Antiquae tabulae marmoreae solis effigie, symbolisque exculptae accurata explicatio qua priscae quaedam mythologiae, ac nonnulla praeterea vetera monumenta marmorum, gemmarum, nomismatum illustrantur. Auctore Hier. Aleandro iuniore. Accessit non absi

141쪽

i1 EXPLICATIO animal draco , cui adnatum erat caput leonis . mediam autem haec duo continebant faciem dei, cui nomen He cules,di tempus. Quaedam praeterea subdit ad eam rem facientia. Sed minime silendum hoc loco, Herculem hunc, quem temporis pCesidem Orpheus facit, aut Graecum esse Alcmena genitum: h ic enim Orphei coaevus, & in musicis fuit disci

pulus: sed fortasse AEgyptium illum, qui plus

mille annis hunc praecessit, auctore Diodoro Siculo, quique inter duodecim primores deos fuit conumeratus, ut scribit Herodotus lib.iLetenim

gypxij, a quibus suam hausit Orpheus theolo

giam , quum rebus naturalibus deorum numen nomenque tribuerent, easdem suorum appellatione Regum, qui iam pridem ex humanis exce sissent , insigniDant. Itaque terram dixerunt Is dem, Nilum Osirim, Herculem tempus. Graeci autem non tantum labores AEgyptio adscriptos,

sed & temporis significationem Thebano illi tuo tribuerunt, quum fabulas ad physicam traduxe runt rationem, quod & ab aliis obseruarii in scio. Illud igitur fasciae argumenta sibi volunt; ex semente hiberno tempore humi abscondita fertilissimas parari messes, si a vivifica in primis vi Solis, qui res omnes (ut ait Macrobius primo Sae fiturn i infiminat , progenerat, nutrit , suet, matur iis, tum ab idoneostli ubere, ab aeris temperie, ac pluuiarum tempestiu' madore, ab humifico calore Lunae, ab agricolae industila suo . tempore praestita, fuerit adiuta, neque enim omnino vem

142쪽

TA 3vLAE HELIACAE. iurum est vetus adagium, .ns spiei crabra, annris fructificat non humus, ut Theophrastus considerauit cap. vuI. libri vuI. hist plant. nam & caetera conferunt, quae nominauimus, quaeque huiusceronis symbolis continentur. Porro videtur huiusmodi symbolicus Proser pinq raptus in usu apui eteres fuisse nam ut illos

mittam, nobilium artificum opera,qUOrUm me minit Plinius, alterum ex aere, alterii in tabula pi

ctum, & quem incisum Tranquillus memorat in quadam Neroniani annuli gemma:post confectu

commentarium duos Romae in antiquis marmoribus sculptos videre mihi contigit,alterum apud Acoronabonios, alterum in quibusdam Hispanorum aedibus e regione templi D. Ludovici posteriore hunc,quoa a nostro haud prorsus discre- pat, exprimendum hic curauimus . nam etsi ali, qua in parte vetustatis vim passus est, adiuti tamen non parum sumus Mariangeli Accursi j Diarum tribis, qui liber Romae custas anno M. D. XXIIII.

inter alias imagines deorum , aliarumque rerum , quas ornatus gratia expresias in fronte gerit, marmor hoc graphice exhibet, quod integrum eo tempore fuisse existimari potes . Ceres in eo via

143쪽

n tr

situr iugatis draconibus vecta,unicam tamen facem gestans. praecedunt tres puellae , quarum una alata. eae forsitan aut Parcas adumbrant, aut Horas, quas cum Proserpina colludere aiebat Orapheus. de quibus vide omnino Natalem in Mythologia. quamuis Horas nudas, Parcas veste indutas essingi solitas, scroat Artemidorus lib. II. praeter has Minerua stricto gladio Plutoni mini latur Proserpinam curru auehenti. ipse vero Pluto barbatus est. num quia hibernu Solem significat est enim hiems quasi anni senectias,ut diximus in Explicatione Tabulae Heliacae. At Plutonios equos non Hercules praeit, ut in nostra Eona, sed Mercurius quemadmodum de in marmore Accoroniboniano, eosque ductare videtur; quod

nimirum tam inferum minister crederetur,quam

superum. verius tamen puto, ideo essi stum, uia lucri deus censebatur, quod & de Hercule creditum , ut testantur veteres glossographi ad Horat. Sat. v. lib. II.& Persi Sat.1I prouenit vero lucrum ex frugum copia. Subter ipsas quadrigas mulier iacet humi strata A maltheae cornu tenens, scili cet aut Copiam designans, aut Tellurem matre;

ut & marmor Acco rombonianum praesesert. desuper puellus cernitur non alatus, ut In nostra Eona, sed elatis manibus fasciam tollens aut retortam vestem, quae supra verticem curuatur in arcum. quo etiam schemate alata illa puella effcta est, quae Cereris currum proxima anteit. habent quid simile & Ceres & Pluto, cum in hoc marmo-

144쪽

TA 3vLA HELI AC R. u re, tum in nostra Zona. Ac vento quidem id tribui potest, capitis tegumenta, aliosve amictus effundenti ; siquidem Philostratus lib. iI. Iconum Galateam describit vestem supra caput ad Zephyros expandentem , ut sibi umbraculum faceret, currui velum et Achilles vero Tatius Europae a tauro per mare vectae peplu veli usum praebuisse in picti tabuis enarratione commemorat.vertim existimari facile potest, numina a veteribus hac ratione quandoque efficta. hinc Alfonsus Ciaco conius in expositione Columns Traians ad num.

cccxvuI. simulacrum iuuenis intra circumam bientem amictum expressi, Solem orientem in terpretatur, aut alium quempiam ex diis gentium. Praecipue vero id marinis diis, ac fluuiali bus tributum, ut iis compertum est, qui vetera monumenta prae manibus habent. videturque huc trahendum quod ait Virgil. lib. viiI.

Contra autem magno maerentem corpore Nilum, Pandentemque'ui, et meta veste vocantem Caeruleum in gremium, latebrosae flumina visio;

si oberit Gitanh castigationem probamus in indice Lucretiano reponentis torta pro tota. nam&Ausonius de Sarauo fluuio in Mosella sic cecinit: P miger undisona dudum me mole Sarauus

Torta veste vocat.---

ut in exaratis manu codicibus legitur. quamquainnuat Gitanius, tortam vestem, aut arcti aram

tribui fluminibus ad indicandam fluxus obliqui- statem. Non exerrauerit, qui symbola huiusce

145쪽

α8 E x P L I C Aries o marmoris ad Eleusina mysteria referet, quae aut eadem cum Samothracijs , aut altera ex alteris traducta, quemadmodum ex Diodori lib. HI.&v. colligere est. proinde utraque iunctim no minant Ouidius i I. de Arte aman. Tertullianus Apologetico, & Athenagoras Orat. pro Christ.qui obiectam ait impleratem Diagorae in EAL-

ret Sle inia, di Cabirorum mysteria. erant enim Cabiri Samothracum sacrorum praesides, atque iidem, quos in marmore inspicimus, Ceres, Proserpina, Pluto, Mercurius. Scholiastes Apollo- iiij ad primum Argonaut Aspim o G Σα.

naseas recensen ii quattuor numero sint, ta ieros, xioceri , CAArocersus. Axieros Ceres es , Axiocer- , ' Proserrina , Oxiocersus Plutob: quartus additur Camillus siue administer, Mercurius est,quemadmodum tradit Dionysodorus. Camilli dicebantur sacrorum ministri, eoque precipue nomine appellabatur Mercurius, ut meminere Seruius & Macrobius. Itaque haesitare non debuit ea in re Lud Carrio in scholiis ad Valerium Flaccum. nam quos antiqui Casmilos, aut Casmillos, lenito nomine recentiores dixerunt Camillos, veluti etiam

146쪽

T a 3 v L AFH E O A C ae, et Camoenas , quae prius fuerant Casinoenae, aucto re Varrone. Idque doctissimus poeta Maro inducare voluit lib. xi. A n. quum maternum nomen filiae tribuit exigua ex parte immutatum, sic in quiens: .. ---matrisq; vocauit .a Nomine Casmilia mutata parte Camillam. Aperte Varro lib. vi. de ling. lat. Casimillus nominatur in Samothraces m steriis diuus quidam administer diis magnis, Verbum gracum arbitror, quod apud Callimachum in Poematiis eius inuent: at eundem Cabirorum ministrum Strabo lib. x. Κam, appellat, siquidem suo seculo extrita littera id nomen , enuntiabatur et quanquam sui inconstanter variant fabulae) parentem potius, quam ministrum Cabirorum fuisse ex Acta silao Argivo referat. Finitimis quoque insulis ea sacra communicauerat Samothrace,veluti Lemno, quod ex Strabone li

Thraciae insula sacra , ipsa Cabiris. porro dij quidam

Cabiri dicebantur. sed et . uercurius ibidem colebatur, quem Canes Imbrium vocant Cabiros Varro videtur interpretari Deos magnos, non tantum iis verbis, quae nuper adduximus, sed & libro niI. quum ait: Terra enim , coelum, ut Samothracum

Initia docent, sunt dei magni. & paulo post: hi, quos Augurum libri scriptos habent hic, duipotes, fiunt

147쪽

iso Ex PLiCATIO pro illis, qui in Samothrace ho Auet vide etiam . quae ex Cassio Hemina profert Macrobius ii I Satum. cap. iv. his consonat, quod monent Scaliger in coniectaneis ad Varronem, & Casaubonus in Comment. ad Strabonem, Cabir Hebraea,& Phoenicia lingua potentem significare ; quamuis & Apollonis interpres, & Geographus ex Cabiris Phrygiae montibus deducant. Dicebantur quoque Curetes, & Corybantes. Orpheus in hymnis: ΚΚvae unc, sin ibi mi,

Curetes, Corybantes, rector que potentes,

itaque Dionysio cognominatur Samothracia Κs-pυ a. . quo loco Eustathius: Κιγ δ bis cum Aedi , 5 - Nopii se dia, Coi tanticam urbem appellat, quod illic essent Corybantum mysteria. Idem Eustathius cetutis selera, oi-Κop m p . Samothi acta, ubi Cabirorum sera, qui re Corybantes dicebantur. Idem constat ex Strabone lib. x. qui etiam docet, huiusmodi deorum appellationem adfacrorum famulos translatam, ac prope eosdem fuisse Ca biros , Curetes, Corybantas, Idaeos Dactylos, Telchines. Qv d vero in marmore praeter quattuor illos Cabiros Minerua quoque sit addita, mirum nemini videri debet quum, apud Rh dios euulgatum fuisse tradat Geogra Phus,

148쪽

Corybantes hos quos am Mineruae et Solis filios. Erant igitur Cabiri Samothrach, sive dij magni

ex Varronis sententia (qui ridicula illa caeremoniarum arcana prodere non est veritus: Coelum, di Terra, P luto & Mercurius coelestem vim indicabant, Ceres & Proserpina terret rem. Pluto nimirum hiberni Solis calor est, Mercurius aer, qui

eundem calorem terrae videtur comunicare. ideo

effictum eo schemate inspicimus,quasi quadrigas ducat. Per Cererem significari terram sationibus aptam supra docuimus , per Proserpinam vim subterraneam. Varro lib. iv. de ling lat Hinc Epicharmus Enni Proserpinam quoque appellat, quod iteresse sub terris . Proserpina aucta, quod haec ut herpens

modo in dextram, modo in sinistrampartem late mouetur. Huc enim spectabant Samothracia sacra, &Eleusinia mysteria, quae iatificas messum caeremonia nominat Apuleius. quod & Diodorus Siculus ilib. m. innuit ijs verbis: Κα, D, mrg et

sp m. et M s. compertum est , ab antiquis poetis ac fabularum scriptoribus Cereris nomine terram matrem

appellari. consona quoque his sunt, qus Orphicis carminibus manifestantur, queque in mysterijs Ghibentur, qua nefas est fingillatim profanis enarrare. quocirca aiebat Varro, mysticam in Eleusiniis ritibus significationem nihil aliud fuisse, quam frumenti inuentionem , ta seminum foecunditatem, ut ex

149쪽

is et EXPLICAT io D. Augustino supra indicauimus. ac propterea Samothracii Curetes, seu Cabiri dicuntur orpheo de scphi , & γέ- m. Igitur referuntur omnia ad agriculturam, & fructus inde enascen tes. qui sane scopus est, ad quem nostram hanc Eonae expositionem diximus. CONFECTA haec erant, atque adeo typis mandata, quum in alia duo marmora Romae incidi raptum Proserpinae praeseserentia. alterum in fronte positum pulcherrimae porticus hortorum Quirinalium Ducis ab Altaems Alterum nuper affixum parieti ad impluvium vergeti aedium Hasdrubalis Matthaei Marchionis Io vij. primum nihil distat ab eo , quod delineatum proxime exhibuimus nisi quod puer currum

Plutonis supervolitans alatus est. Seu & tres puellae inter Cererem Pallademque sitae alatae omnes videntur. Alterum vero marmor longe diuersum est. Siquidem Mercurius non praecedit Plutonis quadrigas, sed una ad latus currens fingitur. pone currum sta ' Iuppiter eo gestu ess stus,ut ad iuuasse raptu videatur. Duo itidem calathi eversi visuntur effusis floribus, quorum alterum puella quaedam genu nixa tollere e terra nititur. alia puella prope Cererem alata fasciam manibus erigit caput ambientem. at ipsa Ceres cum lampade non draconu curru vehitur, sed bigae quorum. quod singulare esse existimo ; neque (si haec

150쪽

monumenta excipias) id uspiam cernete mihi licuit. At quoniam datam mihi ansam video, nolim dissimulare . quadrigas Plutonis in fastia nostra quorundanis oculis diligentius intuentium non videri equorum, sed leonum. etenim supra monui , signa fasciae adeo vetustate esse ambesa, ut nonnullis in partibus aegre dignoscantur. Id vero non minus singulare putandum est . quis enim poetarum , quis artificum Plutonem unquam finxit leohibus vectume At quoniam Solare animal leo est ob caliditatem , non minusquam equus ob celeritatem,sulcitur hoc figmento nostra expositio , dum diximus Plutonis typo Solem intelligi sum calore semina fouentem hibernis mensibus humidatentia. illud etiam mo nendum putaui, marmoraesingula quorum supra meminimus, sepulchra fuisse. eorum scilicet ivtreor qui mysteriis Eleusiniis initiati essent. eo enim symbolo indicare forsitan volebant, aeter

sacrum , in quod recepti qui At, ij et de vitae exitu,rede et niuerso aevo i esu iucundiores concipiunt. Aristides in Panathenaica: G. --fo die An i ius etc. - et ALE EA, ω - - aere in , &c. Arcana illaristeria, quorum qui fiunt participes meliori quoque in loco res eorum post vita exitum collocari exsimantuGdec. Idem in Eleu-