장음표시 사용
51쪽
in viis collocatur, ac vialis dicitur, di dux , ut eo duce rebus in omnibus uterentur. praesertim vero eis in sensic inii e in Abi , in vijs ambiguis, ut ex Damascio refert Suidas; hoc est in triuiis,& quadrivijs. Proinde non prorsus assentior Isidoro aienti in glossis:
Mercurius , lapidum congeries in cacumene collium.
nam positus Mercurius in regione quadam cliuosa ita conquerens inducitur libeam Antho i
Non enim montibus dele Zior Hermes, nec in collibus versorsiummis, Sed mi plurimum itineribus gaudeo. anisi mendum sit in verbis Isidori,ac dicamus, alludere ad formam voluisse, qua struices illae aggerrabantur. id enim febat in colliculi , seu metae speciem: ideoq; scorpiones vocabantur. Siculus Flaccus de Condit. agror. alii congeries lapidum proterminis obseruant, di scorpiones appellant. & iterum: si vero pati lignei pro terminis disso itisint,autcongeries lapidum aceruatim congestae sunt, quos sorpiones appellant c. ex eo quod iracvmo; Graecis dicebatur capillorum in pueris tutulus in conum fastigiatus, ut Scaliger obseruauit Commen. ad Aetnam. Porro statuebantur pro terminis huiusmodi acerui quia in Mercurij honorem aggerati, qui ter minalis est Deus. Dissimulare tamenet nequeo, etiam in motibus id terminorum gentis quando
52쪽
que positum, patet ex verbis Frontini lib. de Coaloniis, ubi de Agro Ecicylano loquitur : Term itera rotundi patulae cursoriae constitutae montes vero congestiones petrarum termini. Incertum,Vn - de mos iste fluxerit. plures tamen originationes
lant Afercuri' lapides quicum, enim illac praeterit, Unum a best siue tanquam utile quid faciens , quo somnium communiter intersit,dum via purgatur siue ob te ans Mercurium,aut ut venerationem esii exhibeat,
si nihil praeterea habeat,quod et oferatinue ut Mercu-rb collocationem praetereuntibus faciat manifestiorem;
aut innuat, ex modicis partibus orationem conflare. Ex
causit quas affert , prima valde 'arride ut enim sus Cereri, Baccho mactabatur hircus, quia hic vi te in laedit,ille segetes, ita Mercurio viarum praesi di struem erigebant saxorum, quae per vias sparta impedimento videntur esse itineribus. Huc fortaste respexit Virgilius in epitaphio insis niscuiusdam latronis.
Montesub hoc lapidum tegitur Dallis a sepultus:
cocti, die tutum carpe viator iter.
siquidem peremptum grassatorem viatoribus
53쪽
s Ex PLIVATIO infestum sub aceruolqidum tumularunt, quasi Mercurio viatorum deo troph qum erigerent, aue anathema quoddam dicarent. Fors autem veram huiusce consuetudinis caussam praetermisit Phur nutus. quum enim superstitio inolevisset Hermas statuendi ad terminorum custodiam , aut viarum indicium, id persaepe rusticorum mana fiebat,qui falce pro scalpro utebantur. Virsutus in Culicei illi falce deus colitur,non arte politus. nec absurdum fuerit existimare, quosdam sat habuisse,saxa coaceruare rotundum lapidem ad capitis similitudinem in fastigio adaptantes. postea . usu inualescente,quum sacri censerentur Mercurio huiusmodi acerui, erigi quoq; coeperunt ad ipsius simulacra. Nescio,an quid tale voluerit Seruius a Danielio publici iuris factus, cuius haec sunt verba ad vita. Aeneid. dum loquitur de Mercurio, filiisque Chorici Arcadiae regis :quem quum illi in monte dormientem inuenissent, manus ei amputauerunt; unde et ipse Cyllenius, di mons dicitur. nam braci aliqua mutilatos parte corporis dicunt. de etiam hermos vocamus quosdam stimulos in modum signorumsine manibus. videtur legendum mnde etiam Hermas vocamus quosdam tumulos in modum, o nisi prosimulosi quis malit stipites. tamenim lignei, quam lapidei statuebantur Hermae. Vlpianus Demosthenis Icholiastes ei Aae, Ata m-
54쪽
TAnvLAE HEO AC R. drati, Mercuri aciem desuper habentes ubi ermero in corporis planicie epigrammata. Ouidius II. Fastor. Termine,siue lapissiue es defossus in agro. Stipes, etc.
Tibullus lib. r. Eleg. prima, Nam veneror, seu Lives habet desertus in agris , Seu vetus in triuio florea serta lapis.Lactantius lib. i.cap. xx. Et huic ergo publice supplic tur, qu custodisinium deo,qui non tantum lapis, segetiam stipes interdum est. at videntur statuae omne;
priscis temporibus informi illa forma effingi si litae, unde Hermarum nomen datum singulis.
etes Chili adeprima statuas prius effingi solitas sine manibus sine pedibus primum fuisse Daedalu, qui manus addidit,pedest re perfectas efficit;vnde orta fabulos a persuasio, moueri solitas Daedali statuas. Idem testatur Suidas,& Themistius Orat. xvi. apud quem pro C, rescribendum coniectaueram mmdaria dic, aut quid simile ; at Petauio assentior viro docto,& eleganti, qui monet, illa voce non quadrupedem eo loco significari,sed informem statuam, ac pedibus indistinctis. quadripedem dicerem, hocest quadrato pede, modo per Latinos censeres liceret. Vt vero ad la-
55쪽
AS Ex PLr CATIOpidum coli restiones reuertamur, eius moris ori
ginem ad fatalam deflectit Didimus ex Anticliade ad x rv. Odyss. ait enim, Mercurium propter A rgi necem reum coram diis a Iunone actum,iudicum sententiis damnationem euasisse , calculosis omnes atros albosue ad eiuε pedes a iudici bus proiectds. exinde consueuisse mortales, quoi in media via lapides offenderent, ad latus in cumulum coaceruare honorandi Mercur gratia.
quod si nobis quoque licet in sectandis fabulis
sciendum tributam fuisse Mercurio Q id Z pis mixta, vaticinationem per calculos, qua ex A polline didicisse,refert Apollodorus Athe niensis lib. iii. atque horsum etiam trahi posset consuetudo illa coaceruandorum lapidum. Quid vero dicendum de Hercule Saxano; siquidem dc Hercules non minus quamMercurius vialis deus, ac terminalis censebatur. Pluribus D patere potest argumentis, at abunde testabuntur versiculi ex Epigrammate Leonidae lib.i. Horileg.
Cui hanc properatis etiam siue ad uros XX oppido iue ab agris tenditis ad urbem, Nos terminorum custodes duo dij,quorum hic quidem
Mercurius, E m Vt vides me, hic autem Hercules, Varac nitrum,hosce deos terminis, atque itineribus Praefectos
56쪽
T AAvLAE HELIA.C E. O praefectos fuisse, quum utrumque maria, ac terras circuncursantem finxerit antiquitas, illum tanquam nuntium,hunc tanquam singulas regiones ab infestis monstris, & tyrannis liberantem. Quin ait Dionysius Halicarn Herculem in desertis locis urbes condidisse,ssumina diuertisse, quae campos inundarent, excisis petris aperuisse vias in montibus, semitas in viis, aliam molitum , quae mortalium usui esse arbitratus foret. Porro Herculis Saxant mentio est in antiqua inscriptione. -Tiburtina. id cognomentum fimassean. adeptus
est ex fabula, cuius meminere Aeschilus in Prometheo, Strabo lib. Iv. & Hyginus lib. Astron.
Aiunt siquidem innumera barbarorum multitudinea oppresso quondam Herculi deficientibus telis Ioue suppetias tulisse magna vi lapidum,quibus ille sese tutatus hostes fugauit Aliam de saxis enari at fabulam Apollodorus libro secundo;
Hercule nimirum obsidente Ilium,Telamonem, qui cum eo erat, priorem ingressum esse urbem quum s Herculem id aegre ferre animaduertisset, proximos adiacentes lapides colligere aggresnsum, Hercule vero quid nam faceret interrogan-re,aram se Herculi Callinico excitare, respondi fiet eam; rem ab Hercule laudatam. Tertia ex
Ouidio addi potest tib HVMetamor. de iudiciariis calculis. nam quum Mycitus quidam damnandus esset, voto Herculi facto calculi omnes , qui nigri in urnam demissi fuerant, albi extracti
sunt. Sed nonne & Apollo terminalis, vis
57쪽
deus E id arguit nummus Augusti, cuius ectypon hic exhibemus sumptum
execommentarijs Laevini Torrentij ad Sueto nium nisi forte in radiorum coniectatione eadem hic fuerit pictoris hallucinatio , quae ipsi Torrentio imposuit in nummo Iouis Anxuri, de quo superius. Verum qui Augustum recordatur filium se Apollinis ambitiose venditantem facile' sibi persuadebit, terminum cuni fulmine ab eo cusum in nomisinate ad suum illum n, indicandum, Apollinis, siue Solis caput m gis quam alius numinis praetulisse. sane enim Ap linis simulacra codem, quo quadrati Hermae,opificio quandoque elaborata,suggerit Pausanias lib.viii. Nec ab re A c , hoc est viarum praeses vocatus est Apollo, ut Macrobius asierit, eiusq; simulacra quemadmodum & Mercurij, Herculisq; in vijs statuebantur. docet Phurnutus, l uobi: G ἀ qaic.
58쪽
propterea statuarum Apollinis Agyei non semel mem nit Pausanias Non absimili nomine appellabantur lapides quidam Apollini dicati, quos investibulis statuebant.Suidas.- Q-ι
acumen definens, quem pro foribuet collocarat. buce vero dicunt quidam in pollini sacros esse, nonnulli Baccho, ambobus alij, hic sane lapis simulacrum illud S lis siue Hehogabali apud Phoenicesexestrae vi e tur,quod nihil aliud esse tradit Herodianus lib. v. quam ingens saxum ab imo rotundum,ac sensim instigiatum, ad coni propemodum formam
Quod vero sacrum etiam Baccho censebatur,m, de palam fit, ipsum quos Bacchum viarum prae- fidem existimatum. quum enim & is terrarum orbem obiisse dicatur, id mirum,si vias optime callere putaretur Apud eos sane, qui verera m - numenta colligunt, non paucas videre est terminales statuas , hoc est quadratos Hemas cum Bacchi capite lueteriam Priapi,qui Bacchi filius, necnon Panos,Sileni,satyrorum,qui eiusdem comites ferebantur, hinc Siluanus tutor finium Horatio dicitur. ac Bacchi simulacra ante fores aedia statui solita,testatur Suidas verbo MMe raras .nam de Mercurbs notares ex Thucidide, aliisq; iter enim recte auspicari credebant salutato deo itineris praeside. ut apud Petronium nauem consce-suri adorant sidera quae nauigationi praeesse pu-
Urinc. Viatore, itaq; quum in Uqrmas incidis
59쪽
D Ex PLICAT Io i .sent,lapidem venerabundi in cumulum probciebant. cuius 'rei mentio quoque est Prouerb. cap. xxv. sicut aut lapidem mittit in aceruum Mercurij, ita qui tribuit insipienti honorem. sic habed vulgata verisito,quam tuetur prae caeteris Martinus Detrius in
Adagial. sacris ubi etiam fuse hunc morem persequitu sit Beda recte interpretatur bim quis ulcohonorem defere,perinde errare,arsis , qui vanum Mercurij numen colit. nam lapidum illa proiectio inacerum,quoddam erat't diximus, venerari is senus. Eleganter vero Prouerbio- tum auctor stultum praecipue confert Mercurio,
qui apud Ethnicos disciplinarum Deus habebatur,quasi eorum quoque sugillet stultitiam , qui
id crederent , & vanitatem carpat vani illius cus-tus. ut omittam stolidos, ac bardos Hermulis illis comparari talitris,qui capite tantum insigniti caetera informes erant: Iuuenalis sal. v III. R
'Nil nisi Cecropides nuncossi simillimus Herans. U FCaeterem prophanus hic mos ad hanc usque
sticos,ae prorsus ignaros homines. siquidem iter facientes saxa, aut glebas ad sacella congerunt, quae intrings,aut quadrivis excitari talent.Inte rogati quidam in agro Patavino, cur id agerent Enimirum (responderunt) ut viae fastidium alleu Tur. idq; aiebant ab antiquis quasi per manus tra ditum. Porro apud veteres quoque non modo saxa, sed & glebas .existimari . potest in acer- uum coniectas , ut rela cespitibus videtur . ia-
60쪽
T RAvLAE HELIACIE. nuere Festus Avienus in Ora maritima: Est Herma porro cespitum munitio. - - -
Citum est, quod animaduertit Tertullianus Ethnicosi . ubi fabularum pudere quas de
Dijs commenti fuerant , ad interpretationem rerum naturalium confugisse, ac dedecus suum ingenio obumbrasi Siaboli ea fuit versutia, uti specie lucis excaecaret quemauhaodum aiebat L ctantius. nam quum doctis viris nequaquam satis esse inspiceret poetarunt auctoritatem ad falsas de dijs opiniones comprobandas, ansam Praebuit immorandi, ingeniums exercendi circa moralia ac physica interpretamenta, ut hoc saltem no mine inania illa figmenta, quae vulgaribus et hominibus imposuerant, neutiquam damnarenti Empedoclem praecipud deorum naturas ad elementorum facultates adaptasse testatur Athena goras. Sed & passim id receptum,liquet omnibus, qui libros euoluunt. Hoc quos voluisse tabulae nostra auctorem , nullus dubito. ac aliqua forsi--tan superstitionectat id ductus fuit, obseruare enim licet,essigies illas,quae my sticas rerum naturalium allegorias continerent, pro amuletis habitas. hinc turpiculae illae: res, quae pueris collo suspendebantur, v Varro ait, ad auertendum faccinum' hinc Hori imago tot annularibus gemmis scalpta, tot aereis proebbi cusa. atque alia hu-