Institutiones philosophicæ auctoritate d.d. archiepiscopi Lugdunensis ad usum scholarum suæ diocesis editæ. Tomus primus sextus Physicæ pars 1

341쪽

3γ - -Υ3rca sucFAχIs tus esse potest alicujus impulsionis effectus . Symotus quidam per lepem impulsus probe non eriplicentur, numquid idcirco demonstrantur inem plicabiles λ hujusmodi autem demonstratione opust esser, ut novum vixque intelligibile principit

admitteretur ; praesertim cum natura tantum Sinfiplicitatis affectet in causis, quantum secunditatis in eflectibus. Non distilentur vel acerrimi artractionis insem

Sores, eam non esse inrelligibilem; sed impulsio, inquiunt, non minus dentis involvitur tenebris divis enim adeo sit perspicax, ut concipiat quis collisio ex corpore moto in aliud quiescens transmittat λId quidem clare non percipitur , ait Fontenetile; res facile est intelligere, si corpus A motum incurrat in corpus B sibi obvium, inde aliquis novi esse oriturum: vel enim corpus Astabit 1mmotum , vel resilier, vel corpus B antrorsum propellet. Ex impulsione igitur qualiscumque eLfectus prodeat necesse est; Si vero duo corporae A & B quiescant 1 quoquo modo a se Tnvice, distent, quis concipiat inde sequi lare , ut unum

versus alterum tendat, Sive ut mutuo Sese attrahant λ nullius essectus hic necessitas deprehenditur, imo nullum inde sequi posse emctum intelligimus. Immane igitur discrimen est inter nubeculam, quae impulsus notionem aliquantulum, obscurat, & omnimodam caliginem, qua involvitur attractio . ' Cum sola Dei voluntate moveantur corpora, inquiunt Ne toniani, 'pariter fieri potest ut libero Dei decreto sese invicem attrahant: sed interutrumque maxima est disparitas. In priori enim casu Deus non adhibet, misi cognitam materiae proprietatem, nempe ejus mobilitatem; in posteriori autem casu niuina ire eorporibus deprehenditur ad sese inrahendum habissitas . Deus igitur ex mero arbitrio ageret, ipsiusque voluntas nul

342쪽

Longe autem aliter SeSe gerere Deum probat ordo naturae conSuetus. Si dixeris attractionem eg- Se proprietatem materiae eSsentialem , quamvis

id nos lateat; idem dici, poterit de visathiis,

de horroribus, de qualitatibus occultis, sicque inveteris Philosophiae scholasticae tenebras relabimur. Facessant hujusmodi proprietates, quae cum rerum natura, qualis a nobiS cognOScitur , nullam habent cognationem . Ρraeterea si corporibus singulis indita sit caeca quaedam & mutua sese attrahendi lacultas , quae juxta rationem molium directam agat, corpuS mole majus ad se ineluctabiliter revocabit aliud vicinum & mole multo inserius, illudque sibi fir- . Initer adhaerescere compellet; cur ergo plumularuxta muros Lugdunensis Ecclesiae Cathedralis libere volita ty nonne tanta moles sua praepotenti attractione deberet hanc plumulam ad se rapere ,& parieti firmiter applicare λ

Respondent Νewtoniani vim , qua immenSa terrae moles, corpora supra ipsius superficiem posita ad se attrahit, ita superare vim , qua illa corpora Sese invicem attrahunt, ut eam penitus 'elidat. Quod adeo verum est, inquiunt, ut Si corpus quoddam massam habeat respectu molis et errestris notabilem, tunc aliud corpus ad se infectat . Illud observatum fuit ab Academicis, qui ad metiendum arcum meridiani versus aequat Tem missi sunt. Reserunt enim se in quadam O- Peratione animadvertisse, filum cui suspenditur plumbum quadrantis circuli ae tin quart de cer-cιe a perpendiculo contumaciter declina SSe . Quem effectum tribuunt monti vicino , cujus tanta est moles, ut attractionem , quam a Summo deorsum exercet globus terrestris, paululum im

minuat

Sed, reponunt alii, si corpora supra terrae Su Perficiem constituta , ad se mutuo non accedant ,

Propter imperiosam globi terrastris attraditonem shaec Pariter obstare deberet, ne duae aquae gut tae a

343쪽

as . PBΥδIeA SPE cIAEIs. ' Gue, juxta se invicem positae , in unum coaIesce-όet.: atqui tamen in unam, coeunt . Ab illa dis' ficultate, quae sane gravis est, ut sese expediant Newtoniani, ad solitum aSylum confugiunt: novam scilicet attractionis Speciem comminiscuntur , quam vocant cubicam, & quae augetur vel minuitur in ' ratione inversa. cuborum distantiarum . Ex. g. si corpus ab alio una tantum Iinea

remotum deinde ab eo duabus lineis distaret, ejus attractio fieret octies minor; si vero tribus lineis distaret, ejus attractio cubica esset vigesies & septies debilior. Porro, inquiunt, duce aquae guttae, Juxta se invicem constituIAE , vi attractionis cubicae in unam junguntur Pro variis igitur effectibus, varias attractionis species exco- tant Dalil dicitur quadrata, alia cubica, aliacent Iis lia superficiaIis, alia in ipso contactu est emeax, di extra contactuin inessicax, &c.