M. Fabii Quintiliani Institutionum oratoriarum libri duodecim, summa diligentia ad fidem vetustissimorum codicum recogniti, ac restituti

발행: 1629년

분량: 1385페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

1281쪽

ι M. FAs. QVINTILIANI

α non intelligo.Filium perire 'oluisti, cum in aciem misisti est perseueras, venenum redde: licear meis instrumentis mori, i Sed miserere haeredis, miserere viii fortis. iudicio impetiem. quod per amicos exorare non potui. sERMO. Noe afr disseillimum in hae eontrou sia, q*od in e dem eos ditione is parricidii, is mortu, HI militia meim: quamsi insistamur, non habuimuου cur ipsivellemm morisfatemur, habuimua cur patre vellemud occidere.merio igitur temperamento epud est.

CCCLXXVIII. Auctor/acu abdiean M.

Vt ista duobus pra liis ciuitate tertia instructa acie, pollici tuS pacem adoles ens, si permitteretur sibi cum duce hostium loqui. post discessum eorum, quia non indicat patri, abdica

tur.

NON esse priuilegium parentibus datum mentio odatam esse video liberis espondendi pethstatem , & de abdicatione iudicem cognqlcere. Dico igitur certa esse quae imperent patres, uauigatio ciem, militiam. Quaedam excipi, senatoris, magistratus, iudicis sententiam . & libet os qlse, quia ei ueS. H nc vero nouam legem Sileptium crinaen esse , cum abdicetur procacitatis petulantia, sub hoc patre tacere non licer.Finge te quaerere quid amico det betanti suaser Im. ex o quebisὶquare iudex reum damnauerim 'quam rationem senatori sententia secutus simὶIsto modo leuissimis quoque causis expellemur,& utcunque delicatis visum fuerit, testamenta

Pe demus. Abdicas. Amaui Zρotaui 3 &fortasse ista donasti. Tanti supplicii quod erimen est y Non indicas, inquit, quid .

locutus sis. Finge nolle:licet. Magistratus non exigit,patIianori exigit. sa proditorem putas, accusa. Sunt quaedam secreta, iudices,& ammi parentum imperiis vacant..C C C LXXIX. Diues a parasitos trivio rem rari Pani perta duae inimici diues, pauperem quodam tempore Cum v xore occisum , adulterii crimine in publicum abiecit. Postea dimissus ab eo parasitus , in sacrilegio deprehensu in lege tortus, inter a' i a dixit, a diuite pauperem illum inimicum iniuria occisum. Diues caedis reus est.

1282쪽

RE o caedis quid obiicitui petulantia, improbitas, circun-lcriptio λ Ista ne pauper quidem obiecit .' nec potuit latere antea a vita sub eiusmodi inimico, quem usque eo 'eheme*rem diciti ut mea mann esset iugulandus. Sed inimicum occidi. Quem pauperem qui nihil in curia, nihil in contentionero eIat Inimici sunt ex pari. Sed puta inimicum fuisse. statim ad caedem confugiendum es verborum contenricines armis finiuntur: eriam hosti hus pareitur. Caesar Crioni voluit igno iceie. Deinde mea manu Occido. Tam efferati animi sum ynodi venenum tit, non percussor,& diues sum Deinde cum vxprene illi quidem pareo. Deinde quemadmodum rapio' de publico Znon clamat,non Quiritum fidemiquo cat & tanti facinoris parasitum conscium aduoeo,& eundem postea eiicIeznoia timeo indicem Quemadmodum et go,inquit, uxorem corrupit alieni facti rationem a me exigis. Qui scio an hoc genere vindicare se voluerit,qui aliter non poterat ' Pauper, inquit, fuit. Quasi tantum piet iis mulieres coriumpantur,

praesertim Aiuites : imo illecebris & blanditiis magis capiuntur. Ucique si quis domesticcitum adiuuit, per parasitum factum: &id peiectus, Ideo a nullo receptus, quod exi laesisset, a quo liberalissime exceptus est. At enim dixit parasitus. Primum unus re stis est: deinde parasitus. Tortus dix:t Eo minus credo. mentiuntur plerunque tolli. Deinde hic habuit mentiend causami, quod expulsas est , quod sacrilegium propter inopiam admisit. Astiti praesens di de ille exarsit vali. dius & fefellit. hine reus factus sum. CCCLXXX. Cruxscripraseruo non danti venenum. -

DE IN I vs To suPPLICIO TRIBUNOS APPELLARE LICEAT. AEgera seruo, cui libertatem scripserar, Venenum peti r. nolenti dare, crucem scripsit. Heredes volunt supplicium sumere .seruus appellat Tribunos.

DECLAMATIO. TESTAMεNro, inquit. cautum est. Ide' Tribuni coenoscunt, non verum scriptum,sed quare scriptum sit. Ccux scripta est.quare quid commistyanteactam vitam scrutemur

Video ill prius libertatem fui sse scriptam. Quid igitur tam subito peccauitὶnunquid venenum dare domino voluit, quo

1283쪽

M. FAa. Qv INτILIANI Dicimus peeuniarias lites esse e litigatorem esse, non reum, non qui de capite sortiatur. illud iudicium, Vocati quaestione, quidlibet potius quam litem. .aestimer, inquit, quam 'miliare, quam quotidianum verbum est siquid coni modatum non redditur, nota sunt verba postulantium, Qv ANTI AE'S TIMET. Ergo pecuniarium verbum est. huic tu mortem putas subiici Ueneficus exulat, alii scelerati mitius puniunturzmalae tractationis damnatus occidetur Mea,inquit, aestimatio est imo iudicium. Tua in una lege est, quam habuisti. Zelex ubi perire vult hontinem, aperte significax t DasERTOR

DECLAMATIO.

serues munus : nam remoueas licet secures, si irasceris, morietur. alioqui pu tas illum dilaturum nuptias tuas. De nuncio,iterum rapiet.

Cc C LXXXIV. Virgo immolatapestilent .

Inpsilantia restonsum en, virginam immolandam. Sorteώ-ctam pater vιrginem negauit. Magistratin immolauit. non finiebaturpestilentia. iteνum sortiti sunt: aliara immolata es : sedat Hypestilentia. Prisνis patri magistrat- νem cadis es. COLORAT M. Sortem filiae tuae Deus inter virgines esse noluit sed tanquam alienae turbae exemit.

CCCLXXXV.

Lenoni rem,qui meretriet amatorium dedit. DAMNI INivRIA DATI sIT AcTro. Adolescens cum amaret ancillam meretricem, & multa ei donasset, amatori-rium ei dedit. videbatur amare ancilla adolescentem. agit leno cum eo, damni iniuria dati.

DECLAMATIO. SI quis utranque partem inspexerit, intelliget profecto', ex

utra parte sit damnum. Nam lenonis impudentiam satis admirari non possumus, qui non contentus in lupanari vendi ditare ancillam, in soro venditat, quo plures amarores inue

1284쪽

477 .

as, quodantepolsederit. Etiamnum, ut inprimo coeomparatio 'peryonarum, virum credibilisώsit ado c8tem intulisse damnum,

anacev 1Ρ. Horam ossea taremsiseruarepossit sua: is lenonem circunscriptum quia crediderit

DECLAMATIO.

Quanquam ut secerina damnum, merito relata tibi talio est, propter quem damna omnes faciunt. Leno, est publicum damnum. Atqui tuam ancillam habes. Malo,inquit,exemplo datum est. Quidn ait ciuitatem stare non posse, quia meretrix amet. Amatorium, inquit, dedisti. Damni agis,&veneficium obiicis.

sibilis caem ρνο ableme 'nunquidenam mandata medicameiarum acciperιy cti θνim quomodo animum mutet,quod corpo.ri non noceat per quod transit, est murat animum, ut indulgentia raeipiat, isto modo unonem diuitias in manu hab/νe. Cur ergo, inquit derisi Mutia miseros etiam sine raιione terare. Huic, eum trisuesser,superuenisse anum: monstras. hune,antequam . daret monstratampotionem, ne qui nocere priorem bibisse: rauamatitem sub hae culpa esse, quoa non tacuarii. Vltimafiguratio, queis admodum leno damnum assimatur sit. nimirum voluisse ilium 'astimaraaneistam,t,fortasse huic vendere. Iupra etia illud quaremm, unde intelligat amare anciliam. mo vim veniar. Hoe 'istamθρε fel se dicet, nempe amat, ν ίlla non potest vivere. hoe

ea miserι iuuenis amatorium. Et isto loco dicemus, Nonpos illum aliquando damnum sentire, qua nullo laboretanusquasu faciat. Inuidandum illi, nisi lenos.ι. CCCLXXXVI. Epicrates eum gladio. Reus est Epictatis φ vim iudicio fecerit,cum Cotyn Thra 'eum regem in id adduxisset, &gladio civilius ipse venisset. DECLAMATIO. NO N tulimus tabellas, sed fugientes proiecimus: non

iudices reum absoluerunt , sed reus iudices. Quid est vis haec fit aliarpatientia, alias metu. quorum alterum as .coUu ,

1285쪽

M. FAB. Qv INTILIANI corpus, alterum ad animum pertinet. Si male iudieatum est ssuit aliquid quod iudex timeret. Hoc si probo, qualis in iudicium venis Ego illum babitum reorum noueram. Ad summam, id solent rei a Nadicibus petere , quod nuper iudices petiere a reo, ut sibi parceret. s KRMO. Ram dieit, Non, inquit, hoc innis feci ut vimDeerem. de , misquis, gladium retuli, ut ilis me, si innocens oppressia essem, intes

cerem.

CCCLXXXVII. Fortis abdicans seruatum. Deserto, em filium, cuius desertoris salutem ipse sortis optauerat, abdicat.

DECLAMATIO. D v A s leges habui,viri fortis, & patris. Viri sortis legem,

transtuli in patrem: patri S, in virum fortem. CCCLXXXVIII. Avia testis. Qui hcbabat matrem, duxit uxorem, ex qua natu sium,ania nutriendum dedit. . Moriens, haredem um fecit:substituit uxorem. ιlissensatore , Osuum m numitti iussit. Puιν reductici aumatrem, ea in Dudo m*ν timo, voptratu relictm, non eo in paruit. Post paucos ἀιe .c datacr confusis lineamentis, qua ratiua putaretur,in idem tittis lectum, mater ductissipeliuit exequiis. Dissensator man μmissus ab ea post aliquot annos negotiatum ρν factis, adolescentem, quem minum uiceret, puduenalitiaνιum rvertum, audi io accrens, e Vicit. Cum eo reusνιit inpatriam. Puerum agnoscit aula: uegat istum mater.

DECLAMATIO.

CAUSAM, iudices, probatam peregre probatam domiν propinquis, domesticis, libertis, auiae claclaus indignus

matri tantum probare non possumus , usque eo se l: benter credit orbatam, ut suos non nisi mortuos agnoscat. Quod si antea ignotum fuit, quantum pecuniae cupiditas postat, victrix etiam de natura triumphar. Mulier modo cadauer, rana quam filium, complexatuunc filium, tanquam cadauer, su-gitatquae funus suum tantum sibi credidit, gratulationem nemini credidit. infelicem puerum, sola non agnoscit ex protpinquis.Causam quaeritist quia vivit. NARRATIO. Habuimus adolescentem optimum propinquum, mitis fimum patronum, fidelissimum amicum et maritum vero

1286쪽

DECLAMATIO Nas. snamium quoque uxorium, quod ignouimus: filium sustulerar. Puer continuo ad auram translatus est.Scilicet ad illa matris indulgentia occupata est. de liaec ablar m non Indignata est. Toto illi corpore innotuit. non tamen ulteriorem auiae notitiam profiteor, nepotem suum optime facie nouit. Moriens igitur propinquus noster, testamentum scripsit breue de

smplexi . Nam neque diu de primo hqrede cogitandum fuit, habeati filium:nec de secundo, habenti priorem.N ea facie inuidimus isti honorata viri iudicia, quibus utinam gratiam referret. Noque auia captare testamentum eius fas putauit, cui destinauerat suum. Haec est nostra narratio. ista narret suos piratas. Nbn insequar eam malignissuspicionibus, nisi quod suos libentius mortuos agnoscit. Habetis narrationem pueri. habetis&matris: audite libem Interpofito tempore, libertus notae probitatis Deoium credό numine, quod rebus humanis. etiam qua non apparet interuenit peregre negotiandi causa profectus est cum forte videt puerum venalibus inter

positum, simul & agnouit, & agnitus est. Quis, inquit, vobis

narrauit,in quas terras delatus est emλnum auia uiuit Itaque habuit puer assertorem,assertor sponsorem, peregrinus aduocatos. cum ipse vultus, causam ingenuitatis suae ageret,filium

istius, quid aliud dicam, quam agnouerat Nec mirum: nihil

rat confusum. Fateor multum absentium quoque prolati se nomina, cum diceremus, Habet matrem, habet auiam In v nare, iudices, mentitissimus. Assirmauimus enim futurum. ut hunc mater agnoscerer.' ARGUMENTA. Bona paterna filio peto. Sed ego,inquit, haeres sum. Sed

hie prior haercis. Periit, inquit. Q uando 'apud auiam valuerat, ad mortem arcessitus est diutius captiuiapud piratas viis uunt. vilis, inquit, piratis, relictus, fluctibus obrutus est. Quid ais, relictus ' ulli metus filii memoriam tibi excutiunt matrem non agnosco, Quaedam animalia ipso ore in periculis catulos suos transferunt : novasque illis indulgentia manus commenta est : noxios alioqui morsus, huic uni ossieto mitigant. Nidulorum , si infestantur, crebra. mutatio est : nec quicquam usque eo ferum est, Vt non cum progenie sua migret: adeo illis quibus omnium rerum inis ellectus negatus est, hic tamen affectus relinquitur. Romani generis auctori diuisis inter patie & filium pie tis ossiciis,

1287쪽

cum utrunque ad fugiendum anni deficerent, alterum tuli ualterum traxit. Mater disce Agere. puto non nari amicii cur mater non reci statque in tam vilem haber, ut tanquam cadae-uer relinquat. PrimuS, inquit, haei es periit. Nisi fallor, iudi es, in hoc controuersia est, utrum fluctibus submersus si . puer, an a piratis raptus sit. Si doceo non periisse, nimiruim raptus est: si raptum ostendo, doceo etiam vivere: si vivit, ni narium hieest quem inuenit libertus, eui it assertor, iudex remisit, avia recepit Verum ut propositum ordinem sequar : nego in mari periisse. Littas amoenitate notum, nunquam elato alluitur mari, sed molliter deuerum, in quali planitie, paulatim superueniente pelago, subsed Ir. Longo spatio ingi edientem fati- .gat, antequam destituat. Horro, tu tranquillo mali, anaeituale

progressa es 3 Credibilius scilicet,ad haec oblectamenta laetio- res eligimus dies : ho ridus vero decidentium undatum sta gor, oc exaestuantis fluctus minax facies, & tibi oppoit una seu eundum ipsa habitandi littora, non i apienda, sed expedianda obsessio est . Ita habitas, ut tibi etiam tranquillitates eligere fastid. ose lueat. Sane ea .nen aduersis tempestatibus, g laevi- entibus fundis offerre libuetit. ne hoc quidem peliculosam. venientis enim fluctus, de consurgentis freti facies, ante tet- get, quam decipit. Vtinam quidem eiusmodi tempest tibiis iproductus esses, puer: tu potius patrem reliquis Ies. Deniquepriquorempore su: mersus Z dum applicaut piratae, an ante nec dum scis e tam secula esῖ hoc matri non credo. Cur enim ne, Imo ex paedagogis vidit Z si vidit, cur laboranti auxi Iium nou tulit, dum applicant necessὸ est utique tunc fiuctus vitaverit,& ipse quoque piratas fugerit. An vero eodem tempo. e S piis rata applicat,& fluetiis praedatui Rogo vos, qui ante adueritum tutus furi, aduentu piratae periit: Cur ergo,inquit, nemo clamantem audiit 3 Primum vicinus undarum saeuientium fragor, audientium auribus minorem excludebat sonum. deinde in tanto tumultu fugientium , praeteriisse vocem nor L

mirum est. Qii dita, non auditus esti Ne quaeso, infelici pue lxo vilitatem tui imputauerit, quod relictus, quod deserti . 'est. Cur non audist longius fugeras. Sed post paucos dies eorpus expulsum est. G d mirum, ubi piratae vagantur id tu porro, impune ixpe maria traiici putas non miniin 'possum dicere aliennin fuisse , quam tuum filium signa confusa sunt: immo credibilius est, naufragi fuisse littus enim a

minaisei, non infestos scopulos habeo xtaque post paucov.

dies,

1288쪽

DάcLAM A Trobigs. Attales, cum dicas expulsum. illum vetio longo tempore non expulsum,sed aduolutum ino modo autem potuit consusa ficie agnosci ZAEtas, loquit, conueniebat. Hoc Hater argualenta iri ea minimu me it, statura hoc in actione loci. Quare ergo mater sepeliui 'raescio. hoc unum dico, non poterat agnoscit sestinauit in bono,

Summouim-peregrinum ea lauer restat ut inducamuolir.

DECLAMATIO.1-iimus inquit, haeres sepultus est. Hic ergo, quis est 'unde qua fiducia ξ Etas eadem est. Quia si solet quidem hoc argu-

imentum apud te valere 3 Sed cur exaequalib. nemo alius hanahem vindicat'noc argumentu nuranteo. statura suffragature hec hoc me Imouet,& tu haec disiis. Sed haec valeant, ubi confusus est 'ultus, ubi linia inenta oris, oculorum , &lcoloris proprietas, capillorumq; habitus, omnia staturae leuia. At simi Iitudo fecit illi animum. Ase, quid si anella cognosse it ' Esticle humilis persona, de ei tortuna grauitatem detrah t. Sed saepe magnorum fides ex magnis venit. Quid si nusi probatae domini 8Sunt etiam in his morum discrimina. Quid i ad fontem caulla per gradus venio. Libertus paternus agnoscit. Duti seruos, libertos facimus: sorti inurgenus, nec eligimus.' nec ante nos nostriat bitrii sumus. Et ne cio an maius sit facere ge- nus libertus viri tui,mulier,cuius iudiciis gloriaris, qui te filio substituit hunc etiam a filio manumisit.quod tibi dedit, nulli abstulit quod huic, etiam filio subduxit. Facilius est v io placere, quam domino.Sed per se mentitus. agn oscit patro num.

5etuitutem sibi manumissus imponit 3 Huic inquit debeo

muratas, operas, testamentu. Vindictam magno redimere so- .lent Colludit, inquit,cum aula. Bene agis. Dum euertere vis tenerri,alterum dedisti. Conuenit,inquit. illis. Proba conuenisse. Sperauerunt effectum mendacii. Qui potuit esse sermo n epos meus periit fiuctibus, dc sepultus cit. Tu tamen vade, aliquem venalem adduc, ego agnoscam. perfectum est. Noa timent deprehendii non omnia signa confusa sunt si odit, te-namentum potius dementiae accuset, dicat subiectum, dicat falsum baccuset te quod filium ad mare duxeris. dicar, tua cui-

raperiisse. inare deinde lasero post annos consiliu initum

1289쪽

est eiusmodi ρ Res inter initia urunt, de liuor mora solvituri

sed ad hoc proficiscitur, qua ratione alienum seruum euincit, modo dicebam aibertum habeo, at iam praeiudicium habeo sciestis honestior iurauerit, conficitur controueisia. At ego inultos iudices iuratos dabo. causa cognita exculi a & absoluta est Nego soluenda esse iudicia: hunc este puerum, in aemi sunt qui iurarent. Peregre, inquit, illicdicos, ubi non gratia, ubi contra haec omnia nuda veritas stabat. hoc meum argumentum est. Quidῖ quod non tantum iudicatum,te tiam heregre iudicatum est, x bi non propinqui, ubi vix quisquam arat qui patrem huius nollet y At hercules, quale domi iudierum est 3 ibi solus libertus vicit:hic & auia defendH.Dedit,innuit libertus pecuniam venalitiario, ut praeuaricaretur. Sane necauia libertum timuerit, nec libertus venalitiarium Picta

libertum habuisse pecuniam, tulisse, dedisse, necesse est imi

tum venalitiarius poposcerit. Estiinauit enim non remst: a, sed spem nostram. Age deinde, non timet libellus, ne ille qui puerum vendissit,ubi vendat indicium ὶ ne veniat, ne cnbaras corruptum iudicium non probas, vici. Agnoscitauia, quae, maiorem temporum partem huius oblectatione contumpsit. Filius meus, inquit, in hac ae a te talis fuit. Digua est testis noritia de nepote dicit causam e nullum testamentum captata etiam suum pignoratur. Sero hoc placuit. hoc&tuum argv. mentum est, Filium sustulit pudicae argumentum est,hunc curiole educauit, in nullum littus duxit.. ed filius illam notauit. Si merito,huius crimen: si immerito, ni ius.Dic quaret immo noli mortuum illius criminari filium. non querit utesed sperat pecuniam. Primum eius aetatis est, ut debeat contemnere. Odit mriinquit. Quam habet iniuriam tuamὶ nihil ouetitur. nisi quod filium tuum in littus duxilii ideo petieiat. nimirum oscula sua venalitiarius inquinat . Non debeo, inquit,u ideri inuita filium agnoscere: mater sum. In multis, al-hil matris vltra titulum est: nec nouercae omnes.

In matremo illa Cicero dixit , Mater hune hostii odio, is crudelitateen, mater, inquam , appellati . rub hae tamen titulo insidiatam filio dici qu/ spepericusa,

1290쪽

. DECLAMATIO. Nihil quidem ultra haec timendum fuit: de supraside ae .las est. Gratulari tamen tibi inter calamitates tuas , cruenta, possum, quod auia secunda heres non fuit. Multa sunt quae 'animum tu miti sollicitent: ingentis patrimonii hereditas , Migrauior poli ultionis, quam .ei iactura est: & diu cum ea fuit. Illa tectam habeo cestumi cogitas, Si Iecipio, ducet uxorem, quam fortalle cariorem habeat quam matrem. Ergo sola obstat patrimon I cogitatio. A piratis dimi ilum, a fortuna. Atrilibet te, in ostr ciolum I redvx: isti, non ad imagines, sed uta propius amissa in dign'ta ema: piceret. Etiam, inquit, fortu innam meam noueram. Non est puer, quod cum liuerto quo. raris.onmia tibi reddit piae te, matrem.

HABET HVCVS QVE CONTRO..

v ERSIAS NUMERO CP LIII.

NCIPI v NT EX CALPUR.

NIO FLACCO EXCERPTAE X.

Rhetorum minorum. I. Uxoryrannicida. Qui Nn E CVM TYRANNO PROXIXIn PAMPLIAE P vri Ni Atitv R. Quae habebat duos filios,& tyrannum viruta , tyrannici dum lecit. praemio impunitatem liberis postulauit. meruit. Ex his alter occupauit arcem, eum mater occidit. pe tit alteri impunitatem. contradicituri

CONTRA MATREM. OCc DAM, inquit. Quanta nobis patienda sunt, dum ociscidere tyrannum foemina possit, Sc mater velit non pos sum filii mei mollem videre. Hoc eli ergo, quare illum vel, mus Occidere.

SEARCH

MENU NAVIGATION