장음표시 사용
141쪽
a zuinta Pars quoad definitiones dogmatum,vel eorum quae generaliter ad mores spectant, refellere contendit. Hanc responsionem consulare quid attinei ξ cum Baromus uniuerso opere,& BebIarminus lib. . . de Sum. Pontifice cap 8. hanc summorum P 5-tificum actiones defendendi prouincia susceperint, id i. egregie praestiterint, di in piae lentia huius quaestionis veritatem rimari superuacuum sit;siquidem frustra nunc quaeritur, An
Pontifex in hac excommunicationis causa errare potuerit , cum plenissime docuerimus non errasse.
Nono, quasi probatuita suerit, sententiam pra dictam esse iniustam,redditur ratio, cur hoc casu Reip. sequendum non sit S.Gregorij consilium, dicentis, Sententiam pastoris siue iustam, siue iniustaria esse timendam, ut habetur in cap.sententia M.q. s. Cui dicto quoniam respondent conclusionibus ab omnium Theologorum, & Canoni starum consensu abhorrentibus, ne grauius relatae videri possent, eade verba tutius fuerit referre.Verba haec sunt.Non e cosi generat mete vero qnel detto,Sententia Pastoris siue iusta, siue iniusta timenda,come viene interpretato da alcunt Dottori,che hanno introdotio,& vorri bono conseruarenella Chieladi Diovna potesta, che in nome si dicesse Ecclesiastica, ma in salti fosse temporale.Vi e vn altro Canone di Papa Gelasio anteriore a Gregorio, & non meno celebre in dot trina & santita I I.q. I .cap.cui est illata,doue dice.Si injustae it sententia, tanto curare eam non debet,quanto apud Deum,& eius Ec-clasiam neminem grauare debet iniqua sententia.Ica ergo di ea se non absolui desidered, qua se nullatenus perspicit obligatum.Non lono contrarij questi duoi Santi Padri,ccmele parole mostrano, ma la dotrina Theologica cocorda mol-to bene questa apparente cotradit tione.Sono at cune sentenete ingluste,perche co mal animo,& peruersa intentione sono pronuntiate,se bene per giusta, e legitima causa queste ni no merifra in dubio, che non debbiano ciner temule,& che
142쪽
D ulna: Se di queste. Uintende, Sententia pastoris siue iusta,sive iniusta timenda est. Altre hannosa causa inglusta in verita, ma in appareneta giusta;poiche nelle cose humane .spessa la verita e coli nascosta, che non'e possibile scopritia;
onde via'innocente alle volte restara condannato sena acobra alcuna dei giudice. Quat sorte di sentenga non obliga arpresso Dio,ne si deue temer innanai la maesta sua Diuina in costieneta;se bene e obligato it condannato per non scandalizare ii prossimo,il quale ha la sententia pergiusta, mo-strare di temella,& innanai Dio vivere secondo che la sua
innocena a ricercatinnanai at mondo,che lo stima colpeuole iste non puo mostrare la veritu viuere in patieeta,& raccommandare la sua causa a Dio;ma se la senteneta e inglusta,pronuntiata seneta legitima cautane in verita,ne in apparenza, non solo non si deue temere, ma conuiene opporsete contuito ii potere.Questa dottrina e stabilita in undeci Canoninet Decreto,'cap.qui iustus,ca'cui illata, cap.secudum Catholica, cap.Gepisti,cap.temerarii, cap.quid obest, cap.quo, cap.illud plane,cap.non debet I I. q. 3.cap.manet 2q.quaest. I.cap.si quis aqvi. 3. Et e coli commune di tuiti li Theologu& Canonisti,che niuno discorda;si come anco conuengono, che no posita essere stomunicato alcuno, saluo chea peccato mortale,net quai urelia perseuerare anco doppo,che desta Chies a sara auertito.Chi leggera li sudetti Canoni tuiti,restara tanto planamente instruito, che non dubitetii punio lecensure inique non legare,non offendere,non douere esserestimate; ma tanto piu conoscera questa verita, se leggera gliautori, donde questi Canoeti sono cauati nelle fonti stesse,perche Ie parole innaeti,e doppo, gli mostraranno Ia cola piichiara.La senteneta inglusta in veri: a, ma in apparenZa giusta,& che per non dar scandalo, si debbe temere, non puo nascere se no per errore net Atto,perche dato it fatio se dola verita,il Giudice, che falla in discernere it giusto, et ladio, per ignoranZa,sempre e in colpa,la onde qualunque senter
staingiusta per manifesto errore in iure e nullate di nitan valores
143쪽
r Quinta Pars lore,& non obliga appresso Dio, ne appresso it mon do. Itquello,perche it Pontefice Romano fulmina la presente sco
minica,non cade errore alc uno nel satioua vetita e chiara,
teleg gi dei Senato sono in stritto, i delinquenti accusati, re
carcerati; non vi puo essere linnocenZa occulta, che apparisca
colpa;la questione ita in iure, s'ha da vedere se nelle Leggi
falle,& nelle carcerationi decretate sia commesso peccato alcuno,che se ii Principe,& Senato non hanno peccato, an Zihanno obedito alli commandamenti di Dio in procurare diconseruar te vite, rhonore,li beni delli suoi soggetti,come a longo in tuiti questi capi si e dimostrato ; non resta luogo per dubitare delia giustitia della causa dei Senato, & in conse-guenaadella nullita della sentenEa Pontificia; e massime, che Ieragioni, per te quali cio si fa manifesto, non sono diquelle, che ricercano molia sottilita di mente per eger capite, ma con leggiera consideratione si fanno manifeste a tut-ti: per ii che attes a l'innocenEa di esso Senato' innanzi aDio;& la chiareetza ancora di quella co'l mondo,non resta do chi posita riceuere scandalo, non resta parimente, che in alcun modo egit tema questa scommunica, ne in conscieu Zaine in foro esteriore, se non come si teme la manifesta violeneta v sata a sinistro fine . Nihil opus esset ad haec respondere, cum supra perspicue
suerit demonstrata censurarum iustitia; ex abundanti tamen dicimus, etiamsi iniustae essent, timeri debere, ac seruari, ut monuit S. Gregorius homilia Io. subdens: Pastor ergo, vel absoluere indiscrete timeat, vel ligare. Is autem,qui lub manu pastoris est ligari, timeat vel iniuste , nec pastoris iudiciu reprehendat, ne etsi iniuste ligatus est, ex ipsa tumidae reprςhensionis superbia , culpa, quae non erat, fiat. Quibus S. Gregorij verbis consona sunt verba S.Chrysostomi relata in cap. nemo ead.caus. & quaest. quae haec sunt: Ncmo comtemnat vincula Ecclesiastica, non enim est homo, qui ligat,
sed Christus, qui nobis hanc potestatem dedit,& dignos fe-ςit homines tanti honoris. ibiq. Hug. dc Turrecrem. inter-
144쪽
De Censuris . 1 Inretantur,id intelligi de vinculis Ecclesiasticis etiam iniustEinflictis. Et quamuis S. Gregorii auctoritati opponatur Ca- non b. Gelasij relatus in d. cap. cui est illata , quo probari
videtur,iniquam excommunicationis sententiam, nec apud Deum, nec apud Ecclesiam vinculum inducere, imo ab eae non oportere absolutionem petere, tamen horum Sanctorum dicta,&sententiae re uera non pugnant. Nam sanctus
Gregorius loquitur de sententia lata a Pallore, quamuis iniusta , ut verba sonant: sanctus vero Gelasius de sententia slata a Dioscoro h retico, & ab Ecelesia proscisso, & ita ab eo, qui non est pastor, qui i. caret potestate, & iurisdictio. ne excommunicandi. ita adnotauit Alexandrin. in dicto . cap. sententia, cui subscribit Nauar. in cap. si quando,de
rescrip t. remed. 2. num. II.&ita has Sanctorum auctoritates conciliarunt Hug. Archidiac. & Turrecrem. in dicto cap. cui est illata . Quamobrem cum Gratianus in cap. non de- bet ead .causa,& quaest.'ad probandum iniustam sententiam nec apud Deum,nec apud Ecclesiam aliquem alligare quam
qu stionem postea relinquit indecisam induxisset iupradictum Canonem Gelasii Papae, Hug. ibi, & post eum Turr cremata notauit, illam Gelasij auctoritatem sophistice ad id probandum inductam esse , quia Gelasius ibi loquitur
de sententia lata a Iudice non suo, id est, haeretico atque damnato . Quamobrem cum sententia haec lata fuerit a Summo Pontifice , cuius totus terrarum orbis est Dioec sis , cap. curcta per mundum 9. quaestione 3. cuique omnes Reges, & Principes subsunt, Diuus Thomas inistractat. de Rege , & Regno ad Regem Cipri, quique est omnium Iudex ordinarius. Felin. post alios in cap. I .num. 9. de constit. proculdubio uocus est sententiae Sancti Gregorij, ut etiam si iniusta esset, debeat timeri. Haec certe responsio, quae verissima est, sola sufficeret: vi tamen magis veritas pateat , e re esse duximus, totam hanc materiam receptis, so-lidis q. Theologorum , ct Canon istarum traditionibus illustrare. Cum quaeritur , An excommunicatio etiam iniusta T Ob-
145쪽
obseruanda sit,repetenda est supra tradita distinctio, huius. modi sententiam pesse esse tribus modis iniusta, ex fine, ex
causa,& ex ordine . non est aute necesse repetere, quomodo
quilibet ex his modis sententia reddat iniusta, quia id superius satis explicatu fuit; id tantum videndum nunc est, an in quolibet genere iniustitiae veru sit, sententiam esse timenda& seruanda. Si iniusta sit ex fine,quia reuera praecedat crime, propter quod fertur sententia, sed Iudex ad eam serenda liuore, vel alio affectu impellatur timeri,ac seruari debet, athligare ta quoad Deu,quam quoad Ecclesia militantem, omnes coueniunt,quia reuera iusta est, eam t. excommunicatus ineritus est, quavis ex praua serentis mente iniusta reddatur,& ut ait D.Thom. infra citandus, iste iuste patitur, qua uis ille iniuste faciat. Quod etia docuerunt Durand.in q. dist. I 8. q.
Si vero sit iniusta ex causa, ita tamen ut non sit ex hoc capi heipso iure nulla,& si etia sit iniusta ex ordine,quia non praec dat monitio,vel aliud simile,valida est, ligat i. quoad Ecclesia militante, non autem quoad Deum,na Dei gratia iniuste amittere nemo potest,& propterea quoad Deu talis sentetiano obligat, sed potest iniuste amittere illa,quae ex parte nostra disponiit ad gratia, id est, Ecclesiae suffragia,& ideo tenet quoad Ecclesia militantem. ita post D. Tho. in q. dist. I 8. art.
l. declarat Turrecr. in d. cap. sententia nu. a. Sum Siluest. quae Petr.Raym. & alios in hanc sententa recenset in verb. exc municatio 2.nu. q. Henr. in d.cap.sacro in a.col.vers. & licet, ct ratio est, quam reddit S. Bonau. d.q. a. nu.q . quia cu sub
ditolii non sit discutere sententias maioru,ex municatio in his tribus supra positis casibus timenda est non cosiderati ne iustitiae,sed ob reuerentia potestatis Ecclesiastic .Ac propterea debet excoicatus sententia excoicationis iniustam ea fine,vel ex ordine humiliter perferre, quod ei erit meritoriuralioquin si contemnat, huiusmodi sententia iniusta, quae prius tantum ligabat apud Ecclesiam militantem, ligabit etiam apud Deum, de ex iniusta tunc iusta essicietur, ut post
146쪽
& Hossimultifaria cotemni huiusmodi sententiam. Primo, cuexcoicatus accumulat culpa culpae, & alia super alia crimina coaceruat. Secundo, csi ex certa scientia ingreditur Ecclesia, etia cum ibi diuin si no celebratur officium,cap. Clericus as q. 3. nisi causa praedicationis,qua audita, egrediatur, cap. r sponso,de sent.excom. Tertio,cum licet non intret Ecclesia, ad valvas tamen audit officiu, cap. permittimus, de sent. ex- 'com.Quarto cu comunioni Catholicorum, qua vitare potest, se ingerit cap.illud. S.illud,de Cier. excom. ministr. Quinto, tu nimis dormit in sententia sic ligatus,cap. per tuas,de senr. lexcom. Ideo autem superius dixi sententia iniustam ligare,si non sit ipso iure nulla,quia tunc no ligat neque apud Deum, neque apud Ecclesiam militante, ut ibid. scripsit Henr. & ex
Palud. Nau.d.remed. 2.OLI S. Si tu .in verb. excommunicatios .nu.q. Nulla aute potest esse exc6icatio pluribus modis,qui exacte referuntur a DD. in cap. solet, di in cap praesenti de lsent.excom. in 6. Tabien.in Verb.excoicatio a. numi. Versdecimo dicendu usque ad nu. 2 o. Silu. in verb. excoicatio a. nu. I.Ex his modis,pr termissis alijs,quae ad rem nostra nullo modo pertinere possunt,eu tantum comemorabo,quo innititur F.Paulus. Is est, cum excomunicatio continet intoler bilem errorem, ut cum praecipit illicitum, nimirum quia i
excommunicatur aliquis, si non fuerit furatus; vel bonum prohibet, ut cum excommunicatur aliquis, si Deum colat, aut pauperi tribuat eleemosynam; vel cum praecipit quid impossibile , vel cum errat Iudex in iure, id est, pronuntiat expresse contra ius scriptum, ut puta, Pronuntio valere excommmunicationem latam post appellationem. idemque aliqui existimant habere locum, si sit error in facto nolo. rius, ut Siluester in dicto loco in verbo, unde si est error. Hanc autem communem doctrinam non infirmant, sed confirmant undecim Canones Decreti superius relati. quia cap.
qui iustus, dum eo dicitur, qui iustus est, & illi maledicitur, illi praemium redditur, hunc habet sensum, iniuste ex-
147쪽
i s Quinta Pan . communicatus patienter ferens,pKmium consequitur at te num, ibique notat Gratianus, licet iniusta sit sententia, ei esse parendum, licet apud Deum non sit obligatus, ne exsuperbia fiat dignus poena,&dignus ligari. Cap. cui estillata, quomodo intelligatur,tam supra dictum fuit. Cap. secundum Catholicam, dum habct, Deum non pati cuiquam iniuste noceri, non respicit effectum sententiae, sed i stitiae diuin , quae punit iniuste nocentem, ut ibi Turrecremata exponit , Sita ad quq sitionem nostram non pertinet. Eundem sensum habet Cap. coepisti. Cap. temeraris, dicens, temerarium Iudicem plerumque excommunicato non obesse, ita accipitur, ut si patienter ferat, non obsit quoad Deum , ut ibi declarat Turrecrem. qui in seq. Cap.quid υbrest ea i t illum quoque Canonem ad idem tendere. Cap.non debet, decernens, non debere eum sustinere poenam, in cui iis damnationem non est Canonica prolata sententia , intelligitur de sententia nulla, quia lata a Iudice carente iurisdictione, nempe non suo, vel post appellationem, ux ibi omnes notant. Cap. illud, quamuis dicat, iniustam 3 excommunicationem obesse excommunicatori potius, qua excommunicato, intelligitur, ut non noceat quoad Deum,
sed quoad Ecesesiam, donec absoluatur, ut ibi probat Tu
recrem. num. 7. Eodem modo accipitur Cap. manet 2 6. quaest. I. & Cap. si quis non recto a . quaesit. 3. ut utrobique gl. declarat, & pr sertim in cap. si quis, ubi ait, iniuste excommunicatum nihil laedi quantnm ad recipiendam uni-:tatem Sanctorum, sed laedi quantum ad participanda E cIesiastica ministeria. Et sic patet, dictos undecim Can nes non probare, sententiam iniustam non esse timendam, sed oppositum, .& consormes esse veris, & receptissimis tam apud Theologos, quam Canoni stas conclusionibus a nobis superius relatis . Ex quibus , ad rem nostram prOH pius accedendo, constat excommunicationem Pontificiam etiamsi iniusta esset ex fine, esse tamen seruandam, di assi e cere, tam quoad Deum, quam quoad militantem Eces a
148쪽
me Censuris. ' et 'fatia . Si autem in i usta esset ex causa , veI ordine , ab ini aio ligasse tantum quoad Ecclesiam militantem, nunc autem tanto contemptu subsequuto, tot i. execrabilibus interdicti violationibus, ligare etiam quoad Deum . Quod si nulla fuisset, minime quidem adstrinxisset excommunicatos, vel quoad Deum , vel quoad Ecclesiam. sed certe nul- a prorsus nullitas est, quae in hanc excommunicationem quadrare possit. Factum enim est certum,atque notorium, ut his scriptis etiam assirmatur ibi: In quelio,perche it Ponte fice fulmina la presente scommunica, non cade errore al-cuno net latio , te leggi d et Senato sono in scritto, i delinquenti accii sati, e carcerati . Quoad ius vero etiamsi daremus ura Ecclesiae non esse adeo certa,& firma, ut supra vere probauimus, estne haec excommunicatio talis,quae contineat an tolerabilem iuris errorem, qua l. non sit iusta ne in verita, ne in appareneta, ut ait frater Paulus λ Tria exempla intolerabilis erroris.adseruntur a Doctoribus in locis supra citatis, di praesertim a gl. in cap. per tuas in verb. intolerabilem e rorem, de sent. excom. videlicet cum aliquis excommunicanitur,quia Deum coluit, vel quia non est fornicatus. ergo hoc ςxemplum quicquam pertinebit ad excommunicationem larram in laicos de bonis emphyleoticis in detrimentum Ecclesiarum statuentes, Ecclesias aedificari, ac bona in Ecclesiam alienari,vel ei relinqui lege lata prohibentes, ac Sacerdotes in carceremonij cientes, & coram secularibus iudicibus causam dicere compellentes ξ secundum intolerabilis erroris adducitu exemplum, cum Iudex excommunicat aliquem,inisi fecerit id quod sectu est impossibile. idne pertinet ad
hanc excomunicationem, quae iubet, leges nullas, & iniustas abrogari, di personas Ecclesiasticas e s scularibus carceribus dimitti,& ad tribunal rehci Ecclesiasticu, quod prastari s cile & temporis momento potest, pendetq. a sola Senatus ζX- communicati voluntate Θ Tertium est exemplum, cum sen tentia profertur aperte contra ius scriptum, ut cum decernitivalere excommunicationem latam post appellationem. id
149쪽
a Ruinta Pari. etiam exemplum ad hanc excommunicationem nulla pacto spectabit, quae praeceptum continet non solum iure scripto non improbatum, sed rationibus, auctoritati ius, communi Iuriscousultorum consensu munitum; cum tamen satis sit ad sententiam ab intolerabili errore defendendam hos articulos, circa quos lata est excommunicatio,pro potestate laica iure scripto nusquam esse decisos, & tamen potius constet, decisos esse pro Ecclesia. Discrimen aut ε quod in hac materia constituere nititur frater Paulus inter Principem, &priuatos,id est, ut priuatus aliquo casu teneatur iniustam timere sententiam, no autem Princeps, nullo iure probatur, imo oppositum constat ex verbis Caroli Imperatoris relatis in cap. in memoriam I9.stist. quae haec sunt: In mentoriam a Beati Petri Apostoli honoremus Sanctam Romanam EccI siam,& Apostolicam Sede, ut quae nobis sacerdotalis est mater dignitatis, esse debeat Ecclesiasticae magistra rationis , quare seruanda est cum mansuetudine humilitas,ut licet vix ferendum ab illa S.Sede imponatur iugum, tamen feramus, di pia deuotione toleremus. & cum de causis Dei agitur,r gia voluntas Dei Sacerdotibus subilci debet, non praeserri, vi habetur in cap.certum io. distinct.sic etiam Imperatorem in hac materia spirituali eodem, quo caeteri, iure censeri, patet exeo,quod potest ipse excommunicari ab Episcopo, gl. in cap. valentinianus in verb. submittamus distinct. 61.Re
26. post Abb. subdit, quod in spiritualibus, etiam subiectus est suo parochiali presbytero. neque indecorum est Primcipibus, Sedi Apostolicae obedire, quia illi subesse est 'de
necessitate salutis . D. Thom. de errorib. graec. cap. 7a . Fblin. in cap. . num. Io. de consi &illi obedientia non se
uili metu, sed charitatis affect u est pr standa, non timore poenae, sed amore iustitiae, ut ait Beatus Gregorius in Moralibus, & Henricus in cap. I.ce maiori t. & obed. in fine Et quoniam obiicitur nobis error tu ris,& nos nullum subesse probauimus hoc liaco animum subit illa cogitatio. Venetos
150쪽
D, C Um-r rsenatores viros acres,einquentes, solertes,Politicarum rorum scientissimos,atque ingentis spuitus esse noui.Sed quia
his in rebus caeteris antecellunt, etiam Sacrorum Canonum,
sacrorumst. Concilioru,atque adeo ipsius sacrae Scripturi; ac Theologicae facultatis peritia,se etiam Vrbis Romae Sacerdotibus, quorum hoc est praecipuum studium, atque etiam Sede Apostolica,ac Summo Pontifice praestare arbitrantur Etiam si in his articulis nihil aduersus eos actum iudicialister esset, etiamsi scriptorum omnium consensus Ecclesijs hon fauetet, etiamsi Sedes Apostolica omnium Ecclesiarum Mater,atque magistra se ita sentire non profiteretur,etiamsi ipsi non discere,sed docere,quod ad haec pertinet,teneretur. si nihil horum eis obstaret,quae obstat omnia, cum tamen de
rebus ad Thelogos,atque Canonistas spectaribus agatur, haruel. cognitio, longe maior habeatur in Urbe, qua Veneri js, imo in Vrbe maxima,in ciuitate Venetiarum fere nulla, si veritate amat,si Uoderationis, ac iustitiae,ut magnos Principes decet,laudem non aspernantur, none aequum esset, ipsos existimare,quemadmodum alijs pleris i. in rebus cat teros superant;ita hac in o ab Urbe Roma, di a Romana Curia supo rari posse, esse i suis in hac re opinionibus Romanae Curiae opinionem potiorem Sed his ornicis ad finem prope
Decimo dicitur, obedientiam, quae Praelatis dinetur ex Dei praecepto,non debere stolidam in soliti. Deo obedien tiam absque ulla exceptione esse praestandam; Praelatis vero ita demum, si iustum fuerit praeceptunisii . eum,cui praecipitur, examinare debere,& si iniustum compererit, non lori illi obedire non teneri, sed vi,& facto resistere posse. ac d bere.Haec doctrina non minus Politico,& seculari,quam Ecclesiastico regimini exitiosa, reum Iudici,subduum Prineipi superiorem facit totum Orbem perturbat,omnem penitus Magistratuum, ac Principum iurisdictionem euertit. Atqui . neque Theologi, neque Canonistae ita docuerunt. Hi enim consentiunt quidem, subditos non teneri Principibus obediare in hi quae intolerabilem errorem cottaent,videsiue quia