Jacobi Le Mortii Fundamenta nov. antiqua theoriae medicae, ad naturae operas revocata. Superstructa fluido corporum exercitio ..

221쪽

stantur olea , salia, Spiritus , terrae , tincturae,& suntlia , plane alias a nativis viribus operationes exhibentia, in substantia , in solutione , in mixtione , ante , in & post motus concessos. Haec insuper Galenicae praeearationes demo strant , dum recentia a vetustis discrepant, s lida a fluidis , cruda a coctis, simplicia a Cominpositis. Quamvis circa quantitatis qualitatis

externae a Memones , Vix aliquid occurrat tensus nostros assiciens , tamen in usum medicum tracta tantopere Variant, ut fidem pene eludant . Eadem ratione . humores nostri varietate admirabili gaudent , ex illis , mixtione nempe &motu , mechanicis instrumentis , M crocoimum& Microcosmum nostrum continuo assicient ia

Si quis autem hic haerere videatur , nescius

quomodo illa intcr se conferre, circulationem nempe uniuersalem fluidorum in nostro corpore, cum retentione quarundam thecialium molium

figurarum, singulis in fluidis existentium. Ille expendat, hasce partes solidas, ab aestu valido sanguinis esse aliquo modo remotas , eique aggeres elle objectos, ex libris, valvulis, tortu sisque sinubus canalium & paroxum, unde maximum confusionis periculum praecavetur . Dein ubi pressiones succedunt violentiores, contractio horum vasorum, angustationem haud parvam illis communieat i appropriatam exelusioni pler rumque violentiarum, unde injuriae arcentur. His adde proprios vorticosos vel circulatas motus, singularum fluidarum p rticularum, reni tentiam validam. ingressui externarum alluentium prOIerentes, unde arcentur a communicatione nimia

222쪽

nimia, vel aequali omnium fluidorum. Praecedentibus etiam iungi miIunt , majores minoresque concordantiae earundem solidarum texturarum , fluidos humores continentium, quae non semper nec ubique miscelas admittunt, ted a se invicem lecedunt, mutuis particulis intactis, ut& por Ium inconvenientiae, ob molem di dependentiam magnam in hisce aut aliis humoribus. .Circulatio etenim non adeo exacta observatur , ut illa abiblutam ac uniformem commixtionem & m tum omnium liquidorum involveret, neutiquam, nam ex prauertim observabilis in sanguine , tanquam Microcosmi Oceano , lentius autem &plane diverso modo in limpha aliisque humoribus nostri corporis, procedit ille motus propuIsivus, ut tandem nutrititioni inservienti. , fixas acquirant ac stahites pro temporeiedes . Eadem occurrunt in Aere, Aquis terra int

riori , plantis & reliquis corporibus , fluiditate veloci instructis. Plurima in Chymicis sese produnt experimentis , ubi fluida se mutuo non ponetrant, sed immota super se invicem permanent, ubi etiam diversitates fluidorum notabiles 1 esse onerunt, in suis actionibus notabiliter discriminatae, ut passim in illa arte obvium . Uarietas humorum insignis in toto corpore ,

non solum sese extendit ad jam inter se sensi biliter diicrepantes liquores, puta biliosos , sanguianeos , limphaticos, sed & inter bilem & bilem,

sanguinem & sanguinem, quam maximὸ vero inter limpham & limphas varias . Haec discrepantia , motibus atque reactionibus omnibus amiam praebet eximiam, imo inde petendae veniunt Oeconomiae nostrae leges .

223쪽

Sanguinem in sua massa consideratum , inter se mutuo plane convenientes non obtinere par tes , nemo inficias ibit , quicunque ejus levemana lusin tentaverit. Verum hune saepius toto coelo disterre non ita cognitum est , ideoque huius disserentiae modos prosequi , per sequentia , unusquisque poterit sedulus naturae Minuster . Quaecunque motu violentiori aut tardiori circumvecta , mutua pressione se fricando atterendoque superficierum alterationem magnam , inferunt , ea hac ratione ordines & shperficierum contextus mutant. Haec autem in sanguinis cursu , semper observantur , ubi nunc veloci invenis ac arteriis Cordi proximis , ut thorace 3 nunc vulgari , in locis magis dissitis , ut abd mine capite, nunc languido, in remotissimis artubus Brachiorum & Crurum .motu procedere ejus partes Observantur. Hinc ejus sanguinis non in omnibus una faeies , sed ejusdem raritas, I vitas, densitas, gravitas , aliaque attributa non minimi ponderis in suis operationibus mechanicis , multum discrepare solent . Haec ex ipsis morbis , diversas partes occupantibus, in qui bus sanguinea misceta 1 uas tenet vices, hauriri possunt, ubi tenuitate spirituosa rutilante in hi-ice, oleos a gravi purpurea qualitate in aliis, ros nosa seu sulphurea crassa & livida in istis par tibus opus sesim exequitur . His jungi post uni innumera accidentia , hanc apparitionum 1c nam concomitantia, e quorum fonte haurienda postmodum medicamentorum effecta variantia , in hisce & aliis Morbis. Exinde rimandae Mo borum adventitiae reactiones , machinam ipsam

224쪽

Ius dispostio , vehementius exaestuantes suas protrudit exhalationes & procellas , reliquos h mores Viol to insultu ad nutum suum trahen tes . Ramoste enim , subtilioribus spiritibus tu gidulae serosis sanguinis partibus vires addunt',3t hac ratione limpham ulterius commovent , unde totum corpus concutitur. Illud patet in m

tibus intestinis, semper ob oleagineam miscelam fortioribus , in corporibus quisusvis 3 qui ene vantur in iisdem per debilis seri admixtionem , languidum tendentes in motum 3 istie motus malignis ii, structus corpusculis , venenosam a quirit indolem, constanter in sua figura re motu procedentem , ut in solutionibus continui , gangrena vel sphacelo observare est, plerumqui sese in talibus Morbis manifestante . Haec & similia perpctuo occurrunt , in morbosis partibus variis calida , frigida , maligna symptomata edentibus , prout nempe illorum locorum nat rate vel sanum fuerit antehac ministerium t se etiam in la mone actionis debitae, figuram ac m lem particularum non letum haec loca adaugent in copia , sed simul etiam ad salinum motum &penetrationem majorem disponunt, unde num

ri , ponderis , & mensurae atqui librium sublatum cernitur in illis elaboratis fluidis, vitiata in pam

te solida hospitantibus . Sanguini praeter rubram oleagineam tincturam nullas ulteri es, nec extraordinarias inesse paraticulas censemus, nisi easdem , quas in aliis hE- moribus observamus, cum levi saltem discrepan

tia .

Fermentatio in Sanguine nulla, multo minus ulla effervescentia in Cordo . Aptitudo seri im

225쪽

tandi , requirit specialem dispositionem figurae

corporeae, ut eum possit subire motum . Haec ,

in aliquibus alimentis Ventriculo ingestis , adest , ideoque speciem levissimae fermentationis

ibidem subeunt rarefacta corpora , verum hac prosequi nequeunt, ob admixta ea quae omnem eludunt larmentationem, puta carneS, OVx, si Va, &c. unde ab exclusa seri copia, larmentativo motui continuando tantopeia necetiaria ,

intermediam recipiunt actionem inter sermentationem, emervescentiam &putrefactionem, quod pateti ex calore, flatibus, halitibus, odore, secretione & reliquis inde oriundis essectis . tui- hiis omnibus , coneussio & conquassatio solid

fluidorum , extremam imponunt manum , ut intimius affoetentur,& segregentur corpustula , inde exprimenda. Fermentationis fines , hic nunquam nec in ullis nostri corporis partibus cetanuntur . nam Spiritus ardentes nulli, acida perfectiora nullibi reperiuntur in statu iano . Fe mentantium & in fermentationem pronorum abutus, it Iud optime evincunt, ubi torporis nostri oeconomiam maligno modo turbant & ex sitant. per violentos secessus. Esterveseentia in corde eodem jure ableganda venit, ad fungosae cerebri commenta. Haec enim, nimis ad rapidos ac spumosos motus cogens corpori, violentas potius ageret corporum strages , quam vegetationi placide . in serviret, ut pates in ejusdem essectis, in praecipitatione , coagulatione , s olutione vehementi, concussione horrida partium, reliquisque phaenomenis inde hauriem dis , nunquam in humorum motu naturali conis

spicuis . Adde. cffervestentiae originem iusseed

226쪽

pendere, a concursu violento acidorum sese vi insinuantium in poros mere terrestrium & alcatinorum corporum , hic nusquam ita apparemtium . Exinde concludimus, motus hosce exula re a nostra Oeconomia , suis naturalibus motus

legibus utente , nisi quis malit etiam levissima principia motuum intestinorum, pro integris illis ac prefectis obtrudere , quod absurdum vel

ret, vel omnem motuum confusionem 1ecum traheret .

Lumpha, est aqua vegetativa nostri corporis, functionibus praecipuis inseruiens . Haec partim ex Sanguine, vel potius serosa ejus parte , partim ex ventxiculi alimentis fluidioribus ianucaginosis lympha iam imbutis , emanat . Serum 1anguinis existit lympha crudior , & proprie veri hiculum est partium crassiorum chylosarum sanguinis, facillime una cum rubentibus ab Aeris refrigerio post venassectionem coagulantium . Convenit enim cum Iympha , balsamica sita figura , congelante super ignem, ad modum albu- minis ovi, a quo tamen in aliis disteri expertia mentis, puta in affusione Sp. vini recti fieati olei tartari per deliquium, S c. quae coagulum inierunt albumini ovi non sero sanguini . Crudior

est reliqua lympha ob minorem fluiditatem &spiritualitatem , forsan conceptam a Chylosis crassioribus alimenti particulis , stepius sese illic

exonerantibus, ubi ad sanguinis laticem pertingunt, antequam nempe motu sussicierui attenuatae fuerint particulae Iacti similes . Ipsa alimenta praebent lympham , mediante salivae intermixtione & humoris gastrici dicti, ex glandulis stillantis in ventriculum . Haec enim - Μ Α e

227쪽

expressa , per motum & compressionem ventriculi, in quantum non admodum baliamica-le 1a , prillinas recipiunt in viribus auctas figuras, a partieulis oleosis & enucaginosia alibilium intermixtis . Histe accedunt potus dulcioris partes farinaceae , facillime cum suis spirituosis liquidis sese iucco alibili intermiscentes . tandem in lacteam seu chy losam lympham concrescentes .

Partes autem quam maxime oleosae , per calidum motum exaltatae , primo flavae. postmodum

separatione fluidi illius intrinseci magis aquei

subrae evadunt, sanguinem constituentes, Utraeis

que vero h lympliae, nondum ad periectionem evecta sese of serunt , sed tantum ad modum Aquae pluvialis , quibusvis miscelis & mechaniis

cis structuris, recipiendis aptae natae existunt, atramen irriationis omnis prima instrumenta cxistunt , unde reliquae modificationes aquarum re 1 ultare videntyr . Quemadmodum igitur aquae semper necelsariae in motibus propulsi vis & in testinis corporum , sic etiam hae lymphae appro priata constituunt vehlaula, crasΙioribus corpusculis in actum deducendis, imo iapissime iisdem

dirigendis ad diversas tendentias . Lympha in duas potissimum dividitur species.subtiliorem nempe & magis crassam . Subtilior duplex est, primo quae in nervis elaboratur, ac in cerebro ad ultimam perfectionis notam dedi citur ἔ ωcundo , quae ex ipso motu propulsivo&intestino , per meram trictionem & attritionem humorum & alimentorum , in halitus Vapor 1Os reiolvitur , partimque venti formem init figmram . Hain ubique , sed praesertim in Ventriculo& Pulmonibus seu Cordis motu elabo a tur , pom: quam

228쪽

qaam motus 'alidiores inire coacta alimenta cratisa , ac chytus sanguini per venas infundendus , plurimos dimittere halitus conliievit , rorid

evaporatione corpus totum pervolitantes . EO dem modo ut in omnibus contingcre iolet moti

bus , Aeris beneficio & mutua presIione peractis innumera effluvia protrudentibus , quibus

vicina ciccupamur loca.

Exinde duo prodeunt commoda, oee nomiam nostram vald ere sustentantia i ad leges suarum naturalium fun tionum exacte praeservandaS Primo, ut Vasa, ab omni parte distensa, humida & mollia scrventur, rore illo ventisormi , tanquam aura blanda undique cincta . Secundo, ut Aeris ingressus non absque illa misceta modi ficante procedat , sed ejus injuriae arceantur, veluti proprium aerem spirante nostro corpore . Haec quantae sint neccssitatis, reperiunt uti quibus defectus illius humidi tenuis adest , ob alimentorum penuriam, in oscitatione famelica, bulgis de Oeenisboue unde quasi suffocantur animique deliquiis atrocissimis subjiciuntur. ut & ii, quibus pulmones laborant , perpetuo in tussim proclives, si aere liberiori afficiantur, jusdem autem immunes , ubi aerem propriis e halationibus in angustias coactis repletum inspirant, incago enim volatilis, impedit ne partes nimium salinae aeris inficiant vasorum fibras &tunicas , extremaque nervorum oscilla , ut laepiuscule mediante rore eontingit, pesti ieram vel quamcumque contagiosam aeris modificationem, tollente ; ut & in mollibus Zephyris acredinem aeris mitigantibus , prout etiam in medicam emtorum halitibus, oleis, spisitibus, salibus voα-

229쪽

idibus, corpus nostrum solo odore suo res itilantibus. Sunt haec vera moderamina acrium &igneorum effectuum, quamdiu molles diffunduntaqueas exhalationes , flexibilitatem & porositatem partium solidarum, quantum possibile cor servantes, alias enim oleum igni addunt, id est malum s ensibiliter augent in Morbis acutis , prout pol ea in practicis' observationibus ult

rius liquebit.

Quae in nervis perficitur, si ab nomine Spirituum animalium 1eie Medicis praebet , nomine effectis egregiis celebris , vix autem in sua idea penitus perspecta latitat. Igneam ac lucidam ιymphae partem hic produci, veros millimum est,

quoniam ejus actiones radiorum solarium ad in sta r veloci ssimae exi stunt , ac mere igneae evadunt , ubi rapidiori cursu concitata, inflamma tiones profert, sensuumque violentas exacerbationes incitat. Verissime igitur , spirituosissima lymphae nomen possidet, ob exaltationem spiri- tuosioris ac tenuioris lymphae imperi Animae immediate subjiciendae . Ejus intuper functiones vividae , imperantes toti corpori qua fluido qua solido cernuntur , ut absque illius nutu , ni nil

producatur in motu de sensu naturalibus , nec circa ipsam vegetationem , nec circa debitas cogitationum modificationes .

Idem igitur in nostra machina , hoc velox suidum, Naturam spirituosissimi sulphurei corporis amiulans non nisi in vivis, per eximia pha nomena conspicuum , peragit, quod globuli AEtherei luminis , in aere & toto hoc mundano spatio per excellentiam agere obseruantur , sina penetratione, Iuce , de calore.

230쪽

Assimilatur etiam spiritibus tenuissimae textura iubacidis volatilibus sulphureis, Clivmica a te prolectis , texturam integram diutissime in

corporibus conservantibus . eorundemque fluidi talem egregiam promoventibus , hisce enim privata corpora languescunt ad corruptelam pro

na is

Floridus ergo in suis omnibus circumstantiis nostrae oeconomiae status , seu perfecta sanitas, ab hisee dcpendet particulis bene constitutis , quoniam in reliquis ad umbilicum deducendis humoribus, earum auxilio opus est, prout in vegctatione , accessii luminis solaris & particularum salinarum , quaevis corpora apicem suae figurae aemolis acquirunt . His patent in obstructione , flaccescentia de sub sidcntia Nervorum , ruinam senilis & motus , a negata spiritualis illius humoris influentia , iccum trahentia, ut& in nimio ejus deiectu , aut aquositate seu lymphae vap scentia , ubi vividae requisitae irradiatio

nes , pro maxima parte abolentur aut reta dantur, inter nebulas & aquas crassiores, totum corpus occupantes . Contrario autem modo sese

res habent, in nimio eorundem motu progressivo , ad unam nempe partem violentius Spiritus hi defleotentes , arietatione sua. insigni , sensum ac motum augent, cum inflammatione acri . Eodem modo , prout Syrii solent aestus , ex radiis solaribus producti igneos motus inferenteSillis locis , quibus nimis diu insistunt , defi-eiente humido illa corpuscula temperante. Eadem est ratio effectuum sensibilium , ex actiorum i linorum ac oleosorum abusu procedentium , tam in Alimentis, quam Medicamenti Sa