장음표시 사용
11쪽
ramula singuli ad exotaintain spartam suamsufficiente aecesserint instructi , aliquid tamen semper eminuerit , in quo alius alii palmam ea relinqueri ut eandem in AEasteris absque contradictione reportarit promtitudinem, mit, mutit ostendebant, qui seliditatem aliis dubiam facere non pol eant. Alii in mureis, alii in Cathedra, alii utrobique triumph ham; Alios methodi commendabat perspieuitas. alii, Praeivii sese, ad pietatim traxin Ecclesiasticam pleraque sua exercitia referebant; Alii, magis Theoretiei, vel authoritatiuἡ4 Historictagebant,vel ratiocinative,vel utroque modo. Ali,docta in nostro seculo dignam omnigenae eruditionis κραισιν adhibebanu Alii di thematum varietaeri 2 minationis ubertate, fassiam aeq. siverunt magnam. Alii Linguarum; Asii philosophiae majorem attulerunt apparatum.Alii sermonis elegantiam; Asit scholastitam loquendi rationem sectari maluerunt ex Adversae totumdeniq; dissinctorum uictorii, i ive nomen e setati sunt.
vident hoeat hodienum viri magni&dom -etares a Doctores in Academiis Gymnasiis, qui vestigiis
Anteeetarum sedulo insistentes, bonodve exemplo aliis praeeum tes hae exercitia deau itiones solide magnaque industria elaboratas e sto, quae eolligantur, , iuxta Methodum miti turta lavenias ni
in omni mnere eroditionis Theologieae, sive Ressides , vive 4mi evitates, sive Linguas, s scripturarum
ctes, quae se commendansi a iudi i dexteritate, ingenii subtilitate, inventionis raritate, laboris magnitudine, tuisque Autoribus famam ae gloriam pariunt immortalem sequuntur suos Doct res probi Discipuli Auditores, qvr, qvando sentiunt studiorum suortini profisiis, itidem, dum strenuhamitantur&aemulantur alios, suas tentareae probare volunt vites, atque, vel ipsime si breligunt materiam elaborandam quam publico examin v.nti landam sistant, vel dum vitibus dissidunt, saltem ab alio elabora--m ad disputandum proponunt, satis habentes, si possint these suas λα ειν, docta eum aliis Colloquia instituere, Specimen diligentis&eruditiorus publice edere, sique hoc nomine Aliis ---- Fatoa ,
12쪽
pateor, non male rem suam gerere, qui ita faeliint scopum anim studiorum attendunt, , u1ta proverbium: Di ων his, vitam Academicam transiger auriun , , Verum, non pari passa hie omnes incedunt, qui, progressus studiorum suorum ostende res publicisse Speciminibus c mmendare satagunt. Nam sunt, qui Pisputationem neque componηre, neque ab alio compositam intelligere, multominus defenit re valent, debitum apparatum iaΛeademiam haud asserentes, nec in Academia debitam in audie b4i, Prose libu industriam adhibentes, voluptati, otio vanitatu ludis dediti, nihilominus tamen volunt publicum Specimen ed te, eum aliis parem laud.m atque famam ab Acadsia mporta. re usui muti in Cathedra, quam pi*es, ex Tacito respondere parati. lii, his meliores, froqvqntant quidsm Collegia, sed videonducat, quid magis nec uarium, quid maxime agendum si t, ignorant variam itaque doctrinam hinc inde adepti, volunt vis derier, non tantum in discursibus vanam sciemiam jactantes, sed etiam, ut publice audiantur &spectent , dissertationem conge runt ex variis Autoribus, horum4 verba, res in chartam deserisbentes, atque hac publice proposita, lacrius defensa, patina iure merito sibi poscunt, qu bus magis proficuum fuisset, si, quam do eum aliis certare, doctusquc sermonis conserere placuisset, loco disputationis male consarcinatae, paucas theses, ad prolixa Colloq'ia sussicientes, proposuissent ventilandas. Alii parum
his prudentiores, nullum non movet lapidem, ut prae caeteri emergant, magis captantcs, quam rect quaerentes, eruditionis
laudem edituri enim hujus Specimen, rarissimum seligunt th ma, in eoquo tractando non parvum consumunt tempus, sepositis gravioribus4 magis necessariis studiis, hincque evenit, ut ipsis haereat nonnunquam aqua in tritissimis, qui tamen dc eruditione, varia lectione, rara invention nomen aliquod inter eruditos eo sequi allaborabant. Λlii rectius, meo judicio, sibi cosulentes eiu sum studiorum, metamq; horu studiose observant. quae huc eo, lineant, omni nisu sectantur, a Consilio fidelitam Doctorumpe dent, hos audiunt sedulo, sequuntur, disciplinas necessarias addis stunt, aliquot annos in his consumunt, ut encyclopaediam absolvant, privatim si exercent, a vires periclitantur, donee quoquo
13쪽
publice materiam humeris aeqvam suscipere valeant, haneque mligunt ingenio fudiis parem, necessariam, maxime utilem, quae etiam futurae aetati prodesse queat hisq; exercitiis sepius repetitis, demum conantur ε divitiis ingenti collectis quicquam Ομbi erudito depromere, seque tales sistere gestiunt, qui se gnavos praestiterint hactenus,' solidam eruditionem, quam Musa vetat mori, sibi acquirere voluerint . . Denique sunt, qui cursu studiorum cum laude absoluto, sive Magistri, sive Doctoris ambiunt axioma, cumque Facultatis legibus teneantur publicis se commen dare speciminibus, feliciterin magno cum encomi plurimi hqrum id praestant, titulore condecorati, si in Academiis persistere coheeditur, omnem navant operam, ut irigenii laudem con eqvantur, aliis prosint,&in re literaria, orbi docto exhibeant erudite elaborata seripta, cum applausu suscipienda . Cogitavi itaque saepius, ac non semel miratus sum qu saliquod, cum inter hos postremos inveniantur, qui invicem certent
dotibus, ingenio, judicio. inventione, diligentia,' quilibet se
eruditis c5mendare cupiat, tot innumerae fere dissertationes a suἱs Autoribus edantur, paucissimae tame defectibus in re literaria su
plendis, desideratis literatorum implendis,aliorum studiis facilias ac felicius tractandis, perfectioni scientiarum obtiἡendae, inceptis aliorum eontinuandis, novisque inventionibus,destinatae sint, cutis tamen constet,plurima esse, quae ab uno vel alter, cum Ars longa, Vita brevis sit praestari nequeant, adeoque ab integris Collegiis vel Societatibus velint in effectum deduci, quales nuspiam mulius, quam in Academiis institui iniri possunt . Non enim laetet Orbem eruditum, quid docti Viri adhuc requirant, ac desiderint, quandoquidem inisolis disco apposita sunt a Verulamio, Messem'iro, Morho ,&iam, quibus Ego non pauca in meo Pio Desiderio monstravi addenda, modo ant, quibus adhibere,sive iέgenium,
sive laborem, volup est. Ego eum sciatis, generosum animum labore nutriri, Per omnem vitam odio otium habui, cumque ingenio non possem, initio volui diligentia me aliis commendare,& in brimis Academicis annis, inter studia ordinaria, bonum publicum iterarium promovere tentavi, bonos ieeessarios Indices horis subcisivis conficiendo,inter quos Opuma lucem publicam vida. Nactus
14쪽
Nactus autem aliquales In Hiadlis profectus', publice quoque mestiti, sed, cum viderem materias proponendas, ab aliis late tracta- 'tas esse paueis quaestionibus vel thesibus inelusi, eundem tamen scopum, quem alii prolixiore quaerunt disceptatione, adeptus. Ex Auditoribus in numerum Doctorum receptus, lingvas alios&d sciplinas praecipuas docui, disputaturis theses de certo themate, vel miscellaneas, consignavi; sed interim ingenii speciminibus me insinuare Doctis non destiti, tales eligens materias, quas ab aliis praeoceupatas non credebam, .s de Origine Logica, ex Historia Philosophi est de Horu Earum varieine, inserens ab aliis viis tacta de Navigatiomis Salomonis, Praeceptoris novam sententiam diducens de Terei nocte inentibu , demonstraturus, quid hypothesibus mathematicis congruum, etsi forte in natura, ob alias causas, id non detur de Romulo Historicam, Synchronologisam, & Politicam, pro alio compositam. At vero altioribus studiis consecratus,eum animus essetAcademicis studiis penitus inhaerere, munusscholasticum no uno in loco obeundum mihi offertur,quod etiam tandem ossicio ecclesiastico juninum, a beato Parente moniatus 3 exoratus, inaltcra mea Patria acceptavi, filentio interim
vitam haud transgendam existimans . Non enim tantum recenrstas ante dissertationes, quas abitus ex Academia proponeFessu
Nice non sinebat, publicitus dedi , sed publico litans coniaci,
quae suo tempore, si DE visum fuerit, communicari poterun In Academiam vero denuo vocatus, Amicum consultorem mox nactus sum Celeber Ravium, qui, ut secum in Chronologia &l his Iologia S laborarem, perpetuus Hortator fuit, eui obtemperan do, cum scopus esset salutaris, Amicorumque efflagitaret petitio,ine facilem praebui. Accinxi me itaque, post novam mutatione an Ministerio, ad Academicos quoque labores, sed in muneris e etesiastici otio perficiendos, ita quidem, ut eorum fructus, tum ad Auditores privatus, tum ad rem literariam publicus redundare . In PHILOLosia I. Hebraeum COIlegium aperui, in quo illis, quiane cortice nare incipiebant, injunxi Analysin psalmorum qu rundam, Dictorum fundamentalium Grammaticam, eamque caeterorum Examini exhibendam, ut notatis correctis erroribus,
aliis cluaxemplum, quod siqvatntur privato studio, edi posset,
15쪽
quemadmodum etiam initia collegii hujtis edita sunt , IL AEgressiis sum ipsum Codicem Hebraeum a principio, in quo primo Irrixi, postea distribui cuilibet caput, hac ratione, ut 6 Analy- in vocum instituerent Grammaticam Vocabula singula eqv libet capite excerperent. Atque hic labor in aliquot Colle
giis continuatus est, hoc quidem seopo, ut tam analysis, quam vocabula, secundum capita ordine collecta, aliquando publicare tvr Sed praevenit me in Analysi integri Codicis edenda Celeberion. Leiisden nescio tamen, utrum repetitio em tum Hebraei V. tum Graeci N. Testam. quam nonnulla petunt, instituere, in Filii gratiam alia negotia concesserint, ubi utramque cum vocabulis, Germanis quoque studiosis ommunicare aveo, ne opus sit aliis,
quod ab innumeris factum, imposterum ejushiodi analysin comsgnare, sed ex edito libro repetere,in quae dubia vel erronea, illudfrari vel emendari queant III. Cum perseetiores praeparanda essent ad alios sufferendos labores, ut mihi Callectores adjuto. res fierent, aliam Analysin praemonstravi, ac Specimen dedi Clavis Grammaticae, Logicae,in Rhetoricae, ut, qui disputare vellent, in ejuscemodi negotio se exereerent; ego vero inibi scopum habebam, omnium tangularum vocum signifieatus ponderare, in Concordantiis eos notare in simul Lexicis sacris conficiendis, apparatum quendam colliger Quod specimen nunc quoque in lucem datur, ut continuem vel ipse, si Respondentibus placuerit, uel Alii hic&alibi exemplum habeant, qyod sequantur aut imis tentur IV. Cum mihi uxta statuta disputandum esset, aliisvplaceret meo praesidio uti,dissertationes ad exemplar aliorum et boravi, & loca quaedam Scripturae illustravi, ita quidem, ut quae ab Interpretibus adducta, vel alibi observata, plenissime c. orta
sint, ut vice Commentarioli esseque ni Volui autem meo e
emplo praeire Auditoribus, ut, si velin quicquam elaborare, 'u blich proponere, ut vel plene id faciant, Lectoribus ad satiet temetocta Collectanea offerentes, vel breviter thesibus sive aphorismis includant ventilanda, quorum vel duo vel tres, si cotroversi sunt, lassicere possunt ad bonam, eamque longe satis protrahe dam, disputationem. V. Denique cum primarius scopus in ph, iolasias. ulit Lixicus Labor, in eoq; Collaborator quam ma a
16쪽
edidi, ut, qui vellent, eadem methodo vocem f. Radicem pertractare possent; sed quia labor Est, neminem hactenus invenit, qui susciperet , Promisit quidem mihi Vir celeberrimus quidam, sapartem aliqvairrhumeris suis imponere velle, sed ille nunc ita obrutus est, Et vix suis rebus sussiciat inia tamen longe utilissimus est, quemadmδdum in praefatione ostendi, & facile illustramenta ex tot egregiis librisin commentariis editis, in voces V. εκ Nov. Test congeri, Critica ii S. Eduardi Gigh augeri h. m. possent; non utilius, disputatur in Philologia S., operam suam collocarent, quam si M. Thmum, quem memini Lipsiae publicis Disp. Graecas voces pertractasse, a Fusesium in Adversariis, sive me, hae m
modo prieeuntem, imitarentu . VI. Societatem etiam institui Contribuentium, animi causa, eamque duplicem Realium & Verbalium. Desiderando erum desiderans inlio meo Desiderio albquot Societates, quae Bono publico contribuant, interque has Latinam, quae classicos Autores resolvat,in omnia in illis eontenta in suas asses digerat nemo autem mecum hac de re contulerit, vel eonferre hactenus voluerit: ipse ego Domesticis, cum viderem ab
Academicis studium humanitatis plane seponi posthaberi, Sya sor fui, ut Autorem aliquem eligerent resolvendum, argumenta tractationis hebdomatim hora una proponerent,in sub suis titulisffla certis lemmatibus ineluderent, hac ve ratione Locos Commuesnes aliorum, vel Artifodinam artium & scientiarum omnium Τολmori Schielen augerent. Habemus equidem Polyantheas, Floris legia, LL CC doctorum Virorum, in quibus propter egregium ordinem emine Tobia Magis Polymnemon; sed quantum hic inani quantum aggregatum hic sperandum, si tam ex veteribus, quam recentioribus Seriptoribus, similia dictain exempla collis rentur, gratiora magis congrua nostris temporibus. Atque haec Societas, praeludere quasi debet Latinae, a qua plura graviora poseo,uti ex Pio Desiderio aiblidio meo patet. Animadverto a tem, in hac a me excitatain convocata Societate, saepius remitti affervor . VII. Eandem Societatem admonui, ut verborum quoque rationem haberet, quibus scit mentem nostram explica
mu , ac commendavi, ctu utilissimum nesquum, si Miseret quil,
17쪽
. bet sive Crituum aliq-α, suo Commentatorem in Classieum Alis
18쪽
iigi possint is x ut super Evangelia Epistolas, ex libris nobis lectis, ac domi evolutis, observationes notaretit, Thesaurum conetonum habendarum comportarent, hocque modo Biblioth eam Practisam Rauppii, vel Repertorium mittens auferent. γγ Ut exempla notabilia annotarent, hac ration juxta methodum Titio-Sehneiderianam, novum o mum Exemplorum colligerent. X. In Coneionibus vel Lectionibus Bibli eis habendis, cum pro simplicioribus nullae utiliores existant D. Dan. Cromeri Notis&observationibus chae vero mihi magno videantur laborare defectu, Specimen nuper peris BibΗci practi ei edidi, quo invitavi Pastores Confratres, ut simile quid tentent, quo plenum opus, quoad fieri potest, per singulorum operam, edi aliquando queat, in quo
Thesaurus eonsolationum, vitae regularum, omnium dogmatum,
ex Commentariis optimis, Libris Practicis, bonis Autoribus, eonfestus inveniatus si fortassis dicas, ex clarioribus loeis probari posse multas Conclusiones, ut non opus sit ex obscurioribus illas dedueere Non id quidem nego, interim cum ipse Spiritus Sanetas, fami Talaritati consulens, modis clare, modo obscure, locutus sit, ut ansam habeant quaerendi peritiores, simpliciores inveniendi, utiquein obscuriorum ratio quoque habenda est Nee dissiteor, plura posse porismata eliei, qu- ego in Specimine exhibui, cum e g. ad . I. de Dei aeternitate, libertate c. acidi possent suffieit enim, ut majorem Copiam habeant conjunctim, qui sibi ipst non suffetunt aut valem inde fructus derivare. I. In Exeseticis tibi nune specimen exhibeo, quod, quamvis sit diligentiae, absque judicio tamen talis labor non componitu Si dicas, extaru Commentarios doctissimos ac solidissimos, ex quibus, si opus fit, quilibet informationem petere possit. Non nego; nam copia Inm rmum datur seruntamen eum Commentarii non sint unius generis, quisiam prolix' quidam concis,&'vilitat suum habeat peculiarem scopum, contingit, ur, qui unum sibi eomparaverit ad neeessitates, in eo non semper inveniat, quod quaerit. Sunt, qui universalem eommentarium desiderant,in quo evoluto omninoffendant, quaecunque inquirunti Tan habemus super V. N. Test optimos eeleberrimos Autorest in qibus nihil desiderari a doctis viris potin conque untur tamen multi, quod, quβnd.
19쪽
etiam eseonsulunt, neque ab illo, neque ab isto, n/que ab cesbi satisfieri, a in nullo inveniri, quod quaeritur. Iudico itaέve inuic Desiderio posse satisfieri, si vi omnia, quae ad Illustrationen
uniuscujuslibet commatis faciunt, ex Interpretibus adducantur. β Rerum argumenta, ut mox patescant, in certas quaestionesi digantur. μὰ inae prolixe ab aliis tractata, em ει κως proponan tur, quae omissa, suppleantur quemadmodulae ratione B Ge h--μomos LL.exegesi adauxit,& deinde in Epitomen contraxit,
quae praetermissi supplevit in Dispp. isagogicis utores,
sue unus, sivo plures, ex quibus quaestio quaelibet desumta, addam tur' uti Marseram Commentarios ex ertis Autoribus, e Poliae synopsin Criticam,additis nominibus,collegit. . autores quoq; alii, noli adhibiti vel lecti, tum vestae, tum dissentanea sententiae Defensor es , in peculiari Indice allegentur, consulendi qua rentibus , at non tam confuse , scuti in Bibliis Numeratis B. Dorscheinctum, sed sub certa propostione in conspectum v niant, quotquot ad manus esse veIhaheri possunt. Atque his m thodo pissens specimen concinnatum est, quod, si placuerit, in t tum Caput primum Genesis, ve Hexa emeron Creationis, tibi Commetuariolum B. C.D. sistam; verbis interim D. Miseri ex Etymologia Nom prop. Germ. a me edita , alloquor speeiminaedituros Exemplum dia ribu, ut iam re mettim fatiam. XII. Notas quoque observationes collegi ad Theologiam Positivam B. D. Muigii, ex nostris Doctoribus, quoad studiosis Lutheranis privatim Eaudem proposui atque exposui, cumque propter muneris Ecclesiastici occupationes,&alios labores, non liceret tot Α tores evolvere de quovis Artieulo, quot 'vos vellem, Suasor fui Amicis meis' Collegis, ut Collegium Gellianum, quod D. Hiis minisin in Method. stud. Theol extrem p. 32 . commendat , mecum inirent, quod di factum quidem, sed mox ob negotia uilibet incumbentia abruptum,&quamvis iterum spes sit, nihil salutarius, nescio tamen, an constanter possit continuari Posset tamen in Academiis inter Magistros candidatos illud Collegium, praesente aliquo Directore, magno cum elemento, sustentari, ubi, si vellent, in quovis articulo nostratium consensim, dissensum nonnunquam, colliger possint, ad tum modum, quo synopsis
20쪽
I Aeonseripta est. Quaemnqvehlammeo, in gratiam quidem
Auditorum consignata sunt attamen iublico inservient, cum Filio aliquando disputationum Theologicarum materiam praebebunt Poteroque, si ex re videbitur, Specimen harum notarum ae observationum in K6nigium publicare,o exemplum dardialiis, ut plura meliora faciantia. Sunt autem hae in alia occasione data inchoata, B L. thea- ρενα, quae si mihi ἀρνα forent, utut πάρεργι hae revera Inasnt, nullo phira meliora fortassis tibi exhibere possism. V
rum grave munus habeo,quod,uti laeto animo,& firmo eorpusculo, obeo hactenus, ita totum me sibi postulat, ut negligenter illud tractare, mihi religio sit. Interim experior, quid possit fieri ab eo, qui conscientiae, sciantiae, diligentiae studet, di quomodo horae subcifivae quoque bove collocari possint. Praeter enim memorata -ερμου, in Trivialibus,Seholasticis de Philosophieis etiam curam sessi, in Filii informatione multa observavi mutanda, emenda Na, augenda, facienda , videbis, si Deus voluerit, eum quae I formatoribus eodem Iahore facienda pro bono publiso iniunxi&suasi, tum quae egomet hac omasione volui 3 potui, in studiosae uventutis bonium conscriberes colligere. Colligant hi a tem curam meam erga meos rivontutem studiosam vere pater nam, quae, uti mihi est in desideratissimis, ita si illam ullo modo juvare, ejusque studia ornare promovere offum, gaudio mihi foret maximo. go recreor interim non parum,me aliquam Dei benignitate, a quo haec omnia) bene collocati in ossicio temporis,& ipsius otii mei rationem posse reddere. Hunc porro oro Deum O. M., ut mein alios Conservos Vasa misericordiae, organa in Ecclesia salutarimnos i omnes faciat crescere in gratia i eognitioneVeruatis,ut ipsi Gloria sit ab omnibus,nunc an secula,Ameria. Scribebam Francofurti ad Oderam d. . Iun. i5 8'.