장음표시 사용
161쪽
Epithemata. Quae variis laidem corporis locis applicantur quandoque , plerumque tamen cardiae , carpis , sin poplitibus , ues axillis, imponi solent
aliquot horis ante paroxysmi nituri tempus . Si autem in memoriam reνο- centur illa, quae in Commentariis β. 7s7. dicta saerint, non adeo absonum videbitur, a talibus applicatis aliquid exspectari palse , cum latens ille character, unde paroxysim renovatio pendet, in subtilissimo fluido, nervis , vel horum communi origine haerere videatur ἔ adeoque saepe mutari, vel deleti possit par talia , quae subtili fragrantia in ner os 2 spiritus ner Osos a re possunt. Historia Medica plura habet exempla febrium intermittentium Per epithemata curatarum. Sic de se ipso narrat B leus , quod a quotidiana violenta, frustra per usitatam Medicinae metholum tentata , mirum in modum sanatus saerit , dum carpis applicaretur puls , ex salis
nigri 2 lupuli Anglici recentissimi duobus manipulis , cum quarta parte librae uvarum Corinthiacarum, simul contusis parata . Plura alia similia , ut fuliginem cum terebinthina , millefolium sacculo inclusum stomacho applicatum &c. b in laudat '. . Erigerum , sive senecionem vulgarem dictum , iapultem contusum , frigide applicatum cardiae , die intercalari, febres intermittentes curasse legitur se). Tuto satis similia remedia tentari possunt ;& imprimis in junioribus , qui saepe pharmaca omnia resputat, usum habent,
sorte quod in hac aetate facillime mobile genus ner osum a talibus externe applicatis magis afficiatur . Fatendum tamen est.. non semper -per haec se-hres intermittentes tolli: nam Sc Boisus d j ipse latetur , pultem illam ex Iupulo , sale , Sc uvis Corinthiacis , aliquando luccessii caruisse . Λlia similia laudantur, quae partes, quibus applicantur, stimulant, irritant , inflammant, imo 2 erodunt saepe; 2 in toto corpore majori calore excitato frigus incipientis paroxysmi praeoccupast. Sic in vicino pago rusticus fuit, qui plures a febribus intermittentibus curaUidi. dum ranunculum pratensem in pultem contritum intra manuum digitos alligabat , unde dolor molestus , calor , ὁc erosio sequabantur tenetae in his locis cutis , M si-inui saepe subita febris curatio. Talium autem ep thematum formulae in Materia Medica ad hunc numerum
Inunctiones spinae dorsi . Haec suit Veterum Medicorum methodus, ut frigus febrile prae erterent balneo, frictione valida, 3c calefacientium Iinimentorum inunctione , uti eatet ex illis , quae ad g. 7s6. S8. si . dicta
sue runt. Cum autem ex dorsi spina nervosi trunci numeroii exeant, Se ,
uti saepius dictum fuit, liquidi nervcni quaedam inertia suide*. 7ss. j pa-roxysmi sebrilis initium comitari videatur ue ideo tota dot si spina pannis i
neis calidis valide ξerfricatur una vel altera hora ante futurum paroxysmum,ge deinde penetrabili aromatico linimento inungitur ante socum: cujus lini-imenti formula pariter in Materia Medica ad hunc numerum habetur . Pulchrum saepe successum talis inunctio spinae dorsi in his febribus curandis habet,
a) De utilitate philosophiae experimentalis Exercitat. V. cap. Io.- . pag. x ς. n Ibid. g. s. pag. a 6. δ: in additionibus ad priorem sectionem partis seeundae pag. 4M. e) Medicat Einys Tom. II. pag. 47. cd De utilit.philosExperi
162쪽
habet, ὀc aliquoties plerumque repeti debet ante sequentes parOxysmose raro enim statim sanat, licet plerumque levamen afferat. Unde cet u se) mmilem metholum laudans addit sequentiar Nequm de euriam es, eriamsi serror redit . e enim pertinacia juvantis malum eomporis vincit Adstringentia epota . Plebriis hominibus usitatum quandoque suit ex alia mine & nuce myristica paratum pharmacum , cuius formula in Materia Medica ad hunc ninnerum habetur , Ω aliquando successum habuit. Λlii plantaginem , tormentillam k similia adstrinsentia laudaverunt. Jam apud Hippo-eratem is) videtur commendati similium usus . In tertiana labre enim , si quarta vice prehendat, purgans remedium dari iubet, ubi vero aeger non videbatur indigere purgante remedio, tentvbrili radices acetabuli quantitate ex aqua tritas dabat. Satis conveniunt adstringentia, ubi vel ex propria temperie, vel per morbum ipsum , nimis dissolutos humores habent aFri, aeprosusis sit oribus dii suunti ubi vero , liquidissimis partibus dimatis, Languianis crassities jam adtist nimia . .el dum visceribus onstructis potius resolve tibus M attenuantibus opus est, lacile patet, damnosum esse adstringentiunt
I. 769. T TT singularis fiat curatio singularum , notetur I. inter . mittentes veras quo minori spatio quiescunt, eo finiri
citius , di contra. a. eo itidem plus accedere ad acutarum genium, di in has mutari. 3. cauam eo mobiliorem Qrte, & copiosiorem habere. q. hinc vernales, superveniente calore, sponte QIUi. s. autumnales , accedente frigore, increstere. 6. Inde liquere, quibus febribus mesicina faciunda , & qualiS.
Hactenus dictum fuit de generali cura se tum intermittentiumr sequum tur iam quaedam adhuc corollaria, quae ex praecedentibusvi deducuntur,& aὸ prognolin k curationem in variis intermittentium speciebus per i
r. Fuit Sydenbamur in illa opinione , uti ad ἔ. s . dictum est, illud imprimis dis men essa inter febres continuas & iotermittentes , quod continuae febres conceptam semel effervescentiam uno decursu & continuo absolvant, intermittentes vero febres partitis vicibus illud sacerent. Credebat autem . simile sere temporis spatium impendi & in continuis & in intermittentibus febribus , ut per sebrim sanguinis massa repurgaretur . Adeoque ex hac d ctrina pateret uitio , quare febres intermittentes , inter quarum paroxysmos minus temporis intervallum est , citius finirentur. Quousque hoc verum sit, antea dictum sitit. Inde autem sequeretur , quotidianam sebrim citius finie dam esse tertiana , hanc quartana 2 sic porro. Videtur autem haec regula non adeo universaliter vera esse . Quartanam ex sua indole tertiana febre longiorem esse , communis omnium Medicorum consensus docet , unde etiam V 2 H v e) IIb. III. eam ra. pag. I i. f De Morus Lib. II. cap. 13. Charier.
163쪽
δe securissimam dixit . Contingit quidem aliquando , tertianam febrim ad plures menses excurrere , sed rarius, & plerumque tunc perversa curandi methodus adhibita fuit per validas, repetitas evacuationes, uti antea monitum suit , Ω quartanae febres simili methodo tractatae per annos quandoque manent. An autem in quintanis , sextanis lac: sebribus obtineat, eo pertinaciores esse , quo majas inter paroxysmos intervallum sit , non lacile dixerim , cum raro admodum in his regionibus occurrant tales febres. Saltem ex illis , quae ad *. 7 6. recensitae fuerunt, Medicorum observationibus videtur congare , illud non semper Contingere , cum quintana febris V. g. post paucos paroxysmos desierit aliquando , quandoque 2 decimum octavum mensim superaUerit. oeotidiana autem febris videtur frequentissimam hujus regulae exceptionem sacere, cum saepe longe pertinacior sit febre tertiana ; uti frequentur observavi ipse , V apud alios Λuctores notatum inveni. Sic H mannis la) testatur , longiorem esse febrim quotidianam , Ω ad plures saepe menses trahi. Galenus ε) quotidianae somitem pituitam statuebat, frigidum nempe lentam & glutinosum humorem, qui longe diis cilius subigi poterat 2 expelli ,
quam bilis , cui tertianarum originem tribuebat . Ex quibus videtur deduci Posse , quod & majorem quotidianae selyris diuturnitatem agnoverit, sed la ali-Di GJ diserte dixit, longam esse quotidianam febrim, x periculta non vacare . . Forte M huc spectat sequens Hippocratis Aphorismus si ) : Mibus ae cessiones fiunt . quacunque hora febris dimiserit, se posera die eadem bora pre--deri , dissi ellisone iudieationis. In Commentariis suis in hunc locum Galenus' I) hujus aphorismi talesn esse sensum voluit: si V. g. quis coeperit se-bricitare hora tertia, st alia quavis hora febris dimiserit, sequenti die eadem hora tertia redierit febris, uti k eadem hora die proxime sequenti; 2 sic porro ue tunc diuturniori tempore tales aegros laboraturos esse . Verum talis se-hris tunc vera quotidiana intermittens est , atque .liceret inde concludere ,
quod Hin erates illas sebres longas esse , 2 solutu difficiles testatus fuerit . Videtur autem , si hoc sensu intelligatur ille aphorismus, optime notatum fuisse , si posero dia eodem hora febris prehenderit, ut nempe quotidiana se-hris distinguatur a tertiana duplicata , cum qua Celsus tm illam confudisse
videtur. In tertiana enim duplicata raro Uel nunquam eadem hora sequentidie paroxysmus incipit, sed paroxysini alternis diebus sibi mutuoetam quoad
accessionis tempus , quam quoad sympto nata comitantia, respondent. M net quid in Galenus in loco modo citato , quosdam alium sensum huic aph
risino dedisse , dum volebat sic intelligendum esse e si quis V. g. febre correptus sit, u hora duodecima desierit sebris, si tunc sequent, die hora duodecima nova accessio contingat, tunc iudicatu dissicilem talem morbum fore. Verum monet illos, qui sic sentiebant, nec ratione nec experimentis opinio
164쪽
nem si iam stabilire posse , cim alia opinio experientia probetur . a. Si enim quotidianae febris parox smus diutius excurrat, vix ullum est Uerae intetmissionis tampas , sed remissio tantum ν imo quandoque in Ueras continuas abeunt uti optime olfus sn) de quotidianis febribus agens monuit, dicens e aliae sic desinunt ,' ut ex toto sequatur integritar : aliae se . ut aliquantum quidem minuatur ex febre , nihilominus tamen quaedam reliquiae remaneant, donec alteris accessio aceeaat: ae saepe aliae vix quidquam aut nibil remittunt, sed ira , ut eo pere , eontinuant . In tertianis etiam, imprimis autumnalibus , saepe contingit , ut productis 2 geminatis paroxysemis continuas febres aemulentur , in quartanis rarissime, quia tantum inter singulos paroxysmos intervallum et . Unde Je Cossus sob dixi tr Quartana neminem jugulat: sed, si ex ea facta est quotidiana, in malis aeger ese quod ra. meu , nisi culpa vel aegri vel eurantis, nunquam M. Triplicari quando tua quartanas constat , adeoque poseiat productis paroxysmis in continuas etiam mutari, quamvis rarius hoc contingete videatur : intei ista tamen obser 'atue quandoque , febres autumnales, dum primo aggrediuntur, continuas , stacto postea morbi impetu in quartanas verti, uti antea ex Ρὰanhamo monitum luit. Quintanas autem & reliquas iptermittentium species, quarum ' O xysmi adhuc longius distant, in continuas mutatas sitisse , quantum novi, nullis Observationibus constat M in
, Uideantur de hac illa , quae in Commentariis 7s7. habentur. . s. Videantur illa, quae ad I. V. de hac re dicta suerunt . Simul etiam in Commentariis q. s7. notatum fuit, frigus inter illas causas, quae sopitum
illum febrilem characterem , nondum tamen omnino deletum , excitare Ualent R in actum deducere , praecipuum loeum habere . Minime ergo mirum videbitur, si frigus accedens authunnalem febrim augeat, cum silentem excitare Valeat. Praeterea in cura febrium intermittentium notatum fuit, Pr
desse fa m , si paulo magis calescant aegri tempore ἀκυρσε - , Sc imprimis Circa tempus ingruentis paroxysmi: blandus autem verni affris tepor illud praestat, quod per arvem tentamus . 6. Vernae sebres intermittentes , uti in praecedentibus dictum fuit, adeo b nignae sunt indolis , ut nullam medelam requirant, sed sponte sua cedere soleant plerumque . In illis tantum hominibus, quibus debilior sanguinis cralis lacillime sic solvitur , ut profuso 2 multum debilitante sudore diffluant , pertinaces quandoque inveniuntur , roboratatibus , & imprimis cortice Peruviano , tunc curabiles. Autumnales longe dissiciliores sunt , A magnam saepe medici attentionem & multa artis molimina requirunt, ut curari possint. Pro vario autem genio constitutionis epidemicae , per observata fidelia eognitae , aetate temperie &c. asprorum diversis , collia te in primis viis haerente, viscerum obstructionibus febrim comitantibus Rc. diversa medela requiritur ;de quibus omnibus adium fuit. Licet autem adeo variareqniri videantur , tamen ad duas classes distinctaqhaec redigi ssunt,uti optime notavi S denbamus p): Vel enim methodum quas natura liberare solet as bor morbo, icaute soliiciaeque observando indicium
165쪽
sumere oportet, quofermentationem obortam areeleremus, atque Da ad anitarem aegros perducomuni vel in 'fam causam Deci eam penetrando,danda erist opera, ut remediis eskaeibus ae specificis obviam eatur. Sic. v. g. in tertianis autumnalibus saepe observatur, tempore Paroxysmi aegros sursum Vel deorsum copiam biliosae saburrae evacuare , Se quidem magno cum levamine ἔ unde gein tali casu per artem hoc imitantur medici. Ita videmus , in fine paroxysmi, sudore orto , levari omnia symptomata ; unde M optimo cum successu ille sudor promovetur datis talibus, quae copia aucta hunc sudorem mox ent quam blanctissime & diu sui de β. 76 ). Sic obserUatum fuit, quartanam autumn lem , hyemali frigore aussim , verno tenore sequenti sensim sol i 2 evanesce. re t unde & medici pulchro successu cliaeta roborante ex eumptis cibis , Se potu meraciori, x 'ires firmant, ut sustinere possint illud , quod serendum ea diu , vinisque medicatis, ex aromatibus 8c amaris iactis, corpus contra Diagus muniunt, & languentes Viscerum chylopoleticorum actiones excitant. ubi autem mense Februario vernus tepor adspirare incipit, imerimis tunc cavent, ne indigestiti quodam cibo assumto, vel alio quocunque diaetae vitio , turbe tur corpus 3 quod & optime Celsus t q) monuit, dicens : Cum vero vetus quσrro. raro, nisi vere fluatur, utique eo tempore artendendum es , ne quid fiat, quod valetudinem impediat. Quia autem circa illud tempus infimis mutatio in animalium corporibus fieri obser atur , Se morborum epidemicorum constitutio immutatur, uti in praecedentibus saepius monitum fuit prudent suremediorum calefacientium effectus verni teporis augere tentant medici, optimo plerumque cum successu 3 cum contra, si antea talia remedia adhiberentur , saepe periculo non vacaret haec methodus . Consuluit hinc odenbamus t r in , ut circa illud tempus aegri insignem aliquam altris mutationem subeant, siWe in calidiorem aliquam regionem commigrando, sive mutando saltem locum, in quo primum hoc morbo correpti sunt. Non citius autem hoc faciendum voluit, quam circa Februarii initium. Ubi vero talis loci m latio commode fieri nequit, ipso hoc tempore calida remedia dabat, ni uno quasi ictu languescentem illam depurationem potentem promoveat,insferi poterit, per lat. Sic & celsus si) monuit prodesse , si in vetere quartana subinde mutetur victus genus , M ante accessionem sorberent aegri acetum , sinapi , Vinum Graecum salsum , piper, castoreum, laser, myrrham. Per haec enim fmiliaque evus agitandum es , ut momentur ex eosatu, quo detinetur t). Citius autem si propinarentur calida haec remedia, quartanam duplicarent, vel in continuam mutarent quandoque 2, uti θdenhamus prudenter monuit, δε jam notaverat Galenus su). Ex quibus omnibus patet, methodum generalem febres intermittentes curandi, ab antiquis medicis jam adhibitam , Ω r centiorum testimoniis confirmatam , tantum sere esse imitationem illorum , quibus natura se ab his morbis liberare solet. Altera autem methodus , quae in ipsam causam specificam febrium penetrat, uti Sydenhamus dixerat, a priori diversa, Vel talis est, ut tum indo corpus mutet, vel tollat illam latentem dispositionem, unde paroxysmi renovantur,utidum is
166쪽
dum purgantibus vel emeticis utimur non adeo ad evacuandum corpus , quam ad mutandum potius vide g. 7ω. J; vel dum liquido tenui aromatico epoto, calore soci vel lecti, frictionibus, inunctionibus spinae dorsi, epithematibus&c. conamur primum labrilis paroxysmi tempus , & primam eius causam superare vide ε. 7 .). ἐlla tamen curatio seluium intermittentium , quae per corticem Peru lanum fit, imprimis specifica dici meretur, cum absque ullis turbis vel evacuationibus perficiatur . Quando autem haec cura conUeniat , 2 qua lege tuto administrari possit, i. 767. dictum fuit. Febrium generalis historia & curatio jam tradita fuit, deinde symptomata maxime communia , quae febres comitari solent, expensa suere tam in sua indole, quam cluatione. Ultimo denique actum suit de febrium classibus generalibus, continuis nempe, remittentibus , intermittentibus, & notata suerunt illa , quae singulis his classibus tam in diagnosi 2 prognosi , quam ricuratione moeria inveniebantur, & diversa erant ab illis , quae in generalistbrium historia & curatione tradita erant. Sequitur nunc ut agatur de mor his acutis, quos febris comitatur quidem , sed qui tamen non a febre , sed a iunctione laesa organi per singularem inflammationem , nomen habent.
I. 77o. morbi Acuti considerandi , qui febre stipati acuta,
tamen singularem inflammationem inducunt huic iulive organo, unde ab ejus functione laesa toti morboJmponitur nomen . Tales sunt Phrenitis, Coma, Carus, Angina, Peripneumonia, Haemoploe, Pleuritis, Inflammatio Mammarum, Diaphragmatis,
Ventriculi, Hepatis, Lienis, Mesenterii, Intestinorum , Dysenteria, Ileus, Volvulus enesmus, memorrhoides,Colica biliose , Renum, Vesicae, ureterum, Uteri, Iuncturarum, Exteriorum in Morbillis, Variolisque.
Quinam dicantur morbi acuti, in Commentariis ἔ.s64. dictum suit ι tales nempe , qui cito vel italunt hominem , vel cito ipsi finiuntur, k in quibus sine intermissionibus accessiones 3c dolores graWes urgent. Simul ibidem monitum fuit, sebrim acutam vocari, quan & velociter 2 cum periculo
Quamvis autem omnes morbi statim enumerandi febre acuta stipentur, adeoque ex illis, quae hactenus de febribus tradita sunt , multum lucis limrum morborum curationi affundatur , uti etiam ex illis, quae in capitulo de Insummatione habentur ι tamen operae pretium erit de praecipuis seorsim dicere , Cum ratione variarum partium affectarum plura singularia in Dia- gnosi, Prognoti, Se Curatione habeant, quae notari merent . Cum
167쪽
Cum autem his morbis singularis inflammatio hujus illiusve organi adsit ,
non simpliciter vocantur febres acutae, sed a functione laesa nomen habent ;uti optime notavit Galenus sπὶ. Postquam enim de ephemeris sebribus egerat, dieit: Aliarum vero febrium quaedam ex in ammatione, quaedam ex humoribus accenduntur . Et quae e insummatione , velut inflammatarum partium quaedam θmpthmita sent, morbusque ab asscto organo denomin tionem fre aecipit, ut phre uitis , peripneumonia , alii similes . Tota ergo diverfitas horum morborum pendet parte affecta , quam occupat inflammatio , & possunt illi morbi in alios, timiliter inflammatorios, mutari , dum manente febre acuta , R inflammatione, mutatur tantum lincus corporis , Veisus quem materia inflammatoria deponitur . Sic inflammationes pleurae , pulmonis, diaphragmatis in phrenitidem mutantur toties, uti postea dicetur . Ita angina inflammatoria levatur , dum externa colli & pectori, tegumentaphlegmone vel erysipelate oecupantur; materia inflammatoria , quae prius fauces internas an eoat, nunc exteriores partes obsidente In his ergo morbis majus vel minus discrimen pro maxima parte pendet a loco, versus quem per febrim deponitur materia inflam ratoriaide qua re videantur illa , quae in Commentariis q. s93. de exitu febris in alium morbum
Tria ergo in morbis acutis inflammatoriis consideranda sunt . P bris aeuta continua, Inflammatio, R Orgdnutii, clijss stinctiones per inflammatione riillud occupantem. laesae sunt seduloque attendendum, quo usque genetralis febrium 2 insta nivationis curatio ante tradita his morbis conveniat, re quid praeterea in singulis requiratur . Recensentur autem morbi illi acuti in Rammatorii, a capite iacipiendo , deinde versus alias partes descendendo ; unde phrenitis primum locum obtinet , ultimum uteri inflammatio et quibus deinde inflammatioEes juncturarum& exteriorum partium corporis in morbillis u variolis junguntur . Interim tamen insequentibus iAem ille ordo non semper servatur. De comate enim antea n ter symptomata febrilia dictum suit: de Caro autem, cum leVisa - lexia sit , melius poli traditam apoplexiae historiam dicexur . Cum autem aemoploen praegressam toties phthisis sequatur , de illa in capitulo de Phthii bag tur . Mammarum autem hastam matio cum raro contingat nisi puerperis vel lactantibus , de illa inter puerperii morbos dicetur . Lienis inflam natio ex hepat itidis historia facile intelligi poterit, uti ad g. 9s S. monetur. Sic etiam mesenterii inflammatio eadem requirit, quae in intestinorum inflammatione habentur : unde etiam hauriri possunt illa, quae ad dysenteriam, it eum, volvulum , tenesmum, haemorrhoides , spectant, quatenus nempe omnes hi morbi in gammationi ortum debent. Colica autem biliosa ex he patitidis historia imprimis cognosci poterit . Illa vero , quae ad ureterum 9 vescae inflammationem pertinent, partim ex nephritidis historia , partim ex illis, quae de calculo postea dicentur, hauriri poterunt. - De uteri inflammatione pariter peculiari capitulo non aῖitur in his Aphorismis , verum inter morbos puerperii de hac quaedam dici poterunt, cum puerperis ει-
168쪽
quentissimus sit hic morbos. Juo rarum instrunmatio ex illis, quae de rheu matismo & podagra dicentur pariter intelligi poterit . Cum autem iunio bus frequens se variolarum morbus , de illis post morbos insentum dicetur. in morbilli; non habetur .singulare capitulum , sorte quia ex illis, quae de exanthematibus febrilibus didia suerunt, taberi possunt illa , quae ad horum
I. et s. I serox & perpetuum delirium a Cerebro primario assecto cum febre acuta continua oritur , Vocatur Phrenitis Vera. Si a malo aliunde in Cerebrum delato in febre , inflamma. tione , &c. Phrenitis Symplomatica, παραφροσύνη , dcsipiemtia es dicitur. R
Mens Graecis ερὸν dieebatur, & Φρεωκε pro sapientia Graeci passim usurpanir unde φρεῶτις dichur quin τοῦW-νὸ ros , uti αμ μι τῶν ἄρ' - , ac πλεν πιι των tr) . Videtur enim usu apud Medicos Ueteres obtinuisse, ut partis assectae nomini adderent termination*m stis, quando inflammatorium imprimis ejusdem Partis morbum designare volebant, uti .patre in hepatitide , nephritide &c. Illius ergo partis corporeast, unde hnmana sa-Pisotia pondet, morbum phrenitidem dixerunt , quam Sc ideo Plinius sa), e censens sisna lethalia in hoc morbo ab Hippocrate memorata , vocaUit sapiamriae ae r/tudinem. Cum autem δε maniaci Sc melancholici insaniant, optinas phrenitidem ab his morbis distinxit color sa), dicens: Incipiam ab innηia , primamqm hujus 'sius partem agerediar , quae acuta , in febre os . Gra ei appoflant. Ut autem distingueret phrenitidem a delirio, de quo φ. - . inter symptomata febrilia adium fuit, notavit, interdum quidem inaccessione aegros despere, M loqui aliena , sed levato accessionis impetu me tem redire . Phrenitis vero tum demum est , eum continua dementia esse inia ei ι ς aut eune aeger . quamvis adhuc sapiat, tamen Guasdam vanas imagi--r aeeipis : perfecta es. xhi mens illis imaginibus addicta es . Notatum autem suit in Commentariis l. 7 . , ubi illa interna eerebri dinpositio, delirii causa, tam valida est , ut aequi polleat, & superet illa, mutationes sensorii communis, quae ab objectis externis in sei suum organa agentibus fiunt, sequi judicium ti animi affectus saepe Ualidissimos, atqui tunc adcile ferox delirium , dum sibi aliisve nocere tentant aegri. Tom. IV. X Per-
169쪽
Perpetuum ergo deissium cum febre acuta continua adest in phrenitide id liudque delirium plerumque ferox esse solet, invalidatriamutationem Osistit comm s z yonsemper tamen illa seroria adast , uti in Commentariis s. oo. probat m pariter fuit ue dum nempe adine a tali morbosa mutavione sensorii' 'munis nata non halm sithi Unctum illud facens vel displicens., u laadimi affectus excitantur' sed adia orae sinat. Dari enim tales phrenitider,& pessimas quidem in inbus aegri obscure delirint, absque ulla ferocia , exHinocrate R GaIεηο ibidem demonstratum fuit.' . . Alterum , quod in phrenitide vera qotandum, est, cerebrum in hoc morisbo primario ane iam esse ν id est , morbi causam non alio corporis loco na- tam , 2 inde in cerebrum delatam suisse, sed in ipso cerebro, vel membranis illud involventibus, a primo initio morbi adfiisse, licet per subris impetum augeri possit praesens jam in cerebro vitium . Ueram enim & eri uisitam phrenitidem tunc tantum dixerunt Veteres Medici, quum cerebrum ipsum priarnario affectum est . Sic Galenus is dixit: ebreuitis siquidem exquisita , mnon permisa aliori morbo , fit bile fama locum , in quo princeps animae Aars νψdet, prehendense. Et alibi to: Flaeta bilis, si in cerebriam ipsi qua m-branas Ie frmaverit, pisexitider incit. Priusquam auram fe inauseit, prelas virum venas H ens, non phrenirides, sed in sobriism vim bus delisia inis vehit. 4ramvis autem hodie novimus, ab aliis etiam causis piare nitidem produci , A non semper a fla a bile ι demonstrant tamen loca ali Maia , Galentimin illa opinione suisse , quod in phrenitide Vera cerebrum eius e membranae primario affecti, sint, uti etiam alibi ivi diserte monuit, dicens e neque enim per eonfensum in eo morbo rerebrum asscitur ι sed propria primaria assa ctione s κατ' - τε πρωτοπd μιανθ laborat. Idem ti habet caalius furelianus say, qui Graecorum Medicorum , mout in variis scistis abierant. sententias diligentis collegit, sequentia ex Asclepiade notatis i Phrenitis es corpusculorum satia , sis obtrusio in cerebri membranis frequenser Me eon-DUu , cum alienations y febribus. Ubi vero illud , quod iam in cerebro ejusve membranis haerens phreniti-ilem iacit, prius in alio loco corporis natum Vel collectum suit, & morbum fecit turbando suἀctiones illarum partium, quibus inhaeret , deinde per
ναετήςασιν , liberata parte prius a M , ad cerebrum eiusve membranas
delibum facit serox & Perpetuum delirium cum febre acuta continu , . Voc bitur talis morbus quidem phrenitis 3 verum quia cerebrum non 'minario assectum fuit, sed secumlario tantum, non dicenda erit phrenitis vera . sed symptomatica . In utroque tamen casu eadem Pars alsecta Est , similis mare-ria morbi, ingammatoria nemper tota diversitas inter phr,uitidem veram& symptomaticam tantum in eo consistit, quod in symptomatica' illud , quod cerebrum turbat, prius in alia parte haeserit, postea ad cerebrum delatum. Cum enim hic de uiobis inflammatoriis , acuta febre stipatis, sermo tantum sit, non agitur de talibus cautis, quae in aliis locis corporis haerentes cerebrum turbare valent, & mira deliria , A serocissi a quidem , producere, lia
170쪽
cet maneant in pristina sede hae causae , neque ad Greb n s uti mi ei
membranas per inerastasin deserantur , de qua re Videantur ilia , quae in Commentariis M. t. d ista suerunt. Probatum enim ibi fuit, sordes circa prae cordia collectas omnes cerebri sanctiones turbare posse 3 sic tamen ut excussa his sordibus redint ilico functionum cerebri intepritas r unde merito coma cludebatur, nullam topicam causam in cerebro adsitisse allo tempore, dum ejus lanctiones turbatae erant, sed omnium illorum malorum causam & soniliatεm in aliis 2 longe disitis locis haesisse. 'Necessaria autem est haec distinctio inter phrenitidem veram & symptomatiscam, quia in curatione utriusque huius mali magna saepe dix emtas requiritur, uti postea ad i. 82. dicetur . Solet autem quandoque &- , vel k desipientia, vocari phrenitis talis symptomatica , verum minus proprie, cum hoc nomine u delirium , quod non perpetuum est, sed in Vigore tantum Dbrium adest, dixerint Veteles 3 uti ex plurimis locis Galeni patet, atque etiam in Commentariis l. mo. monitum fuit. Uti jam varia deliriorum genera sunt, pro vario gradu morbosae cerebri dispositionis , sic & idem iu renitide Verum esse lacile Ptet, uti etiam monuit, dicens enu/ve phrenitiei quidam in rebus sub H,ectum earintibus dignoscendis nihiIstrames a natura si interictus. iudicio aberrant: alii eontra e satione quia dam falluntur minime , seobus tamen d Formiter moventur et funx praererea
qui sensus ut em euitationis vitio laborant. Exemplis autem tam in aliis nominibus , quam in se ipso , modo dicta confirmat.
s. 77a. A Ntecedunt Veram , calor, dolorque iiittamus capitis II. ingens , ct inflammatorius ; sanguinis copia inimia ;dispositio inflammatoria; rubor oculorΨn , faciei; spmni turbulenti; desipientia levis; adolescentia ; caliciorum usus ; inselatio; vigiliae ; ira; moeror ; protervia seu ferocitas; oblivio seditatiea siccitas totius, maxime cerebri ,' collectio floccorum .
Λgendum iam erit de illis, quae utramque phrenitidem , tam veram , quam symptomaticam antecedunt. Cum enim adeo periculosum :sit hoc malum , & tam difficulter curabile , ubi invaluerit, omni ope attendendum est , ut coisgnoscatur, an illud jure metuendum sit, si ue hoc Cognit lico applicari . perunt essicacissima remedia, quibus phrenitis sutura caveri, vel nasci iam1ncipiens tolli ilico possit. Novimus autem , phrenitidem instare , si pra gressae fuerint ustes causae , quae inflammationi producendae aptae sunt, imprimis in capite , vel eandem aliis in locis natam Versus caput determinanti uti etiam , is in febribus acutis appareant signa laesionis iunctionum cerebri.
omnia autem haec jam seorsim expendenda erunt. . .
Calor, dolorque internus cassiis ingens inflammatorius. Ubi de signis inflammationis agebatur j. 382. , demonstratum fuit, dolorem punctori