Prosperitatis Germaniæ quarta pars, in quâ multa praeclara, utilia, patriaeque commodo inservientia arcana revelantur, & efficacium, atque metallis depromptorum, usiusque medico destinatorum condimentorum, ut & aurearum potionum confectiones & praepa

1쪽

l PROSPERITATIS

lGERMANIAE

QUARTA PARS i In qua multa praeclara, utilia , Patriaeque

commodo inservientia arcana revelantur, &efficacium , atque ex Metallis depromptorum,

usuique Μedico demnatorum Coudimento rum, ut & aurearum Potionum confectiones dc praeparationes Variae docentur.

Cum adi untho Tractatu manifestante La

boratorium meum, in quo admiranda, uni' cuique utilissima, hactenus incognita secreta in

Humani Generis utilitatem dc commodum Pu blicum docebuntur, Sc demonstrabuntur.

In honorem Dei, de Patriae emolumentum opus conscriptum dc in lucem editum IOHANNE RUDOLPHO GLA UBERO. M STELOD MI, '

3쪽

Benevolum Lectorem

PRAEFATIO.

anquam ante annum in

Praefatione opu sub , qtiod de Salium JNatura tractans pu

blici juris feci, pr.eter talem

etiam ju culum aut embamma cum Iaccha-ro . condimentis me ad nn linum c. et eris cibis men se imponendis pollicitus sum; tantum mihi tamen artium bonorum studiose

temporis concedere neutiquam loluerunt,nt' immodi condimenta pararem, S para

ta ynent e apponerem, hed illud holum, et flagitarunt, ut casei, ac butyri mensae ap

quorum postulationi ut satisfaciam , iuprocli i quidem mihi elle fateor, nihil nliud obstare a ideo , nise solam an 'iam

4쪽

4 PRA FAΤ Iotemporis, quod aliis negotiis magis necessariis impendere cogor. Veruntamen quia

haud exi tu e laudi ducitur beneficia sua plurimis in locis dissundendo multis bene a

cere operaepretium putarii, omissis aliis rebus promi se condimenta cum Buturo circaseo meu praemi is cibis subjungere, ea tamen brevitate, quam fert commode poterit. Si prolixius temporis inter allum

mihi indultum sui et , saccharo majorem

paritatem, gratiorem condimentis sa

porem concilia stem, quod quo minus sterito sepit, temporis celerito prohibet. Praeterea quoniam Pro peritatis Ger/nanne quar tam partem, cum optimorum Medicamιn torum Metallicorum detestione promis, ut

promi sisarem, consultum mihi γ um fuite scacis ima bisec condimenta mea sub titido

quart)e Partis Pro feritatis Germani e . in lucem emittere, idque eam magis ob causim , quod ad alia describenda , denu idanda

5쪽

i danda seu piciens tempus mihi non hi pe

tierit.

quo autem Uiliore, o contemptiore Pe- stitu praebentia tac tu conflectum prodeunt , eo majores Pires , nobiliorest Dirtutes fordido tuo palliolo occultant. Iui animum quidem induxeram quartam j hanc partem diutius mecum retinere , ut commodiore tempore tu lucem emi sa ma-

joris momenti cretis ornatior in publico betheolandum exhiberet. Inter ea secreta eminet Auri S Argenti concentratio, que reduc fio in ejimmodi formam . Agu ram , quae ab hostibus aliquando contrassem ingruentibus , quod tamen Deus clementer a =robis avertat , neutiquam a nosci queat atque hoc paLIo efficereposest , ut corpora ejusmodi incognita Peste

occultata nec erepturi, nec etiam sint abluturi.

uoniam autem in praecedente Tertia

6쪽

6 PRAEFAT Io Farte indicium feci , qua ratione tu omni-

bm totim Germani. e locis mearum Inven

tionum ope Auri , genti ingentes thetaura comparatu faciles futurisint, nullum mihi dubium est, nec etiam aliter feri

pote i , quiu seduli Fatres familia, mihi morem silat esturi, cir esse Ihiplurima daturi , pr.ecipue cum ipsis consillium CZ operam meam, quantum tu me situm fuerit, proandam obtulerim. Si modo tantorum thesaurorum in pestigatio nimis secure cirnegligenter tractata fuerit, extra omuem dubitatio uis aleam profectis posithoi es , Patriam no tram tanto medio , . tantis opibus penitus inlati iam redditum iri. AEgyptios historia testantur Metalla emen dandi peritia tantis di vitiis , tantaque potentia potitos huisse, ut g maniae Monarchue jugum a cervicibus suis aIerterint , usque ad illud tem sue, quo, libris artem Continentibus ab Imperatore Diocletiano

7쪽

An LEcTOR ΕΜ. 7 bustis, mano Imperiose siubmittere co-utii sunt. Nam tum temporis libros imprimendi ars illa nobilissima incognita fuit iplis sitientias sinis membranis magno labore, S multis sumptibus inscribere solitis ,

ac proculdubio non afluentibus in signi copia librorum talium, quos faciliore negotio Romani conquirere, GT Vulcano tradere potuerunt. Etenim quod iemelliteris mandatum est , typis exscribi, G' qua in in- itum multiplicari potest ab ipsa puraphia uno die upis plus ex cribente , quam maxima scribarum copia scriptura esset.

Proinde quis tantam librorum multitudinem ex omnibus totius alicujus Maionis

locis congereret , ac C9uqVireret , ut om

nia exemplaria , silculi a 'manissa iumes, conquisita his temporibus nostris cum burendo deleret, in nihilum redigeret' tanum hἱc dico , sit compertum mihi fue- rit, ea, qu e hactenus in lucem a me mi

8쪽

sunt , non modo accepta fore, sed etiam spectui datum iri, mihi calcar additum iri, si ad plura majora praemi seisjubjungenda inciter. Interim praesentia aequi bonique constulantur , praemissa patienter

expectentur.

9쪽

PRO SPERITATIS

GERMANIAE

TARTA PARS. De Condimenti nomine, quid eodem

intelligendum sit. I ' i t m i h ctenus mensae appo

sitis embamma & condimentum bonum subjungere pollicitus sum ;qui cum admodum praestantibus,& plane non vulgaribus scientiis constent, omnino necesse est, ut & condimenta iis respondeant, & perinde ac ipsi cibi, palatum saporis sui suavitate afficiant. Quemadmodum igitur in Magnatum conviviis condimenta non prius apponuntur , quam convivae carnibus &piscibus se saturaverint, & famem sedaverint, utpote quibus ad vinum majore delectatione bi undum quassi vehicula exhibentur ejusmodi condimenta, quae ut plurimum Omnis generis fructibus, seminibus,& aromatibus saccharo sua viorem saporem conciliant: Ita etiam & mihi talia condimenta in hoc meo convivio conficienti, & apponenti id negotii so- . Ium datur, ut de optimo saccharo, & aromatibus

pretiosis mihi prospiciam, quae nonnisi ex Me

ue tallis

10쪽

I O Proseritatis Germania

t allis deprompta se offerunt, Saturno Saccharum,& Sole ac Luna suavissimum aroma suppeditantibu S.

Priusquam vero ipsa condimenta producam , praemittendum cum Butyro & Caseo suave )usculum sive embamma censui, si forsan convivarum uni aut alteri asse carnis frustum eodem imbue re, aut etiam Butyrum & caseum meum gustare liberct , ut ma)ore delectamento condimentorum sequi turorum suavitatem percipere posset. Ac licet hic M tallica quaedam condimenta praestantia S cis cacia exhibere in animum in duxerim , non potui tamen intermittere, quin iisdem praemitterem indicium significans, quomodo Salis ope fi bona ex Vegetabilibus juscula ac embammata Animalium Caseo , & Butyrocmendando inservientia parari queant , ut itanneus De Natura Salium Tractatus nullo penitus defectu lab iret, dc unicuique pateat , quam nobilissima & praesta resissima creatura sit Sal, qui tam praestanti emendatione Animalia, Vegeta -'bilia, & Mineralia ad longe digniorem gradum

evehere potest Sal & Aurum optimum condimentum esse vulgari proverbio fertur , & verissime dicitur. Inter Omnia cnim condimenta & embammata cibis appossit a Sal & Acetum primas tenet, quo 'rum hoc ut plurimum ex vino , fructibus , cere- visi a & inelle conficitur. Si vero Sal in suavem f& acidum Spiritum destillando & rectificando