium euocare. iam enim illud scimus, hanc vocem,nimbus, ut auistor est Isidorus. XIX. Originum significare nubis densitatem. Serviusq; exponens hunc locum testis est apud antiquos , ob id Orionis astrum illustre fuisse , ita scri- ,, bens. Orion ergo postea venator factus , cum vellet cumri Diana concubere, ut Horatius dicit, eius sagittis,ut Luc , , nus immisso scorpione periit, & Deorum miseratione rei ,, tus in sydera signum famosum tempestatibus secit ; eadem etiam de causa motus, diuinus hic poeta tertio Aeneidos Palinuru induces expertissimu nauta sydera spectantem,ex quibus cognosceret an aliqua temporis, ventorumq; mutatio immineret, inter alia enumerat Orionem sic. Nec dum orbem medium nox horis acta subibat: Haud segnis strato surgit Palinurus & omnes
Explorat ventos, atq; auribus aera captat. Sydera cuncta notat, tacito labentia coelo,
Arcturum pluiasq; Hyadas geminosq; Triones.
Ariaratumq; auro circumspicit Oriona. in quarto etiam maximam tempestatem impendere docens, Annam sic loquentem inducit. Dum pelago desiuit hyems, & aquosus Orion Quassataeq; rates & non tractabile coelum. ubi tantum laudandus est Poeta, quod de ortu syderum m lierem loquentem introducit, nempe de re notissima ac seculis illis omnibus conspicua, quantum alioqui culpandus esset, nisi laudabilis ille mos apud Antiquos inualuisset, in praeter decorum Annam de re doctis tantum viris cognita sermonem faceret habere. Quin etiam iure merito aquo sum Oriona appellat, cum qualitas illa temporis, qua Grε-ci, , latini vero tempestatem dicunt, haudquaqua sit, cum solum venti, aut pluuiae, aut nives, aut gran sines sunt, verum quando duae, aut plures harum aeris affectio-ε pum regnat; quamobrem Plinius lib. I 8. cap. 22. inquit, an te omnia autem duo genera esse caelestis iniuriae meminisse
Obomus, Vnum quod tempestates vocamus , in quibus
15쪽
M. , grandines, procellae eaeteraq; similia intelliguntur, quae ca ac iderint, vis maior appellatur. Haec ab horidis syderibus exeunt, ut sepius diximus, veluti Arcturo, Orione, Haedis.., Nia sunt illa , quae silente coelo sereni'; noctibus fiunt, ,, nullo sentiente,nisi cum facta sunt e quibus verbis satis ci rum est, Plinium hic Orionem enumerare inter illa sydera, quae huiusniodi mutationum causet sunt. Quibus ita expositis rationibusq; allatis, quis non videt, haud credendum Theophrasti locum esse corruptum p tantumq; abesse, ut ille errauerit, ut potius necessarium fuerit concludere eius verba supra allata ipsam habere veritatem; quae non prius a nobis inuestiganda erit, quam sudiose diligenterq; verum illorum sensum exquiramus. Theophrasti argimentatio ponitur, ae mireatur; ebiter quid boralis apud Homerum cur coeli portae ab eodem dicta, a philosophos
mutationum cause . tempora ortus, occasus Orionis sectandum Theophrasti mentem aperiuatur; recitantiars Fic creati aduersus ipsum rationes 4
cap. II LTH η' pii Asri igitur mens cum esset,velle cauissas perquirere accidentiu , qui ad vetos veniunt reserenda, veluti exempli gratia, cur alii ingentes o principio spirent, ut Aquilonii, alii vero E contra exigui, quemadmodum Austrini ; rursus vero calidi, ac frigidi, hi frequentes, illi vero rari, matutini alteri, alteri autem vespertini; postremo cur alij exortu Caniculae, alii aliis temporibus exoriuntur: cum fatis perspicuum esset aetate illa, exortu, & obitu Orionis incertos inconsta te'; status spirare consueuisse, verbis supra allatis causam accidentis huius sibi proponit inuestigandam, & sic rati Cinathr. Flatus omnes,qui in temporum mutationibus esecitantur incerti maxime spirant, & inconstantes. At flatus, qui Orionis ortu & occasu surgunt in temporum mutati vibus excitantur, igitur inconstantes maximὰ spirant, de
incerti. Maiorem sic probat. Flatus omnes. qui variis,ac
16쪽
laordinatis temporibus spirant, & ipsi incerti sunt,& in-
c5stantes:at satusqui in mutationibus teporum excitatur, variis, & inordinatis temporibus spirant, ergo status, quisbrgut in mutationibus temporum, incerti sunt atq; inco- stantes. Quod vero haec sit Theophrasti argumentatio, ab indeteri linatione temporum, ad ventorum inconstantiam, probatur excitato prob. Aristotelis, in quo, cum paulo uberius de hac questione disieratur; non solum proponitudciuestio , cur exortu Orionis inconstantes satus exoriantur , sed& primum de diebus ipsis, cur potissimum per id tempus varij essent, di incerti, ac si ut dicimus,varietas temporum causa sit varietatis ventorum ; qua de causia Theos, phrastus verbis supra allatis cum dixit. Quamobrem cum nullum adhuc tempus stabile sit,& firmum, iubiungit con- , , eludens ) necesse est spiritus incertos esse atq; indiscretos . neq; disncile esse existimo probare , flatus qui incertis . atq; inordinatis temporibus spirant,quin eandem incolimitam seruent, cum & ipsi pro ratione, mensius; caloris i lis, & tempestatis generentur , augeantur. sternanturmis unde si temporis qualitas inordinata , incertaq; fuerit, Δ ipsi venti inordinati inconstante'; erunt ; quod It tum tim dicam, perinde est ni fallor , modo istos , modo illos, modo vehementes, modo debiles, modo calidos , repente Dieidos spirare, etiam uno eodemq; die . ita quoq; temporum mutationes perturbatas esse ac inconstantes, fatis in a, ni sestum est , cum in illis , ut inquit hic Theophrastus, . , nullum adhuc tempus sit stabile, de firmum, cum hoc qui- incipiat, illud vero desinat. Quod Aetius inter inedi cox satis superq; expressit 3. lib. his verbis. Rursus aute in si M gulis temporibus tres differenti et sunt,prima, media,& vltIM ma; media itaq; sincerissimum temporis temperamentuma, habet, prima vero , & vltima a vicino tempore imminuuntur. de qua etiam re egregie philosophatus est Aristoteles . , prob. Is p. sectionis ita scribens, διὰ τὸ δἰ in rose,-- μετο 6ολῆ-ώρας - , εὐκινητον ἔ
- ba ita ego interpretor long tTheodoro
17쪽
autem mutatio morbosa λ an quia omnis quidem mutatioq& temporis & aetatis motu facilis est extrema enim tanquam principia & fines facile mouentur: εὐκοητον. n. idem hoc loco est , quod instabile de incertum; mutatio nanq; temporii in extremis consistit, extrema vero, principia sunt di fines, nempe principia sequentis, sines praecedentis teporis, atqui extrema facilia motu ac subinde incerta hinc Hippocrates hac de re maxima sepissime Medicos admonet, nimirum . t diligentissim) observent temporum mutationes,
Aim in ipsis praesertim morbi exoriantur , sicut ipse inquit prinio Aphorismo terti j sem; ad quem locum forsan respiciens Aristotcles particula prima problematum, admonuit homines in temporum mutationibus potissimum valetudianem curare, ut seodem adverbio, quo usus est Hippocrates , quod tam diu torsit Galenum in illius Ioci explicati ne . ex qua Ariise is autoritate , satis clarum est, Hippocratem in illo Aphorismo accepisse vocem, , non solum pro mutatione , quae fit in uno tempore,. cum videlicet tempus ipsum a propria temperatione recedit, verum etiam, Ne pro ipsorum mutationibus, quando ex uno in H-terum fit transitus, quamussalia mens sit Galeni ; de quare plura secundo libro de Hippocratica anni partitione . quas sane mutationes ipse Hippocrates, quantu ad Europam a tinet, dc ad hanc mundi partem , quam nos incolimus, re-syiciens ad eis, quae in Aegipto, Lybiaq; fiunt, ire libro de
aere, aquis N iocis vocavit μεταβολευ. nam peri de ac ipse dicit , sensibus percipimus diuersis anni temporibus maximam frigorum, aestuumq; differetiam, pluuiarii, Vetorum, siccitatumq; hyberno, aestiuoq; tempore euenire; quandoq; etiam uno & eodem tempore, cu E contra in Aegypto Lybiaq; temperato. aequabiliue cito stuatur,nec ma gni intersit inter aestate ac hyeme , in rerq; ver de autumnu
ex quo recte dixit Herodotus in Euterpe, Aegyptios optima omnium valetudine frui, Libis populis exceptis, eo quia anni tempora haud quidem varia apud illos sunt. & The phrastus lib. 2. cap i. de Plantarum causis, ibi plantas ob perpetuam aeris tranquillitatem miru in modum pullulare
18쪽
id enim recta admodum ratione euenit, proptereaquod s-- .cuti quatuor anni tempora, quorum effector & moderat sol ipse est, ut innuit Philosophus a. de generat. & corrupta .explicatius vero Philoponiis suis commentariis rerum mutationes faciunt, ita etiam ipsis variantibus consentaneum est plurimum res naturales variari; qua de re antiqui haec anni tempora Gratias vocavere , in Apollinis dextera eas locantes. Homerus etiam ob eandem causam quinto Ili
dos Horas sintelligens, quattuor anni tempora cili ianitores effinxit, habereq; vim turbidum aeque reddendi citu. atq; serenum ; ac si diceret, ipsas coelestem virtutem impa tire rebus inferioribus, atq; tribuere, & sua mutatione v riare. sed ut ad pro sitam quaestionem redeamus, concludendum est , status , qui inordinatis incertisq; temporibus spirant, incertos, inconstante'; esse is &qui in mutati
nibus temporum exoriuntur, flare in incertis inordinatisq; itemporibus: unde consequens est, flatus omnes, qui in tena porum mutationibus flant , incertos esse , ac inconstantes, uemadmodum imaior propositio primae argumentationis
Theophrasti posuit, idq; fatis probatum est. Iam vero alia
propositio explananda est, nimirum status, qui exortu de.& occasu Drionis potissimum spirat, in mutationibus temporum maxime spirare': cuius rei gratia tanquam sensu una fide notu, primu illud ponit Theophrastus, sua aetate ori nem nasci, atq; occumbere in temporum mutationibus; .Nam oporae initio conspiciebatur, ut ipse resert, hyemis itidem initio occultabatur; unde con uens erat, cum Orion oriretur, ac occideret quando ex aestate in oporam, ex autumno in hyemem fieret mutatio, illos flatus, qui eius ortu, de occasu surgebant, neces ario in temporum mutationibus sare. Adversus hanc rationem Vicomercatus, Vereor, autoritate Aristotelis a. Meteoron sultus, quo in to xo eadem quaestio a philosopho pertractatur,nec non Olym- Piodori expositione vehementius inuehit; affirmans verum, adesse, qnod Orion oriatur, de occidat, surgat & occum bat in temporum mutationibus; verum nequaquam in illis,
de quibus Theophrastus verba facit , atq; Alexander eius
19쪽
sectator, ut qui mininaὰ verum tempus exortus Ac oce sus Orionis intellexerint ; verba Vicomercati haec sunt.., Rusin Aristotelis locum male , ut mihi videtur, interpretes se omnes, uno dempto Olympiodoro explanarunt ; quippe
G qui Orionis ortus, & occalus tempora non recte intellex , , runt; Alex. enim, quem secuti sunt, in mutatione e statis adis autumnum oriri censuit , cum potius in veris ad aestatem, , mutatione, aut initio aestatis oriatur, siquidem cum Tauro,
& Geminis , inter quos situs est oritur, de quae sequuntur, & paulo post: Nec vero primus hac in re aberrauit Alexania, , der, sed riteophrastus prior, quem ille secutus est, verbis
G eius ex libro de Veiis commemoratis, in quibus non alium, , Orionis ortum Theophrastus tradit. sit quidem ingressu 'οπούρας, id est temporis seu uiam colligendorum, quo , , tempore aestas serapns recessit,docuit oriri, est enimis secunda pars aestatis, ut in priore libro , ex Hippocrate de , , Galeno docuimus. & alio in loco paulo inserius, perspi-- cinam autem ex priori quetitione esse potest,Orionis ortum, , ante autumni initium longὰ esse,quandoquidem Ethesiae il- , , lud multo tempore antecedunt,ad quos usq; Ethesias in rionis orta tranquillitas esse tradita est, Alexandrum igiturri Theophrastum & alios errasse , qui in mutatione aestatis in M autumnum illum esse voluerunt. ex quibus & sequentibus etiam, & ex ijs quae praecedenti commentario dixerat, colli- guntur quatuor argumenta in Theophrastum, atq; Αl xandrum. Primum ex autoritate Aristotelis sumitur, qui affirmabat, orionem nasci in mutatione aestatis, hoc est v Vicomercatus exponit in ipsa inclinatione veris in aest rem; quamobrem ridetur secus atq; Theophrastus temptas assignare Orionis exortus. Secunda itidem ratiosi mili in damento nititur; nam cum voluerit Aristoteles, Orionem elucere ante Ethesia , nullo pacto oriri poterat inmutati ne aestatis in autumnum; licentis post Ethesias, non autem
antea apparuisset. Tertia ratio E re ipsa desumitur, quia Orion cum iisdem signis oritur, quibuscum ipse coiri ungitur, hoc est cum extremis Tauri partibus Geminorumm
20쪽
is in Ac Geminis, inter quos situs est, oritur: & paulo post.
, , Cum autem Orion in veris ad aestatem mutatione, nempo, , sole finem Tauri de initium Geminorum tenente oriatur, , , occidit profecto in mutatione autumni ad hyemem, sole vi- ,, delicet Scorpium ingressi: qua de re oriri non potest in premutatione aestatis in autumnum , quemadmodum Alexander, Theophrastum exponens citato loco saniit , siue ut Theophrastus indicauit, cum pars aestatis seruentior discessit, quod significare videtur lige vox balio ut Viconae catus dicit; verum potius in mutatione ipsa veris in aesta tem . Quarta,& vltima argumentatio sumitur ab intercapidine temporis inter ortuni& Occasam unius cuiusq; syd ris ; quae sex mensium est , ut docet Vicomercatus illis in ,, verbis . Illud autem mirandum est , cum ab ortu syderum, , , ad eorum occasum sex menses intercedant, quibus sol sex,, Zodiaci signa motu suo conficit . tres tantum aut circiter , ιν seu paulo plures, ab Orionis ortu ad eiusdem occasum esse, tradiderint. Na si otion autumni initio exortus esset, hyemi': principio occidisset , tres tantum menses inter eius ortum & oceasum intercessissent . Verum quia liberὸ re
prehendere Theophrastum magni ducebat , subdidit mςndosum esse locum, atq; pro illa voce potius legenda esse ερους; at maius insuper esse reprehendere Aristotelem arbitratus , qui in problematibus id ipsum scriptum retia quit , Problematum opus Aristotelis esse negauit ; ex inde argumentum sumens, illud esse Theophrasti , quod eadem res ijsdem pene verbis in libello de Ventis pertractetur. Quamobrem vis totius disputationis , ad hoc potissimum eaput resertur, an Theophrasto scribente vere Orion prin-eipio oporae exoriretur, quod ita fuisse secundo huius peris libro ostendemus ; cum primum in hoc priori de omtu 3e 'ccasu syderum generatim verba secerimus , quom do etiam a Ptolemio omnes dividantur explicantes ;quod quidem maxime necessariu est ad percipiendam huius, loci explicationem,tum ad aliorum etiam autoru praesertinet Hippocratis,Aristotelis, & eiusde Theophrasti loca intellia
scata, quε in hac disputatione citabuntur: est enim Arist tella '