Gasparis Contareni Cardinalis ampliss[imi] philosophi sua aetate praestantissimi De elementis et eorum mixtionibus libri quinque ... / nunc primum in lucem aediti. Scipionis Capitii de principiis rerum poema

231쪽

DE PRINCIPTIS RERUM.

nunc materiae primos tradlabium ortus, Semim quae inund rerumque elementa uoramur. Porro id cum liquido,naturae con Hic ausisAn uia his rentum, uera ratione probaris,

Tune demum quae sint, tendum exordia formae. Primi iure nanque id resin datur omnibus,ex quo Prognitis pridiis reliquis delicitur ornu, Atque in quod redeant demum resoluta est se est. Et talis cun se nurui re elementa purarunt, Vt vocum prisas cludi um quod i .eel fili rasiti grata suis delie tam es littera nomen, Prima elementa uotam primis quod uoribus his it Cunm oratio,ad extremumque res obsitur psusi ius sonus in Moes,unde illi erat ortus. Talia enim haud rerum cunmirum corpora prima

Esse queunt plura ea sunt,nt detur, issis EF adsis quos Zam,perque oon fere possint Dissoluique eadem,eq; alio prisordia sumat Ex ipsis aliud:nam quod sua semina duut

Ex alto,non es reli ius id resis ori . Ullabae enita uocem, Desunt, minime inmen ipse sunt uerbori elemem,quod haudquaqua utur, orta ut rhino tradant hae uerbis litterea ut ipse, Et neque in extremas oratio soluitur, M. D abae et Lex ipsis uocum sint elementis, Ini eadem demum redeunt extremi solutae. propter prisis oratio manat ab illi , Non etiam ipso sim uerborum orie. Sic in prinopiis nuturae haud est elementum Id corpus quo non conisinat icta creario

232쪽

rivi ipsum ex alio in q; aliud se solus abstet, Sed prima id prorsus guttis est resis ori

Atq; elemetum, ex quo,ut diecti est,cocrescere primo Caelera,in extremum p resoluter omnia cratum est.

v q; ex alio nequaquam ei, ducit, ans aliud xii a se se ratione resoluit. At reliquis si prima quidem im semim rebus

Plura elementa esse ,haec credat tamen ipsa creare In precem solui,uer, ratione rected t.

Ni recte is Aesim lapidem dissoluier dum,

Ac terram putet e ligno concrescere putri: Sed lapides contra refle ex humore creari Dicuntur lignum in terram putre resolus. Sic ex unda ac fit,nequaquam ille creatur Ex humore id in I mpham discluitur aer. Quum uero fit aqua ex anima, n soluit eundae In naturam er,ex hoc sed opturimmor. Ergi aqua cum sit,eam concresciere ab acre certi est

An hunc is ompham minime dissoliser, ipso

Cbntra, ubi fit, nequaqua anima ex humore creatust Laxando straemsed in aera sola tur unda.Non ullum ueros uertere corpIs in unum

Alterum idem dabitur soluendo itidemq; eango, Sed quodcunq; aliunde creatur,constit id ipsum In corpis, iussoluendo non ire creando.cquod F soluit, alterrum,id ipsum rursus ab illo Concrescen non si soluens pro iure fatendum es . Quapropter nequeunt elementa nec ulla creari Mutuo, et haec eadem si si inter corpora sola .

233쪽

Quodsi lemnia: ortu reliquissim sinum prima Corporibus,nequeuntque undi stipe illa uicissim

Concreti fieri,atq; in ii(m resoluta redere, Atq; omnes concretae res mi rei solutae, ros eriores his ut, ortus de creatae Duxerunt ilia,ute in qua re fere solutae, Haud ubi apparet,quo supra ostendimus,illud Fise hirunn , ex ira rerum concretio primo

A t : po sera infit resoluti ipsum Conraetum non est,nee quod sic itur cruam. Quare his quae haud dubia ' clara ratione a b rideri pessis,uiu arta patri,qua nosse elementum Primus jumet datur,quo rerum copia mami. Nam cum naturae quaesitis partibus,t ud Compertum fuerit corpus quo cuncta creantur Exprimo, tu quod in extremum omnia simu itur, Hoc elemnium esse et Mestis hinc rem duri, Corporibus certo litiuet, et res indictit ipsa.Lre creandi quod pras tprimordea corrus, IV dissoluendis nem us eam s ut illud Prini tum exortis detur minii rebus. Id uero hac in re ualde est vilitabile an ignis Cuius materia apparet tenuissimi primis Si ne ex corporibus,prima est ut quatuor ter Corpora decretum,quando concreta pera fium Ignem prae hue corpora certum es . Atq; id magnopere es mirum posuere quod ignem Corporibus primis ex illis quatuor unum: quod mirum liquet an nutura es praeditus enis

Corporea: e m. Is est illud dubitabile num fit

234쪽

Coum cibum primis mi Flex miluor illis. Qii tres nossendi unpriis , obri mnest ipsium ut ei te iis, i laesio liquidus aer. Ac latis prorsus tura es corpori a sint Vis ecies illi quaeims,haerendoque se die Contineant, e sis ede subdit prorsus Maseries cuiuis,corpus iram sim fit id sunt. Porro pucquid nnesi utra corpori, et illi

Insidet, haud ovis si edes sed corporis hoc est, Corporeamque e pes eae haud ot comis eadem

Ac noua raturae cum forma a vesperit ipsi Corpori,ab hoc prior evanestri forma Moesse est: Nec ratione queantu a subiecta in eadem

Matri ia moti me di in)ctae exissere formae Rerum, quedis uarius naturae contigi ortu . S. e autem moratu penetralem ciernimus ignem

Corporibus,rutilo quoties ardere clore Contingi ualidas quercus Frrsque metalla, Etsalices duros:mnque haec cum seruidus ardor, Di, ualido ignescunt correpta uapore, Sunt eadem nec ab igne prior sublata resedit Forma issis,ac non ignis, e ea ignea sunt: Atque ignis non ut raturo propria sorma,

Ceresse uis edes es ipsi in corpore inhaerem, Dum tura illic alia es quae in robore tosti

Infiget aut erro, uel in his quaecunque colorat Ardor, irrepem ignis color aureus ambit. Non freta una dari poterit, uod diximus ante, Materia ut teneat naturissubdita binas.

v cum ipsi, talis natura sit gres,

235쪽

DE PRINCIPII CRERUM.

ut certo insideat cui sit sua corpora orma,

ue sua consistat in Aquido pure ignem Nequat in corpus sipedem sed corporis es: Nec coiis re suo per e ui possie si ipsum

O mi uno certis haerendo in rebus in se: Et quod e propria rei m otii reneres est Namra, et certa per sit consi reforma. t uero si qui non hunc quem cernimus ignem Esse id contendum pro in labile corpus, Sed procul a nobis alia in repone locritum: Quam neque istensu mortades cernere, mullum

Ignem elementu purii spe, super omnia simplex: Id posse haud usto trium es contingre vi, Quandoquidem certi si usiquum es et corpus,idem esse Nulla alis posse ratione quodam it ipsi

Corpori nobis Dedes quod ritur harens, Quod 'umme in rerum natura sit dare quidquamc o sertum per est ablisit ovis,idemque 5it steries alis subiecto hoorpore inhaerem. Quare omnino ignem corpus non est fatendum est, Quod si ebem constet subied hunc corpori esse. Nec pote cui poreum est, is regionisis ignem A, ere, miti supter nolui moenia mund Hoc elementum se,ac una es ea sabula,mentes Impli ita longis aecas ambuIbus, M. Nec magis id uera utam a ratione putandum es , Quam aelo aduectum terris dioque dedisse Mortali insusum uitae primor Za flammam: Tempore quo primum delato ex aetheresei Fur

236쪽

Ir Et siue rum aerias u coiissendere e es, Et phoebi pro ' antem assedere curr sub Juxi se ferret coelesti ex arce Promethem, omis struarum arenti, optatumque tuli se Othereum crassis terreno litibus ignem. Ac dimi natura rationem quaerimo illud valde aduertcnd- est, illos quod conuenit inter

Arcnnos sueuere ortae qui exquirere rerunt,

Natura ipsius rationem rebus ab issis Praecipue duri pensus quas dicat, haec fCerta est e siens ratio quae reddetur ipso. Sensis ec sic Mimi trahit c cernit aperte, Visa se ne queant ea quen tuum sallere qua intSensibus ex o cunctii ho cognitas a se. Ery sen illi uera a ratio e Prunt, late ex ipsis apparet sensi sui ignem diequa situm corpres, Fecem sed corporis es , Corporei mi illum, per se cons ire putarunt: Quod sentire illis uictuini nec contigi, i. Quapropter certum si essetius ignea corpue, Ante oculos tinclis obuersiaretur id si :

Praesertim exprimis esset retibus illis, Ac neque piratum a nobis ' bis est et Obierim, stule alta patim si pateret,

Tellurem ueluti atq; humentem cernimus undum

Corpotibus on lare sim, ipsi mi liquentem Aera musa se quisv uum sit uisus isse. At ne quin proprie 'inium esse ex humi trem, corporea curem sit syede, quod corpora qua sorberat opposita,uti ex his rese ut illa,

237쪽

DE PRINCIPII RERUM. Ignipropinea Oertum continae corpus,

Os enimus quo pacto sit corporis ignis Subietasorim,quiddam : quod avidit illi, Ipsi seu dura igni tenuisi tu seu fit

Materies, ualem si tu fontinni maiae. Et tam crassa uicem sint ignea oorpora, ualea ut lignit,aut Frrit,aut ea si ii qua diximus hori Begnere, aud dubia optetit ratione probari, Certi quin habeat naturam corporis illa Ignea imateries,ut ligni aut aris, I eriem erus re orporis ignem: Alciam materia es ipsius tenuior ignis, Hoc est in enti rutilans e corpore flamma,

Ipsi etiam es t edes cuiusdam corporis T lor, Id ii ipsis cons ignitali ex aere corpus. Quo remi id fiat pacto tibi nosse tollit

Cum flammes a Fides oriemem,ut excita firmi, Et tremulum ardenti si lendoremumat ab igne:

Nam c. materiam quamim ita corripit ardor Ignem,uictam niae candenses excitet undas,

illam dura penetravi ignis depastud ipsum

Ardendo in tenuem tur aera corpus, In uentosis abit, umeris conian tu auris: Is uero argentis In suae corpore prodit Spiritiu, ut prisum aeris exhalatur hi ora Igneus, es tremulo rutilam est flamma nitore, Mox anima a reliqua rcum qua ossund turile

238쪽

In puri uapor, nitida Assoluitur auras. Saepe etiam haud flammae eo tenuissimis aerippe sed ardentis diuis de corpore prodit, Qu- minus res sint quae uidis ardor a virit: Aereque e tenui constat qui emiuitur ipso Halitus ardenti de corpore ei color ater Sit ilonitis sum seu flamma corusaim. Q propter corprum per si non esse strii Arei est, Sed F edem Nam subjecti corporis ignem. Atque ea materies,cui ut Aximus acti Z ardor, Corporis es certi emper eu crassior haec sit Ut lignum ac lapides ac ius Iuris afri:

Aut te: is, inflamna ut surgisl iritus,ur em Quem calor exhalat,te es que resoluit in auria. Ii quos, qvi vacui nascuntur in aeris oris, Inq; D appamen ignes Gone micantes, rosi is , quo fiunt pacto ostendemus apte Dicemus quae ius, e quae ratura sit illis. Materies tamen omnino est his si iraus,acris Vt flammae,puroque sciens ex aere conssent, Vt cum flammanti contu bis ne re ardere aestibus Abitosu e uortiis, A mend que inuas nubes, duciaque repente Fulm nea aerias averat 'lendesere rima. Aut cum terribili, tandeis filminis aether Emittit tremulo flammassulare coruscas: Vnde homines redh pereunt,armentaque pug Exanimantur,eoque ruit cum murmure,ut ipsi Conqua Vel turres,auessa tigna mosque

DFurbet,uelidoque altas petat impete lua ,

239쪽

DC PRINCIPIIS RERUM.

Nec urae obsissum quercus, innoxia tantum vii ne merui strual recurus ab ictu.Lim ardet rutilisque nitescit tubis aer, ciuemus, mictim accersae Impade nubes, Et assim uolucres uoluuntur in aethere flamnae. Quapropter quom munis hos iidimus ignem Corpore mi Pam coni re,undasse liquentes Et ait dum tellurem haud esse semcta uidendi est, An ne num sit rerum elementum, maicus aer, ei; orporibus cunctis tali ori .

Quando praeterea corpus non cernimus utaruri in pium dare Ignen A,sed corpora ab illo Pro luci, et reli is haec esse exord a rebus.

Er aer per psi die est corpm,ut, a Nunquam aliud est in corpis Ascli t m ipsi

Niniquam concrescens quom ex corporerat,

Sed oluendo, lique non uni posse rem aera nec solui atque ideo quae tincta re Aurins aliud est dissoluum corpora,ab illo Principio fieri, rei simq; hunc esse elementum. Sed dubio pro re amni, quo uidem Corpora dum qua fluuntur, in aera uerti H ac eadem corpius dari non amplim,

In quod stest aer idem dissoluit,in ipso

se id soluendi extremo contin'esinem. Nullo autem pata ob metis omnia ceram e Corpora quam rapida in m semul calore. Id uides sera Midantu cum ambit ahenium edax,ut lympha acri penetrante talore Comnota maenero fruendo soluitur aurus,

240쪽

Permisia uoluit but is crepitatuibus undas, Quodsi illis albae, ensim ui gemitur u lo Cum sim an semem uolitani est aera soluit. Ipse etiam pater Oceanus qui ampleatitur amplim Tellurem date in uas m d Jundor equor, Quod emi in meros sontes, et flumina te M

t parit immens, it haudqua additur illi

IJ moris quicquam,nec aquae si copia maior:

sed di Flaministro serit seu in lumine Phoebis, Verberibusq; quatitia lorum,ur is coruscis Ignibus exsistat rapido si his talore I ompharisin quidquid salsis maris ii luit undas,

Aera inpur,m, liuidus id uertitis Aria. Si se iam in3ntem stituit cum euertere fluama octa,ut possit curuo proscindere aratro, At si apta uberibus noua reddere iri bis arua, Lan Olida credit primum sernitet; securi,

Inde ardens rapidos agat cum Sirius CL Fragmimbus rutil oontilis sub ut ignem, semes primum frondes, atque arida passeis Vsulta, in ramos elapsis robora dura Corripit arboreanis struem populatum,' omnem Inmolum flamm luam frit undiq; aelo Candentes unda mi l caligne tollem: Is, ubi desaeuit late uictori per imus Irrepsit quercu ,ivivis acri pabula desunt

Ardori, is manipauiatim iurende uires, Materies in g,magna cadaueras tuae, In neres partim MN astanda reorJuvi,