Gerardi van Swieten ... Commentaria in Hermanni Boerhaave Aphorismos de cognoscendis et curandis morbis. Tomus primus decimus

4쪽

COGNOSCENDIS ET CURANDIS

MORBIS.

NEAPOLI MDCCXLV.

6쪽

INDEX CAPITUM

HUIUS TOMI.

8쪽

COMMENTARIA'

COGNOSCENDIS ex CuRANDIS MORBIS.

FEBRIS CONTINUA.

a 4. horarum initia , incrementa , satum , declinatio nem abBlvens. Causas agnoscit solum motum vehementiorem , peccato sex rerum non naturalium ortum ;vix ullam materiam . Cognoscitur, a causa levi; corpore puro;

sumptomatibus levibus; eris cita; pulsit mox a febris exitu planurestituto. Curatio facilis, abstinentia, quiete, dilutione.

Continuae febres, quae nempe motum febrilem semel excitatum uno imal etia ad finem perducunt , vel sunt tales, ut ante illas , vel una cum illis, inis igniq degeneratio solidarum & fluidarum corporis partium, & magna plurium lanctionum laesio , observentur ἔ tuncque vocantur Continuae Dutridae , da qui is sequenti capitulo dicetur. Vel, continuae quamUis seLees fuerint , - non observatur tamen magna mutatio in solidis aut fluidis cor ris , neque insignis lanctionum laesio occurrit ; vocantur tunc Continuae simplices , sive non putridae: nunquam periculosae , sed salutares semper , nisi perversa me . dendi methodo , uti statim patebit, in priorem indolem mutentur . Illae autem febres, quamvis continuae jure dicantur, minime tamen acutarum n men merentur ; quia Velociter quidem decurrunt, absque periculo tamen 3 cum interim una cum Velocitate junctum diicrimen requiratur, ut febres

9쪽

tricias , dividere sic, ut Ephemera vocetur febris, quae viginti quatuor horarum spatio totum suum decursum absolvit, percurrendo quatuor illa in omni febre notanda vide g. sM. ), stadia , initium nemee, incrementum , statum , A decrementum : si vero limilis febris ultra viginti quatuor horarum spatium excurrat, non vocabitur Ephemera, sed Continua simplex , sive non patris . proprie significat, quod diei minralis spatio limitatur : unde insectis quibusdam , totum suae vitae curriculum intra noc spatium absolventibus, illud nomen datum fuit. Patet jam limul, per hanc definitionem secludi acutissimas febres , quae 'carum saepe horaruin spatio hominem de medio tollunt , nam tales sebres hoc tempore ad decrementum non perveniunt, sed prius occidunt . Placuit tamen cfo Britanno sudorem Anglicum , qui paucarum horarum spatio saepe necabat aegros, Ephemeram pestilentialem Vocare , quia intra hoc tempus Peribant aegri, x quandoque protracto per viginti quatuor horas sudore emeris ebant. Verum uti ex morbi descriptione apud eundem Λuciorem patet,icet sudore tamdiu protracto extra aleam quandoque ponerentur aegri, tammen se a debilitas st aliae saepe lanctionum laesiones adhuc supererant ἔ m. quibusdam , nun ktis creta per sudores morbi materia, pessimae separ-Venieret febrεs . Sinaui aderat ingem Sc subitasvnctionum plurimarum laesio , adeoque haec Ephemera pestilentialis ad febrium continuarum putridarum classem pertinet. Illa autem Ephemera febris , de qua hic agitur , intee continuas non putridas numeratur , & peradio viginti quatuor horarum spatio m sanitatem terminatur. Adjecto autem pessuntialis epitheto , optime nanzmorbum a salutari Ephemera distinxit. Causas agnoscit &c. Fere semper Ephemerae a uitio quodam euidenti, in non naturalium usu commisso , ortum ducit, imo illud primarium indicium talum febrium esse voluit Galenus sa), quod nempe a causa quadam recenti atque evidenti semper inciperent. Sic v. g. a majori copia cibi

ingesti, vel etiam si dissicilioris digestionis fuerit, in debilioribus imprimis

minibus , toties Ephemera fit , ut sic accelerato vitali motu subigantur talia , quae vel copia , vel robore , resistunt illis viribus mutantibus ingesta , quae his in sanitate adsunt. Post crapulam , ebrietatem , labores nimios , animi validos affectus &c. frequentissime simplicissima haec febris nascitur , in qua nihil sere culpari potest , praeter solum motum vehementiorem , in corpore, antea sano , ab evidentibus talibus causis procatarcticis excitatum. Adeoque patet, vix ullam materiam in febre hac adesse , vel saltem illam , quae adest , brevi δε facile per febrim hanc subisendam iri sic , ut non noceat amplius , vel expellendam de corpore . Uti enim dictum fuit ad s. s9 1., omne illud , quod in fluidis solidisve corporis partibus a sanitatis legiόus degeneravit, sive ante sebrim natam praeexstiterit, sive per febrim lactum fuerit, sub nomine causae materialis febris solet comprehendi. Cum ergo in Ephemera nihil ante praeexstiterit tale , omne illud , quod materia hujus labris posset vocari , a vitio sex rerum non riaturalium pendebit: cumque hoc tale sit, ut intra breve spatium diei naturalis possit emem

dari ,

10쪽

ς ag. FEBRIS CONTINUA. 3

dari, vel saltem expelli de corpore , apparet, quare dicatur, in hac febre

vix ullam materiam adesse . 'Cognoscitur a causa levi. Quamvis autem ab evidentibus causis incipere soleant hae febres, M satis lacile curabiles sint, tamen in illarum diagnosi parum major videtur dissicultas . Monuerat enim Hippocrater b), uti & alia

occasione ad s64. dictum fuit, dissiculter distingui posse morbos, qui intra longissimum tem s iudicari debeant, ab illis , qui brevi cessabunt, cum similia saepe eorum sint princi a , levia nempe & absque malis symetomatibus . Hinc & Gaisnur so dixit, certam diagnolin Ephemerae quibusdam omnino impossibilem habitam fuisse t statuit tamen , illam nequaquam difficilem esse , modo ad omnia quis rite attenderit , additque , se vel millies jussisse

hominibus , quos hac febre laborare noverat, ut prima accessione finita Ioti, ac modice cibati, ad solita edirent opera, utpote non amplius Abricitat ri 3 atque eventum diagnesis Veritatem probasse. Inter Ephemerae febris indicia autem merito recensetur causae levitast quamvis enim , uti statim diebam fuit, a vitio evidenti sex rerum non naturalium haec febris soleat nasci, tamen , si gravior error in his commissus fuerit, longe periculosior se diuturnior febris inde sequi poterit 3 uti constat ex illis, quae ad i. s86. de

febrium causis dicta suerunt. QCorpore pura a Si enim corpus cacochymicum merit, a levi etiam viatio rerum non naturalium excitata febris , quae in corpore sano 2 puro brevi deferbuisset, diutius erotrahetur imo 2 quandoque periculosa evadet: dum, Verbi *ratia atrabitarat humores , scorbuti actis materies , lenta lutinosa in leucopnlegmaticis collectu ge sere stagnantia, per febrim natam agitantur , patet satis , ab his me febrim motis plura mala nere posse. Umle quando epudemi ςi morbi grassantur, semper metus est , ne ab aliis causis excitatae febres in horum classem se recipiant. Testantur sere omnes, qui de peste seripse runt, Auctores , quod si, grassante peste , alio morbo corriperentur homunes , brevi tamen in p2stem degeneraret sch. Idem etiam in aliis morbis epi-dcmicis observatiit quandoque. optime monuit Galenus sel cursum, aliumve

motum vehementiorem , intemperantiam , stigus &c. eX sua natura vehememtem morbum vix sacere i verum si ex similibus causis febris nascatur, illam Symplomatibus IeVibiis . De symptomatum magnitudine exflaesis Enellianibus judicamus t cum euo febris Ghemera levibus taritum causis originem debeat, non poterit ab his corpus sic mutatum esse , ut insignes furimoniam laesiones inde fiant. Morbi enim euiosque monitudo tania es quantum anniurati satu recedit i f). Simiai ae ergb in uinctioni ii vitalibus, anini ι-libus , aut naturalibus insignes Iaesi ex occurrunt , vel in excretis de eoA. ι . b pore, '