장음표시 사용
1쪽
REGIO MONTI PRUSSORUML6. BNICENSIS,
Domini Patroni ,ac Euergetae honoratissimi
λ' AMPLISSIME ET CONSULTISSIME
REGIO MONTI PRUSSORUM EST SECRETAM IE LONGE MERITISSIME,
Domine P rei 3 aeturnum. veneranis.
Titi ter aliqua tuto, ciditati, aut toti, partisaltem ,pli co inmitrenda , - locatarii , id agerestatimpraesi m
2쪽
portakit , ut omnium putiis contemptuissese exponat imprudens ejusmodi rerum ciet ilium admisu ritori . At inulti tamen, nihil horum curantes, sed . - piritu , nescio quo, acti, reipublica curam illatis, quod dicitur ,γnanibus Ucipere mirum quantum fesinant in emplum hujum rei teritu N diguum ta jucundum narrat nobis lib. memorabilium
.Xenophon , ubi introducit Glauconem nobilem adoleste tem Atticum cum Socrate colloquentem. inepte Glauco hic patriae rei publicae regimen
dians nominem qui imprudens hoc propo situm di suadebat, audire sustinuit, etsi cilitatis locu
sanda rationem , belli gerendi modum, custodiam egionis odinarum proetentus, importandorum ta exportandorum utilitatem nec itatem quae paucis ima tantum civitatis uni negotio plane n
sciret.Equidem assectare in rcpαbsica locum,culpa m
ri candi us magi ster tum alia etiam,qα requirui tur, in tristinet a suppetierint. Sio certe improbus i lorom iis incit Era tria cui magnam ortus mei eo a parum
3쪽
partem deled Olim inferetire crepiens , vestim ta men , cui me fortuna Fatum reserzet, in acquire γἀa rerum cietilium cognitione impigre desudabo, ut Spartam,quamcuncque tandem nactus fuero, digne ornem, Spectat huc, ni malis fallar,pra seus decim, late Meta, omiter pro ingenii modulo elabo uta ex ercitatio. Sunt namh S' respublica in perpetuo se quasi motu, unas in aliam , utinam non pejorem mertitur,ut natura quotidie novas generare formas
deproperat. Vobis etero VIRI Nobilis imi Amplis mi Gon ultimimio Prudent imi tibi' Veneran
dem. Parens,eamsacramfeci , plurimis inductus beneficiis, qua silentiopraeterire, quam imiter tangere malui: eum hic o luxuriantes disertissimoruorat rem linguas certa maneret ariditas. Hoc unicum Vossummopere rogo, uiserena fronte primitias meas accipere, ae clientem vestrum situm' fav re,quo hactenus oliti estis,ulterius prosequi non de diagnemini. Deus diu Vos retet, consilia Vestra secundet, ac Patriam misere afflictam, ni tina fel citati re tuat. Ita loetct
Vestrum omnium . humillimus cliens & obsequentissimus filius
4쪽
.Espublicas omnes, suis subjectas esse vicissitu dinibus 5 mutationibus, adeo manifestum est, ut prolixe hoc ipsum & operose probare volens, nil aliud agere videatur, quam, ut soli meridiano lucem sueneretur, operamque per' 'dat. Quid enim praeter quotidianam exper, entiam, omnium seculorum historiam legenti, crebrius o currit,quam hanc vel illam rempublicam este mutatamZAdeo, ut hic quoque locum inveniat, quod vulgo dici solet: nihil in toto mundo reperiri , quod constans sit, nisi ipsam incor santiam. Nequicquam proinde gloriatur Sabellicus, quasi Respublica Veneta nullam unquam pasta sit mutationem;&verius est, quod notat Contarenus de eadem, sensisse scilicet sitas mutationes, licet sorte non ita magnas sunt enim variete mutationes, de quibus paulo post. Manet ergo, diu his ostendendis immorari, non esse necessarium, quin, cui in praesem discursu studebimus , brevitas, id non admittit Solum Placet, quod eleganter observatum a Polybio ubi agit de origine & mutatione rerum publicarum in alias. quodquu ad rem praesentem facere videtur, hic apponere.
5쪽
Sie vero ille Sine rem arte, v naturae Impetu corilita fur urius δε-
miuatio. Hanc sequitur atrue adeo exea originem ha et , quum accessit ars N emendatio, Regom. quod, ubi ad congenita mala det ne ravit, nempe et Frauxidem, regibis stillatas, nascitur optimatum Imperium. Hoc quoque in Paucorum dominationem, ut natura e rhomiuum , verso ubi multitias ira incensa Imperautium iniurias fusrit ulta, exoritur Populi imperium. Rarsusque ex huius iasolentia S legum contemptu emergit tandem Turbae potentatus. Haec Polybius. Quae tamen nolo ita accipi, quasi non interdum alio ordine mutationes sibi succedant. Romanae Reipubi mutationem arguunt initialia statim verba Taciti LLAh Lyrtem Romam a principio Regesilan e: cibertatem consulatum I. Brutus insituit. Sed res, ut diximus, clara est
Notari potius accurate meretur, Reo mutationum dub besse genera. Quaedam enim reipubl. statum immutant, Malium introducunt, ita 'st plane intereat sorma vetus, & nova atque diversa introducatur, ut quando v. g. ex Oligarchia fit, aut Democratia aut Regnum &c. Quaedam, non qui dem totam reip. sormam vel statum immutant, sed tamen aliquid in statum aut inserunt, aut aliquid eidem detrahunt, quod inanitestam arguit mutationem, egregie id ostendente
Ex eodem porro & hoc observandum : posterioris generis mutationem iterum tripliciter c*ntingere posse. Primo quidem, quando statu reip. manente, rectores ejus mutantur. Sic debellatis Sardanapalo, Astyage, Dario Codomanno, regnum quidem hoc pristinam formam non mutavit, sed tantum ad victores rectoresque alios, Arbactum Medum, Cyrum, & Alexandrum M. translatum. iustin. G. I. c.I. SL lib. I c.,. Regnum Galliae a Merovingis pervenit ad C
6쪽
totovingos, ab his rursus ad eos, apud quos & hodie adhue est, Capeto 'ingos. Poloniae reborum stirps quater jamr mutata, & serenissimo hoc Rege cui Deus vitam longam &
ictoriam donet) mortuo, rursus mutabitur. Secundo quan- e do neque status,neque Principes status mutantur, sed status ipse vel restringitur vel laxatur. Verbi gratia. quando in O- ligarchiis numerus imperantium, vel redigitur ad pauciores, vel laxatur, ut modo pauciores modo plures imperii fiant participes. Exemplum, Praeter alia multa praebet Heraclida- . rum res p. cujus mentionem facit Philosophus s. Roc s. ubia paucioribus potentibus τοῖα lim ad sexcentos pervenit. Certio, quando pedetentim novus aliquis magistratus, repugnans statui, introducitur, aut vetus abrogatur, ut Athenis
post Codrum Reges desierunt, & inceperunt Archontes. vellet.
Quanquam vero extra omnem si controversam, Res
publicas suas pati mutationes; Non tamen hanc mutationem i. omnino satalem,& certo ac definito tempori alligatam asseri. mus.Tum ex aliis causis,tum maxime,quod nec ipsi,qui annorum numeris & cancellis,qui transiliri nequeunt, imperia definiunt de certo annorum numero conveniant. Sunt autem
hujus opinionis desens es Philip. Melanchion sit.
chron. Carion. Peucerus de generibus divinat. Ioh. Leuncta vius iupro is historiae Mus manna.Vbi hic ita loquitur. Sunt certa temporum momenta quzrim , cum omnitus in genere, tam
maxime V annicis statuta divinitus imperiis, quae se nec dam op eierint ,1r ira tentare videmus, Heroicos etiam Principes, quicquid mel ad tuexdum suas suorum es turas, vel ad repeteκ am allatas injuste proviricias suscipiunt. Sin absoluto cursu , qua rue periodo sua, fatales jam taces , me inque carotus pro ab attigerint, tum ipsa molesua istant, tam hos Getiam cunctorum opinisu delitis,i-
7쪽
pulsu pro ita a corruum : ut o His misersu mutationem pro Uam uis a viribus humanis sed ab ira Uectatio, sis praepoteriimmise,mirifica res mortalium providentia guserrante ,pro ectam agnoscat. . Indubie hi suam hanc opinionem hauserunt e Plironis lib. I.de Republ. Ille enim idem inculcare olim est con, tus: Ed, quemadmodum an haalium vita, certo quodam an norii numero definita esse solet .v.causa, hominum, qui po ut 8o, equorum, qui 2Q, canum, qui Io circiter annos attingunt; ita ille rerumpubi. conversionem certis quoque numeris constare docuit, quibus elapsis,fatalem periodum contingere necessum sit. Verum enimvero resutavit hunc errorem disscipulus ejus Aristoteless. i. cap. ultimo, argumentis stringentibus, quae ibi videri possunt. Imprimis hoc ostendere in septima Republica laboravit Plato. Et ratio ejus sorte haec erat: quod cum in aliis Rebusi'. homines non seque virtuti studeant, sed vitiis saepe sint inquinatissimi, ita, ut non quiescant, nisi semper aliquid novi moliantur, indE quoque fieri,
ut mutetur illa Respublica,quae alias terminos orientali nondum elapso, immutata maneret, in optima Rep. ubi omnes agunt ex virtute persectissima, nemo alteri invidere, nemores novas moliri velit, verum quivis amore status praesentis.
i quietus sua curet.Sed observandum i) optimam Rempubl. qualem descripsit Plato, singi a nobis & optari quidem;non vero, prout mores sunt hominum, obtineri poste. Imo susitacere : exemplum nobis este, quod animo, quantum quidem possibile, sequamur. Hinc Gallieni Imperatoris consilia rii prudenter dissuaserunt consitum Plotini, Rempublicam ex praescripto Platonis, circa Neapolim Campaniae urbem, in deserto quodam oppido instituere volentis, ut resert Rceartus cap. y lib. a Polit. A, M. vita Plotini a Porphyrio ae scripta. Observandum t) etiam hoc; Causas Rerump. cooruptionis duas esse, internas & externas; prout homo cor-
8쪽
rumpitur, vel 1 vitio suo corpori inhaerente, vel a causa. extrinsecus adveniente. Internam corruptionis causam dico, quando qui vivunt in una repub. seditione mota, remp. mutant. Externam vero, quando in vicinia est rei p. administrandae sorma, nostrae contraria ; aut si quidem illa longe distet, potens tamen sit& copiis instructa, tum enim non quiescit, donec similem statum in nostram civitatem introduxerit s.Pol. r. His positis, dicimus: Rempublicam simpliciter optimam, a causis mutationum internis non posse mutari, cum contradictionem involve rit, esse optimam remp. & habere in sese principia mu- itationis ; ast eandem 1 causis externis corrumpi non posse, nihil quod impediat,video. Uti quoque nullam harum externarum catusarum connexionem cum termino fatali perspicio. Egregie Bodinus in lib. de methodo historiarum cap. σ. philosophatur. Absurdum mihi viaetur, quod Plato rerump. exitus S vici tudines sola numerorum potestate meti. tur. Tametsi enim Deus immortalis potentia, numeris, ac men. .i sti a miruili cossigavit omnia: no tameu numerorum virino
multo miuus fato tribuen um est,sed Majestati divina , quae ipsa ut Augustinus scribit fatum es, aut nultam omnino adiud em, sit. J
Caeterum,etsi,uti dictum, nullus fatalis Regnorum sit - terminus, non dissitemur tamen, haud parum naturae in administratione civitatis tribuendum. Mores enim a- nimisi sequuntur temperaturam corporis, quod ex parte saltim verum ego nemo sapiens dissilebitur consequens est, naturae magnam esse vim flectendi animos hominum, adeoque rerum p. etiam formas & status commutandi. Innuit hoc Aristot. dicto cap. sestimo, quando dicit: Contim
9쪽
sis'. Ex quo sua lesu nasisse videtur Baresaius,quae habet
til. 2. Argeiridis c. r . Incitare, itaq uit, dera hominem ad Qui Demiatoremve, calgidam iκdolem aut ingenua plicitatis naurisci : esse hilarem aut ad iracaudam solitudixem Aeclarare in
vitia deni die aut virtutes aliquo pondere impetu Ierri. Alio rum Opinionem, qui aut a fato, aut fortunae temeritate, cclypssibus, terrae motibus, R 'Orum mutationes pendere somniant, hic nihil moramur; praesertim,cum verae mutationunx causae longe aliae sint,elegantissime partim a
Philosopho trastatae,partim aliunde p en
Ubi ergo contingit minari rempubi . seu ordinem, quo civitas hae. hominum multitudo conjungitur,oriti discitur Civitas nova: prout in physicis unius corruptimati rius solet esse generatio. Explicari autem hic prius mero . tur, quam ulterius provehimur, ambiguitas, quae in utro que vocabulo, civitatis xovae, latet. Et illius quidem eno dationem statim subjici cinus ; hujus vero tum demum, tibi aliquid de civicate praefati suerimus, ejusque naturam paucis indagavcrimus.
Quod itaqueCivitatis vocabulum attinet, sumitur illud multifariam. Primo frequenter pro urbe, adeo, ut passim reperias civitati tributa, quae urbi fuiment assignata. da, dc vice versa Sici . a t. D. quibus mod usu r. amisi. J ctus Modeae dicit: Si usus ructu civitari legetur 2 aratrum in ea induca ur, civicivi esse definit, ut passa est Carrhago: quod tamen aratrum non ci itas, sed urbs passa est, prout sub icctum exemplum urbis Carthaginis id quoque innuit. Virgilius a. a. um contra urbi tribuit somnum de crapi tam,quando canit de Graecis in occupanda Troja detentis: . vadant Artim , vino somnorae pepuliam. - Inde
10쪽
Inde est, ut discentes primo Politica, qtrando mentio. fit civitatis, semper sibi imaginentur singularem aliquam urbem, ac putent de hac sermonem einet imo omnia quae de administranda civitate udiunt, urbi statim applicare so-
leant; cum tamen urbs ut pliatimum exigua qucedanicivitatis tantum pars sit. Quamvis tamen nec hoc distiteri possumu*, unam aliquam urbem, civitatem constituere
posse: prout id factum,non duntaxat olim in civitatibus Graeciae liberis , sed etiam hodie adhuc, imprimis apua
Helvetios,&Belgjςo Germanos nonnullos confoederatos.
Qusrum pagi & ditiones singulae, etsi quarundam auctoritas summa una aliqua in urbe consistat, constituunt sim. gularem civitatem, foedus tantum ευμμα scor inter se colentes. De Belgico Germanis foederatis testatur hoe Gro- . . tius in sologetico suo e. s. De Helvetijs Si micrus L I. Huc - pertinet quodammodo,quod Philosophus habet . . .
Uram civitatem solitariam esse posse Ieatam, si bene administr
t r. Notandum ctiam hic obiter , civitatcm pro urbe Mpud Graecos scriptores,imb& apud Latinos antiquos,nunquam obtinuisse, sed sequioribus demum seculis ejusmodi usurpationem induerim csse. Apud utrosque nani- que, ubi reperitur vox πόλεως & civitatis, semper denota tur civilis hominum societas, quae nobis est secunda acceptio, Vrbs aliqua n in nisi per accidens. ii triusque vero differentias eleganter proponit Cicero ιι de Rep. suum ta-I cu manu est sent ,ejusmodi tectorum conjuini em,oppidi m udem appellarunt, delutris distiηctam spatiisque commi ibas.
Omnis autem populus, qui est talis multitudinis coetus, . qualem exposui, civitas est. Tertio sumitur pro Republi- ca, etsi no A parum haec etiam inter se differant; quandoquidem Rempublica Philosophus civitatis sormam s. Potyordinem a Pρ . .animana AE PA. D. notum idem facit