장음표시 사용
141쪽
Romanus ceu P. I iudex et enim et I ris inleves in causa dubia. Husque lententiae, tanquam habenti vim pari icularis authenticae interpretationis , trnetur partea liti Mntes ob ui, nisi ad Iudicem superio rem appellaverint, cit. tb. Ut udice . Un te etiam fmientia transit in rem jud caram nis appelletur Miconsuetudi tem is senteni bre iudie. res Caeterum huiusmodi interpretatio dicitur necessario particiuar s. seu non generalis e quia licet partes liti-oantes necesse habeant eidem obsequi, nisi malint perlegitimam appellationem ad Superiorem provocare , teque respectu partium ea merito vocetur necessaria, adhuc tamen talis laterpretatio non est generalis . Tum
quia alii Iudices non tenetur iudicare iuxta interpretatbem ad hoe Iudice lactam. S secundum quod iste
iudicavit ; nam re seu gibui iudieandum est
l. Nemo . C. de Senten. interlorat. omn. Judie Tum quia res inter alias judicat, regulariter aliis non nocet. c. stuans Dis et I de Senteret. bre Dite. O e. Dilectostfv. a de praeben. . 38 Tandem reteroretatis nove regiaria, seu mereprobab, Ais aedoctrinacti quam & Scholasticam.sive Magiderioni
appellant aestilla, quae a Mati stris seu Doctoribus dari potest, oc solet. l. o. c. de Professo s. Urbis civ ti-e . l. Ir. Et haec probabilitatem duntaxat ast ut , non autem necessitatem et unde huic necessario inhaerendum non est. nis concurrat communis Doctorum consensus, aut alia meliora Iuris scindamenta non supretant, Alioquin attendere oportet ad illud Imperat ris Effactum, quo L i . s. Sed neque C. de Veteri iure enucleata. resertur illis verbis. Sed neque ex multitudine Av-iberum, quod iudieatore reum potunius for lat. b Auribustatentiai mactat. tym 'ei 3-parte A trare. Re p. III. Interpretatis ex parte eausae formalis . seu naturae ipsus interpretationis. dividitur in transi livam , declarativam , correctivam , resti iram, &cxtensivam. Ita Glisa r. in . i. f. de Ora Iuris, bl. I. V Maerpretatuet T. Ad S. C. Tert are Ancha
ranus in e Canovum statuta, r. . num. 236. de
compituL post Bariolum in L Omees potuit s. de D. yit.-Jure Albericus de Resatis Tractatuam lom. r.
Cum Tenissent num. . seq. de Iuleis , ac alii. Idque probatur declarando singulas hasce Interpretationum species. Et quidem . 3sd Interpretatis translativa est , per quam unum id oma translatur in aliud: iniri cap. pterea t. de Verb. l. f. de Verbi obligat. Atque in ista acceptatione dicimur habete Teanflatiovem septuaginta Interpretum Sacrae Staipturae. Hanc alio nomine Abbas iis cap. Super aestionum a r. n. s. de O N. Deserat. appellat latir tationem Desuarum: de qua tamen in ptae senti ex prin sto non est sermo. Interpretatis declarati , sive verborum ex sitim, idem est, ae congrua verbi, vel orationis expositio, ut inquit Bartolus Z-raeeutores. Quaero secundost . de . rest. Unde haee fit tunc quando quis interpretatur, sive declarat sensum, vel verba dulua alicujas Constitutionis; de qua jam dictum supran. 3 a. 63 Interpretatio em serram, quando legum obscurat ac duritia humanae conditioni incongrua per benignam interpretationem mollificatur, corrigitur, seu emendatur. Textus est in L Iaeret C de I res. ibi et Aquid vero in dem bita, latum sorias, . urin fuerit
portet id imperatoria ivterpretatione patefieri, duritiamque hum vestrae humanitati heram tuam emevaeare. Concordat . i. I. Qui vera findi C. Terra manum ubi corrigendor morem Senatus Consulti inficiani, locantem operassitas, ut cum bestiis pus naret, ad matris haeristatem non admittentis, dicitur: Sed humana late rei tua Dcuvium adrentii. Notandum ly , tamana imem
yrei time, quae tamen revera suit mrr, Iuris antiqui . sive S. C. Orficiant. Eadem interrietatio locum nabet in aliis casibus . in quibus alioquin ex verbis Le.is, aut Statuti, abselute ac generaliter intellectis re uitaret iniquitas: ut si Statutum quoslibet homicidast adio seriendos decernat , recipit interpretationem
Correctivam. ut non comprehendat in liberate, vel
in amentia occidentes, ne se eos, qui occidunt ad
Iustam suam defensionem, & hujusmota. 'Interpretatio restricti Paducitius . per quam verba Legis, Is aut Statutilaadente sic aequitate . in sua generali significatione maritantur. & restringuuntur. Sie Litterae sub obtinendis Beneficiis Ecclesiastic s. cum sint an bitiosae . debent restringi; idque varie declaratur in ea Pirandi dis dii e Cui de non et s. depraebenae in s. Similitet de haerestrictiva interpertatione procedit prior pars Re as. Iuri in s. d cens: O re erimi favi rei conrivit ampliari. Et hac ratione interdicto Populo, non censetur interdictus Clericus, cap. Sisentin argia de seat. exeo . iv 6. haud obstante, quod in materia favorabili nomine Populi etiam veniat Cletus . Simile quid accidit in omnibus illis materiis, quae dicitur
esse I ictae interpretationis. Interpretatio extra ad turea, perquam sit amplia- I vili, legis ad non expressa. Et de hae loquitur msterior par scit. Reg. ivm 6. ibi: Et samores eonPenit ampliari, quod de Interpretatione extensiva intelligitur . Idem
incolimr6.ce vest. signis ibi: Beneficia Trincipum fudit interpretanda taetis e. Et e. Cum dilecti e . de
Donation. ibi: In contractibus poma, in te mentis plenior , in braeficiis pleniat, est interpretatio faciensi, eum similibus. Ubi notandum, quod extensio legis sit duplex, ut no- 3 itat Sylvestereteri Leum . I S. Suarex lib. se de Legd. cap.
2. num. ' LaFman C. Trans Leto num. s. de constit. Pirhing. h. t. num. DI.&alii: quarum una vocatur extensio '
prie dicta, seu mere extensiva; alia improprie dicta . live comere helisiva. Ex his prior . videlicet Extra orroprie dicta duam etiam appellat Extensionem letis emtent dam, vel Interpretationem mere extensiva, est illa. per quam cujuspiam legis decisio transfertur ad alium casum, vel monas, tam ultra verba Legis, quam
ultra mentem Legislatoris, quamvis, non contra mentem ipsius: Exemplum hujus habetur in cap. cum dilecta .F. on igitur de Confirmat. titit ubi Pontifex constituti nem illam Iuris Civilis. quo testes valetudinarii, Ac alii, de quibus rationabiliter timetur, possint ad testimonium admitti etiam lite non contestata, ne veritas
occultetur. Suadente aequitatissimilitudine extendit ad innovationem priuilegii, aliorumque scriptorum Instruis
mentorum, ne vetustate consumantur.
Altera Eutem , videlicet eo rclem et (quam etiam Ira
laclabam, & improprie dictam vocant i est illa , quae
si ultra verba legis, sed non ultra mentem Legislaturis . Unde luee tune intervenit, quando de ita legistransfertur ad alium rasum, seu personam non comprehensam sob vel is legis, comprehensa tamen sub mente Legislatoris; juxta Tirididi Seire is , aliud F de Excusat. tutor. Eicitur: sed et maxime o ba legis hune habeant intellictum, tamen mens Ledi urit a iud vult . . veruntamen haere non est Extenso nisi improprie dicta: nam ad id proprie non dicitur Lex extendi, quod de henditur ex tacita, & conjecturata mente legis. sve
statuentis, ut inquit Abbas ine. Super quae sientissa r. n Tae t. Delerat Bartolum, de Ioan . Anderam; ac sequitur Felinus a. e. Super q*estionum. I. 'st Glossam
cap. I. vers. Italia de Temporib. erAnat in s. Siquidem antia
ma legis est intentio Legislatoris, ac proinde illud quod venit ex mente Legislatoris, nequit seoprie dici Ex re so legis, cum comprehendatur. atque i udatur in i Psar unde dc huiusmodi Extenso speciali nomise ap
Quaeritur III. Utrum Interpretatio authentica legis IT; per Principem legislatorem . vel ejus succetatem tacta, debeat publicari eatalemnitate, qua lex, ut liget: Ratio dubitandi, ae nreativam tenendi est, tum quia interpretatio legis ab initio jam inerat legi, sicque ima cum ipsam et lege sisti eienter censetur promulga
quam plex a principio cum interpretatione tali romulgara fuisset. Tum quia hac ipsa de causa Declarationes Sacrae Congregationis Cardinalium Concilii Tridentini Interpretum non solent publicari, dc tamen , si exhi--intur in forma autentica, hisnt vim oblirandi, iuxta dicta in Praemio, '. rso. seqq.R . I. Inter elatio proprie dicta seu quae legis 3I
intrinaedi inest, ut ea sit authentica, dc omnino ie-
quenda, debet publicari ad instar Legis. Ita Sua trati
142쪽
q. XVI. De Regulis tu Lidium interpretatione, dcc.
s. i. n. a. 6sq. Bonacina, alas. &alii. Ratio est: oui, publicatio vel es de et lentia Legis, ut volunt Thomiliae, ves saltem conditio necessario requisita ad inducendam ejus obligationem ut volunt Scotistae i ergo sicut ipsa riquiritur ad hoc, ut lex obliget, ita etiam ut obliget ejus interpretatio, quamlo Exc non inerat legi a principio, prout censet ut non inesse interprWatio proprie dicta, &quae non est mera legis declarptio, ips me urgent rationes dubitandi in oppositum allatae. Nam quod citinet ad alle atum textuna fuit solemnis publicatio dictae Imperatoriae iii terpret tionis, licet cum addito, ut ea ad praeterita, dc adhuc pendentia negotia extendλtur, prout hoc ipsum siexpresse caveatur, potest accaderit in Legibus, ut habetur c. κθ. b. t. cum concordantiis. Unde teMus ille potius mulitat in oppositum. Nec obstat, quod interpretatio letis iam inerat ipsi legi a principio: dc una cum ipsa sumetenter censeature si e promulgata 8 Resp. enim. hoc esse intelligendum de interpretatione legis large dira, i ii quae est mera le-is Declaratio; quamque Paldus in c. i. v. II. Aco .dcagnanusiae cum vexissent n. in Dd i. appellant intrinsecam, substantialem, ct inseparabilem a lego, utpote cui inest , atque ex ejus visceribu trahitur. unde merito presertim si sit clara, de mani L sta. ulteriori publicatione non indiget. Secus dicendum delatrapte. ratione proprie dii extinseca, di accidentali legis: ut est correctiva. restrictiva, dc mere extensiva, qualis non ita legi inest, quinimo talum ratiocinando, ac perdiscursum ex sententia, seu mente legis deducitur, aret. minui res f. de Uerb.Hvj. - . ite mento re. s. as Aer T. de Test. ad quem proinde, ut sit authenti ea. dc vim obligandi obtineat , requiritur specialis publicatio. eo quod sit separabilis a lege, dc hiae intrinsece
non insit, ira Ad Declarationes Cardinalium respondetur, consor-m ter dictis tu deae isto n. is is s. etiam illas publicari, quando inluntur per modum novae Legis ( um de hac ex parte stant pro nostra Conclusione o quamvis sit necet se eas publicari quando continent meram Legis jam praeexistentis declarationem: nam haec propris, ac stile e loquendo non est interpretatio, iuxta m Isa. de qua improentiarum sermo est. Accedit, quod i eclarationes Cardinalium nullam siciant fidem in i dicio vel extra iudicium , nisi asserantur in serina authentica , solito spino , dc subscriptione ina n. Cardinalis Praesem, ac Secretarii eiuslem Sacrae Congreg. munitae. pr'ut liquet ex Decreto Urbani I li I. id si . die et Au, usti emanato: simulque ex recepto uiu, dc consumtudine constet huiusmodi solemnitatem haberi pro iussibciei iti dictarum t eclarationum publicatione. Castio Pa-
lao c. cit. n. s. Emman. Rodericiis t. M. an. i. ciamastr. de Bene gelir. in praef. Salas de alii.
aeritur lv. id sit Epicherum . quomodo disterat
ab Interpretatione, de an quandoque locum habeat, Reip. I. lebetia est benigna legum interpretatio secundum aequum dc bonum, declarans, casum aliquem particularem ex mente Legislatotis ob suas circumstantias speciat sub lege univerialiter lata non esse comprehenium. Nani in omnibus causis potior debet esse ratio quia ratis, quam stricti Iuris, meti t. C. de si iis.1r' Resp. 2L Epichria differt ab interpretatione legis p xistimum in me, quia per hanc interpretamur verba l pis . quando sunt obscura, seu ambiguum sensum reddunt: per Epic jam vero interpretamur mentem Legislatoris , ubi constat de universali verborum sentu, dubitatur autem de mente Legislatoris, utrum nempe is talem casum particularem ob certas circumstantias u luerit, vel potuerit comprehendere sub generali locuti ne legis. Unde tune vel maxime verificatur illud: Intelligentia A de ver b. signis. Nasermos res, sed rei e sermo fias inus cum e cordantiis.
ago liL Cer' m est . quandoque esse locum Epiachesae in casu aliquo particulari od certas circumstam rias concurrentes. Ita communis Doctorum; de ratiom: cdia ex m. forte uno a tuo cara accidere 'sesum. rura non cavi tuu 'tur. ut notatur L .F. A DED
gislator in lege serenda communem Rei. Publicae utilitate in considerare , ac proin ad id potissi
mum attendere debet. quot frequenter di sae leves de re solet : dc qi femes vel vit arridarare . contem vi 2 tritatores L. f. ae eod. Si iritur casus aliquis particularis occurrat cnonnunquam fortuito accidere solet in quo lax se a. liter lata deficiat, adeo, ut vel iniquum laret idem in talibus circumstantiis obedire, vel sutem nimis Errave edissicile. ut proinde lex in tali casu non censeatur obligare: tunc locus erit Epicheu, perquam lex illa secundum aequum di bonum Iasieeriit hie Ac nunc non obligare . Sic stante Lege municipali, ne tempore ii iiiii portae Civitatis aperiantur, adhuc istae fer Epicheiam pinsunt, ac debent aperiri, si cives holitu:n impetum ivgientes in civitatem sese recipere vel nte alioquin nimex observantia litterali legis illius resultaret iniquitas. ecimpietas erga privrios cives. Idem dicendum in aliis similibus.
neratim observandis.s O M M A R I U M.
si a Legutator, O que successor, mat i eum libertate inrepretatur legem , is infimor. iss Divi mei mrura deseretuet praecipue inferioribus. ida I. Uerba clara non admittunt interpretationem; neque voluntatis conjecturam. sis Hae retula procedit nare solum in Oribus, sed eniam in Prmieriti, is Statuti, e Verba Statuti as Dbeant impropriari, ut reducam tur ad Ius commune. V. 386 II. Interpretat o potius menti, quam verbis legis
38 Alias Agis, unde cometatur stati Ratio Ieris est a'ima terit. s8s Ohilominus noe est receirnum aeterbis, visi manis flumD . iud 'fisse Letinatorem, seu divoetenim .spo III. crba sunt intelligenda secundum piopriam si gnificationem, nisi aliud suadeat subjecta mat
ria, vel natura actus , sive contractus.syt Duplex Perborum proprietas , naturaAt, , civilis
Is r Verba sint impromanda , quando Me suadet Iube
s's Via natura actas, Me contractus. seM Verba ita fuat inultigenda, ut res, de qua aritur , po
pys Diam verba impropriando, si opus fuerit.
sps Idem faciendum . ut evitetur absurdum. Et ne verba remaneant superflua . u. I 'I Regula procedit redinaris, patitur tamen sim tb
s'8 Iv. Verba generalia generaliter sunt intelligenda.sso Nisi per a ivd di inguitur. o v. Indefinita locutio aequi pollet universali. oi inando subest eadem rario omnium sub indefinieta comprehensorum i istas feras . Et n. se Dr so utimur instantiae. Et n. seq. Sis lava in Dite legata, non contiretur Onatim Ga , b evr n. i. o2. seq. os Appellatione arrenti etiamfabrefissum compre,endi
tur, non aurem marmor est giatum nominem et
Exceptio firmat regulam in contrarium iucasibus non exceptis.
s VII. Argumentum a sensu contrario , est vali
Dummodo exinae non sequaetur absurdaran. 8-Iumium correctio. Simiique argumeretum non desumatur ex verbis nam rativit, aut exemplificat, a tantum , sed ex cau fativit a positionis.
io viti. Ubi Agem est ratio, eadem est iuris dispi
143쪽
Lib. I. Decr. Tit. II. De Constitutionibus.
i et Nee nive fit extersio; sed maris declaratio, is I A. De similibus idcin est iu sciunt.
. i Humentum a simi , , si datur vel parva
stassitudo , seu d. versa ratia duexat. is X, In omnibus causis potior debet viseratio aequi talis, quam in jutis. r 6 'stud tetmigendum de aequitatu fripta , beerebrieta.
II Deficiente Mactate scripta , locus est aequitati no criptae.
ii quitas i quid ita Circa interpretatiouem legum cumprimis est atten
dendum, utrum ea fiat per ipsiam aret Legislat rem . yel per aliquem ipibin seriorem: siquidem Iniqrpretatio authentica per principem, sive Legislatorem ieiusque Successionem, longe maiori facilitate, Ac liberatam heri potest, quam per instriorem. Licet enim Ainceps interpretando propriam, aut sui Praedecessoris i gem, sentrum ipsius , ac primaevam intention m non aude niaque adequatur; nihilominus aut boritas inter-Pretantis, qui si velit, priorem legem penitus tollere pintest, supplebit desectum: nam Princeps declarando authentice aliquam luem, non tam declarat intentionem personalem primi Conditoris, quam sensum, in quo lex deinceps recipi , & observari debeant . A vero alius insertor , ut puta Judex interpretans legem pro serendis sententiis, vel Doctor, seu Magister eandem interpretans in dari lis consiliis, aut resolutionibus suis, quantum fieri potest , tenetur assequi mentem primaevam ipsus Legis, sive intentionem personalem primi Co duoris per verba legis ex ptellam. iis Ut autem hujusmiai Interpretatio legis , sive necessaria partii utaris per Iudicem interiorem facienda, sive doctrinalis ac magisterialis per viros doctos danda, in praxi securius perficiatur: passim variae a Doctoribus adducuntur Regulae , in diversis Iuris utriusque textibus tandatae, quae tum in Iudiciis, tum in Scholis see. quentissime allegantur . Earum praecipuas breviter impraesentiarum declarare iuvabit. 38 Regula I. verba clara non admittunt interpretatici
nem , neque voluntas conjecturam . Abbas f. 'I. n. l. t. a. Card. Tuschus it m eone . Iog. Barbosa -- nat. 222. n. 3 .dc communis. Idque delum itur ex I. Licet
Imperatre f. de Legatis L I. ille aut illa ff. de Legatis III. Unde Glossa in e. cum diste i. i. m. Iure communi de eo finquit. Ubi verba non sunt ambigua non est locus interis pretationi 1 sed ubi fiant dubia, necellaria est interpretatio. P melite: quia alioquia in verbis claris interpretati nem desiderare, idem foret, ac nodum in scirpo qu*rere.18s Et hoc non solum procedit de legibus, quas oportet eo manifestas, ne aliquid per obscuritatem in captionem contineant ea . a. d. . . Sed etiam in privilegiis . adeo ut a verbis privilegii non sit recedendum, ubi ea sunt e
ur. Idemque obtinet in Statutis: licet enim verba Statntorum de ant intelligi largissime vel strictissime quando ea sic interpretando evitatur correctio Iuris communis, as . est. e. cum auectus 8 & Abbas e. n. p. de consuet. Nihilominus, ubi verba Statutii liant clara dc aperta, non debent ipsa impropriari, ut reducantur ad Ius commine. Abhassee. cit. n. is. post Bariolum in L .F. Prator ait. s. Adamistisfecto. Unde sequentes Regulae procridunt in dubio, dc ubi de mente Legislatoris, aut alterius disponentis clare non constat. Iis Regula II. Interpretatio potius menti, quam verbis legis convenire debet . lusumitur exeam Dinacla aureget q. IU Noa debet dura verba confiderare(intellige nude&simplieiter si ab untatem intentionem: quia non debet ivlinitio et is deserarae , sed verba intentioni.Hine l. boreis. Ede Legibus, dicitur: Setre leges, non brum est, verba earum tenere, sed vim ac potestatem. Et Reg. 88. de Reg. Iur. in s. certum est, quod is committarat in letem. qui Opis verba comelecteng, eoetra legis nuntur volantatem. Idem habetur dubium C. de M. Zib. cum concordantiis. 38I Caeterum mens Legis, sive Legislatoris colligit ut tum ex materia legis. tum ex circumstantiis, praecipue
autem ex ratione in lege posita juxta c. intelligentia de Verb. signis. ibi Iste gentia dictorum ex causi est assu. menda diurando; quia non sermoni rei, sed rei essermo D
Accedit illud vulgatum Doctorum , Ratio legit. est 388
anima vis; prout desum iureae c. co suetudo dist. cum ratio F. Pretionibus. quaeliberii lav. ubi per lex tum notabilem, ratio naturalis quasi lex quaedam tacita es.se censetur: sicque innuitur, quod ubicunque ratio legis locum habet, etiam lex ipsa locum habere debeat: jun-LItem veniunt s. Senatus f. de Petiliore. haereae idi LIlIud C. de Sara nct. Eces. Quo utroque in loco dicta in alia priori legi extenduntur ad omnes ie , casus, ct personas, in quibus est eadem ratio. Cuncordat textus in Leum Pat F. Diacissimis F. D Legatis II. ubi Bartoliis in Sunamario inquite Dictum restrin itur per rat inem. Alexander mis iap. n. s. I. T. Card. Tusch. Ot. R. corum .st. m. II. Fr mi lcus sciusto m. i. re p. c. Translato n. M. Aco est. Barbos remat. i'T. n. i. la in cius p. i. Hag. sit. E. n. si . citans alios tum Doctores . tum textus Iu ria. I roinde Abbas Panormit. in cap. Ad vitentiam n. 2.
Iurimis haud immerito dixit: Mabent se verba. bie. tentioseu ratio is ut ceravi is anima nam Aut anima A. minatur corpori ita ratio legis domi etatur vertis . Huc etiam faciunt dicta in Prooemio n. Mo. 38'Notandum nihilominets est cum trymano in c. Is cui t'. de El . in o. dc ahis, a verbis legis . alteriusve disemanifestum sit aliudiensisse M .slatorem seu disponentem . idque liquet
excet. c. I audiretiam de Decimii sunm I. Non aliter il o. M.tati, III. ibi e rion aliter a figuraratione verborum T. edivertet . quam cum manifestum est, aliud sensisse Testatorem. Et l. i. s. Si is C. de mercitatoria actione, ibi In re dubia melius est verbii edicti servire. Quod ut matis intelligatur, ponitur sequens Regula, quae sit Regula IlI. verba sunt intelligenda secundum Pri . est pliam significationem; nisi aliud suadeat lubjecta mat. ria, vel natura actus, sive contractus. Prior pars delum itur eae t.' an aliter T. de Luatis III. ec aliis iuribus v.
praee citatis: estque recepta inter I x, res, quos copio iecitat Barbosa cito n. ret et n. quorum a iqui, ut in crias eos ta I. n. f. dc 'vidus cou . t. C. n. 6 s. ediseq. hoe
amplians, procedere etiam in materi odiosa , quando praenidicatur tertio, nec iurisdictioni ordinariae. Accedit ratio: quia Legislator debet uti verbis inanilesiis. seu claris in editione Legis, ne aliquid per obici ima
tem in captionem contineat. can. 2. ergo is etiam
debet uti verbis in significatione propi ia. ac proinde haec secundum propriam significationem intellini: alioquin nihil firmum stabiliretur, ted omnia forent plena cavillativitibus.l orro, cum duplex possit intelligi proprietas verbi spirum, naturalis videlicet, seu quae excommuni hoministri acceptione habetur, dc civilis , quae oritur ex Ficticine juris, prout v. g. Morae, juxta communem hominum acceptionem, intelligitur de morte naturali, sed per Fictionem juris etiam Professioni Religiolae, quin dc exilio at tribuitur. Hinc dicendum, quia per se loquendo ac regulariter si servanda naturalis verborum proprietas, de iuxta illam lex intelligenda .av. I vit C. de bra, qui veniam fatis Ov. ubi legitima dc persecta aetas de naturali intelligitur . non de illa, quae beneficio Principis obtinetur. Ad idem favet textus in c. Susceptans juncta Glossa se . ID.
man. V. No et morte de res'. iv 6.
Altera pars, per quam Regula generaliter prolata non nihil limitatur, seu explicatur. probatur inductione. Sic quippe imprimis , quando lubjecta materia aliud suadet, verba sunt intelligenda secundum materiam, de qua loquuntur, de si opus fuerit, etiam improprianda, arg. cau. Rego ii. e. s. ubi , erbum Rogo intelligitur prim Ptiye: dc c. Ad aures p. de aetat.me I. juncta Glossa fin. ubi dictu mi hia, de nostro consilio, accipitur pro consilio reverentiae, cui obediendaen eli, cum similibus: Al
xander cons. s. num. a. l. i. Cardin. Tuschus Vinncens. 's. Barbosa Axiomat. et et r. n. O, 3. dc alii ab ipso citati. Sinde id ipsum est dicendum, adeo, ut verba etiam sylim proprientur quoties natura actus, seu contractus id ex pol tulat, arg. i. Si veto anno s. i. g. Locati ubi verbum Do tio impropriatur, dc pro transactione accipitur.
Unde Bariolus ibidem in Summario pro regula ponit .
145쪽
, - ; H. Grans alius. ' M R in qum exinde non resul et jum cori o. quanda de ope to ejus, quod i PunUntuina tenta contrario Animur, extat cura Iutis. areum um non procia sed standum in disy, sitioni Iuris in opi limina: Jutium enim cos. Ubio, vel utimio a. is opisibili est vitanda . nea eper invitos re iubi inie: lactus.
at fluit. conco: tantiis. Hoc tamen ut procedat, quod . simili indo sit in eo mi de quo a. c. de . latet et . . Ialam,
. . ita viri obie mi est ratio. est lutis
teri . n. pas. et se, etiani , ubie in 'e ldicia in .
habes ratio legis, et lini ex ips, locuti, hastae 'bet i, Quirimm ubi est eadem ratio libri te dona citur
.reviat ab inrt veluti justum. 'lare, insidiatu i' est . cui lex si una
146쪽
q. XVII. De Regulis in In thpretatione Legum Sc.
vero tractus hilaratus inrelligatur de Vmitate non strina, cum tunc tum struanta est, cum descit Ius. dulcore misericordiae tenirerata ; ut definit D. Cyprianus, qpae resert Aiabas et . ea uli. n. . de Trans . sive Multas est quaed in cisium convenientia, di rectitudo iudicii naturalem sequens rationem, in I. Omne populi n. I s. c.
De Regulis in Interpretatione Legum coriis rigentium , exorbitantium, poenalium seu odiosarum , atque favorabilium obiex vandis .
io M. Non censetur plus de priori lege mutatum, quam est expressum in posteriori. ro Lex nisa returaAter loquens distinguitur scuhssum te es antiquas spectaui . . Mimque .uendum de Statutis. Ibid. ari XII. Leges exorbitantes a Iure Communi sunt' strictae inier pietationis , non producendae ad
consequentiam. Da sinitatur in squipararis .ari Et op identitatem rarismi in me expressae. ad Ae ubi apitur favore 'blicae utilitatis M s Drao ob favorem anim , seu causa pia. 25 Et ratione evitandi absurdi . Exorbitans, ct corrigens dispositio quae n. 23.
ip XIII. in poenalis . dc omnis alia odiola, in duo' bio est litiae interet et 3 a. ar8 Srem, verba equi, An clara.
rana quomodosint aestimandae, ac temperaedaei v. ors Faltu Raerula e mentitatem rationat in lege expressae..io Declaratur brum exempli . , si EI idem es . qvanas unica tantum retio leti
ferri potest. 32 Ratio uetica legit, 'me' Et in dubio dicendum F si Vcris letis Dretatis debent intellei cum ejectu. 1 Nisi fiat casus excepti. ss Uv. Leges favorabiles ampliori interpretatione sunt adjuvandae. as Declarasur Me exemptu. sp censeratur favoravi ii , b
18 Quid, Mamerio odium ab ramicem pes ut separari.
Mi In dubis de priiseipari intentione , magis attenditur fa- , quam Uum.
et mei paenales cur Ma censeantur faustrabura , tot respiciant Deum commune t
di In ipse debit separari sim ab odio 8, idque exem-
m. In Beneficiis plenissima est uuerpretatio M.
Beneficium in communi, avidis premiae Dindatur.3 6 praeeo in benesciis esumptis. Fallit tamen in Rescriptis ad Boi cui Pelo a. V De aliis Regum. Remi me. ia D Egula M. Non censetur plus de priori lege muta- tum, quam est expressum in posteriori. Desumiturm ex l. Praecipimus C re Appel.ibi: autem hae lege speci iter aran videtur expressum . ta veterum Ogum, uutionumque regulis omnes relictum intelletant. Ad idem facit textus Isi vero F.Dea Solum matrim. ubi Summarium ex Pariolo sic habet; Provino serra comtra Ius commune inextenairaris ultra illia, quoi cxprimit, Iic adem fit ratio. Idem confirmatur exeo: quia corr hio legum. ui pote odiosa. non iacile est praelumenda et simulque D dit coccordare Acra uribus, is eorum corre ima cutitinera valeant editari, ut dicitur is e. cum xpediat et'. Elia in o. D merito, ne alioquin Iura tot
vigiliis fabricata. unico verbo tollantur, de quidem adhuc ubs, neque istud exprimente, C Ecclesia vestra LI. DE Insertur proinde cum Glossas. Sed hodie V. Pro quali- et rare Istit. D satisdation. & adia Glossa I. seundum m
Qui fatis re evamur . quod lex nova , quantumcun-xenetaliter & indistin, locueni, tamen debeat intelligi, ac distingui secundum leges antiquas speciales. &similiter, quod lex nova generaliter corrigens. non intellis itur corrigere Leges, quae in casibus speciali si uuntur. Atque idiptum etiam esse notandum , ec ter v ndum in Statutis, dc resorniationiblis noviter factis, adeo, c semper eorum interpretatis ita habeat fieri, ne sequentia corrigant praecedentia, ii sis expresse poli contradicant, Haeter Bariolum, &Iaso. nem, ubi utra, tradit Care. Tuschus
n. I Baruola Diom. . m. 2. citans insuper Romanum
Conhl. Icta. n. et s. verum dem teria praesepi s Regulae, ac tallentiis eius plura in serius L IO. agendo De Red catuste Muni, tu constitnuionum, praesertim a n. 't.
Reiula XIl. Leges exorbitantes a Iure communi arisunt strictae interpretationis, neque producendae ad consequentiam. Paret hoc ex Reg. 28. luris in s. ibi; si aea iure commuviembitant. nequaquam ad conseque vriam ut trabenaea. Pt Reg. s. eod. in . Quod ancuigratiose coeceditur, trahi novaetbet ab aliis in exemplum, cum con-eordantiis. Jhilne e. Doui, de Fi iii in s. inquit Ponsi ex: Praetextu disiensesionis bes modi, quam exorbitantem attree o et veluti ediosam refringi. Quibus verbis etiam hujus regule ratio redditur: quia nempe
ea, quae Iure communi exorbitant , censentur odiosa. n de Ognatiust te. Cum ad nosseam n. et'. de eis. st Close iam in x constitutisnem V Probeamus de Regularib. ia 6. di dat tolum in extratae. Qui eti rebellis s. . n. I. sic ait Lure ' nonsit de uadeasum, etiam ex ident; tate rationis, in his, quae exorbitant a Iure communi, Coim cordat L Siae ro De viross. Saluto metris.
imitatur haec Regula primo in aequiparatu . Quia retenim aequiparatorum eadem est dispolitio, aret. L .f. de Draus I. st notat Glossa e Sipo quam V. Provis ove de EA . iu6. Hine regulariter fit extensio de uno a uir rato ad aliud, etiam in poenalibus exolbitantibus, dicor retariis. Abbas lib. i. Confit TV n. s. a legans textum e. Quamvis juncta Glossa'. de Necti M. in s. I. iiii.liasus i. de Leditis L Card. Tuichus Ut L G cI. n. L Barbosa Axiom. is per totum. citans alios. Limitatur ulterius ob identitatem ratio*is in lege ars expressae. iuxta amplius dicenda p. et'. I seqq. - tradit Farinacius pari. i. Frument. Di t. E. num. ia T. ills. Ubin a M., M .iada, quod extensio in exorbitantiubus facilius admittitur, qgain incorrectoriis; nam Exombuant Abiu bdidit uiridia . quae non in totum, sed in alia quo Ius com ne corrigit: at vero corri exi appellis tur uando illud in totum corrip it. Et hinc non mirum, quodus correstinium dissicilius extendatur , quam sus exorbitans, art. e. Auditis juncta Glossa. VIure miraris. De la interatum resuui. Limitatur tertio in illis, ubi agitur de favore pubi cae qr utilitatis, aret. IXaetera Faed by quis F. rati, T. Alexanter eon l. 216. nu. 38. lib. 2. post Bartolum, Imin . Iam ct alios. Card. si chus Lit. h. l. 66 . n. T. Parinacius .cit. n. 3 i. post Everurdum in loco, in ratione
tegi, larga n. si . ct alios. Limitatur rursus data Regula ob savorem animae, Ars seu causae piae. Ni quidem . quod fiat extensio etiam in exorbitantibus favore animae. nec non favore causaepiae, ut puta favore Relig om, seu favore relictorum pro anima Desuncti , plui ibus authoritatibus Ermathar trucius Iu Ct. n. Iul. O i . Limitatur etiam ratione evitandi absurdi . Nam , Ars quod extensio. ubicunque ea non iactaret ultaret absurdum, v. g. quod durius ageretur cum Ecclesiis. vel inletasticis personis; contra cap. i. demo dicantum. cum concordamiis, ten t Alexander d. confiLais. n. 3T. atque desumitur ex L strvius T. uod vi aut clam. ubi a similibus fit extensio, ne millamis eo et ait iovissint stulti quam periri, prout loquitur te vius Hi servata proportione possunt addi quidam ahq l initationes, qus infran. 23. asserentur liminaeo Ium catlaete sit n. harumque correcta M.
Regulam l. Lex poenalis, si omnis alia odiosa, in I
147쪽
β. XVII. De Retulis in Interpretatione Letum Sc. 12 g
II Quaeres, quaenam materia censeatur favor illis. &quenam odi ni Ratio dubitandi est: quia ple que, dum uni quidpia in savorabiliter conce 'ur , id alteri
adimitur ; & coni uenter, qui d uni est favorabile. alteri accidit odiosum. Et hoc videre licet in omnibus pro modum materiis, quae non sunt mere indue tes . abstrahendo videlicet tam a lavore, quam odio. Rei p. I. Quotiuscunque favor odium secerni , at que ab invicem separari possunt, censetur ei usinodi uia- ter a. lex, seu quaecunque alia di positio, partim favo
rabilis. & partim odiosa; ae ' ohinde, qua parte est ri vorabitis. debet late explicati, dc qua parte est odiota,
debet censeti strictae inret pietationis. si ire resilinii. Ita GHila in L Venia vers. V is C. Ainini vocamu bbi te quod ibidem eae parte Patroni est famin. , n eo, ex Drte Laurii est adium, O Aa restrimetendum. Cossam tequuntur ibidem. Barrulus , Baldus . lasonn vi Covarruvias L i Var. Res . it. n. s. nchen lib. I. A matris. uti s. n. s. de alii. Nam . quia odia restringi , ct favores convenit ampliari, quoties inter se possunt brati, merito favor ut ovor, de odium ut odium amimi debet. 3y II. Qualido Constitutio partim est favorabilis, partim odiosa, simulque favor ab odita seremi nequit, tunc ad dignoscendum an ea iit censenda saviatalis
necne, oportet attendere ad principalem intentionem
dii neruis . seu Legi clatoris. Et si euidem lex principaliter ut favorem alicuius statuta sit ( quod tum e vel bis ipsius . tum ex materia subiecta elumi poterit lex, sive constitutio, aut quaevis alia di positio rei tur omnino favorabilis, sicque late interpretanda , i ta Glo D in eant. Statutum . vers. inerandum de prahi d. in h. ac aliam talo sum e. Seravi eunest v m. EAS. ia c. haud obitante. quod in aliquod odium, seu damnum tertii redundet. Exein plum huius extat in c. s. propter. ita de Reicrib. in s.Λ.ubi Pontifex concedetat Emuli o cuipiam tructus primi an ii Beneficiorum in sua olivies vacantium ad petiolvenda debita: nam
quia praecipua Papae intentio fuit, imalem Episcopo
illi favorem exhibere . ut liquet exiliis citi cap. verbi P. De specu, gratiae/-edimus: neque savor hie separari
poterat ab onere Beneficiis vacaturis impositU Gonstitutio illa erat simpliciter lavorabilis, iuxta Glossam
ibidem vers. Ibimi aevi: ae proinde late explicanda , ut
ni prehendat etiam Dignitates, en Decanatus. Praeposituras vacantes. Lay mancili cap. si proruer n. 3.
o Quod si vero principale intentum Conititutionis tendit in alicuius odium, seu poenam. Constitutio cenietur simpliciter odiosa, estque in interpretanda, haua iante. quod simul at in aliquatam favorem tertii. Fquidem ex primarios fine. teu intentione. Statuentii. mensuranda re diiudicanda est intimet dispositio, mi a Glossas ubi supra, ac tenet Abbas in Chium, et s. juncta Additione P. Favorem de Mat. Exce' m. Bariolus. dc Paulus de Castro ML Si is nec cau- Iam s. i. g. Si emum pelagur, per iliam textam dicentes, attendi debere id, propter quod principaliter iactura est si tutum. Charruvias, Sanchea. loe. cit. ex alii. S cut in similii an contra aus sive obligatio ex eo Prinveniens, sit iudicanda pe natis. vel meis, tali cie et dum e te . non quid accessorie, sed . quid prisci paliter actum sit. Misim notaret Do stores: laque desii nitar ext Regesti ,-L Si qui, nee eausam si certum 'tatur. Mi R. . III. ando non apparet . an principaliter Constitutio sit fata piopter cvorem, an vero propter
odium, tunc imgis attenditur lavor quam caesium. Ita Abinas cit. e. Non sibrum n. 3. v mcta Addit Pers.
xor. Ratio est: quia semper tu dabiit Maenara praefert 'da sat l. Semper. s . C. de Rea. Iur. Cun similibus: neque inici easu, ubi odium a favore separari nequii, haud immerito non fit sti ista interpretatio, obiicies contra praeuicta elai ita lix gratia. Ex dictis videtur sequi, quod omnes Legem etiam poenales, deicelera punientes. sint censendae sevorabiles rat qui hoc videtur ab urduin cer . Prcax S . Omnes Leges, etiam poenales, principaliter respiciunt cavorem, leu commune bonum Reipublicae . ut note cuius interet , ne crimina remaneant impran rae. Ut fainae 3 suit Sent. Evcomm . cum con Prdanti: Atqui Lex. quae principi liter respicit ia-xorein. censetur favorabilis: co. Te Aneg. q. camictui caet. Anacl. a. f. Tom. I. majori suae probationis. Licet enim L eges poenales r spiciant bonum commune Rei poMaeae. in quamlum ad hoc ultimate tendunt, ac propter illud procurandum crimina puniunt sic enim bonum commune rei picere, comvenit quibusvis Legibus, ea et Erit. autem lex. II. nihilominus earum finis primarius. A principaliter imtentus, non est bonum commune Reipublicae, sed punitio criminum, ut poto quae ab illis per se intenditur. dc adhibetur veluti medium aptum ad consequendum binnum Reipublicae, iecundario, reni e . dc consecutive. simul intentum. Et hinc Leges poenales, qua tales, sunt odiosae, Ac strictae interpretationis, sicque regulariter requirunt crimen ipso opere consum natum dc cum effectu.Solum adde, quod si aliqua ratiotie in Legibus tena- . Ilibus possit favor leparari ab odio, oporteat, ut hinc stri-N . illine late inter ete itur Prout v. g. cari. Si qmsua dente s. q. ex parte in iam stricte accipitur, videlicet pro reali manuum iniectionem Clericos opese consumata, de non vcrbali tantum: ex parte peri narum autem, in quorum favorem Canon ille statutus fuit . interpretatur la ge, it etiam Monachos Conversos, Mon alexi imo dc Novitios coimprehian lat. Covadi
Regula XU. In benefidus pleniis mare interpretatio facienda Habetur clare in c. Cum dilecti, de Donat ibi:
In eontractibus plena . in te . Mevras plenior . in be unciis
pleni sim es iste putatiosa ira D. Et et olim de Uerb. sinis ibit cum Messia Priacipium, ni ivterpretanda lare sunt, cum concordantiis hic a Gloin relatis. Intellige istud cum Famano lucili cap. mn. '.' Ie q. de Beneficio stricte sumpto, ac prout contradi stinguitur a Privilegio, quod est contra Ius hominime; dc
Reseripio, quod est tac indum sui commune , Benei. cium siquidem in communi, ac ut genias est . a iud non est, quam benevola amo tribuens gaudium capientibus.
Et dividitur vi Beesset O proprie, seu stricte fumptum quia est nevola actio. sivolii,eralitas quaedam contacsa sine alterius praeiudicio praeter Ius commune: ae in Prm egit i. quod est benevola actio concessa contra ius communea dc in rescriptum, quod est benevola actio
concelsa iecundu in lus commune. Impetratur enim Rescriptum. presertim iussit ae, Iuris obiervant arri , iit i npetratici fiat iustitia: Ac hinc Reseripta contra ius elicita non valent, eamrescrcipia a s. q. a. dc suo loco amplius inetur. Itaque allata regula est intelli enda de beneficio a sproprie seu stricte suinpto . nem . quando aliquid comoeditur ex li rasitate ocelentis, non ad praeiudicium alterius, vel Juris, sed vel ad nullius . vel ad praeiudicium concedentis tantum. Et hoc molo Benefici um contra concedentem est fenissit me interpretandum: quia . si voluisset concelens uisset ex eisi P. ac quidpiam excepi ise, ut notatur in e. quia circa de divi Ieg. ibi. cum nihil eaeceperit. di potuerat eis piisse; ac in Denticui oleat a sit laeter relatia a hi Mada.
Excipe ramea Rescripta a I Bene icta Ecclesiastica Di
obtinenda , qaae sunt strict e Interpretationis levi. Ham
alas in B Nileus teteroretatio facie et a: Litterae ta neu super ostiaeusis deaei iis deberet, cum sitim amoimo, restri ui. Huius exemplum habetur tu e. Cui S a T.
eoaei et s. ubi eum mansit ut ea pian Sacerdotalis, vel integra. aut certi valotis conferri Praebenda; virtute
tali lana iti Ai distolici cuius sines diligenter odi ervari oportet nua ei ira , et i hin volenti, conserri Praebenda Saceta,rilia, vel dimidia, avi aliqua mino iis valoris. Praeter hactenus allata aliae plures sent adaici R gulae circa interpretatione n Constitutio Tam Eccclesi tricariim. Legum Civiliun. & Stata torum Orticulariam locorum, aliautumaue uis sitionum obtervandae. de quibus facti si ne Card. Tu chus , Birbosa, aliique patrim, Tet an prae mirae sunt exteris usu frequentio
to specialiter declaratae, caeteris au propria loca r musis, ae praesert in ad Titi Ui, O: Regia a Iurit . inscriptum
148쪽
Lib. I. Deer. Tu. II, D* Constitutumibus,
Dispereatione Legum, sive coli,
artumeratum a maiori ad rarietur, dis vis .
si Papa dispensare in Iure Divi m. Ima tenetur Hudasiue ad animam, P santuinem
Nefas est, quid histri de summa sede ichori. i I. 2 Utrum P a dispensare coatra universiam Statum Iob sae e Episcopus nequi ter ariter dispensare cantra Saraei camones . coestitubones A licas , Meret
Idnue ni mirae iter trobatur. s I Potest E 'sev vae abs ere ab extremmunicatione . hoe ei redin 'reperitur prohibitum: non autem ab epensere . , cum Es66 tantur nihilomin i casus, in quibus testem Episcopi dispens re circa Satror omnes Ut n. 8 p.
sp I. Quando id expresse Psis radicia rur, vel saltem incaeoete fimas citer dicitur, pes dispensari.
Deilitretis. steue periculum in mora, nee ad Taepam taleat riet fit.
is a V Si materia fit levis. M VI 2ueti et sibin re, aneses indigeat Almatiave. is Totestas dispen edi in L it eo ui concessa E se
evit, est ordinaria . Is , proin sese vaeante Myetu Capituli. Et praet
D casut spee e . in ovibus ex ede fame Iuvia eo, milvit semunt Episcopi di pensare , sunt
primat. s Oen uem dicensim se Discopo, scienter promo revit inhabilem. Quomodo verum f. quia Tapa eo a eenseatur Aspensare, nisi hae specialiter exprimatur ri. Asa aeribir . Quid sit illi, ensario p
lura comm iri a relax3vio . facta eum cassae co-
co, vel C sareo, sed .in Legibus municipalibus;
inu, etiam illi dispensatis iiii per ipsummi Principem, seu Legislatorem id lege propria, Et ratio est :tum quia Leges quoque munica pales communem Civium in ilitatem, siaeque ius at Guod phiribus cominu nenii espiciunt, adeoque dispentatio in ipfis , suo modo recte dieitur Relaviitio alicuius iuris Minnianis. Tum quia I nccepti fine causa S pentans peccat, id ue.& ipse di rematurus prce de re debet eum causae cybnitione, ne
peccati periculum, aereatum incurrat. Dicit ut not)nter . cum causae cogni Mee. Nam, ut in- oquit D. Bernardus I. i. de cere Arat. Paulo ante finem, allegans veroa D. Apostoli. i. Corinth. Quaeriturini: r . pensatomes, ut testi quis inruniatur. Ubi necessitas urget, excusast: is dii pensatio: ubi utilitas provocat, dispe alio laudabisit est. Uti itai dicio communas. iv non' 't.s. Nam horum in i nou plave fidelis dispem fatio, sed eruditis dictatio est. Resp. il. Dispensatio recte vocatur vulnus urit, quia 'irpet eam jus commune vulneratur, can Ipsa pietas, a . s. ac notat Barhoia p. 2. Cispoitrum. Epi'. auet. n. q.& Fa . c. Cum incumctis, n. Is de deae Et hinc, quia omnis recessus a iurece nietur odiosus, etiam illi pensationes sunt chitob. ac stricte accidendae, c. t. F. sn. de Filiis P e lat m 6. Atque uteirco in et g non valet argumentum a malueri ad minus, vel ad simile. Barb. t. c. nno cuni pluribus aliis, quos citat. & i equitur Fasn. in. s. Duratv taetrum . n re de Trebella post Hoibentem ine. Pollulatis, n. ia. iue RescriP. Quamvis bene extendatur ad accessoria, connexa, vel necessario consemiva ex eo, sutaer quo est dispensatum, iuxta Clodam .rro, T. q. I. Wr ubi obiervat, quod dispen- latus iupet pluralitate Beneficio uni, censeatur etiam esse dii pensatus super res lentia. Concordat Glossia c. sui aiu tactum mers plure , dc ibi Abbas u 3. & Fagnanuin a i. de Traeheia Barbosa ibi supra. 8. alii. Nec obstat, quod potestas dispensandi. quae nulli est ii erat vilicialis . nisi ipsi, conredendi, sit saucitat is, ecla te interpretanda. Resperum: dismeniationem esse interdit pensati maeni, & pote icium dispentandi e etenim dil-nenlationes sunt vulnus lutis, eique asterunt preiud tum aliquia; dii aut ein i stcstas di pentandi est na tum Moeneficium Principis, ac proiitile latriis me inter
Vetum his i plum procedit duntaxat de potestate Aiadi spe mandi, quae nudi est praeiudicialis, niti concedenisti. ut dictum Si quidem p itestas dispensandi quando agitur de diraenidiato alteri u . quam ipsius Principis ip-ltim concedentis. etiam est odio I a. & restringenda . Fa. nanus X e Mansito, ae 3T citans Assos . Felirus inc P.
Dii l. mpi . . Secundus Uur. .c Re ripi. pcit Burrium in V Per venerabi sem, n. 13. OH Fhi h ni serit . ubi hoc exemplificat de eo, cui stias rater concessa fuit potouas legitimandi spurios incestuosus, ct concludit; quod talis dictae i)otestatis non possit lcgit utar minium' inqcestuosum simul, quando illa legitur a toptaei i dicat teri : si autem nemini praeiudicet, nitidum leo ima te. Dices. Argumentum a maiori ad minus proce ut si etiam in dispensationil ergo Antecedent Mol inr .
per textum no abi emi et C. Trevererasitim. I. A-
iiDt legit uni, ubi ex eo. Papa eum quibu: damille eitimis dispensaverit, ut p. tuerint, ut EpitCOPUS pr moveri , insertur, quod eoS etiam ad actus legit mi are valeat saeculares: nam(subditi textus quod in napin centu .rtur. Acmun esse videtur di iis mimri. Nec iuvat, si dica- itur istud ortu edere de facultare dispensatiat quae ei a v rahitis mon autem de psa di pensitio:ie quae veluti i ta est Dictati iterpretationis, Nam contra eli: quin dei piamet di penset tor uendo litur ibidena expresse arptimentum a maiori ad minus; dum paulo m-terius; s Praeter a. in haec uraba iubiungitur: si cum spiritualibus m Mesetve .cense veniare ii cstitue in tem- para mi dispicetum. Rel p. negando antecedens. Ades alam textum . di millis aliorum res in ionibu hreviter dicitur, ipsum rentinere lunam nal erat:onen partis. n inuem dispositionem iuris: nam ut recte no
- & parte attentius legenti literam, Iema Ilia, ouae continent dictum argumentum a maiori ad minui
149쪽
q. XVIII. De Dispensatione Legum, seu odinstitutionum. Irs
in noteria dimensationum, non sunt ipsius Papae, sed Pariis, petentis temporalem etiam filii iiii lmitimati, nem: quae quidem, ut sibi proposita, Pontifex resere , ita non sequitur, neque petitam dilpensationem l eu te gitimationem con it. Unde hae nihil aequitur contra communem sententiam , &datam num. sa. Conclusionem
.ss Quaeritur H. In quibus possit Summus Ponti sex dispensaree Rese. I. Nequit Papa dispensare in Iure Diviano, quamvis illiae interpretari possit, atque declarare , quia id certas circvinstantias hic ec nunc per seipsum oblinare cesset. Ita omnes Catholici. Et quidem prima
pars , praeter concordem Doctorum sententiam, patri ex
eo et crea aesti peristris per offeriorem iam non pol Clem. Ne Romam de Elia. atqui Romanus Ponti lex est in h. itor Deo. Cristique duntaxat in terris vicarius. Unde, scut vicarius non potes omnia,quae Principalis (pura illa, quae speciali nota digna sunt. dc mandatum expressium requiritur, cap. de Ossae. Viramia 6. dc alibi tita neque Summus Pontifex, Christi in terris vicarius, pirum
teli omnia, quae ChristM; v. g. Sacramenta nova inst tuere, abruare, antiqua, dis oeul. . in vinculo matrimonii consummati, bigamiam limultaneam concedere dc
hujusmodi quae pertinent in Christo iam Vecia hariae (ut vocant Theologii nulli hominum, ne quidem
Summo Pontifici, communicatam. ss Quinto Papa non solum in semetipso tenetur Legem Divinam observare . sed eandem pro suo Pallinali munere debet etiam usque ad animam dc languinem confirmare. eam. Si u. Didam lisei. ibi: Ubi vera aperte DonMmoves eius. U. . vel eoae equenter Sancti Patre; fenumicter Mavid non noram legem R Mamus Tonem Iare, se pothi, quod praedicat us ad animam. fa e confirmare debet. Conco
At ean. contra statuta eod. 2 . o. I.
set Altera pars probatur ex diversis S Set pretae im
i . bis ivssen. ri. Wri , ubi Chri itus trina vice generalem pascen si oves suas curam D. Petro , almae in eo suis legitimis Sucessioribus, demandavit . Duia igitur recta Ecclesiae univerealis gubernatio hanc in Summo Pontifica veluti Christi in terris vicario . ex illi potest item, quod is in casibus dubiis Ius Divinum vaterpretari, ovesque sibi concreditas per viam histitiae, ac veritatis, ataque erroris periculo deducere, dc salubria pascua a noxiis secemere valeat; omnino confitendum est, i lem potestatem Summo Pontifici a Christo concessam suisse. Alimi ipse Mn fuisset bonus Pateriamilias quod abis cogitare si Gregem iuum dimisisset sine Pastore, qui ex causa posset omnibus consulere. prout inter vim argumentatur Abbas east. o uitu. ta de e praeianae Accedit, quod etiam Iudaei, quondam concurrentibus celetisci misi tantiis, intemerati sunt praeceditum Divinum de Sabbato e stodiendo non tam micte obligare. quin eis liceat pugnare, si ipsis dies Sabbati punia ab hostibus in atur.
s8 Resp. II. Potest Romanus Pontifex pro utilitate Ee etesiae, ae ovium sibi concreditaram inlute, dispenthre in omni Iure Ecclesia m. Ita omnes Dia est ecparetrae. Treposuit. de comes praebenae ubi Pontifex inquit. Pulfecundam nisu empotestatis de iureia mus supra ius dispensare. ss Et notanter additur secundum renitvd potestatis. Duplex siquidem ex parta Summi Pontifici potest not ri potestas et iam dicitur potestas Ordinaria. ine scilicet sequitur Ordinem Iuris positivi de regulatur ad limites dispositionis illius. Altera ab uta , sine luprema (quae dimisit tuto tesam appellatur secundum quam Papa est ister omne Ius positivum humanum. D. Thoms, styracb. . art. 13. Germinianus confit 63. cirra princi p.
haec potestas clavium ( videlicet absoluta est talis, quod
non recipiat interpretationem rei hictivam, ut loquitur Bald. cap. cum pridem. m. s. de Cenam. Claminin
so Unde allata Conclusio extenditur etiam ad Can nes Amstolorum; illos videlicet, quos Apollati tanquam Ecclesiae Rectores condiderunt . ut ta de j junio Quadragesimali, observatione Dominicae, non Ius tam inaci. Rei T. Tom. I. ordinandis Bigamis, ac de subeundis poenis per Cano
nes A potioloriam in reos certorum criminum sancitis, ochubit modi: prout desumitur excan. Presbat. dist. Sa. imi colossa mae V .dpostorum. Non tamen potest Papa dii pensare in illis Canonibus Apollolicis . quos Apostoli non tanquam Ecclesiae Praelati primam condiderunt, ted iam a Christo aut liore ac hos veluti ministri Ecclesiae promulearunt, atque obtervandos tradiderunt: ut puta de Baptismo parvulorum . de conii mandis Baptitatis. de indissolubili vinculo matrimonii coniis mali, ac huiusmodi. Suarex1 ε de Legib. e. I
Additur noranternum. 38. pro utiAtate Ecclesie die. saNam Summo Pontifici. sicut det aliis Erel iue Praelatis. potestis dii mandi data est a Domino in aedificati nem, is norare aestructionem, ut loquitur Apostolus a Corinth. i. e. II. Ac proinde. licet Papa quidpiam posset sacere, non tamen docet eum temper uti plenitudine potestatis. Hos ensis mcao. Suctereo sum. &ibi Faenanus O ii. ae Ricamis non ordinanit Sed prae oculis habere oportet utilitatem Ecclesiae, oviumque concreditarum salutem, ne si fecus accidat. non tam dii- iuatio. quam dissipatio diei mereatur, Qtramquam nefas sit . quidpiam lanistri temere su pirari de Summa Sede . quae a ne time judicatur , dc de cu ut iudieio dii putare dc judieare non licet, ean. Si ouis suaderet es Qvi autem. can. Nemiei. ii. qu s Et cuius Statutum sic reputari debet, ac si de ore Dei, vel B. Petri esset Prolatum, elin Si omne Illi ty.b e. Inter eo ortlia de Trumitit. Episcop. luncta Gloisa U. Divreta, ex D
ctoribus ibidem . Atque ex his sequitiir quod Papa non possit dispensare Macontra univeriale statutum Ecclesiae arg ean P si id si e r ac notat Glo:sa in e Pros,ofuit T. Dispensare Aedi ecl. praebend. Quod ipiti ii tamen recte Abbas Panormit.ki1πv. is in t igit. quando ex tali di pentatione . seu immutatione decoloraretur itatus Ecclesiae: tunc enim nequit fieri talis dii pensatio, sed immutatio, juxta rit. ean. Et, im t. q. T. dc notavit Archidiaconue cav Svetthidamas q i. Si autem exinde non decoloratur tatus Ecclesiae. utputa quia subest caula mutandi, vel dii pensandi, tum c endum est, atque indubitate concedendum, quod possit maxime circa unum calum vel duos: Sic
eum juxta Non debet de Cou M. i affinit. Pontifex in Concilio Generali immutavit ita tum Ecclesiae, relaxando prohibitionem matrimonii olim in quinto, sexto, de septimo gradu consanguinitatis. dc affinitatis existentem; atque statuendo, quod dicta prohibitio Coniugii deinceps quartum consanguinitatis. dc assinitatis gradum non ex ereat. Cui similia novissime in Concilio Trident. statuta sunt circa immimentum Iustitiae publicae honestatis. Cognationis spiritualis , dc nonnulla alia. Quaeritur III Utrum episcopus possit dispensare qui acria Sacro Canones conssi tutiones Apostolicas. 3c Dd. 'oeta Conciliorum Generalium e Res p. I. Regulariter lo quendo non potest Eriscopus in talibus dispensare nisi sint casus sibi a Iure concessi. Ita Glossa ine. Dilectus V. Permisa dc ibi Abbas nu. 6. Temporib ordietat. Rebis in praxi Mnes. F. De dispensatium ad plura bem iam etf. ' seqq. Spetellus cis Ito. Fori Ecclesiast ram. 56. DUM. cum aliis. Et quidem prior pars constat ex eare Numisses s q. r. ' can. Inpit ut is a s. q. a. O e. Ouod super his v. de maior . ' obed erum similibui, Si quidem Episcopi sunt Cesnonum Magistri. dc Custodes. can. cum quious et q. t. Imo non solum Canones custodire debent, sed etiam ipsis
expresse praecipitur, ut eos ad unguem observent.' ean. Igitur diem. Institutiorum et s. q. a. Hinc eis. eo. diserii aedrari Ordinat. graviter reprehenditur Episcopus, qui cuipiam eodem die contulit duos Sacros Ordines, licet de mandato Archiepiscopi sui suerit: cum icti ( inquit Ponti x bustu odi Aspensatio a canone min me fit perare in Insuper in cap. penulti de l. ult. de Filiis P byni ritae declarantur dis insationes contra Iutis dispositi nem factae per aliquem Papa inferiorem. Similiter, quod contra Decreta Conciliorum Generalium Epi-tire piri dispensare non posset, Meet Glossa communiterre pia me. Cum dilictus. V. Date 3a de eis. Accedit
ratio et quia dispensula est actus juriflictionis r atqui
150쪽
lio Lib. I. Decti Titi II. De et nititutionibus.
Episcopas. veluti inferior, non habet iurisdietionem veneralis abunde hoc declarat, simulque ex antecedetulia pectu Summi Pontificis, aut Concilioriun Gener- bus&conlequentibus verbis satis apsvret. totum illum Iium, veriuarum C 3nititutionum . Unde imprae tia. contextum de Summo Pontifice loqui, Sancter lib. 8. derum quoque locu n tibi vendicat illud generaliter pronum Matrim disp. d. n. t s.ciatum , in Com. t. is octiem ibi emsin Fatendum tamen es non deesse Doctores, qui volunt, ιsperiurix per inferreremtoc non totest; sive abrogando vel proxime datam doctrinam non procedere in Decretis contrarium staritendo. sive etiam dispentando. nis eidem Concilii Generalis, neque in his posse Eescopum , vel oticedatur. Concordant dicta luper mi F. I , , alium Papa interiorem dispensare vis claris verbis id ipseM. ubi solvuntur etiam' nonnullae instantiae . si committatur, ut tenet Barbosa par b potest si Dices. Poteli Epitri s absolvere excommunica. alligat. s. num. cum multis aliis , juxta quo-tioue ct aliis casibus, ubicunque ei hoc non reperit ut rum sententiam patet qucia proxime allata instantia ex prohibitum e. Nuper. 1 . de Sementi exeommam ibi. Quia Concilio Didentino nullatenus urgea Oppositum nihl-
tamen Conditor Canovis em ( excommunicationis ipso ju- Iominus . videlicet concessa impersonaliter potestate disere impositae absolutionem sibi spectanter rem retinuit, eo ip- pensandi, posse in talibus meretis Conciliaribus Epila
'concessisse deludi faciatatem a dis re aeandi: ergo etiam pum dispentare, tenet Sanchea sic dio. . num. s. dii pensare gerit Epiicopus, ubi id sibi non reperitur,. allegans alios Do res, ec silvens contraria, idque in prelle prohibitum . Rei p. negando conlequentum i tersit ad unisur ex cap. st quis a. de Gai., cap. In 'ain absolutio fit secundum ejus, quod non vult, ut quis qui sunt Canones Concilii Generalis, in excommunicatione, vel peccato perleveret, aut des ut liquet ex superscriptione: & tamen juxta Glossint. Cedat dispensatio econtra fit contra Ius, estque vulnus di mores ratis communiter, potest Einso cin ipsius Iuris e dc hinc metito illa facilius conceditur, quam dispensare.
ista. Unde rvula sit, quod absolutio a casibus cense- . Secundus casus in quo Episcopo potest dispensare turpernatisa Episcopis, ubicunque non reperitur prohi- in Constitutionibus Apostolicis, & Decretis Concilii
bita: dispensatio autem Sacris Canonibus intelligitur Generalis, est casus magnae necessitatis, vel evidentis prohibita, nisi ubi eis reperitur concessa. vel expresse vel utilitatis de novo emergens, sitque periculum in mora. laltem tacite. Et hoc convincunt textus Iuris uine inde nec sacile ad Summum Pontificem recurri possit. Ita allegati. Abbas ea ii corret . s. De ad rem . nam s. diibi co Altera pars probatur inductione, enumerando rasus Felinus D. I. a. radiens. Rebuisus e. s. De diripensa illos, in quibus ex concelli iliae Iuris, aut rationabiliter adplura Berect ii . m. 3 . Sanesma I. i. de Matrim. dio. praesumpta licentia Summi Pontificis, paeest Episcopus qo. num. 3. citans alios. Barbosa Z i. de Iura E ses dispentare circa Sacros Canones, Coniti tuticuses Apo- tiniv. eap. ii num. Ist . Pithini it. de P. De ores lolicas ,&Decreta Generalium Conciliorum. Et quia num. 2J Castro Pato v. i. tract. s. o. c. punct. s. dem ex his casus nos. r. Diana pari. i. tost x re, aet.&alii passim . 6Z Primus est, quando vel expresse in Iure conceditur Ratio est: quia in tali casu ex ratum iliter prariumpta Enila pis potestas dispensandi: ut fitea'. Penuit. de Em voluntate Summi Pretificis censetur Episcopus haberectio'. sec. At si DraF D de Iudicis die. i. de Filiis cominissam sibi potestatem dispensandii hoc etenim vi resist te s. idie. Cum eo, de E ect ias. dc alibi iuncto detur exigere Pastorale ossicium Episcoporum, ne alio- Concilio Tridentino Seir. aa. cap c. de Re format. &tunc quin oves ipsis concreditae in casu urgentis necessitatores caret omni di ficultate. vel saltem in canone sinpli- destituerentur necessariis auxiliis . Ac it text. optimus
citer dicitur, ps s. dupestiari. nec Papa sibi. aut alii Pet- snean. Tali I q. I bc. Exposuisti stet de Trab. ubi in ca-sonae reservat dii pentationem:tunc enim Episcopum posis sui quo ur et evidens necessitas, vel utilitas exigit, ex- se dii n.are, quamvis hoc ipsi exprelie non fuerit cona presse tribuitur Epilco facultas dilpensandi contra Decetiam te ted et Gl. . laine. utrauit Fiat. De elea. heta quorundam Canonum; idem ergo dicendum de&C 'o T. fime Pr qui tim & ibi Abbas v. . de Paevis aliis similibus.& rursa; Abbas tur. Ei' unaeimiter. nu. io . de Postueat. Tertius ealus accidit vi consuetudinis imitime prae- Drdicens, vivia Epii copi temper disp. niant, ubi. scriptae. ouia enim consuetudo legitime praescripta re cun rue a Iure permittituriat veniatio in genere. licet sp, buit iuri di tionem. e. De s mutae OA Or . die. cumcisi non permittatur Epumpis. Felinus e. . et si Cl. ν.ei contigat i iuncaa Glos alta. dc Do. u. vi Foro comps de . A. tuteriis a. r. Iusic. Sancti lib. 8 de Matrim H me illa lemel obtenta redditur dispensatio valida.quae./hp n. i. citans plurimo alios; e loque ido de Cario. alioquin invalida forent. Sua rex L c. de Oded. c. g . n. I
ne Pi,n ficio, Baiae a ' iri a. de ose. 6 Deest Epist. Rarbola. dc Pirhinc ubi 'ra, dc abi. Atque hi tres meat. m. I multiplici Doctorum auth ,ritate pro- iunt principales illi casus , in quibus Emiscopi iustis debaris , quoa . ubi Canon ituperionaliter dispentalidi facul- causis possunt dispensare quoad Suros Canones: dantate in . tribuit. d:cendo P r Pe sit aispensari. Nineum eo tur tamen adhuc ii minus principales Ax commodo remisericorditur dispensium fuerit be non adiicendo Seis ducibiles ad hosce tres calas, in quibus, itidem dispentare dein Ap, tolica in vel Num iniim Pontificem: tum laesis pollunt; unde. te, lxu virtualiter censeatur coacessa pote iasd perii aridi Quarto possunt dispensare . Episcopi in casibus se 3ra Praelatis inferioribus, Epi: conis , prout in i pecie ae- quenter occurrentibus; v. in jejuniis ab Ecclesia indicii te e e uetatis. r. juncta CloiLU Di ora tum de Cis tiis. in votis Papaeipecialiter non reservatis. achuiu
ric excomm. minist sec. a De eo. qui cognovit confansuim modi. Ita Navarrus . 2 l. Mamans, n. XX. citans D. Accedit ratio: quia rivi modi verba, potestatem diu emis Thinnamina die. II q 3. an Suarexi . iam S. Di sandi imperionaliter ne dentia. debent aliquia ope- m part 8. 'M. . res . D. Castro P auditi. mmsae s.
rati : e. Si Papa de Trmiles in o. cum similibus ; ergo cum dc alii. Ratio: quia licet illud Iure expretio probari Leeislator, sive Summum P mistae, non centeatur velle nequeat, latis tamen ex tacita, deratum liter praesum- declarare . quod ipse possit dii pentare (hoc enim, veluti ta Papaelicentia luadetur ; eum verismii enim sit, Ponis aliunde clarum, non nisi iudi resue diceretur e seo tificem velle, ut in necessitatibus quotidianis, seu casi-quens est. verba illa ad inseri dices Praelatos referri, sicis bus adeo frequenter occurrentibus, semper adiplumque etiam Episcopis tacite saltem, ac virtualiter, di se utpote gravioribus negotiis distentum, fiat recurtu A pentandi facultatem impertiri. Accedit, quod potessias cedit, quod in talibus saepe non possit tam cito Sesses dispentandi exiest favorabilis, de ample interpretanta . Apostollea contuli, prout pestillat praesens rerum qualis ut dictum lupia n. si . tas; simulque alioqui gubernatio interiorum Praelat Fallit hoc in casibus illis quando ex cotextu verbo- rum nimis recideretur odiosa. si potestate sua ordinariarum stylo Curiae. vel consuetudine aliud apparet . pro- non piassent contulere necessitatibus quotidie propemo ut fit Concilio Trident. de reo .mbim. dum occurrentibas. Idipsum convincit recepta hactenusini, quamvis Concilium impersonaliter concedat s coniuetudo, quae si praemitti non suffceretri dare teleeultatem dispensandi in impia mentis matrimonii. Episcopis jurisdictionem dilpensandi circa frequentero vando h ae tam seo, atque adhibitis solemnitatibus currentes casus muria himisit; nihilominus haec concesso solum P Quinto distensuit Episcopi . smateria legi si levis; gis
P m, non autem inferiores Praelatos . sive Episcopol tunc enim Summus Pontifex praesumitur ei itim m
M Tau. Nam struus Curiae Romuue,dc coniuetudo cedere potestatem dii usandi; sicut in simili ob levem