장음표시 사용
21쪽
sa iste nus human Vm potest. Et hinc in Sacris illuri Crescite & multiplicamini, di replete terra Natura siquide hac periodo complet & perficit τὴάμένος,
perpetilitatem; quae non secundum numerum, sed speciem fieri potcsL -εr ος. in Oeconomicis. Et de hoc
machin ta est natura, seu potius primus ille & Maximus Da vs fecit, ut e lient mares& foeminae:atquc ita humanum genus sempitcrnum quodammodo fie
ret, consequeretur immortalitatem. Plutarchus in Erotico, Cicer 2. de nitura Deorum, Plato . de Legibus.
Dio in orat. Augusti l b. 6. V. Adiuino cultu Qu)a enim in gloriam sua creauit di forinauit homines Dpus, Maiae 3 oportet homines colerita re, & fi lioru silios relinquere DEo ministros, qui in nostrum locum succedant. Fiato 5. de legibus. Ac propterea, qui coelibatum sequuntur,aras ex templa Dei deliruere videntur. Dio 16. II b. VI. Ab auxilio mutuo. Unde faciamus, inquit. D E v s, ei adiutorium, simile sibi. Genesia.Quia enim natura nulla ad omnia obeunda est nata mas & scemina procreatur, &a iter a lieri' ope indiget: ut, quae
deficiunt unum, alter suppleat. Xenophon in Oeconomia eis. Ac propterea aliorum amma liu finis & terminus est sobolis procreatio: homines autem coniugium subeunt, non solitin procreationis, verum ci iam eo rum aratia, quae vi te condia cunt. Officia namque diuisa sum mariti &vxotas. Ita opem tibi mutuo serunt, res proprias in commune ponunt. Osri 3ntes. Exhic g.cap. Ir.
uxor bona definitur doni 'custos dc administratrix. nutrix libes omni quae & saeuum exhilarare,& consolari in aduertis, curare aegriura,iuuetutis nimiam animi relaxationc coerccre, effoeta senectae austeritatet cmperare potest. Uiol Lues: Et lacrae literae affirmat talem cile sicut Solem mundo, & columnam aurea super bales argenteas; dc cxhilatare maritu: cssic cre
22쪽
eor bonum : prorogare annes huius vitae. Ecclesias 26. Et insigne illud em Neque aurum, neq; argent .lm, neque diuitiarum laeticiae tam excellente, habent Voluptates,quantas viri boni mulieris pia conseruatio adfert. Euripudes apud clemen: εm,l b 3 sedagog α- Accidit II X. quod matrimoniam medicamentum est ad uersis vagas libidines, si ortationes. Pro P erenim fornicationem unusquisqne uxorem clam ha
beat, Soena quaeque suum virum . t cir nth.7. thono rabile coniugi uini nomnibus est, & thorus immaculatus: for nicat ores vero & adulteros D E v s puniet. Ephes. s. caP. I. T: moth. f. i. Hes 13. Acmonet Plutarchus, da ridam operam esse; ut, qui voluptatibus nimi sunt dediti, de reprehensionibus minus obtem perant, matrimonio deuinciantur: q aod tuti Isimam tu ue nitidis vi ac ut uin. De Educat. Iibei ores m. IX. Et ad prolis certitudinem dc institutione liberorum diligentem, ordinum q.loq: dignitate, splen dorem familiarum conseruandum ,matrimon Iu ne eegarium est: ut etiam illud, qtiod hoc modo haereditates,ad nostros, non alieno S& extraneos, devol- utitur: gratitudinem sentitat, qui senio confecti aliorum opus consilio habent. Xenophon in Ieconom. Et X. nominis memoria ab obliuione & interitu vindicatur: quia unusquisque liberos relinquens insitis liberis quasi renascitur. PDro . de Legi π. Unde Phoc ylides praecia re praecipit: Nemanea Sccelcbs, ne forte obscurus pereas: μημειν a αγαμος, ροὶ πως -
N I. Reipub. quoque ita consulitur, ciuium rium e rus augetur. Et si propter Rempub. contra animi sententiam multa limi alia facieda; et iam huius ingratiam mammonium contrahendit. Alias enim urbesci populino mane luint: non erunt, qui pacis tenrpo, Te Icrra colat, exerceat nauigationes, artes bc Operaa ε
23쪽
POLITICAE tractent: belli tempore Rempublicam tueantur aede fendant. XII. Iucunditas liberortim ad commendandum matrimonium quo Q; iacit. Nihil enim lati ius est, quam ex utrisque natum infantem alere, imaginem corporis animique siti: Vt in eo adolescente se quasi Miun quis intueatur: eX hac vita dii cedens, exle Coitum relinquat, qui in iacultates de stirpem tuam succedat. Dio lib. 36. Et vero XIII. grauissime delinquunt, & multis modis delinquunt,qui coelibatum sequuntur: homicidium committunt, quia oos non procreant; quos nasci ex iis conueniebat. impii sunt, quia faciunt, ut honores & nomina maiorum perea ni sacrilegi sunt. qui tollunt genus sitiun adiis immortalibus monstratum, tanquam maximum omnium secrorum donariorum, ψαλμάτων. ciuitatem dissoluut, eo quod legibus non obtemperant: produnt patriam; dum serilem & in ecundam eam reddunt: imo euert ut funditus, quandoquidem ciuitas non aedibus, porticibur soris inanibus, sed hominibus coitat .Diotis. 6. Hi ne XIV. puniti quoq; coelibes olim fuerunt. Spartae de Lycurgi instituto, non admittebantur ad ludos dispectacula& conuiuia publica, qui uxores
ducere nollent. Plutarchiti in Deur . Ibidem etiam actio fuit data contra illos, qui aut ia inis sero, aut inhonellii matrimoniu contraxissciat. Iulius Pollux lib. 8.m0nom ustis o Centoria nota fuerunt Romae anfecti, qui matrimonia non contraxissent. Plutar. ira camilia, Valer. Max.Lb. 2.cap. s. Augustus Caesar testamentu quoddam improballe dicitur, cuius coniugiui uermissum fuerat. Ide lib. a. . Apud Athe mente S, die quod a festo, coelibes a mulieribus circii ara tracti flagris caeli fuerunt. I ui Maliger Lb. I. ae reca. Ρlato quoq: intcratias te res hanc tulit: ut, qui triginta annos habcrent di sinu matrimonio viverent,
24쪽
singulis armis,mulcis loco,aliquot drachmas nume- . fi rare cogerentur. lib. 6. de legi M. Et ut poenae hae iuste fuerunt eorum,qui sine causa iustaece libesimanserunt: ita que ratio XU. eii, prae mia fuerunt concessa in matruiton Quoiast itutis, Vt, qui liberos procreassent, in lenient ijs dicendis ei-sent primi, inpetitione magistratus aut offici j alicuius liberorum numerus praeualcrer . planio Lia. 2. de Algo ciuili. In Theatro honoratiorem iisdem locum occuparent. Suetonius in Ariusio. Singialis annis acciperent munera. Herodorus tib. I. Liberi tales essent
ab excubijs apud Spartanos, si tres maxime habe rent filios immines ab omnibus publicis offici js, si
Tarentur a tutela & cura, qui tres liberos superstites haberent Romae, vel in Italia quatuor, vel quinque
Tuerunt. Dion sius Hascarnasseus lib. 3. essent quoque immunes a legationibus publicis. Lib. Io. Cod. rio. 63. De legationibus. Quin dc in laboribus, platis, virgultis sextuim dif- ferentia reperitur,dc mares ac foemina: iunt: quo ruin illis plus virium atque efficaciae, qua his ineste Theo . ., phrastus, Dioscorides, Plini', dc alii testatur. Et lapides gemmae:vt idem de Magnste,Carbucul Ο,Carchedonio, Iaspide, Sapphiro amrmant. D. Neque contra has rationes labertas multum facit. Solutiora Qui enim liberam vita matrimonio prae ferunt, nihil ii οὐ,quae immanissimis bellu is praestant: cum absque mulieri- cnntra ma-bus degunt. Sed licentia quaerunt exercendae libidi irim omum
lethiae in matrimonio hoc ipsu improbare pollunt :ii rant. quidem nullum huius vitae bonum: cui non sit aliqui dacerbi admixtum: nec ad virtutem ae voluptatem xl iam sincere perueniri potet nisi in ca paranda,ob i- neda,seruada,labor impedatur. Et plura ac nactiora a s
25쪽
cim1 sint bona; sunt cum lusconserenda, qi qexcem iugio oriuntur.Dιnibulem. Et est hec quasi Schola domestica, ut priuatuli patientia discatur, quae publice post exerceatur: sacile cu omni bis alii versari queant, qui Xanthippas domi tolerare poss int. Xenopho tu Symposio. Notum deniq illud Varronis; V xo 3 I S
Horum Nectu e tamen omnes parum fidae & molestae suisqωalii maritis fuerunt. Memorabile illud Arriae est , qua: m. M ολ- gladio seips. in interemit, cis pcriclitari maritum Vi-dςret Γιn usi b. r. Eρ stola ad epote n.Marami. oba Vidcalcerium illud de Minia rum uxoribus: quae,cu mariti a Spartanis in carce iem coniecti, afficiendi supplicio postridie essent; imperato a custodibus aditu,
car rem maressae, commutata climaritis Veste, fecerunt, et saliri illi abire possent I aler. Max.l. b. .c. 6. Et sunt obedientes ac prudentes multae Sarae',Seb8rae, Micholae, Abigacies: quarum Sare, lnerunt Genes. I 8. Exod.-I. UI9.
dum Matrimonium. . I uersae atq; discrepantes diuersorii hac de Quaestione sententiae,consideratione vero di ὀn3reperiuntur. Interest enim Reipublicae, ne qua uis in aetate pro libitu matrimonitico trahatur. Sunt hic, qui iro tri resimum annum,scemine decimum quintum aptum connubio constituunt. Hesiodus li&2.ῆ γωνημερων Aepypti j quoq; non ante trigesinit, Vt Lacedaemo iiij ante vigesimum quin tu , yoluerunt matri moniti iniri, propter loecunditatem ac pi Ulcm. Xenopho nisariana MDia. IViuarcho in I curgo. Solun- quintum
26쪽
quintum Septenarium, hoc est, annum trigesimum sextum, aptum emi matrimonio censitit Philo Lb.2. de opis io m Mussi. Et Germani hoc nomine laudantiar, quod sera apud hos venus extiterit; ideoq: ea dctu Uenta, simi Iis proceritas; robora parenrtim valida, liberi reserant. corn. Tacitus de morιbus Germ.rmorum. In turpissimis suerit habitum rebus, ante annum vigesimum uxorem duxire. Caesar Lb 5. de bello Galtico. Ti 'ue ustis. 6. numero 38. Plato Vult, ut Uxorem quisque a tr: gesimo anno ad trigesimum quintum ducat. Si non duxerit,damnas sit,& pecuniarum infamiaeq; nota inuratur tib .de legibris. A ristoteles vero elat is anno I 8. loeminas,viros ῖ6.matrimoniu vult contrahere : quod utriusq; sexus vires tum maxime
de uxoresὶ Nubendum vetulis'f' X superiori Quaestione haec nascitur: & quidem
assirmantem in sententiam ista adfertitur. quod T. Magis in senectute,quam iurient uic videtur necessarium matrimonium: quandoquidem aetas ista maxime cura & ossicio eget, debilis plerunque Stinfirma est. II. Senes ut plurimum publicis negoti js occupati opus domi habent matre familias bona , Vt res domesticae bene cutentur. III. Uxorcm ducunt, novoluptatis, sed salutis causa: ut sit A DIvTORI vi': I V. Etiam exempla haec summorum clarissimorumque virorum hoc ipsum comprobant: ut Abrah. mi, qui anno aetatis cete limo&quadragesimo iacturam elegante puella duxit. Gen. 2s e Masinissae, qui pueruquadrimum nonagenarius reliquit. Diod i h. 72. Val. Lbro Τu rio cap. I . Pliniustib. 7. cap. I . 1Pompeii. qui
Cornelium etelli Scipionis filia iuvemula, matri-
27쪽
monioli Di copulavit. Plutarebres in Pompeio. Ciceronis, qui sexagenarius cum Publia virgine matrimonium contraxit. Hurarehiu in Gereone. Catonis, qui
octuagesimum agens an nil, filiam clientis sui adolescentulam duxit Plutarchio in Catone. Et notum illud Demetri j Poliorcetae est: qui cu ad Philete, Antipatri filiae, nuptias compelli no posset; eo quod vetula illa edentula esset; parens istud Euripidaeu insusurrauit: οπου το-πα e 4 υαν γαμητεον. Ubi lucru affulserit ibi praeter naturam uxor ducenda. Quod nopauci hodie consilium sequuntur. Suesilain Ib. 7. E n id. .sed paru felici euentu. In omnis enim gener slibidines Sc flagitia alia Demetri' delapsus probauit,
nec vetulu nubendum :Sed par dc aequale Matrimonium deligendum se: quemadmoduHesiodus illud requirit,Vt
uxor ducatur domum. Et iuuenes omnes Euripides hortatur, ne ii Senectute nuptias celebrent. Stobaeus sermone 60. ex Euripide in Danas. Neque temere vetus illud ditium: SENEX AMATOR, EXTREMUM INFORTV NI v M. Tirartsellus ex earmine Gmeo Se 6.
ut 5e Tibulli istud: quando scilicet senex amator conspicitur:
Hunc puer, hume iuuenis, turba circumteru arcta:
Desiuii in moliss e bi quoque usi Neque illud temere. Qilia I imparia matrimonia
cum contrahuntur,oriuntur σεις' αφρρῆ di Ccordiae ac dissensiones intercoiuges. Aristo;. Pura II. cap. 26.Coniugiu vero dissensio totius est domus per . turbatio. August.iu Psalmum 33. 1. Sencs natura itini morosi, difficiles, intractabiles;ae,ppterea ad amicitiam & societatem i nepti. Aristoreus 2. Rhet. de moribu senum. EιB6 eorum 8. cap. 6. 3. Est praeterca horum frigida di sicca, ideoque ad ma trimoniuImnepta,aeta S:
28쪽
nisi naturae leges violandae sint. ' risiorcses de longa diἷreui vita. PIazo lib. I. de Repub. Plura etas in Solone,Cicero in Abel da Senectute. Accedit huc 4. quod matrimonia in semo contracta, etiam propter liberorum successionem sunt infelicia : quia parentes cum grades sunt natu, bcneficiorum suorum fructum a liberis sitis reportare nequeunt: ut neque liberi a parentibus re aliqua propter morte subleuari Vnde post,au tmolliter perucis eq; educatur, aut silmma in egestate atq; inopia Vitam traducunt . ON.Ab. Polit. p. cap. Is. Sed & praeter haec, incommoda alia, eaq; plurima sint E senum coniugis quae manant ac prolluunt. Sut adulteria: qua doquidem, Plautus in Mocatore ut at si Senex edemulus, evactris,o decrepitus est
Tantundem, quasi sit signisni p. sunt in pariere. Imperia in Maritos, iuxta illud Aristophanis: φ
co tentiones perpetuae: edaces ac icthi ferae febriculae: interitus senum Ludovico hoc XII Galliarii regi accidit: qui, ducta Maria, Henrici octaui regis Angli et sorore, Virgine eximiae venultatis; etatis 5c valetudinis suaepe ne oblitus,concepta edaci febri, non multos post nuptiarum dies interi jt. Iouius lib. 3. in Leone X. Zelotypia derum marito ruin: quae facit,Vt, quem admodum teges,sic etiam mariti,dum omnia timet. . Omnia suspicantur; facile credunt,quae suspicari fuerant . brasosi.in Manisum.
ta Repub. Adolescentulorum Er iuvencu-iarum matrimonia concedenda' T in natu g: andioribus haec obseruada: ita neq; boua inRepub. adolescentulor uadmitte da coisputatio
29쪽
pulatio est. Quod tum I. nimis prope ad parentum ad
late in liberi acccdui: atq; ita multa inde mala ac in commoda nascuntur. Perit crecundia& obseruan- , tia in parentes: liberi uisblescunt, prope aequales aetate cura rentibus : oriuntur in re familiari administra da queret e dc criminationes nascuntur. du liberipa ren tu in e si e Ma gi st ri v o tu tit ..Zristoteles s .Polit.c. I 6. Sed dc cunctis in a nima libus a dolescentum imperfe- foetus sunt: nascuntur non persectis corporibus homines: abortus laepe fiunt. nascuntur monstra: in partu periculum est..inistoteler ιb. d.
Accedit huc & illud: quod in matrimonio cotrahendo etiam eorum est ratio lubenda quae ad vitam susscia tandam, alendam familiam necessaria viden-
tuta nec in adolescentulis aut iii uenculis, Ut ad ultioribus reperiunt hir. Non Adamo DEUS OPT. MAX. ante uxorem creauit, quam animantib. cunctis nomen impositasset, eorundemq; dominium ac posses.sionem trac sibi ratione vindicasset. Gencs. 2.ca. Et no-ium illud Hesiodi praeceptum: μ πρωτι ι ,γωπικατε, βου-οτῆ
Vbi domus appellatione cuncta,quae ad vitam tuendam sunt necessaria. Poeta complectitur: deinde v-xorem post aratorem Neq; improbandi Cretensium eonsue tu do fuit: qui ,ubi ad certum annorum nume--rum pueri peruenerunt, ducere eosdem uxores coeperunt, sed ita ut non ante nuptias celebrarent, con Iuges doinum abducerent, quam puellae rem curare 'familiarem didicissent. Strabo libro decimo. Vt dc Veterum Germanorurn mos tenendus; apud quos nem.
ducere uxorem est ausus, nisi prius hostis caput amputatum ad regem pertulisset. slibro I S.
30쪽
utiq in matrimonio contrahendo negli e .lum genus: parui docenda familiae: i: qalidos
I. magna eis, parentum virtus. Horatias l.b. . Carm. Ode 42.2. Nec labes solum sanguinis verum etiamo ἀrum. ad pol eros propagatur. L. Splendoris aliquid. magnificent ae ac voluptatis splendidi iii ina trinaonum habe re videtur. Xenophon n H. erone. Et qualis . ager: talia & thmina: qualis flores, tales Ec tincti-ra: qualis operator, tal is di creatio: qua lis agricola, talis & cultura. Esdrae I b. q. cap. 9. Et a bonis bonus nascitur. Aristoteles Lb. I . I her. Necesquilla rosa aut livacinthus prod ii ci u r. Theoguis. Aut malicorial O- utim bonum selle solet. Erasmus u Proverbi: ch. tia L
Et videmus plerunque fit ses matrum prae sese mores ferre ac exprime re, narties propter naturam, partim educationem. Nec noncstatem in grandiori aetate sectantur,ad quam neq; exemplo neq: praeceptis in .s i tu tae fu e ru ri t. Araria. I. lege connubial . I .n. IO. A c sa ne si, si canes R equos nobis nobiles & ex bona progenie querim tis; invitabuS,oleis, arboribus, semini b. optima cura ac cogitatio suscipitur: cur uxor bona parentum malorum filia duceretur3 Theognibo Tiat. δεῖ ob I ta e Nec deliint . exempla illarum, quae obscuro loco nata ac pauperculae, moroseatq; imperiosae su n t factae insolenter erga tria ri tos suos sc se Ucsserunt Fulvij uxor serva liberata, & coniugio digna iudicata, maritum suum apud Triti uiros superbe accusauit. Ftigosus l. s Ca t o n is uxo r Ta u ra, V ali ic t pauperis & obiciari filia, contumax erga maritum latim