장음표시 사용
11쪽
convertatur, suave & forte evadit A cetum, coeteris cunctis praeferendum, adeo ut A ceto ex vino, cerevisia melle, & fructibus arboreis plane non sit opus. Suavium igitur condimentorum , dc embammatum ad carnem & pisces necessariorum, de sapidi casei, ac Butyri studioso cadem Salis auxilio parandi viam monstrabunus , qua sibi
ipsi pro lubitu varia condimenta ad usum culina rium conficere possit. Hac monstrata ad Metallicorum condimentorum descriptionem progrediemur.
Boni, ac carnibus & piscibus convenientis condimenti, aut embammatis cupidus praeter bene paratum & recti sicatum Salis Spiritum nihil aptius aut magis idoneum inveniet, quem saccharo, aut quibuscunque herbis N aromatibus voluerit, pro arbitrio & palato suo parare poterit. Exempli gratia : Quemadmodum alias CX vino, aut aceto , pipere , & caeteris aromatibus grati sit ma juscula confici solent, aut ipsis carnibus Scpiscibus assatis , aut elixis adjungenda, a undenda , aut in aliis patellis apponenda , ut omnes
ejusmodi cibi sapore gratiore palatum afficere queant: Ita & Salis Spiritu idem praestari potest,& quidem longe commodius , S melius , quam
si vinum , aut acetum ad ejus grati saporis condimenta conficienda adhibeantur. De meo Spirita
Salis hic loquor, qui ex praescripto meo paratu S. summa suavitate pollet, non vero de illo, qui in Pharmacopoliis, & aliis ejusmodi tabernis mer-A 6 catoriis
12쪽
catoriis venalis prostans ut plurimum male est paratus ac nulla rectificatione purgatus ingrato , acri, & austero suo sapore vomitus excitat, si in stomachum venerit. Colore etiam flavus acri constrictione linguam contrahit, cum tamen aqua fontana clarior, & pellucidior esse , ac pomorum, uvarum , aut Limonum succos aciditate
silii suavi superare deberet. Rusmodi siicco Salis
suavi instructo mihi non opus est vino, aceto, aut caeteris uvarum, Limonum, uvarum crispa
rum, acetosae, similiumque flaccis acidis , quibus saporem suavern dc gratum carnibus aut piscibus conciliem , cum hoc bono Salis Spiritu longe melius , & commodius, quam vino aut aceto es sici queat. Bono , inquam , & vero Salis Spiritu
secundum meum , quem praescripsit, modum parato, non autem illo vulgari, qui in Pharmaco potarum , & Mercatorum Ossicinis venditur, plerumque male paratus , ingratum saporem obtinens, acer, colore flavus, linguam constringens, dc vomitum excitans, si haustus fuerit; cum tamen aqua fontana limpidior & clarior esse, ac pomorum , uvarum, & Limonum succos suavi sua aciditate superare deberet. Cum igitur mihi tam purus & suavis Succus Salis suppetit, non es cur de vini, aceti, uvarum, uvarum crisparum, Oxali dis, aut similium succis laborem , ut carnes &pisces Sapidos , & suaves reddam; omnium enim allorum vices obit Spiritus ille Salis , nulli peni- tus , ut coeteri succi, obnoxius corruptioni, sed suam
13쪽
Pars suam essentiam suavem sine omni corruptione conservat. Solus tamen in usum si adhibendus, parum aquae, atri Sacchari admiscendum erit, ut ipsus aciditas aliquantum temperetur, hac ratione loco embammatis carnibus aut piscibus
sive assis , sive elixis ad ungendi. Qui virides
herbas saporis alterandi causa addere voluerit, ut sunt petroselinum, nasturtium hortense, piperitis,&similes, easdem contundendo, aut concidendo comminuat & Spiritu Salis aqua temperatolium ei et oportet, ut frigidi embammatis loco carnibus & piscibus adjungat. Sin vero embam ma ejusmodi piscibus, & carnibus calidum est astundendum butyrum adhibeatur necesse est quidem sequenti ratione. Aquam puram & mundam Spiritu Salis bono redde aliquanto acidiorem fortione Accio vini, adde pro arbitrio butyrum sale conditum , aut eodem liberum, tale item aroma, quod praeter pi' per , ZinZiber, nucem myristicam , cjusiacmque fores addere libet , ut& salem, si opus sit ; im
mitte in ollulam ex figulina terra fetam, S vitro obductam , non vero ferream aut cupream , huic operationi plane ineptam ; hanc paucis carbonibus impositam sensim calcfac , ut butyrum liquescat, quod cochleari ligneo sine intermissione commotum , & liquefactum Salis acetum sibi asst sociat, & jusculum evadit crassus , quod carnibus aut piscibus prius sale debile coctis afundi-
14쪽
troselinum , nasturtium , piperitis, ac similes sias ciandae sunt, contusis aut concisae Jusculo in ollula Jam calcfacto ad ungi, movendo probe misceri, S mox pii cibus aut carnibus a undit posthiit, ut hcrba & saporem,& viriditatem suam retineant, at que ita & oculos aspe, tu grato &palatum sapore suavi assiciant, quod non facturae es ent, si cum embammate multum c bullirent, utpote & stibi item suum saporem amissurae, &viridem colorem perditurae. Porro hic etiam cavendum, ne jusculum illud nimis diu super carbones relinquatur, R acetum a Butyro se iterum segreget, quod ne fiat, unus, duo, aut tres ovorum vitelli jusculo miscendi, qui probe cum ipso
moti, illud crassius & aptius reddunt, ut piscibus, i aut carnibus affusum pane melius ex patina eximi lqueat. lTalia juscula tam elixis , quam assis piscibus gratissimum saporem conciliant, quibus, si ali- quid sacchari accesserit, carnibus forsan non in- epta essent. Piscibus tamen acida juscula magis
conveniunt. Hoc modo cuivis integrum eli parare sibi )uscula, quae voluerit, & eadem quibusvis herbis , aut aromatibus palato suo suaviorarcedere, idcoque nec vino , nec aceto , nec aliiS rebus acidis opus erit. Si modo Spiritus Salis pia rus , & mundus in promptu fuerit, additione quarumvis herbarum , & quorum vis aromatum
pro lubitu quodvis jus pares licet, & quidem longe suavius & gratius, quam si vini aut cere vis
15쪽
aceto non ubique parabili confectum esiet. Spi ritus Salis autem ubique parari dc haberi potest ,
eo nomine coeteris omnibns condimuntis mcrito praeferendus.
Cum vero hyberno tempore viridos herbae non suppetant, earum Vices obire possunt piperitis radices contusae, aut Sinapi farina, Saccharo, &Spiritu Salis in calida frigida juscula redacta. Nemo volim adeo audax sit , ut laaec mea juscula contemptui ducat, antequam eadem gustaverit. Nullum enim mihi dubium est , si senaci tantum suavitatem eorum gustu perceperit, quin & ea dem cCeteris praelaturus, Salis aceto debitum suum honorem exhibiturus sit. Sed ut& ex Salis promptuario experimentum depromptum exhibeam iis , qui boni Butyri de Casei sapore delectantur, ad ea attendant, quae hic sequuntur. Si cupidus es parandi caseum Vaccinum durabilem , & omnes boni casti notas habentem, nimium ut gravis, compactus, densus, oculis, foraminibus putrescentibus, muco, de foetore careat, sequenti Operatione voti compos
Cape Lactis vaccini, ovilli, aut caprilli, aut unius ex his, quod in promptu habes , tantum quantum vis , aut satis est Caprillum inter haec primas tenet, ovillum succedit,& vaccinum bonitate & praestantia prioribus duobus cedit Calcfac ad ignem, S uas ligneo infunde, NB. Fex- rea, & cuprea vasa hic non admittuntur & Spi-
16쪽
ritus Salis affusione lac in coagulum redige r Spi- ritus autem hujus cochleare unum, Laetis decem lmensuris coagulandis suffciunt. I ac S. Spiri tum Salis ligneo cochleari probe agitatum , & lcoagulatum cribris se taceis aut puris linteis im- imitte, ut serum Iactis defluat, & segregetur ;lintea colligata ponderibus & rebus gravibus onera, & omnem humiditatem ligneam exprime. Caseum ex linteis exime, & vasis ligneis immis sum in parva frustula aut micas comminue, quem ita comminutum sale condies, & puro illo Spiritu Salis consperges , ac cochleari ligneo, aut puris manibus probe agitabis 8c miscebis. His ita mistis imple tua vasa, aut ollas casearias, majores S minores, materiamque arcte comprimendo in illis condensa, ut alias casei condensari solent. Haec calido acti exposita, & exsiccata compactos,& durabiles exhibet caseos, Parmesanis, aut Parmensibus istis non absimiles oculis , scelidis & putridis foraminibus , mucilagine , & similibus
Cascorum vulgarium vitiis carentes, Iaec unquam iisdem obnoxio S.
Ratio est, quia prima coagulatio seu congelatio lactis puri & ab omni putrefactione conservantis , piritus Salis adjumento , non autem foetidi, & putridi stomachi vitulini, a quo non nisi
putredo & vermes oriantur necesse est, Ope per 'ficitur.
Deinde Spiritus Salis post seri lactis expressionem aspersus, dc cum Sale ad)ecto materiae casea-
17쪽
triae admixtus, omni putres. ictioni in caseis exi istere solitae maxime resiliit, caseos condensat, &l fermentationem caseos dilatando spongiosos dc porosos efficientem impedit, ut ita condensentur, i S ab omni putredine liberi & tuti maneant. Cal seus itaque ad hanc perfectionem deductus merito inter omnes excellit, Sc verssiculorum illo rum antiquorum laude extollitur: Argus, non Largus, non Magdalena, Mathus leni, Habacuc, ct Laetarus, Casteus i e bonus.l Id est, non debet esse Argus oculatus , nec tenaxi ut Largus , nec pilosus, L lachrymans, ut Mag-l dalena , non canus ut Mathusalem , non levis, uti Habacuc, non plenus foetidorum foraminum ,&putrium ulcerum, ut Lazarus ; qui biis vitiis Hi careat caseus, dignus est qui bonitatis titulo gaudeat, sicut illi iunt, qui Spiritus Salis ad)umento conficiuntur. Talem tibi confice , S periculum fac, num tibi prae coeteris omnibus sapore suo suavi non satisfacturus sit.
Nunquam tales casei corrumpuntur ; tenaceSolenti, foraminosii, & vermmosi nunquam evadunt. Spiritus Salis in casei ovilli , aut vaccini alicujus foramina infusus omnes vermes aut necat , aut cogit, ut exiliendo evanescant rami na contrahit, & malos in bonos caseos mutat,
quod ipse expertus sum. Sic didicisti, amice Lector, quo pacto jusculum ad pisces & Carnes aptum , ac caseum bo-l num & durabilem conficias : restat ut cet set B quenm
18쪽
quentibus Butyrum quoque bonum conficere addisca S. Si Spiritus Salis ope desideras conficere Buty- irum , quod pulchrum , purum, & flavum sit, optimum saporem habeat, & non facile mucorem,
aut rancorem contrahat, sequente operatione id consequeris. De bono lacte vaccino tempori cremorem deme , euriique in Butyrum coge , antequam mucescat, aut saporem ingratiorem acquirat ; more solito serum segrega, & butyrum vasi ni igneo impositum pura frigida aqua salis tamdiu lava, donec nullum serum lactis amplius re stet, & salis illa aqua adeo clara inde redeat , defluat, quam clara affusa est , ac butyrum satis imundum appareat, quod adhuc semel eluendum, ut sequitur. In puro & rectificato Spiritu Salis frigido tantum Salis solve, quantum ille admiserit: Hoc de novo clue butyrum tuum adhuc ali- tquoties, ta quidem probe illud cum Spiritu agitando , qui tali operatione residuum caseum rancoris causam , & Originem , quem Vulgaris aqua salsa removere non potuit, consumet. Quo fa- dio more solito condiendum est Sale communit butyrum, quod diu in debita sua bonitate constans permanebit. Ad hanc operationem Vero crassior ille Sal marinus aptior censetur , qui pa' rum igne candefactus alborem egregium nanci-lscitur, in farinam se redigi facilius patitur, ac bonitate illi praestat, qui in ferreis, aut plumbeis va
sis aut alienis excoquitur. ' s
19쪽
NB. Qui vero purum ejusmodi Salem , tesserarum figuram Hexahedricam obtinentem, qua lis in meo laboratorio paratur ; adipisci potest, eodem tanquam longe puriore uri poterit ) Vas
ipsum, cui butyrum paratum&mundatum eo modo quo diximus, comi mendum est, ira paretur oportet. Novum dolium quernum non vulgari,
sed forti aqua falsa ita macerari debet , ut salem probe imbibat, in quo butyrum dicto modo Ao-
tum adeo arcte comprimendum S condens an dum est, ut nullum foramen , aut nullus hiatus
alicubi appareat, duos tamen digitos spatio in dolii suprema extremitate relicto , quod Spiritu Salis, qui bonum dc purum salem dissolutum imbibit, compicndum est , ut butyrum probe teg*tur, & omni aere excluso diu pulchrum & sapi dum conservetur Hoc mensae imponendum prius cochleari puro S ligneo , non ferreo , ex dolio eximas, & prius aqua pura & limpida eluas, si nolis, ut Spiritus Salis aciditatem retineat. En meliorem adhuc modum. Prunis impositum recens butJrum sensim liquescit & multo caseo spumante obducitur, spumaque illa cochleari apto removetur. Postquam omni spumma re
mo in ta clari, de limpidi instar in olla consistit,
ex eadem sensim ita in aliud vas effundendum est, ut sordes infundo, in quo resederunt, maneant. Butyrum frigidum cerae flavo suo colore neuti quam cedit, sed mollius, quam par est, existit, ideo Salis Spiritu novo Sale impraegnato tempore
20쪽
debito agitandum , ut vulgaris butyri duritiem acquirens Sale condiatur , atque ita eodem Vulgari longe melius doliis immittatur, de ad usum l servetur. Licet enim purgatio haec igne peracta lipsi omnem suum caseum , a quo duritiem habet , ademerit , Spiritus S tamen eidem longe aliam& meliorem confert, & facit, ut bonitate
S constantia coeteris omnibus praestet. Haec ex culina mea depromere,& apponere Volui , nempe boni de exquisiti saporis jusculum , icaseum, & butyrum, quae si alicuous palato mi- inus satisfecerint ι is velim eorum usu supersedeat. INon sine momenti alicujus causa haec feci , quae lvisorum & subsannatorum judiciis perversis pro- culdubio obnoxia futura esse probe scio, forsan ldicturis quas mulierum nugas , & quos puero- frum lusus producit Glauberus, muliebri ludibrio isse ex ponens, & foeminino sexui se ridendum pro- ipinans , qui dicent, quod butyrum, & caseum lconficere docens in muliebrem messem suam falcem immiserit. Dicant, quicquid velint; Praeter anserinum stridorem ansercs nihil effutire solent Nihil aliud in animum induxeram , quam ut hic
traciatus non esset nisi merum opus mulierum, S puerorum lusus, ignorantibus plus boni revelaturus quam omnium perversa eruditione imbutorum authorum scripta subtilitate sua nimia cujusvis captum superantia. Quae stab hac caseorum consectione & culina