장음표시 사용
141쪽
ars R HETO RIC ABnt in fabulis metarum prologum, er in tibicinum modis quod graece dicitur πρωίυλ . Ducuntur autem exordia ex bis rebus, quae laudem, aut v tuperationem habent, quaeq- suadentur, er dissuadentur, quandoquidem mutata dictione quae persuadentur,sunt laudes; er ex quibus retineatur auditoris animus, ne a nobis alienetur , I de re admirabili habebitur oratio, uel de ardua, et difficili uel de uulgari, er peruagata: atq; esto eundum est in exordijs laudationum , ut auditor putet colladari quos aut se, aut genus,aut studia fus,aut quoquo modo aliter. In iudici s autem utimur exordi ut sinis, cuius causa babetur oratio,
ostendatur. nam ct causa nota sit,uel parua,ple
runs non utimur exordio er ut remedia causearum comparentur , funis illa communia accuseis tori,et reo. quae quidem ducuntur ex eo,qui dicit. ex disceptatore,ex ipsa causa ex aduersario. Ex persona nostra, ex aduersurij, qxamlibet calamis ritum in alium conferendo, atq; in nos collatam minuendo,σ diluedo.qui enim accusat um perorando iacit, ut magis insideat in memoria: qui uero defendit eam initio dicendi dissolui aut minuit,ue quae obstant, er osciunt, amoueat. Ad auditori rem autem illa pertinent, quibus eum beneuolum fucimus, aut iratum, atque interdum attentum,
uel etiamsecus.de beneuolentia dictum est ante,
142쪽
PARTITIONE s. εατ de ira. Attentio uero comparatu in magna a nobis proponuntur, eum coniuncta cum ijs,apud quos agimu3,cum admirabilia,cum iucunda. adipnon solam in exordijs sed etiam in caeteris partiis bas, ubicunque dubitur occasio, excitandi sunt animi . si tum attentio tollcnda sit,oportebit risum inducere, aut aliquid aliud, quod eam amoueat. In prooemise iudiciorum illa duo pectanda sunt, ut iudex nobis faueat, σmisericordia moueatur. Deliberationum iam exordia ex iudicialibus suis inuntur,c in ipse ex sese , suus natura non bais beant. qui enim audiunt , sciunt quid in deliberaistionem ueniat, s res tua nil opus babet exordio, ni orator sua causa, uel eorum, qui contradia eunt Ei uel st rem maiorem, aut minorem ostendat esse, quam ab alijs existimetur uel ornatus graistia, ne mutilum quiddam, aut inconcinnum uideatur oratio, uelit eo uti. De calumnia vero existant loci, quorum unus quidcm est, quo qua cuΠα
que mala de nobis suspicio, o opinio siue aliquo
dicente , siue nulla e mentibus dimouetur. Ain Ilus, quo occurrimus rebus dubijs, er controis uersis, ut uel quod non sit aliquid,uel non noceat, uel non huic, vel non tantum fit,uel non iniustum, uel non magnum, uel non turpe, uel non magnoapere referre. Alius, quo aliquid errore, uel forotinui, uti nec statefactum defendimus. Alius,
De Exor. diis Deliberati uigeueris.
143쪽
HI RHETORICAEst is, qui reprehendit in eodem deprebendatur Disse errato. me uitio, uel nunc, vel ante, uel suorum aliquis. Alius, si alij eadcin egerint nee reprebendantur ab aduersuris nostris. A lius. Ris, qui calumniatur, alios Olumniatus sit, uel eum alij: aut δε fine calumnia aliqui existimati sint culpam commisisse, quemadmodum π nunc qui existimatur, qui tamen postea ab omni culpa remoti fuisse inuenti sint. Alius cum calumnianistem contra calumniamur. Alius, si eadem de re. de qua quis accusatur iudicium factum sit. Alius, y calliditas, s calumnia accusatoris repube datur,s trabatur in odium. sq, bic locus comis munis accusatori, er defensiori per signa, er motas aliquid demonstrandi . ut Vidisses objciebat Teucro, quod familiaris fuisset Priami. Alius utilis tantummodo calumniatori, qui quod modiis eum est, prolixe laudat, quod magnum breuiter: vel multa bona profert, quod attinet ad causam uituperat . improbi ij quidem sunt. Communis tandem Iocus est calumnianti, atque defendenti, quod idem plurium rerum gratia feri contingae.
ut Diomedes dici potest elegisse Vidissem, quos putarit eum uirum fortem esse, tr quod fodalem
haberet,qui bi aduersari non posset.I. P. In narae ratione quaenam conseruanda sunt I. B. Narraistio in exornationιbus, A quando incidit, non est
144쪽
P Α R T I T,I D N E s. ea' ea quidem continuata ; sed in partes distincta. cum enim res uariae demonstrentur, ut nunc alia cuius fortitudo, nunc sapientia, ita etiam de indistincte narrandum est, ut sit aperta, Cr plana narratio. atque in quibus uirtim clara est, illum oportet in memoriam reuocare, nec opus est narratione: contra uero erit narrandum, stillam non multi nouerint. In iudici s autem tuabent quidum breucin esse narratιonem opor aetere; sed dicamus nos ita esse narrandum , ut
fatis sit ad causam demonstrandam, ut auditori uideatur aliquem aliquid fecisse , uel nouisse . uel iniuste egisse, uel tantum factum esse, quatintum voluerit orator uideri . ab eo uero qui contradicit eatenuε narrandum est, quoad conistraria ostendat. attexenda insuper narrationi
sunt, quae significationem habebunt uel uirtutis nostrae, uel uiti ulterius; er quaecunque rudiaci iucunda uidebuntur. Defensori minus naris randum est. Si enim quid flebitur ex ijs,quae. aduersariin criminatur, in eo non erit immo. randum , nisi quid ad id , quod fatebitur, quaisse sit demonstrandum conducat . Facta deinde illa dicenda sutit, quae dum fiunt, nec ex maαιε eius, qui passus sit .msericordium , nec in
malorum authorem odium , cr indignationcm movent. Oportet vero moratum esse narra istia i tionem.
145쪽
Narratio Fςrmotiones animi significet. De Narratione in Deliberatiuo genere.
tionem, er ostendendum est in quas uirenter siue in quae vitia , cuiasq; animuε propensus sit, ad non solum animum, Cr uoluntatem, sed etiam, quaenam singulos mores consequvntur . ut quis dum loquitur Dur ambulet , contum a cis , er agrestis hominis indicuntur morta. . Delat uero is, quι dicit, oratione consequi , v videatur eius propensius animus ad illa po istius, quae sunt boni uiri. Habere quoque deabet narratio significationem motuum animo arum, ut narrando afferantur, quae ipsis motus consequuntur. ut qui fere incipiunt, mainnus ad oculos admouent. er orator ita se ipsum inducet in motum, ut se veluti eum pro quo diaest, er ueluti aduersarium, intueatur auditor. In Deliberationibus narratio minime cadit, nullus enim de rebuε futuris narrat. sed st quanindo incidet , erit praeteritorum. ut bis memo aeria repetitis fucilius de futuris confulatur, uel etiam ut criminemur , aut laudemus. sed quitum narrat, non eius, qui consilium dat, partes agit. Si uero quid dum narratur minus credibile uidebitur, polliceri debemus, nos id probaturos. er causam, quae id probabile faciat, mox a disturos. deinde omnia accommodari oportet ad ea,
146쪽
fidem Disendam pertinent, vim probandi bubo
re debent. probatur autem id, quod est in conistrouersia. quamor uero sunt, quae in controveraesum ueniunt ut si contendas aliquid fictum esse, vel aliquem noeuisse, uel tantum nocuisse, vel mamisse. uel contra baec negabis. quod igiatur contendes factum fuisse, aut non fuisse, ad
id probandum omnis prope conferenda erit aragumentatio. Illud uero nos non lateat in eccon
trouersia forum, in qua de facto quaeritur auterum, eorum, qui litigant, malum censeri. qui enim malum edusam suscepisse iudicatur, excuseistione uti non potest, quod per ignorantiam fecearit, qu madmodum uti posset, si iuris controisversia esset. quare cum de sum contenditur, in eo
probansso diu commorandum est . in alijs. uero controuersijs non item. In exornationibus Near utique quod aliquid bone strent , uti utile sit, amplificatione exageratur . res siqui scin geostae creduntur, atque raro probantMr . quod tum euenit, cum incredibiles sunt, aut crem alius eiusdem rei uidetur actionem baberen In de liberando autem contenderet etium quisipium aliqua vel non futura, uel futura quidemi sed honesta non esse, uel non utilia, vel non tantara, quanta exissimantur. atqui non solum quid
is controuersia argui postiti; sed etiam tu .m
tutioni b. delii, cratiui galeris.
147쪽
quo generi propriae momo do enthymematis utendum. Delibera tiones dis. iciliores quam tuo uicia
vsa RHETORICAE quae procul a quaestione remota sunt, si aliqua quis mentitus sit, intueri oportet. baec enim aringumento erunt etiam caetera ad causam per ἀtinentia, mentita, ex falsa esse. Ex formis u ro argumentandi exempla quidem propria sunt deliberationum , ex praeteritis enim exempla costigimus, ut ostendamus futura : ent mei sola uero iudiciorum . nam quae facta sunt, ne ince fit utem habent, ex argumentis probari nea cesse est. Oportet autem ent memata non convitinenter poni; sed permixte , sinis definita nu. mero. neque deinde ad quanque rem sunt quaearenda entisinemata, ne id agas, quod nonnuuli Philosophi, qui ratione concludunt notiora , Cr magis cresbilid, quam lila fuerint, quae sua
muntur ad haec probanda . necinum animos coniscitas: nec, cum mores dicendo exprimis, utaruςntismemate. Sunt uero disseciliores deliberaistiones, quam iudicia, quod in ipsis de futura decernatur , in iudicijs autem de praeteritis, quae iam sciri possunt. er in his lex ponitur, ad quam 'omnia, quae dicuntur , reberri deo bent. cr deliberationes non habent multa di is uerticula, ut in iudici,s, quae dicuntur ad offensionem aduersarij, ad commendationem noustrum, ad iudicum animos pertractandos . Paura si suasori materies deerit, ad alterius ge 'neris
148쪽
neris praest ita eonfugiendum est : quod qui is
dem oratores Atheniensis faciunt. In exor anationibus quoque, dum unus laudatur, interuactis aliquorum laudes oratio babere debet. uest de Achille orationem babes, Iaudes Pelium, deinde Aeacum, tum Iouem. cum igitur ac iscedemus ad causam confirmandum illa duo prois
sequemur', quibws er amabiles mores signis is
cando, concilientur, er argumentis probando, doceantur animi. Sin rationes, per quas pro-', nos defecerint, ad mores eonfugiemus. num uiro bono conuenit potius se bonum, quam orationem accuratam , uideri . Enseo me isa autem, redarguunt, magn probano tur , quam quae demonstrant. contraria enim
inter se comparata magis perspicua sunt, qui
uero redarguit, contrarium concludit. In rea
prehensione ijsdem litemur locis , res confirmantur. qui enim reprehensit , aliquid quoque demonstrat, er sidem facit. quare quia bus ex locis quid erit confirmatum, ijsdem po terit infirmari. Diluimuε igitur tum nos sen int ijs, ac opinationibuε aduersarij nos oppo
nodo . tum argumentis contra ratiocinando
oportet autem Cr vi senatu , er in iudiciss, qui priore loco causam dicit, pris sua con is 'mare, deinde contraria refellere , at si mulis
Quom in do in coh- firmatiosne praeter argumen ta etiam flmores adis
hibeanturmae m. thymem ta magis probentur De cons talion auandsprius cori. firmandis quam con1utandum uel coni
149쪽
T I* RHETORIC Antiplex erit contrariorum uis, prius aduersaria exunt euertenda . qui uero deinceps dicturus est, prius contraria infrinabit, ut futurae quoisque oratrona sit locus', vel contra omnia, vel praec rea, uel grauia, uel leuia etiam pugnanaedo. In moritas autem Paniam nonnulla, cumdo de no- de nobis dicimus, inuidiam balant , uel nimiabis i di uidentur . vel quid contra ob ci potest, π cum L Mώψm' δε altero , uel contumeliosa, uel agrestia exivi otio mo. stimantur, alium loquentem faciemus. Oporis argu - tet autem non eandem simper tenere formam Wς Uo incendi in argumentando; sed mutare enthγmeis hian ua. mata, atq*e. interdum sententiose dicere. Hietur adiungendum uidetur de Interrogatione, Cr Rein Do Iatcr- βonsione. Sunt uero quatκor tempora, qua
' do opportune interrogamus, re una in in.: terrogata, aliquid quod quis pronuntiauit, abis surdum feri contingit. ut Pericles interroga auit Lamponem de scris , q*ι respondit, euva, dire non posse, qui initiat s non esset, rogauit ille, an ipsie sciret, qui cum affirmasset, inritulit Pericles. quomodo tu scire potes non inlatiatus f π cum altera propositio manifesta sit,i- alteram interrogantisicis daturum aduersarium. υ oportet uero de bac interrogare, de mania
V festa minime , sed ista interrogata, statim conis . cludendum est. vi Socrates dicente Melito, eum
150쪽
PARTITI NEs: e fiere Deos non esse, rogauit,' an putaret fiefuterι Demonium aliquod esse, qui cum aspris aset , adiunxιt .van Daemones Deorum fili essent, aut diuinum aliquid, id quoque coiice; sit. Diuenitur igitur intulit Socrates, qui De
rum filios ar&tretur esse, Deos vero non ambitretur σ cum voles ostendere aduersarium pugnantia dicere, aut incredibιlia. Cr cum in .
re ipse nihil insit, quo resedere nos aduersua .: ritu postis, nisi fusiaci respondendι ratione.
cum Lec quatuor tempora non inciderint, noueris urgendus aduersarius. si enim interroga.tionibus resisteret, uideretur obtinere potiorem partem, minimes licet eum praeterea pluribus interrogare. Re Jondere uero contra oportet, atque ad ea quidem, quae ambigua erunt, conis μ' - ' itinuata oratione distinguendo, non concisa bre. .vn a Da. . vitae: ad ea saero nobis aduersarι urde
ur, rest onsione statim ιila praeveniendo, ae infirmationem,uferendo , priusquam aliquid nos, quod ubsurdum sequatur, aduersarius inaterroget, aut concludat , deinde ad eas, quae cotura nos concludit, si conclusionem inisurrogationem fecerit, respondere debemus cauasem subiiciendo . ut Sophocles interrogatus a , Pisandro. n ipse cum suis collegis censueru quaα .ci a