Nova methodus medendi ... lectionibus publicis explicata, et recens suis locis capitibus distincta / [Girolamo Capivaccio]

211쪽

equitur essentiam vehementioris indicantis, queniadmodum dictu sui etiam de morbo, vi in huius explicatione non sit tempus con- terendum : Propter iuniores notate Gai. q. M. 6. ubi loquitur de picatione, te med quae Nonficiun 'ir ex pice allerere neque assiduδ, neque sepe utendum elle picatione, de hyeme his in die,in aestate semel Hic locus ita est in-etelligendus, e Galenus proponat Q rando a-

sendum, ratione medicamenti ex pice medi- camelum autem ex pice est materia remedij

lii licati a parte in ida,unde dum adest prae sitiati indicantis, iam adest frigiditas partis, laetuti picatione, nisi aliquod prohibeata: Quid est quod prohibolo est sanguis a parte

attracicus per picationem, qui sanguis aestatis tempor e calidio promptius ligeritur, dissipatu et merito picatione uti licet tempor aestatis emel tantum, hyeme autem bis, Propterea 'tiod sanguis attractus non ita diu spatur in hyeme, non ita digeritur, non ita habet vim digerendi in hyeme, sicut in aestate . . v I

V vero ad Vbi agendum indicatur subsisteti materiae, si luidem id quod

magit, agit per contrarium, d ideo Mecessarium est, ut materia remedi accedat, deducatur, ad materiam morbificam, verbitraria, si materia morbifica in ventriculo habet subsistentiam exhibemus medicamelum apem

212쪽

per os, de hoc est manifestum. Sed propter ij. niores licet proponere Galerii authoritatem ex cuius intellectione no Empirice, sed DomZ.M. Tl matice patet ulceruia curatio . Inquit Gal. 3.M.vit. Si ulcus habet ciuitatem profundana, de cauitas sit in parte inferiori, ut sanies delibneatur, inquit Galenus,vel toni cauita sci denda,vel incidere oportet in fundo tantum,

haec sunt verba Galem, S quia aliquis potuissset quaerere a Galeno, qua ratione cognosciamus an tota cauitas sit incideda, an in fundo tanti ima Galenus respondet, hoc docere vlc ris magnitudinem,uloci naturam,ut ait G

lenus, si ulcus sit magnum talocus pericul sam sectionem faciat, expedit in fundo tantia aperire, si contra, hoc est si ulcua non sit in gnum, sed potius partiti, locus periculosam

sectionem non faciat, tota cauitas scindenda.Haec sunt Galeni uerba infelix chirurgus,uel barbitonsor, quandoq; lene secabit totam cauitatem,quandoci fundum tantum, sed costi, sortuna, sine ratione, ita intelligatis Gai num Galenus hoc loco proponit Vbi agendum causa materiae remedia, hoc est, causa ferri scindentis, ut patet an cutis sit scindet da,uel in fundo,uel secundum totam cauita tem hoc est Galeni institutum eo in loco Cajgitur proponat Vbi agendum ratione materiae, ratione ferri, ut incidit cutim necessaria ut quemadmodum cutis habet ratione indicantis

213쪽

Hlam mi pluaccei istes indicanus Q iid agenduna, ita subsistentia cu

tis indicet Ubi agendum, cutis stibsistentia iii ulcere proposito est secundum totam cauitatem Sc ob id esset scindenda tota cauitas cutis, nisi adesset prohibens, quia hoc est perpe-issi tuae ueritatis,ut non modo sit opus indicante, sed etiam permittent . Quid est illud quod Prohibet, est uirtus quae non potest sustinerem cisionem totius cauitatis,quo sit, ut si ulcussi partium,locus affectus non siit in causa periculosa sectionis, hoc est locus affectus non est Praeditus exquisito sensu neruis magnis, ac sis Malis, tu ulcus paruum, d talis locus affectus sint signa uirtutis permittentis incisionem totius cauitatis, si autem cotra ulcus sit magnu, vel locus incide lusit affectus neruis, uel magnis uasissest in causa periculosae sectionis,&. ob id ulcus magnum, Glocus propositus sunt signa uirtutis prohibentis, non sunt prohibentia,sed sunt signa uirtutis prohibentis praetcrea Galenus ad eandem ueritatem respiciens' M. 3. dicit Reuulsionem moliendam in iis, 'quae supra deorsum, in ijs, quae insta sursum, quia scilicet respicit ad subsistentia, ut sequitur essentiam,quae essentia est motus impetus secundum partem, uel supernam, uel in rna, ne dextram, uel sinistram, uel internam, cloternam, quomodocunque, unde etiam addebat Is.M. a. ququena sit secanda ex par eo S. I. laborante indicatur. Intelligatis partem a

214쪽

borantem no indicare ubi agendum, sed esses gnitia subsistentia sanguinis, ut uerbi gratia si iecur asticiatur basilica secanda, quia ita indicat sub lis entia,cuius sigillim est eouxa sectum, lanc sat esse deberent, quo ad materiam morbificam indicantem de Quid aget

P Ropter iuniores libet proponere unicam dubitationem,quq respicit quando age- S dum , inquit Gal. s. s. s. Cum enatibus sanguinis erumpit, ubi paululum detraxeris sanguinis, mox unam horam intermittens rursus detrahes,quare Galenus in Reuulsione uenae

sectioneis repetit eadem die no diuersis die bus . Idem Galenus libro curativo per uenae sectionem capite ai dicit, in uente isectione, ubi institutum est evacuare, eadem die rei' tenda est uena sectio, in Reuulsione autem diuersis diebus quare Galenus sibimet aduersatur, de dubitatio no est negligenda, maxime resert scire , quado repetenda est uenae sectio, in eadem die an diuersis diebus. Soluti autores. Icendum sanguinem indicantem curri in praesentia accipi possit,ut peccat,uel copia uel impetu, quomodocunque peccet, utrunque peccatum bifariam accipi posse, al- tero modo,ut honio editur actu , reliquo uero, ut potestate . Si capiatur primo modo, ut homo

215쪽

Hieronymi Cat Occci homo acti haeditur, siue peccatum sit in quanto,ut Indicatis sit acuandi,ininuendi, siue in motu,ut indicatio sit reuellendi,expedit eade die non diuersis uenae se stionem repetere, de hoc modo loquitur Gal. s.M. s. ibi namq; uer i. .et ba tacit de sanguinis,lotu, ut cuius homo ducti l ditur, homo patitur immoderatum sanguinis fluxum, quare in praxi observetis, sue intentio situ acuandi siue reuellendi, ut eadedie repetatur uenae sectio, ratio est, quia ubi sanguis actu laedit presentiam habet, qua se quitur essentiam admodum uehementem, sit autem alia ex parte sanguis non aes ti dat, sed possit idere,vel copia peccat uel impetu: si copia eadem die, si impetu diuersis diebus: de propterea in Vacuatione eadem die in Reuulsione diuersis diebus Ratio est, tum quia Ratio copia magis potest, de praeterea, ut peccatum

secundunt quantitatem uires melius perserui repetitam uacuationem cadem die, Ac secundum hanc rationem locutus est Gal. libro illo curativo per uenam sectam cap. a I. Nam expresse proponit sanguinis peccatum non ut actu dii, sed ut potest edere. Haec de causa

Dicendum igitur de Symplomate 3 de

more primum declarare oportet, quomodo cocurrat ad Quid agendum Secundo ad sum adiectam administrationcm .

216쪽

ro Eua Methodo Medendi et P quid agendum, Gal. 2.M. I a.dicit

symptoma primam,idest,per se,per sua essentiam non indicare, si symptoma non indicat per suam essentia,ergo non indicat,quia quid agendum a sola essentia indicatur. Addebat

mutare,idest no prohibere symptonia igitur nec indicat, nec prohibet Addebat autem loco citato Galenus symptoma ex accidenti alia quando mutare curationem, ut significaret Galenus symptoma, quandoq; ex accidenti curationem immutat, hoc est,prohibet,etianx necessario indicat, quia id quod prohibet necessario etiam potest indicare. Sed quomodo indicat ex accidetin inquit Galenus,ut habet rationem causae, quare necessario colligendii, symptoma esse indicans praeseruatorium, hoc enim ueris sinu est, nullium dari indicans priter curatorium, praes eruatorium, ruit C. Symploma igitur ex accidenti, hoc est,ut habet rationem causae est indicans, d ob id

praeseruatoriunia.

Caeterum cum Symplomata sint triplicia, siquidem symptoma, uel actio,vel exiens,uel qualitas Symploma cum Galeno loco citato,bquod habet ratione Indicantis est actio laesa,

est excretum mutatum, nequaquam qualitas mutata, S reddens rationem Galenus,inquit qualitatem mutatam non indicare,propterea

quod cum affectu unde nascitur, una celsa , .

217쪽

Hieronymi pinacce et oi qui Galeni dicta naihi satis intellectu distici

lia esse uidentur. Dissicultas autem inde oritur,quia actio leta est in fieri,qualitas inuinutata, uerbi gratia, calor in chericia est in facto esse, si ergo actio est in fieri, Cc qualitas in facto esse, quomodo actio indicat, qualitas non indicat, quia cessat una cum mIrbo,cuna affectu, hoc falsum esse uidetur,imo actio esset una cum morbo, cum esse stu,quia pendet ei morbo non qualitaS.

EGo hunc in modum solucrem uos iudicabitis, nil dico de excreto, quia non Patitur difficultatem. Dicerem in litam, actionchisem secundum suam essentiam esse in heri, quia hoc nequaquam est negandum, at actio laesa secundum perseuerantiam laesionis,ui a ius patiens asiligitur,cruciatur, habet uim indicandi, quia perseuerat, perse ierando cruciat, ad hoc aute, ut indicet nccellarium esset, ut non esset una cum affeti, hoc dico, itvos cognoscatis, nos nulla ex parte uultu sub-tcrfugere,oportet,ut non est et una cum si eis

ctu, nam si actio e sibi, minuatur in simul uaffectu, tunc id quod indicat non est symptoma,sed est affectus, ut si contingat uno remedio,& symptoma, affectum leniri,mitigari, r*mcdium no indicabitur a symptomatc, seda norbo, ut uerbi gratia , in pleuritide adest dolor, adest inflammatio si uena aperia usii ci

218쪽

Per uenam sectam minuetur dolor, minuetur

nil ammatio, quid es quod indicat uena se

Exemplum de pleuriti c. D e emptinai in pletii itide dum secatur uena imminuitur dolor, affect iis, id noste tu autem itio lindicat non est dolor, sed est sanquo in ii guis , ad cuius imminutione limniinuitur etiacan dolor, rideo dolor non indicat, quia imminuitur, mitigatur una cum affectu.suando Dolor ne a lectu.olor alia ex parte cum Galeno loco citato liabet rationem indicantis, quia non imminuitur una cum morbo, sed potius intenditur ad imminutione affectio su Do exe-plum,uerbi gratia,in putrida dysentetia una dolore, si nos utamur succo tragi, si uerbi gratia utentur lacte, imminuetur dolor, sed 'senteria magis putrida reddetur, magis fici putrida, si uerbi gratia utamur mumia,aqua talita,imminuetur putredo,sed intendetur dolor: ecce igitur quemadmodum datur dolor, quemadmoduna datur symptoma, quod ita perseuerat in laesone, ut haesionem habet perieuerantem, permanentem, non cesses, non minuatur insimul cum affectu, imo potius intendatur, ita intelligatis Gai ratione dolori . Nam quo adfluxum quo ad excremetum v xiis immoderatus perseuerat in esione, ideo potest habere rationem Indicantis.

219쪽

Praeterea non cessat, non inanitia uirit una cum imminutione aisectus,ut contrarium indicet,quemadmodi dictu est dolore, uerbi gratia, sit fluxus immoderatus,materi prati , fixus indicatastringens materia uacuans.

De tori S imp rate quomodo non in ilicet. Hoc do potest statui de qualitate, de teratio symptoritate, naria qualitas licet respectu sui ellentiana habet per manentiam fit

in facto esse,ut uocetur a Galeno si echus, uenuatarnen caret alias coditionibus propterea, quod ii perseuerati nec uirtutem laedit, nec inorbum auget, quemadmodum reliqua duo symptomata Prctere non potest indicare re medium, quod morbum intendat quemadmodum actio laesa,qucina lino tu excrenaentum nani praesidiorum materiae, quae sanant morbum , sanant etiam qualitatem, is ob id Galenus dicit qualitatem mutatam cum aspectu, inde nascitur una cellai , quia scilicet remedium quod sanat affect iam, sanat etia qualitatem in Ictericia, si aliquies stiperiit post re,

motam,uerbi gratia uesice silicae obstitie i nem, id quod remanet non ad artem cura tricem, sed ad Decorationem pertinet. Consti, tutum igitur sit in ratione catas, indicare, est uel actio, uel excrementum . In sequentiquomodo symptoma cocurrat secundum essentiam geneticam specificam dicemus,3 de uirtute etiam loquar.

LECTIO

220쪽

IIIctum fuit syniploma, ut habet rations

causae, uel augetis morbum,uel laedentis uires esse indicans praeseruatorium. Hoc autem symptoma esse, lactionem Vsam, de exiens mutatis,unde in praesentia admoneant et .set, cur iuniores, Gai dixisteri 2.M. I. symptomata accidenti curationem mutare esse tamen

per se indicans . Vnde indicans ex accidenti potest capi dupliciter Recte intelligatis hanc clist inctione, quia est fundametum methodiis Indicans ex accidenti dupliciter accipitur. IN dicans ergo ex accidet dupliciter potest capi, primo modo,ut fine per accidens respicit,ut verbi gratia, virtus per se est indicis

vitale,quia per se respicit vitam.Virtus autem dicitur indicans ex accidenti, ut verbi gratia, in vene sectione ut respicit finem ex accide ti,nam ex accidenti respicit vacuatione sanguinis, quem finem per se respicit sanguinis

peccatum,ut uirtus hoc loco accepta,ut indicans ex accidenti non sit per se indicans, sed vocatur potius permittens. Secudo modo accipitur indicans ex accidenti non ratione finis, quia non esset per se Indicans, sed quia per naturam accidentalem Indicat,id est, per naturam,quae sibi accidit, indicat ut sympto-Notata ma,quod non ut symptoma, sed ut causa per

pirme di essentiam causit, qui sibi accidit indicare po- Lia. test, loc modo hoc iri loco accipitur, Mob