장음표시 사용
131쪽
tionum Rbetoricorum Aristotelis, Ad petram Andream code- , . , gorum Ferrariensem,
Dialogus tertius tertio Arist . telis libro restondens. L
fini argumentationis insuper loci communes, ex quibus entisinemata trahi possint; atque De omnia sint ad confirmationem,er reprehensionem accommodata: nihil restare drabitror eorum, quae fidem faciunt, ex in quibus quaeritur quid dicatur. quare iam temp. videtur, ut doceas, quomodo dicendum iiDe Hocu 'Elocutionem quaeris , π ordinem partium ora O numen timis. I. P. Suntne necessaria ornamenta oratisista an ne- nR ad res ipses s I. B. Non admodum multum. Neo ςῆzaxi , ram quoniam omnia, quae pertractantur ab oratore ,ad opinionem reseruntur, in elocutione non
132쪽
r Α R T I Υ i o N B L ειν parua cura ponenda est, quemadmodum etiam in pronuntiatione, ut capiamus assensionem audit ris, studiumq;. I. P. An numquid de pronunti ιione dicendum uidetur sI. B. Parum id quidem. requirit enim illa naturum , min q; babet artia
fici . quod uero habet, illud postium est in uocu
magnitudine, ut ea nunc parua, nunc magna , nunc media utamur accommodate ad singulos dis minorum motu3: Cr in concentu sonorum, ut alius acutus sit, alius grauis, alius instexuε : cr in nuis merw, qui adhibentur in quavis re efferenda. In ornitu uero orationis ars maxime flagitatur.
quare de bac dicanitin, non omia quidem quae Bisci possundi, quis sequuntur poetami sed quae ad
oratoris orationem accommodata strat. I. P. Qi modo igitur elocutionem dιstinguis s I. B. Queadain de ipse generatim dicentup, quaedam separatim singulis generibus causarum propriai'ais subhs, quae generatim spectantur considerabimus ornatum , festiuitatem, Cr formam dicendi. I. P. Q utit igitur ornutus, in quo eum ponis s I. B. In uerbis Implicibus,cr coniuncti π uirtute ora. I. P. Dic de simplicibu3. I. Bi simplicia inis ueniuntur, sipartim nativa dicuntur, ut propria, quae una cum rebuου ipsis nata ridenturii erusitata, id est, quibus communis consuetudo Io quendi utitur: partim repertum ininta quae
cendum afferat. Pronuntiationem. ex tribus constare. Vox.
De uerbis simplici b. Quae Uer borum P
Nativa. Propria. Vsitata. Reperta. Imilitata.
133쪽
Prisca. facta. Danslatas . cibus
ab usu quotidiani siermonis intermissa sunt, Do
ctucssunt prisca, uetustas; Cr fucta, quae coniniunctione nouantur, uelutι si dicas, uersutiloquus malitias; er translata , cum alieno verbo, quod similitudinem contineat, utimur; veluti , Ieruce tu pelagus. in bis si additur ,stcut, ueluti, ac Miquid simile , sit tum imago. atque ita: si dic tur Achilles ueluti leo irruit, imago erit . fili leo irruit, translatio. er adiuncta ad nomen ; ueluati si matricida dicatur Orestes. Sunt.item illa uerba consideranda ,-cr cum plura sint,rem unam declarant ; ut uado, eo, quaeq; poetis vititia sunt: er cum unum sit, res plures signiscanutur, funissopbistae accommodata. Ut uero coagnoscamus, quomodo his uti debeamus, sis rhetorica oratio, cognoscendum est. est enim illa non ita humilis , abiectus , ut quotidianus, comis .munisci; firmo, nec grandior, ut poetica; sed medium quoddam retinens . quoniam vero cominmunis fermo utitur propriis uerbis, inlatiri , σtranslatis, poeta uero factis, er inusitatis; steaequenter utetur illis, bu uero modice, ac raro, ne de industria composita uideatur esse oratio ad eapiendas auditoris aures. Atque translata, Cr ad nomen adiuncta uerba, apte debebunt, cong ruinenterq- eferri, ut proportionem habeant ad ilis ἰή, Dyo iunguntur, er transferuntur, me di
134쪽
PARTITIONE s. ει' quid commendamus , siue improbamus. dedecent quidem translationes, quae ridicula uidentur,utisque nimium graues; π in quibus simile longius ductum fuerit: dedecent item adiuncta ad. imis men, vel quae sint longe petita, uel intempestiue pota, vel crebrius, qnam par sit. non rcct puis riter adhibentur uerba iuncta, si nimirem receis dant a consuetudine communi sermonis. inu tuatum simul rei citur, si nimium insolens, odioasumca sit. consideratur quoque in uerbis, ut sint
quedam aspera , suauia, honesta, turpia, ornaata, nitida, quaeque magis, minusue rem quodamamodo attingant, atque ante oculos ponarit. I. P. Habeo de inplicibus uerbis , nunc de coniunctis quaero. I. B. PrimAm elon secutio ipsorum, Er oris feruandus est, Cr ne numeris, generibus, ais similibus rebus perturbetur oratio. I. P. Virtutes
uero quas tabere debet s s. B. Vt sit dilucida,gratiis, admirabilis, iucunda, probabilis, ampluuadinem, decorum s retinens. atque Dilucida quiadem erit, si quod uolumus, maxime demonstraabitur, ucrbis proprijs, er usitatis, di positis aut unius, aut plurium membrorum circunscripti ne conclusa, de qua quidem paulo post dicetur: ullas absint, q*x faciunt orationem obscuram; longitudo uidelicet, aut contractio orationis, aut in laxio, atque immutatio uerborum. Concinni
enda in uerbis A. diunctis, Iunctis. Del ectna uerboris.
De uerbis colunctis. Virtutea orationis. De diluci da oratio
135쪽
o RII ET ORI C AEtas item illa, in qua contraria opponuntur, paria paribuε respondent, cum dilucidam essecit oraistionem, tum etiam iucunda est. Gravis fit ordis
tios pro uerbis proprijs, cr usitatis, facta
inusitata asumpsicrit. proptereaq; etiam erit adamirabilis. quae uero admirabιlia sunt, inueniunis tur quoque iucunda. Probabilis autem, si non sit nimis comptu, nec in morem poetarum adbiis beatitur uerba inusit..tu, cr fucta;fed cum reabG ipsis uideantur Iuta. atque sententiae bomianum opιnionibus aptae sint. Ampla autem, quo aut uerbum in plura uerba deducit, aut uerba ad unum uerbum reuocat:σ quae, quod unum numero est, multitudinis nomine appellat; er quarem eandem pluribus uerbis circunscribit. idq- faepe fit,cum non babemuε, quid ricamus, atque peresim de quo agimus negationem, infinite augemur orationem. Decorum autem suum retinebit oraistio ,si permotiones animi significabit, moratas fuerit, s singula ad rerum dignitatem apte,congruenters dicantur. ut si neque magna demisse, neque tenuia grauiter dici videbuntur, neque uerbo humili addatur ornatus . si interdum suo, ad opportuno loco unaquaque re utemur, interdum contra. atque tunc corrigemus id, nori metreis prehendemus. interdum non simul omnibuε, quae congruerent, si suo loco dicerentur, liremur. uerri
136쪽
PARTITI NE s. rarbi eausas uerba aspera erunt, non etiam vocem, uultum , gestum, caeteras afrenim, quae My ritati congruant. id autem facimus, cum quae lonia futit, aspera tamen uideri cupimus. cum ue
in ra lenire conamur, contra agimuS, nec
omni ex parte leniter dicimM. Decet uero issos uti ad nomen additis, ex alienis, Cr inusitatis σθs, quae sequentia congeruntur, qui animos conacitant, ex qui auditorem ad suam causam conuerterint. I. P. Unde autem leporem, ex festiuitatem babebit oratio s I. B. Si fulibuου, π faceti squasi condiatur. haec uero continentur ipsa translatione, quae quidem neque ita sit ab eo, quod vis
indicari, discrepara, ut difficile istic igatur: neisque ita aperta, ut auditor nihil discens nulla uois luptate asciatum nam uoluptate ascitur auaritor,quia putat se aliquid discere . iucundisima uero illae traflationes sunt, quae proportionem babent ad illa. quorum causa transferuntur. delerictant etiam iste, quae rem ita ante oculos ponunt, ut geri uideatur . er clan inanimata, ut animata inducuntur: ut in planitiem deuoluebatur lapis impudens. atque illa faceta, cir urbana sunt, in quibus fustitur auditoris expectatio, ac alia diis cuntur, quam ipse expectast: ut ibat pedes inaductus pernionibus . putabat enim calceis dici. item apophtheginatu, er eni&vata, er proue
137쪽
a RHETORICAE uerbia, quae idem praestant. item uerba, quibM propter mlitudinem uarie acruditur. item p ria paribus reddita, cr quae bis dicuntur: ut non
oportet hospite hospite semper se.atque quo bre
uius haec dixentur, eo celerius ; quo uero magis contrarie, eo magis docebimur. tandem festiuia tutem babent translationes ueritatem superantes: ut de eo, qui tumentibus maculis aspersam habeo
but faciem, quidam dixit, esse fiscinum moris
Menam. I. P. Sequitur,ut dicas deforma dicendi. I. B. Formam bli dicimus ipsam compositionem, cr quast structurum uerborum,quae numeris clauditur, Cr terminatur, non quidem more poetisco ,sed quae proxime accedat ad numerum. OEuero hic numerus ipse forma orationis modis ictiagata, atque ipse apte conclusa uerba. Cr quia herons grandior est, quam desideret soluta ordotio, iambus uero nimis e vulgari videtur esse se mone, Cr trocheus incitatior, o fallationi simialis, assumimus paean, qui est tertius, Cr medius inter hos . cum enim par sit bemus, duplex iambus, restat modus tertiuου, er medius inter hos sesquiplex, qui est paean. er qui in uersium non cadit. est autem paean duplex, aut enim a longa orituris aba, quam tres breues consequuntur , os utimur orationcm ordientes: aut a tribuέbrcuibus, er longa terminatur ; atque hunc nua
138쪽
PARTITIONE s. eis merum in extremo optime cadere censitnns. Ipissem uero tantinuationem victorμm ης 49 Ut D. . , sis. aut perennem, Cr continuatam sic , aut articμς ne contula, membrRs distinctam. continuata est,quae ex nua. fenustum constituitsinet ni res,de qua agitur ad finem peruenerit: est vero iniucμηda. Distinct4 D. ora lotam circunscriptione, er ambitu claudit, absiti ne distin- sits sententias. E st vero ambitus iunctio illa uer
borum, quae principium per se ipsum, er finem
habet . cuius ea It magnitudo, ut tota facile antismo comprehensatur. atque hic ambitus aut pluis ribns membris connectitur, aut simpliciter effieris' φtur. pluribuου membris,cam partes in ipsi distinis stinctae sunt iec ita continuatae, ut nimium produ . cantur,sed ut tota uerboru coplexio facile uno spiritu uoluatur. simpliciter,cum uno membro ambia tum claudimus. siue igitur circunscripte, siue membratim dicimus, nec circuitus,nec mebra aut breuiora, aut longiora, quam deccat, VP dcbchi. f., Sunt uero quaedam formς orationis, qμα per se se numer3 numerum eliciunt: ueluti crem quaedam ut distinis seria eferuntur,quaedam ut contraria coparantur. Distincta, ut saepe miratus sum, et eos , qri mero Distinaricatum indixerunt, er eos qui ludos g)mnicos inastituerunt.Contraria, cum unicuiqμς mcmhrq, μ i conuitia uni contrario contrarium additur: uel idem duobus adnectitur contrari s.lit utriis utiles fueruli
139쪽
Paria. similiter desinentia Q iet cui veteneri cauneum pro
ri4 RHETORICAE er ijs, qui remansierunt ,σ iis, qui ipsos secuti sunt. bis nanque plura, quam quae domi possederant, acqui erunt : illis, quae satis Ibi ad uiactum essent, domi reliquerunt. sunt item suapte natura numeros, paria paribus reddita quae sto militer oriuntur, quae stmiliter desinunt, aut cais dunt. I. P. Reliquum est igitur,ut dicas, quae β. paratim singulis generibus causarum propria
sunt. I. B. Vt aliud est scriptura, aliud concera tutiones iudiciorum, er deliberationum, ita genus orationis non iacm est. quod enim scriptura sectatur, diligentisime debet esse elaboratum quod uero ad concertationem dicendi comparais tum est, amone maxime nititur. Atque huius duo sunt genera, alterum ad mores, Cr omnem uitae consuetudinem accommodatum alterum quo concitantur animi. actores iam fabularum haec maxime persequuntur, er poetae bos in scriben is D intuentur, qui afectiones, er mores agendo exprimant. Si iam scriptores, er oratores inter Collatio se eonferas, illi quidem in forensibus certaminiis i DP Qxu auousti uidebuntur, borum autem quae com-
mode pronuntιata fuerint, clim in manibus habe.buntur, uulgaria apparebunt. cuivi rei causa , - . baec in acie congruunt. que vero. αagantur comparata sunt, cum actione sublata
opus suum non efficiunt, stolida, σ inania uia
140쪽
dentur. ut quae dissolate dicuntur,s ab e dein re initium sumunt, er talia. quae quidem etiam oratores assumunt, quod actioni accomismodata sint.In genere autem deliberati superis. uacanea est omnis diligentia. nam simile omηino geri. iuidetur umbris picturae. ut enim pictura procul ianiat. postia, ita Jectatur deliberativa oratio contra q*::ςr u rbiudicia dcurata esse debctit . nam iti hi6mb nu, aeeu, nimus est auditorum numeruε, Cr propius causa ratae. spectatur. quare non adumbrata; sied pura, ex iudicia M .fessa iudicia esse debent. in la*datiossibus res Laudatio. explicantur, er scribuntur ornatim. est enim nes orna ieius filis Iectio. I. P. Quoniam de bis, quibus sit uores.sdes, er de elocutione egisti, expone nunc ordianem partium orationis, qui quidem ex tribus rea tabus, quibus praecepta rhetorum contineri dixisti, ' ...i
fuit extrema. I. B. Sane quidem . nam,cum id Oostendero, munus promisi omne constaro. Parae nitus necessariae sunt duae,propositis , Cr fides. neae Partes necesse est enim causam ponere , er eum probare . ςςsilariae. si autem plures faciamuh erutit exorirum, pr ot, paepositio, fides er epilogus . narratio uero est ρα tes sint olius generis iudicialis . collatio item eorum, quα orionia a nobis, er ab aduersuri s fuerint demonstrata, est pars fidei. I. P. Perge igitur ordine bus parrites explicare. I. B. Faciam, Cy ab Exordio pria in Ε, o inum ordiar. quod quidem est orationis initia ., dio,o utat' M sit