Antiquae tabulae marmoreae solis effigie, symbolisque exculptae accurata explicatio qua priscae quaedam mythologiae, ac nonnulla praeterea vetera monumenta marmorum, gemmarum, nomismatum illustrantur. Auctore Hier. Aleandro iuniore. Accessit non absi

111쪽

io EXPLICA Tropartem et odiaci ambit aestiuam. Hibernus itaque Sol Proserpinam rapuisse dicitur, quia hibernis mensibus semina sub terris latent, ac solari vi fouentur,ut suo tempore in herbas erumpant. nam Proserpina,quam vel fruges aiebant esse, vel aridorum serninum virtutem, tunc ad lucem reduruci,& reuisere matrem dicebatur. quo sensu Orpheus in hymnis sic tempora alloquitur et

No. Eceam aves; c n, Properpinae collusores quando Parcae illam Et Gratiae circularibus choris ad lucem reducunt. Ioui gratificantes, re matri fructuum datrici. nam quod innuit, Parcarum opus esse,fructus in apertum educendi, etymon Varronis in mentem reuocat alentis, Parcas a pariendo dictas, ut est apud A. Gellium lib. ii I. cap. XVII. Porro quam intulimus significationem eiusdem raptus, ea dilucidis verbis a Porphyrio traditur apud Eu

niam vero virtus est quaedam prole ectorum humi siminum , illam subtrahit Sol sub hemisphaerium currens hiemali tempore. Proserpina quidem virtus illa semi

num.

112쪽

, num, Pluto vero Sol raeterram subiens; atque occul tum percurrens orbem, hibernumi, sol litium. atque idcirco raptam ab eo Proserpinam dicunt, quam sub terra latentem Ceres quaeritat. neciabludit Phurnutus, quum ait: Gar se' o cra et a di mi es ethc Ah -- ira udi, E mi, νινἰ νιν 'i ' viri cap. rapuisse fertur Pluto Cereristiam, qui rugum semina ad aliquod tempus terra occulantur. Sic Arnobius lib. i. ex Gentilium fabulis: ille qui raptam Dite a patre Troserpinam dicit, non, ut reris, in turpissimos appetitus viraginem dicit ruptam,

sed quia glebis occulimus semina , ire sub terras Team, di cum Orco significat foedera genitala conciliare foeturae. Nec vero me clam est, aut inferiorem hunc aerem , aut terrenam vim per Plutonem apud

quosda in mythologos significari. verum quamcunque tandem virtutem aut terra ob ne aut Haer ad progenerandas fruges,eam praecipue a So te haurit, qui primus ei naturae satelles, mensq; mundi, & temperatio, ut aiebat Cicero. is enim vivifico suo calore sub icrras immisso, ac hiemali frigore circa semina compresso, vires praebet ad

enim Sol nonea tantum, quaesuper terram , sed et qua sub terra sunt suberiora, melior que reddere, inquit Theophrastus lib. HI. de caus. play t. cap. IV. Quamobrem concinne hiberno Soli Plutoni fecere nomen, quod teste Platone in Q atylo a diuitiis deductum est , ut & Ditis apud Latino S.

113쪽

atque natura Diti patri dedicata est; qui Dis , ut apud fraecos et et p: quia di recidant omnia in terras, et oriantur e terris. Hinc Orpheus hymno in Pluto

nem r

LInbDA et , Ros ritis Ut mis et Iam Diuitias largiens humano generi fructibus annuis. Hutoni tributa fuit galea, qua caput contegeret, quae etiam in prouerbium abiit. Ea in nostro marmore non apparet,quippe exesum ea in parte erat. De huiusmodi galea ita Hesychius: Ain. xoxen, dicναάν m prvos , o ei cremorumetet hel, o mi ,- O, dit e modii , Orci galea, nubes quae dam immortalium est,qua Dij circundantur,quum nolunt inuicem cognos es. Id Hesychius ex Homero sumpsit,qui Mineruam inducit Orci galea uten- tem, ne a Marte conspiceretur. Verum ad rem

nostram propior accedit Porphyrius, qui apud Eusebium, orλυ- β inquit o ma motaruo , G . p. irrepsit error in illis verbis in es,' aevi, in quorum locum omnino substituo more se sic interpretor: vluto Proserpina raptor galeam habet , occulti poli Imbolum. Sed, ut promam ingenue , quod sentio, si hibernum Solem per Plutonem intelligebant, eius sane galea nihil est aliud, nisi nubes, & nebulae, quibus hiemali tempore Solis aspectus frequenter nobis subtrahitur. Porro idem P brphyrius,quo ma gis demonstret , Plutonis figmentum ad Solam Pertinere , ita loquitur de Cerbero tricipiter . s

114쪽

canis 'uctuum generationem significat in tria diuisam, in sationem , conceptionemque et generationem. haud enim a mortesvocatus est , quod defundiorum animas possideat ad vorandum ,sed a concipiendo ,seu generan do. cuius rei Plato elargitor est, quum Proserpinam rapini Proserpinam . Graeca nomenclaturae deri uare videtur Tullius, quum ait secundo de Nat. deor. Is rapuit Proserpinam, quod Graecorum nomen esse ea enim est, quae' demeto,n Vraece nominatur,quam frugum siemen esse volunt,absconditamque a matre quae in Hunn Alij tamen a serpendo, seu proserpendo, ut est apud Varronem libe iv. de ling. Lat. Hinc Arnobius lib. ii I ad u. gent.'quod sata in lucem proferpant,cognominatam esse Proserpinam. Fulgentius liba. mytholog. Proserpinam vero q3 J-getem voluerunt, id est terram radicibus pro perpentem. qua re sera Graece diciture exscup enim Graece centum sunt. et ideo soc illi nomen imponunt, quia centuplicatum steges profera rvectum. D. Augustinus vII. de Ciu. Dei, cap.xx. In Cereri acrispraedicamur illa Eleusinia, quae apud LAthenienses nobilissima'erunn, de quibus Varro nihil interpretatur, nisi quod attinet ad frumentum, quod Cerestinuenit , ct ad Proserpinam,

quam rapiente Orco perdidit ; et hanc ipsam dicit significare foecunditatem sieminum, qua quum defuisset quo-

115쪽

io8 EXPLICAetio a dam tempore eadems, flerilitate terra moereret, exortam

este opinionem,quodsiliam Cereris,id est ipsam foecunditatem, que a proserpendo Properpina di ia flet, Orcus abstulerat, et apud inferos detinuerat. Idem quoque

cap. xxiv. dictam asserit terram quandoque. Proserpinam, quod ex ea pro serpantfruges. Aliam etymi rationem amplexus, est Iulius Firmicus de Ernproph. relig. Frugum (inquit substantiam volunt Proserpinam dicere, quia fruges hominibus, quum seri

coeperunt, prosint. Nec prorsus diuersus abit Phur nutUs, qui Mirums nomen (nam &haec Proserpinae appellatio apud Graecos crati a saturando deducit. et xspem (inquit) bra vit,m Urarum, rivos dκουυ Aκ. Corum peperit, quasi saturi tatem e materia enim est alimenta prpbens ad satietatem v que. Proserpinae raptum euenisse finxerunt in Sicilia, ad indicandam eius Insulae feracitatem, aerisq; temperiem, quo etiam trahit Natalis Comes in sua Mythologia florum copiam, in quibus colli dis occupata erat Proserpina,quum a Plutone rapta fuit. at in nostro marmore eversus calathus,& prolabentes flores hiemem denotare videntur , quo tempore herbis floribus p expoliata es terra nisi quis malit eandem hic adaptare significationem,quam fabulae exsecti Attinis subesse aiebat Porphyrius. quod hisce verbis testatur D. Augustinus lib. vII. de Civit. Dei, cap.,xxv.

Porphyrius philo phus nobilis, Attin flores significare perhibuit, et ideo abscissum, quiaflos decidit ante fru-Hum. nam segetes ubi defloruerint, turgescunsi

116쪽

TAavL AE HELIACOB. Iopperficiunturqj. Caeterum Proserpina comites habuisse dicitur in decerpendis floribus Dianam,de Mineruam. Valerius Flaccus lib. v. Argonaud M. Florea per verni qualis iuga duxit Hymetti, F- . ut Sicula sub rupe choros, hincgressibus tirem . Pallados,hinc cars Preserpina iuncta Diane. ij quas etiam in Zona exculptas esse, neutiquam est ambigendum: eas nimirum, quae pone currum Plutonis visuntur manus protendentes quasi de raptu sollicitae. nam etsi consumptum marmor praecipua Dianae indicia nequaquam praebet,alteram tymen galeatam, & tnoraca indutam fatis demonstrat esse Mineruam. Tres hasce Deas vestem decollectis floribus Ioui contexuisse refert, Diodorus Siculus lib. v. Quid hoc figmento excogitarunt veteres Iouem Orpheus alijq; mundum esse, professi sunt, superne quidem nudum, inferne vero veste contectum. Infera mundi pars terra est , quae floribus herbisq; tanquam veste operiri solet id cum ex terrena vi prouenit , tum exiccelesti. terrenam Proserpina commostrat, Minerua& Diana coelestem, lunarem nimirum potestatem,quae germinum incrementis nimium quantum conducit udri ignibus nutriens ista semina, ut inquit Apuleius.Gideo Luna Orpheo ducta reis mc, & mrampos: & Diana vi Iudi

Ids occasionem dedit fabulae Endymionis asina adamati, si Fulgetium audimus ita scriben et

O iij et

117쪽

tem extremo libro secundo Mythol. vaflarem Endymionem ama se fertur, quod nostarni roris humor, quem aporrhaeas derum , atque ipsius Luna animandis herbarum Accis insudat,paniorausis pro Uuccc dux Mineruam quoque ad Lunam pertinere snam de Diana nulli non cognitum pei spicuum est ex D. Augustino, qui cap. xvi. libra septim

de Giu. Dei ita scribit: Mineruam etiam, quia eam humanis artibus praeposuerunt, nec inuenerunt stellam, ubi eam ponerent, eandem mel summum aethera, vel Lunam esse dixerunt. Arnobius lib. III. inristoteles (ut Gramus memorat) vir ingentoprapotens . atque in Lectrina praecipuus, e Mneruam esse Lunam, probabilibus argumentis explicat. quin esse vim Lunae acriorem , innuit Porpi Urius apud Eusebium tertio de Praepar. . A G iaicis, Wn Ahri mAηνη. quod Apollo in Sole id Minerua in Luna est. dixerat autem ignitam Solis vim esse Apollinem. Itaque quod ad Coroneamnum cum Minerua

Pluto dicatus esset, estret viret Atasim ut ait

Strabo lib. ix. Solaris vis indicatur cum Lunari coniuncta ad frugum, fructuumque generati nem promouendam. continebant enim physicas rationes occulta illa ethni rum mysteria, ut alibi monuimus. Sed & ipsam Proserpinam Lunae adiunxerunt, quod passim notum. Diogenianus in Prouerb. A - , Apetistas,i Elin re erum inerua, Diana , di Hecate seu Proserpina unum atque idem esse censentura. Quocirca qui calor ex Luna promanat, Minerua est: humifica vis,

118쪽

T A p v L A H E L et A c A. in Diana , quam fontibus delectari, & comites habere nymphas aiebant: Proserpina vero, quatenus Lunaris virtus terrae immiscetur ad fruges, herbas, plantasque caeteras implendas. nam eadem quoque de caus a Cererem ipsam Lunae ad scribebant, ut Porphyrius testatur apud Eusebium e qua de re adi Macmbium Saturn. lib. r. cap. xvi. Iure itaque in tabula raptus statuerunt socias Proserpinae Mineruam, & Dianam, qu, Assim o M ab oraculo nescio quo appellatq sunt, ut apud Suidam, Io. TZetEemi ali6sque videre est, ad indicandum forsitan Lunae candorem. Venerem quoque tribus illis Claudianus addidit

ad legendos flores, quod Hygino in fabulis

probatum est. at in no stra Eona pro Venere, quae generandi possidet virtutem , exculptus Cupido est supra currum Plutonis volitans. is enim ad Dianam Proserpinam videtur quodammodo pertinere. audi Tullium II. de Nat. deor. Dianae itemplures prima j ouis , et Proserpina, lup pinnatum Cupidinem genuisse dicitur, &c. ridere sane venit in mentem, veterum de dijs fabularum futilitatem, quas quum unicuique confingere pro arbitratu votoque fas foret . proclive suit in dis crepantias prolabi. ex quo faci um est , ut earum interpretes necesse habuerint, plures Ioues sta uere, plures Proserpinas, Plures Dianas, aliaque huiusmodi. verum quis in deliramentis ineptia rum constantiam requirat 3 quod attinet ad rem

qua de agimus , Cupido hic appetitionem illam

119쪽

i ut ita loquar denotat , qua inferiora haeca ad c estia rapiuntur, illarvicissim seminalem vim

immittere in terrasIamant ad rerum procreationem. Itaque ita extremi setonae partibus hinc Ceres pro terra; hinc Iuppiter pro coelo, aut aethere seu potius aere conspiciuntur. Cererem sane intelligentiam creditam fuisse, quae per terram pergit,ex iis dolligere est; quae ae Cicerone asserunturti I. de Natur. deor. sed & pro terra ipsa capieba

' η γη, ecpe iocios i A mi, M Se rac, Insuper Cererem eandem cum terra rationem habere sa-Pientes arunt. largitrix enim;atque auctor victu flerra appellatur. Idcirco a gerendis fructibus ita dictam autumant.. Cicero iId de Nat. deor. . rendis fructibus Ceres tanquam seres , casuque prima littera itidem immutata. t a Getera, nam ab illis quoquei 3 quasi Dp nominata ess .i quae denominatio &a Varrone comprobatur ib. iv. deling.Lat.bauides ab aliis arrepta.ωArnobius lib. III. Terram quidam e vobis, quod unctis sufficiat animan

tibus victam, matrem esse dixerunt magnam. eandem

hanc alii, quod salutarium seminum frugem gerat, Prenem e e pronuntiat. Iulius Firmicus de errore prophanarum relig. Terram ipsam Cererem nominant, nomen hoc aferendisfructibus mutuatum. pro rendis mallem gerendii, ut ety mo agis insistrum. Serui tamen in I. Gporgic: a creando deducit,ut & Ista dorus lib. v HI. Orig. cap. XI. quum ari: Cererem

120쪽

TAavLAE H E L I A C AE. Ita id est terram a creandis frugibus asserunt dictam, forte quia cereo antiquitus dicebatur pro creo.vnde cerus manus, creator bonus,in carmine Saliari apud Festum. sdque Scaligero in coniect. ad Varronem magis placet. At Fulgentius lib. i. mytholog. a Graeca voce inepte fatis etymologiami sumit, sic inquiens: Cenes enim frace gaudium dicitur, ideo illam flumenti Deam et ei voluerunt, quod ubi plenitudo fructuum siti,gaudia temper abundare necesse est. Quod vero attinet ad Asa. raras etymon,idem quod Cicero testatur Diodorus Siculus lib.I. versiculum illum Ornhei laudans:

Et Philo libro de mundi opificio : .m s

quanda misitudinem terra est,unde illam Demetram appellare antiqui voluerunt, nomen ex terra di mat econflatum. Dupliciter Phurnutus variat, quum de Cerere ita loquitur ptieis m

rasiter e matrem: si e etiam Iouis, utpor ut abundemnibus ea suppeditarit aedispertiuerit, quibus vesiqueant. addit insuper, dies in fortalle quod scit is et inuexieritia quaesi hQm vj pnxissi,mum exquirant. Verum Platoni m Cratylo clici tur Amire , qualis ita TV, ab alim eurorum