Ambrae historiam ad omnipotentis Dei gloriam, et hominum sanitatem. exhibet, Justus Fidus Klobius D in Academ. Witteb

81쪽

q7. eundiorem reddiderunt, 'uia plus Moschi non adulterati repeis ritur quam ambrae, idcirco doctissimum Ron deletium in Aromatico Moseliato pariter minuisse, Moschi pondus augendum censuisse se Musteum Calceolarii in Descriptione Moschi pag. 663. Notandum autem est, quod Ambra sit pars basis confectionis Alchermes, quemadmodum id testatur Laurentius Elchstadius pag. y de confectione Alcherm. Exponendae nunc veniunt ejus Vires ac Facultates, adducendae illae medicamentorum formulae, quibus commode in peculiaribus affectibus admisceri solet pretiosissima Ambra, tandemque subjungendae nonnullae quaestiones ad propositam rem perti

nentes.

VIRES, FACULTATES.

Vires ac Facultates manifestantur per usum, qui est vel internus vel Externus, Et est vel Generalis seu communis, vel Specialis seu particularis. In specie cerebrum atque eor robusta essicit Rhases Eb 3 e Re sufecialis ZIedic ad Mansorem Regem cap.ar. confortat ce- Ambra confortat cor Petrus Aponensis Difr qq. pag. Oῖ rc rum, cori

Ambra confert decrepitis subtilitate suae calefactionis co fert cerebro&sensibus, confert cordi: Avicennaisp.citat.loc. Ambra calida est & sicca, Fortis eae cerebrum, corrob rat ipsum sensus omnes α cor, confert senibus de frigidis complexione, valde gerapio capituis I96. Ambra Spiritus cunctos recreat, Napelli vim frangit, est calida: sicca in secundo ordine, est viscosari tenuis, superatque tem perie bisscum ejus siccitas diluitur oleo dc calor amphora,frigidis naturis confert,ex vino pota ilico inebriat.Heurnius lib.2.2Ieth. M. adpraxiuc. F. saQJInter Medicamenta ab omnibus Medicis dociis ad roborandum calorem naturalem in visceribus octoto corpore&spirituum g nerationem i, maxime commendatur AMBRA. Et quia Rrite praescripsi pulverem ex Ambra, margaritis rauccino, ne intermittat ejus usum Illustri T. Dir vel solam Ambram cum sac-ςhRr tritam sumat, ita ut ad ius sacchari addat .ag. Ambrae Crato

82쪽

8. Crato in. Consi ZSchoisti Consuo Iar column.A . Et ConsiZI7 .colas cycInterea, quae cerebrum roborant, magnam vim Ambra Orientali tribuo, de illa igitur saepe in recenti ovo sorbili aegrum sumere

Ambra vehementer roborat cor ac laetius illud reddit cun- istos spiritus recreat, is oscum temperie superat; nam subtili crassamento excellit. Heurianas lib. 2. Meth. adpraxius. m. 99.

Diopseriis. Imprimi Ambra ad cerebrum roborandum .spiritus in .staurandos maxime valet Celeberrimus Sennertus Lib. I. Pract. c.3 7.

de poplexia. Ambra risia ex optimis est, ad spiritus demulcendos ionis fortandos : Franciscus Baro de Verulamio . Isq. -κ. I. in Historia Vira Issortis in ir insol pag. 22. Ambra rise sola ad gr. V. vel I. singulis diebus exhibita cum

vino aut aqua rosarum,spiritus calorem nativum vivificat,& cordi Mellantho maxime exhilarat Lazarus Riverius cap. de Melancholia pochon-lia*pochon driaca pag.2IN. Eria . Ambra propter calorem quasi temperatum tuto ferme sumitur, ac propter lentorem cum styptica subtilitate mixtum praerogativam habet ad vitam in membrisin spiritibus confirmandam, tum vero si ex eo fiat aqua cutisque lavetur, digestionem quartam restituit ac morbos ejus defectu contingentes expellit Marsilius Fiei-nus de Vita producenda lib.2. cap. 9. ρ. 82.

DI religine. Ingrςditur pulverς in contraVertiginem ad 5g.Sennertus tib r. Pran. cap. de Verti, m. 27q. Ambra temperatior est Moscho eanden habet proprietatem laetificandi cor, cerebrum , nervosin alia principalia membra firmandi, catharros a frigidis humoribus ortos absumendi, fatus discutiendi, appetitum excitandi senibus crassis lentisq;humoribus scatentibus melancholia laborantibus , opitulandi denique nativum colorem fovendi Laurent. Eicli stadius de confect. Alcherm. In Zipotb Ambra excalfacit, resolvit, cor , cerebrum dc partes principes recreat, spiritus reficit, lipo thymiae medetur, vires erigit, mentem exhilarat, lapalmo conducit. Renodaeus de mater. medic. cap.

d. Ambaropia ooO. Ambra

83쪽

qa Ambra calefacit,siccat,re luit, Corcerebrumq; robora spitus vitales ac animales sulphurea sua ac suavi exhalatione suscitat 'ficitque, ut haud rarus illius usus est in globulis illis fragrantibus infectum aerem corrigendum spiritusque ab inficiente tutana sormatis. quos globulos inde poma Ambrae Vulgus appellat. eleberrimus Schro de rus in sua Pharmacosaria. In summa Antidotum ex Ambare valet adversus omnem in unive :cillitatem corporis, nativum suscitat calorem, eos, quorum arti rasis. ilo frigidus succus infestar, omniaque membra mirifice adjuvat, ni riculum cibum renuentem atque impotentem eximie emult, eo quoque roborat, mane: vesperi ex vino c. Actuarius

cunuh ura dientio. D. Palud anus p. q. 'citat oc. Hinc forte opulentiores Indi eo cibis permixto frequenterantur, medicamenti loco. echerus pag. 8I. in Auliderario. Mercator est ut audio, imo Monopolium obtinet Ambrae,am scimus, quantum Vita conferat, adeo ut decrepitus propria muscripserit Princeps, depellens omnem sorditiem a corde&ebro, eaque constinans, ille idem reddit ratiostem locupletem, in inquit Caliditatem habet tenuem cumq; oleos a sit, imo tota:um concretum, quod dignoscitur adimoto candenti ferro qua-tςpurgat ut verisimile est 'umidum illud innatum & vitam inmensum producit Referunt Medici earum Regionum Incolar, Ad LOVoi ios eo medicamento familiariter ob egregias illius dotes inter ent. pes fercula uti Cardanus defametate tuenda p-.3I8. sunt&quaedam, quae TOTA SUBSTANTIA addita laeti spiritus reddunt, ut Rubinus, Saphyrus, hyacinthu: citrinus, quaedem tamen aperta vid occulta potentia permixtis ut muscus,

84쪽

Contrasyncopen accipe 5j. Ambar&3iiiij. lign.aloes, z. o si. de C. C. quae omnia resolvantur in aq. rosar. fiant pilulae tropi nentur. Silvaticus in Pandectis. Ingreditur Electuarium de paeonia contra Epilepsiam Adria nus Tol pag. i7.captae Epite Fidelicetis. Rad. paeon vel sen .ejusj j Mac.Spicae, corall. rubr. Croci, Ma Hr Mastich.5ῆ Myrtil. Jjg. Cinamom. Nuc.Mosch.cario phyll. lii, Z in Zib. pip. long. cardam. Granor. Paradis Nuc. In die .an.5ij. liquirit 5v.Anacard.3jg. Musci, Ambrae an gr.vj fiat pulvis cum saccharo conficiatur. Si forte propter intemperiem frigidam totius cerebri huic morbo loquitur dea poplex ia)aliquis est obnoxius, cum isto modo non ubi ro , sed lente eum corripi necesse sit, hoc consequitur, in astrictione praecautionem minime difficilem esset , Ut 'ero singulis diebus temperamentum paulatim in deterius labitur tita quotidie opera danda, ut Iapsus corrigatur. Cum vero frigidius fieri cerebrum in ista affectione constet, itaque singulis diebus aliquid a sumendum , quod spiritus animales Iccalorem naturalem refocillet litem peramentum cerebri conservet. Nihil adlice Ambra convenientius. Itaque his orbiculis singulis diebus uti convenientissimum i

ol. Anis destit. g t. iij. Ambrae grysseae gr. iiij.

85쪽

Dissolvatur Sacchar in aq. avellet. dc f. confectio in orbiculis. Harum Rotularum unum mane edat. Cum Ambra praecipue roborando cordi capiti utilis sit, ut ibi cathatros exsiccetra cordis vires ins auret, ideo omnibus catharrosiis utilissima, sit cutin iis, qui assectionibus cordis tentantur. Datur in saccharo rosato pulveris a tam comminuta ad grani dimidii quantitatem vel integri grani.

Sunt&alii qui describuntur in Italicis: Hispanicis libris. Crato in Confit 34ῖ. p. m. 'or Ambir uni ex convenienti de Eho datum utpote passularum

mundat aut si mihi, tussis a tenuiore materia inveteratae praestantissimum est remedium. PIollertias tib de morbis intern.d. 14.

Ego scribit Crato iti. Is7. Veteres Ambra sulphurea, quam Vere Chryseam appello in morbis pectoris ciliis usos arbitror, samq; plurimum juvare ac vere huic Θ ον inesse, re ipsa comperi. Adversus pestem talia, quae pro certissimis habentur, fallacia sunt, camphoram ex ellere omnia remedii usum ambrae atq; fungi issius, quem boletum Cervinum appellant, recomperi. Crato ita Oso I dirinalib. a Scholia collactis Epso io; 2 Episi ras. Meminime usum Ambrae, quam vere chryseam Veteribus dictam puto in Consilio contra pestem probasse, felici succestu morbis pestilentialibus usum fuisse. Et idem in Consiliis column.io 3. Vallat plurimum in affectibus pulmonum, in febribus autem pestilentialibus praesentissimum temedium eis. Et pag. 96a. Const. . Certissimo Experimento didici infundere super ambram optimum vinum Malvaticum , destili atum in Vitrum4 diligenter obturare,& mane aliquot guttas cum pane a merri esse excellentissimum remedium praeservativum in peste. Ingreditur etiam Nobilissima Ambra Laudanum Optatum

uercetani ad Bh.

teniata.

In morbis pe

ctoris.

mora.

diumpraeservativum in

peste.

86쪽

It Laudanum Optatum Setinerti species Di ambrae ad j cum Tinctura Diambrae ipsa Ambra ad gr. vj. It Ingrediuntur Laudanum Liquidum in species Diambr. ad Bilis. ambr.gris ad g. De quibus omnibus videatur Excellentissimus schri de rus6b.4.captae Opio. Ingrediuntur praeterea in ipsam Theriacam coelestem ad

3 ij. Schr6derus lib. II. pag. m. 2I'. cap. 7. Horum medicamentorum allegatorum virtutes ac laudes videri possunt in locis citatis, easdem enim hic adscribere omnes, es se replere chartam Benevolus Lector contentus erit allegatis&citatis.

Quinta Esientia Juniperi rei Laius benetus ah inb Quinta

Esses tia Ambrae auo Theophrastuspag. 7'8. . Quandoque tamenin ambra nocet, hquidem cordi, nisi a frigida causa occupato nocere potest, scilicet ii spiritus incalescantri

justo magis attenuantur, morbi existunt. Heurnius lib. 2. . feri .

Sic memorat Nathanael Highmorus in Exercitatione sua de hysteriaca passione sag.33. cap. 9. Generosum quendam sexagenarium & amplius novi, qui ex oschi, ambra aut hujusmodi vel levi odore statim de dolore capitis insigni non sine narium haemorrhagia leniendo, conquereretur, Causam refert ad tenuiores igneas suaveolentium particulas. Usus ejus externus varius est multiplex, prout quisqueeT- petit c necessitas requirit. Epilepticus fumus illius, naribus exceptus convenitis quidem eos excitat, si assidue id odorentur, non tam facile neque tam vehementer eo morbo corripiuntur. ccherus pag.8 a.

Contra Epilepsiam pone Ambram G.C. iii vase vitreo super carbones patiens suscipiat per os nares fumum multum valet Silvaticus.

Contra Suffocationem Matricis,quae opprimit sponsalia, ponatu simili ter in vase vitreo cum aliis aromaticis,in recipiatur sumus per o vulvae IdeIII. Ejus

87쪽

Eius assiduusQdoratus prodestiteri procidentiis, si cationibus vero in liquidam bar dissolutum xylo exceptum uterique

ori inditum me cherus Antidotar. Johann. Anglicus uapag.I I. ad Rheumatagidum ta- pcmum commendat: φ styriacis calaminthae, lign. aloes, Costi, i picaean. 5s. Galliae Moschatae 3j.Moschi, Ambraean .pond. Obus. Ladani j fiat pomum odoratum et mucilagine gummi traga- eanth. Confortat corin cerebrum. Exinde quoque in multiplici forma componuntur medicamenta. Nam hinc nomen suum sortitum est Electuarium Diambra Mesuae, quod cerebrum, cor, ventriculum ac ventrem reli linam inferiorem calefacit, roborat, exhilarat, concoctionem iuvat, affectibus uteri ars omnibus aliis frigidis prodest , senibus ob id ac mulieribus salubre.Ipsam descriptionem vide apud Mesuetas b.ῖ. de =Videatur etiam Pharmacopoeia Augustana Hic Ioci asserventur quoque ad usum in Pharmacopolio species Diana bras M. δε pro mulierib. Habemus in ossicinis Confect. Di ambrae Mestrae magnae commendationis in virium collectione, maxime in senibus Hosta annus in Paralipom. Ossicinat s. q. 676.es'. 66. . et . .

Praeterea ingreditur Electuarium Alchermes, esuae: Quod cor ac vitales vires valide roborat, ob id Syncopen d cordis palpitationes pellit, cerebro quoque ac animali facultati sanguida eximie succurrit, nec non ab Apoplexi praeservat Augustana. Ingreditur item eonfectionem de hyacintho, quae CardiacisDpitulatur lypothymias patientibus, viribus exsolutos sibi ipsis xς lituit, syncopas arcet, animi defectiones sanat, pesti seros morbos praecavet, eosdemque jam factos expellic, putredinem sumorum corrigit, ae in malignis febribus cor a tetrarum fuliginum iravorum corporum insultu tuetur. Augustana. Horum medie amentorum vires quanquam in dispensatoriis passim reperiantur, attamen easdem dc hic adducere libet, ut eoma gis manifestetur Laudatissimae AMBRAE Virtus.

Ingreditur etiam Electuarium de gemmiscas dum quod ad frigidos affectus cerebri, cordis Ventricul , hepatis Vteri e Sca i sim una, melancholicos, tristes, sine caucta manifesta timidos,soli ει tarios

88쪽

chironra rnu, Chirotheca. Strophisti.

V stimenta.

rarios iuvat, cordis tremorem syncopen emendat, Ventriculum a Dissida intemperie imbecillum roborat, coctione cum ejus dem, thim hepatis meliore reddita corpus I pr stat,universii habitus refrigerationem corrigit, imbecillitatem reficit, lipothymias uteri praefocationes sanat Augustana. Ingreditur Trochiscos pectorales cum Ambra Augustano cum H in Catharro&defluxionibus e capite variis, ad asperam arteria in cavitatem pectoris, imprimis utiles sunt, lentorem catharri incidunt, sputum promovent, expectorationi humoris influxi conducunt Ingreditur pulverem sternutatorium delicatiorem Augultanorum, qui lentam pituitam ac phlegma crassum naribus insumatus vel iisdem affrictus provocat: eerebrum a tenacibus humoribus purgat,& ossiis ethmo id ei obstructiones expedit, si scilicet stimulis

antecedentis pulveris non careat.

Foris quoque usurpatur non tantum ad nece sit talem, e S ad delicia. commendationem;Inde sunt Divitum Chiro mactra, Chirothecae, Strophiola, qui hin thoraces increa ex aluta e quis delibutae aut e dem evaporatae tinctaeq;: Camerarius in Syllo sua memorabilium: Centur 4pam . q8 Ad Chirotecas senibus natura frigidis opem mirifice praestat quare iisdem potius, quam juvenibus Chirotec: Ambaro imbutae concedi deberent Matthmiolus in Diosc.tibIGetos . Quomodo Chirotheca in Vestimenta ambrae suavitate inlici prae* rari soleant, videatur Kuhnrali in Medulla destillator.

In ore ditur species pro Cucupha. Ex quibus fit pulvis rosius, qui ostypio susceptus insuitur pileolo serico, inter passando.

Pelles quomodo odoratae fiant sumito occidentalis Balsami quatuor partes, addatur una Moschi, tantundem ambarae de spongia chirothecas perline Tuavissimum halitum vibrabunt doli. Baptista Porta Lib.XL Margiae NaturaI. Sullanus olim Egypti Tyrannus, solebat cereis immiscere sambram,voluptati ac Valetudini simul consulens. Nos quibus carior est umbra, nec ope aegiae, seris succum aut thus pollemus ad

89쪽

sso miscereri nam ut illa regibus, ita haec privatis magnifica atque decora ac deliciis apta Cardari uisp. 28 . desubtilit. Die Conservativa Praeservativa des sive tibi libaudi gl

Vestiariis adjicitur odoris gratia: ad arcendas meas. a me- rarius citat loco in Sylloge . . , in Ex solius Ambari aut .Moscho&ligno aloes permixti olfaciucerebi in roboratur, memoria augetur, spirituum vigor cordis vires reficiuntur : ideoq; in pestis contagiis ejus odor apprime uti lis est, nec minus his, qui frigidis defluxionibus vexantur, conve Opitu te ni si capitis tegmina atque cubiculum, ubi dormiunt, per hye mina a me meo susiantur. Nicolaus Monardes'. o I depangli b. meae a latiqui, ment. novo o be Matis, si e cherus Cubiculum. Huc quoque commode referuntur, quae poma ambrae appellantur, licet in eorundem compositionem nulla quandoque vel paucissima saltem Ambra ingrediatur. Quen admodum est Po-mum odoriferum Crollianum, quod ingreditur ara celsi Car bon, quod pomum adhibitum naribus, odore suo sanguinem mo-Vet, cor supra modum refocillat in poplexi a Colica susto catione matricis,pestilenti aura Excellentisi. Schro de rusam rae, ubi itidem alia recensentur poma Ambrae adfluxum inhibendum id.2. s. r; o. ex Augustas a duo alia allegantur, quorum primum Corac Ceret riam odori suavitate ac fragrantia reficit, spiritus, ni vitales tum animales recretati fulcit, vertigmo

sos juvat, ac capiti a frigida lumida intemperie affecto opem y u h, ii Em ossore spiritus instauratin cordi robur addi usui estmaxime cum aliqua aeris inquinati suspicio viget S c Au

In fasciculo Medicamentorum tempore pessis, qui adlectas est libro de febribus Beat in Sennerto videantur poma ambrae diversis temporibus pro diversis Rebuspub. Clarissimi; dicis

praescripta Sic

90쪽

s6. Pomum stivale V. '7,Pomum Ambrae pro pauperibus hyemale pag. ead. Aliud pomum Ambrae hyberno tempore usurpandum, LIAliud quovis tempore conveniens: .ead. Aliud pomum ambrae aestivum Dp ead. Pomum Ambrae pro Viris p. 57. Pomum Ambrae pro mulieribus p. 6ό8.

Pomum odoriferum p.686.

Pomum Ambrae pro peste p. 6 8 .Pomum Ambrae aliud p. cos. Egregium pomum Ambrae tempore insectionis vel Antipe. stilentiale viae pag.16. in Pharmacopoeia Celeberrim ZWolffert. Pomum Ambrae Mynsi cliti vide apud Autorem in Armamentarios .i8 . sectione ς. Est specificum odoriferum, quod inceptia- Ialgia frigida, Vertigine Epilepsia Apoplexia, Aura pestilentiali maligna, Colica, suffocatione matricis procidentia uteri dcc. praesertim quando medicamenta non possunt intra corpus sumi, naribus vel aliis partibus admotum , cor' vitales spiritus supra modum refocillare solet. Ingreditur Ambra pitulas febriles ad Quartanam, per orbem Celeberrimi Sennerti, quarum pilularum Massa dicitur Laudanum Mercuriale Excellentiss. Schroderus in Pharmacopoeia sua ED. r. Par. - 'mpositio hare est: . Ol dijsaccharat. Sj.

aloes succo tr. Sss. Ambr. Grys. Si j.

Croci ijg.velissent. Croc.5j. purgat per inseriora, nonnunquam per sudorem Dosag ante par xysmum cum Conserv. V. gr. rosarum.

Ingreditur Bezoarticum Stare Myn sicliti ad 9j. p. 7. Ex Massa Ambrae factae pitulae mane sumptae flatus disc tiunt,cψncoctionem juvant,&appetentiam excitant; idem praestat ex Vino odorifero mane sumta haec massa. eckeru p. 22. Sterilitati a frigidis humoribus ortae hac compositione mederi soleo, quae Recipit Ambari partes duas, rasurae Eboris tenuissime

trita unam, pulvςri ligni lues partem dimidi i cum algalia mo-