Jacobi Le Mortii Fundamenta nov. antiqua theoriae medicae, ad naturae operas revocata. Superstructa fluido corporum exercitio ..

291쪽

enim alii ex eorum miscet a & coordinatione varia resultant. Hoc patet in arte pictoria & tinctoria , ubi diversimode colorati junguntur pubveres, unum in colorem posthac veluti colli- quantes. Insuper ex varia reactione partium, se mutuo alterantium in iliis superfici ecularum te xturis, si tu , Ordine, nexuque vario di i ponendis, mutationes emergunt mirificae colorum , graviter a Medico procequendorum, nec tam leviter

rejiciendorum . prout a Philosophis generalioribus assuetis fieri solet. Albedo itaque, tanquam species Morbi frigidi retardatique numorum motus consideratur, a nimia coagulatione mucagi.nis, serique expressione subsequente procedentis. Cui , paelioris omne genus subjungitur, utpote abhi ice duobus effectis postmodum variegandis dependens , coagulo nempe casEoso & serota lino. aqueo. Havedo, est intermedia species Morbi , nunc ad rubedinem , ubi pratualent acria , olemia, salina spirituosa, vergentia in Morbis calidis ; nunc ad obscurum, ubi muriatica, acida , terrestria crassas, praedominantur , tendentia in Morbis frigidis . Huic adjunguntur rubedinis omnes species, in Morbis calidis rutilanti reficietione insignes , in Morbis frigidis ingratiores minusque reflectentes , sed obscuriori modo ain parentes. Nigredo est Mortis species, in antehac albis partibus apparens, ubi ipsa corporum lac

ra textura, multi S magnisque poris excavata, amateria corrodente maligna, corpora eorumqu*partes integrantes, observantur; a Lividitate a parente incipit hic color , desinitque in nigro , unde omnes species caerulei ac lividi ad hunc reis ferri debent. Ipse etiam viror, viruleptae acredi'

292쪽

nis signum, a camilco & flavo productuε , in termedias participare videtur vires , ab flavo acri & livido putrido deliimptas , unde ejus ma lignitas prodit . Somnolentia , est esseetiim retardationis functionum . In hanc, proclives ut plurimum sunt AEgri , Morbo frigido detenti. Nervorum flacciditas , I imphae ferositas , minor spirituum imradiatio , desectus salium subtilium , autores sunt husus somnolentiae . Vix enim succedunt motus propulsi vi , nec cerebrum sufficientcr cxpanditur, ut sufficiat vigiliis , alacritatique corinporis succumbentis in suis actionibus. Contrarium

diu tem videtur contingere ex opto, aliisque an dunis assumptis , quietem non somnum inducentibus . In tali quippe casu , corpus calet , multum transpirat , vigiles lecure quiescunt . Hie

autem altum dormiunt, frigidiores actu existunt, nec post somnos sufficienter vigilant , magis ac magis tardi in omnibus' suis functionibus redditi. Accrescunt enim ierosi & crasIi humores , me

Aiante morboso somno cerebrum ossulcante, ner

vos debilitante, de vasa replente crassioribus coagulis. Melancholia , cst delirium meticulosum , ex frigidis humoribus natum. Delitia audacia & fu ribunda ab inflammatione oriri indigavimus , quam ab acrium infir & progressu per anguinniora vasa produci demonstravimus; haec autem a fuliginosa, crassa, lividaque exhalatione sublimia cerebri loca petente, enasci credimus, Co puscula enim exhalantia , ideam suae figurae Mactionis pertinacius retinentia, ibidem diutius cerebrum obsident, esusque iunctiones cogitati-

293쪽

vas retardant, attentius scrupulosiusque res ipsas rimandas offerunt, ac in eodem statu quali figunt ideas cogitationnm lentarum . Monstrosae

ubi imagines, ad senibrium, conarion , aliaque illis ideis recipiendis destinata loca, deferuntur miris modis ibidem haerent , sensus inquietant,

cogitationes percellunt , timorem incutiunt , omnesque corporis habitus alterant . Pro figura effluviorum , icrras tuliginosas , ut ita loquar , vehentium , salia acid austera , vel ad aeredinem vergentia , secum portantium , ex diuersis

corporis partibus prodeuntium , diversificantur

melancholiae .

Melancholiae causa , ex abdominis locis procedere probabile est . Lienem , antiquiorcs statuere sedem illius mali, verum an illud viscus solum , hanc possideat facultatem, plurimi d bitarunt imo rejecerunt , utrique forsan eadem levitate & conjectura . Absque dubio , locus proprius angustis non ita circumscribitur cancel- Iis, saltem hucusque notis, ex quo scatuliginem sitam haurit tristitia menti .a corpore illata . A domen autem , productor plurimae salinae lim-phae , facillime ad acidum austerum vergentis ,

in Morbis frigidis , non absque ratione statui posset fons illius eflecti tristis . Illud confirmare

videntur cjus mollia vasa, eorumque reactiones manifestae in humoribus contentis , graves ad alterationes properantibus . Ventriculus enim , Lien , Pancreas , Mesenterium , Renes , Int stina , quibus non parere cogunt mutationibus

assumpta liquida & solida ingesta λ Effluvia inde rei ultantia , morboso in statu , quos non motus , borborigmos , murmura sonora, flatus,

294쪽

MORBORUM. 2I I

ructus, distensiones moIestas, fastidia, reliqua

que extraordinario modo nos assicientia profcrunt , caput ipsum petentia λ Mens enim impotens tui ratiocini j facta , per serosa , austera , ncbulosa crasIa fumigia , reperiens corpus torpidum , ob nervos nebulis illis obses s , flaccidos Ee enerves redditos, sibi suaeque Oeconomiae corporeae metuit, ne destituta auxiliis suffcientibus, ab onmi parte miseriis hujus vitae aerumnosae subjiciatur , unde timor . Haec ab nebulosis a dominis halitibus , perverse figuratas terrae m les vehentibus, posse & debere contingere, con. firmant Aeris con thi tutiones variae, nostras furictiones & cogitationes percolientcs . Sic tempore sereno , alacriores , nebuloso segniores fimus , Vere & .aestate promptiores ad omnia , Hieme& Autumno praesertim pluvioso & nebuloso tam diores existimus . Sic regiones calidae & temperatae , si defaecatiorem uchant aerem , penetra

tissima producunt ingenia , hilaritati , audaciae temerariae Se superbiae degita 3 regiones frigidae crasso Aere donatae stupidiora proferunt cerebra, melancholiae , tarditati &. humilitati magis subiecta . Haee autem effecta , infinitis modis alterari queunt per studia , experientias mundanas , consuetudines vitae , ed Mationes , corporum i brum consti tutiones , Aeris ipsius innumeras miscelas halituosas , homines incolas ai-ficientes , in Spirituum animalium directione , aeque ac in vegetatione plantarum . stirpium , arborum . Concludo igitur , Melancholiam produci ex nebulosis abdominis , crassioris limphae cloacam in tali casu repraesentantis , halitibus. frigidiori flatulento modo nervos & cerebrum obsi-

295쪽

obsidentibus & humectantibus , ad extinctionem

magnam utque igneae irradiationis nostrae animae Procedentibus. Eodem modo, ut omnia tristi ra & flaccidiora evadunt , per frigora , Ventos septentrionales , & nebulas nimias , ut Si per pluvias diu continuantes. Rejiciendus ergo me-Iancholicus succus , antiquorumque atra bilaris humor, nullibi enim talis apparet, nisi in Mo bis oriundis ex acid austero limphas tardas . ventos crassos, nebulas densas essiciente, eo te pore ubi internus noster Aer antehac descriptus,

inoleculis illis inquinatur & quass ab omni pa

te repleetur , ita ut nulli bi vivide permeare possint radii spirituales . Hoc confirmare videntur cadavera dissecta , in iis namque visitur extra-vasatum in magna copia serum , thoracem S

abdomen opplens , postquam cachectici, scorbutici & melancholici mortem obiere . Inclinatio ad pallorem , maculasque lividas , leucophlegmatiam , flatu lentiam horum , itidem evi

cunt .

Flatus, sunt resolutiones seri stigidi crassiores,

per motum intestinum suscitati. Ventorum origines, ab aquis prosilire, in mundo patet , ubi per ea lorem εe motum intestinum, quae absolute pro ventorum generatione requiri statuunt omnes observationes, rarefacta humida, tam in cryptis subterraneis, quam in Aere ipso, Ventiformes in expansiones coguntur . Hi qua maxime in soptentrionalibus locis , littoribus maritiamis cinctis , vigent , violento impetu tapius Aerem de terram quatientes I ut & in Hudr phvlaciis S: Ρvrophylaciis terrae interioris , aerrae-motus horri dos inferentibus, per ventorumi inter

296쪽

Internorum ereationem & nimiam retentionem

in illis angustiis, undiquaque premendis & concutiendis . Ideoque non mirum, si refrigerium limphae nimis serosae laeta, ab reactione intestina non ce1. 1antis in statu Morbolo, sed potius ad eandem evectae per fluorem salinum& terrae cra1sitiem , hasce inducat flatu lentias ψ saepe abdomen validius di-nendentibus ad intumescentiam duram usque , cum gravativo dolore . Flatuum eadem est disserentia , ut ventorum in macrocosmo. Ventos demonstravimus , non . simplices sed compositos procedere, de uno in alium locum procedentes. Conlpositio haec accrescit, per effluvia in Aere vario obvia. Acti

nes eorum, ex illa composita misceta resultantes, sese accomodare ad alia corpora quibus occurrunt . unde effectuum variegationes emergere, luculenter Natura ipsa evincit . Hinc ubique eodem talo incedens , corporum determinatus motus , tam inquam extra nostrum corpus etiam flatus , r mus , crepitus, pro diversitate locorum & r gionum internarum , sua operationum accidem

talium discrimina praebent . Aerei enim halitus, machinam nostram replentes , in sanitate aeque ac in Morbo , vitiosis contaminantur particulis, per vapores illos , suo modo figurata miasmata vehentes , Aerem illum impurum & contagiosum in partibus remotioribus efficientia. Partes scilidae, ni sce moleculis male figuratis instructae, . vellicatae & molestatae, multum detrimenti rec-piunt, ab iis crassis spiritibus , ut ita loquar , ad modum acidorum vel corrosivorum vel astrinis gentium agentibus . Angustatae insuper via , auctae s pecies effervescentiae, coagula hic illic tubulos

297쪽

bulos intercipientia, Aerem illum crassorem ad Ventositatem disponunt, per vasa majora se dita fundentem ad exitus suos obtinendos , sin Vero

in ramificationibus haereant , tumefaciunt Corinpus, tormina cient, convulsivos, tanquam tot terraemotus adducunt . Diversitas ventorum in. ternorum patefit, per odorem, & saporem , t liquaque accidentia corporea, ut in ructibus nidorosis, faetidis, acidis, insipidis , trigidis, e lidis , cum vel sine dolore procedentibus . Quae

Umnia, non merae aquae rarefactae, sed aquae salinae & terrestri variae debentur. Cur autem

Morbi frigidi , magis subiecti sint flatulentiae

quam calidi, ratio est minor diaph resis eorum corporum, gravior infarctus vasorum, molesque major partium ad reactionem lentam quidem ted continuatas properantium, unde copia accrescentiun vaporum Aeri intermixtorum, nebulosa Ronicia essecta edunt, quod in Morbis calidis ita fieri nequit, ob tenuitatem particularum , em via extra corpus festinantia , minoremque Pa tium cohaesonem facile di sipandam.

Morbi sedidi, in duas classes distincti , terrae

vel Ume praeclomimum agnoscunt . Terrestres particulae ubi imperant , ibi flatuum vehementia non tanta, nisi in principio operationis motabo te, ab aquae resolutione gravi, iis temporibus Praesente. Infarctus vero pertinaciores, cum sub sequente massarum repletarum duritie , prememti manui non cedente, ab istis terris condensa tis subsequuntur, cum sublatione motus progresin

sui . Aquei Morbi, mollitie sua conspieui , &pallore cutis insgnes, flatibus divexant corpus , in principio, medio & fine actionum perversa.

298쪽

rum . Fluor enim perstans , saliaque solutas admiscelas tendentias, in talibus corporibus perpetua murmura sonora essingunt, in flatus resol venda . Hoc patet in purgantium, humores nin nros ad insςstinas actiones exagitantium , eis citi flatulento , surium non raro deorsumque ventos elaborato expellente . Idem patet in fru- Stibus horariis , potu aqueo , refrigeratione subitanea corporis , corpus undique flatulentum reddentibus . Hi ventorum ortus & progressius , non minimam praebent melancholiae causam , postquam suis alis moleculas tristes in ventriculum , fastidio laborantem nauseabundo ; in cor, I ad palpitationem redactum s in gulam , ad suffocationem constringendam , in cerebrum , admeticulosa deliramenta transens , evexerint subique mini sterium turbantes . Exinde medicamentosae imo alimentosae miscelae , suas patiuntur tragaedias , vel actiones , a naturali operatione differentes , saepiuscule inverto modo prodeuntes ,

Ut languidae sunt actiones in Morbis frigidis.

sic minores sunt doloris perceptiones. Dolor exquisitus , a sale acri & penetranti volatili sulphure asperioribus eminentiis instructo , ut de ab nervorum tensione & inflammatione partium procedit. In his autem Morbis, omnia ex contrario succedunt, sal est fixius , muriaticum , acidum s nervi sunt flaccidi aqua oppleti nebulosa , irradiationes igneae extinctae pro magna parte apparent, unde sensationis munia debutiora existunt , & per consequens , doloris perceptio obtusa , distensiva & gravativa tantum sese praebet . Dolor , pro sua efficacia maxima, in

299쪽

in partibus vicinis observatur , pressis & angu statis ab onere incumbentium massarum Occ patarum . Hinc celer quamdiu adhuc perseverat motus in vicinis locis . . in angustas illas fauces arietat materia fluida , ibidemsue dolores parit acutiores, sinervacei generis fuerint. Ex sensus imminutione, fit tarditas & torpori arditas oritur , ex musculorum , tendinum &ligamentorum nimia serositate . Serositas , est species vappescentiae , ex defectu spirituum animalium ortae . Horum inopia , naicitur ex s.-lium tenulum , sine adjectivo , id est , mer rum punctorum divisorum , nondum copulam sensibilem obtinentium , fuga , aut inversione eorum ad majorem compos itionem & struet ram , adjectivum verbum Chymicum ipsis con ciliantem . Nervi hisce obsessi , musculorum motui reciproco subvenire cum nequeant, cellat eorum Vigor naturalis, adeoque retardantur ominnes facultates & funetiones nostrae machinae, debiliter radiis luminosis illustratae . Torpor , c gitationes , animique dicta pathemata , aeque ac ipsum corporis motum respicit . Lassitudines spontaneae , laetitiae inversiones aliquando sine causa externa , inopinatae 1 ubitaneae constrictiones & abolitiones temporariae motuum scnfibilium , ex halitibus illis , austeris , flatu lentis, eoagulantibus , suffocantibus prosilientes, hujussimi ordinis ac in hac Morborum classe essecta

consueta . Ex quibus languoreS Omnes rei ulcitantrir , quoad vasa & vires I vasa enim destituuntur sua operandi energeia , Vires in animi

deliquiis Sr passionibus hypochondriacis dictis ,

debilitatae prorsus coni piciuntur . . , .

300쪽

Passo hypochondriaca , est torporis maximi hroductum. Passio baec , frequens in aegris frigido Iorbo detentis praecipue melancholicis existit, ob frequentes ex abdomine halitus austeriores di malignos, gulam veluti strangulantes . Dicitur hysterica in mulieribus, quamvis forsan Uterus ipse innocens sit , glandulis abdominis , in hac

scena potiores partes tenentibus, quod cuincunt eadem in Viris symptomata . Ex abdominis locis, haec vitia prodire, probant murmura plurima , plerumque circa has partes sese manifestantia , cum vertigine quadam in capite 8r naiisea in ventriculo. Cachexiae etiam autor summus exi- sit haec passio, utpote qua mediante humorum progressivus motus maximopere stas penditur,exaltationesque Spirituum impediuntur,ne ad sussiciem tem independentiam liquores nostri pertingant . Cachexia, est limosa vappeicentia limphae scrixotae. Hoc patet, ex maculis flaVis, lividis, pallidis, obscure rubris , cutim externam deisdanistibus . Producitur partim ex iuga , partim ex praecipitatione . Fugati spiritus , liquores des rendo, eos turbatos relinquunt , cachecticorum colores aemulantes . Praecipitatio , terrae irregulares superficies nectendo , quosvis procreat in gratos colores cachexiae similes . In mulieribus. aicitur chlorosis & pallor virgineus . Cum eo conveniunt leucophlegmatia, schirrus, Icterus , Scorbutus fixior , gradu levi solummodo discrepantibus , absque dubio ob constitutioncm inoliquibus disterentem, in materia peccante & regione obsessa . Catharri , sunt muriae limphaticae sensibiles reactiones , circa collectiones vasorum limpii