M. Fabii Quintiliani Institutionum oratoriarum libri duodecim, summa diligentia ad fidem vetustissimorum codicum recogniti, ac restituti

발행: 1629년

분량: 1385페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

1251쪽

4 r. M. FAB. QVINT rLIANr aliud,quam improbius adulterium Meae igitur nuptiae manseruat. illae non fuere legitimae. Legitimum porro matrimo- nium, nisi soluto priore,esse non potest An opinione contenti sumus i Isto genere etiam si ea dis absoluar, omnibus tame . periclitor bonis. quippe testamentum meum lectum est , &-Vxorum mum bonorum heres inuenia est. Et ego scilicet stamenxo meo exheredatus aQuodsiius domini posthan Dpiuionem retinui ,retinui etiam mariti, mihi ad defensionem 'hoc latis est, licuit, Possitis occisorum fortasse miseleri , qu decepti sunt, quod illos spes sua fefellit Adulteri tamen suerunt, etiamsi ignor uerunt. An ego si ignorassem quod lice-

Iet, non occidissem utrum domum meam non fui intraturust με ran me in alium cubiculfi, iuxta adulteros meos collocatulus 'an cum venis lem in cubiculum , & iacentem cum adultero Toxem meam deprehendissem, excitaturus tantum . quid deinde recepturus ne, an cessurust Si talem habiturus eram an Ianum, dii gratias ago quod nocte veni .vos profecto, dii coa iugales,hane illi mentem dedistis,ut domum in dotem darer, ut eadem familia excubaret: ut is ianitor esset, qui me admit- xeret: vr reuersus denique nihil noui inuenirem, praeter ad terOS. Ergo uxor sic a me amata, testamento relicta heres, a udita morte mariti, non inquisiuit ubi periissem: non aliquos Cestiores nuntios, non reuersutosa supremis ossiciis seruulos.

expectauit: sed sestinato quoque nupsit, &in nouae libidinis

amorem, mea iudicia protinus transtulit. in eadem domo. in eodem cubiculo, in eodem lecto p adeo mariti prioris etiam

memoria abietat. Desii ista mirari, cum adulterum vidi iuuenem, propter quem tamdiu vidua esse non posset, quam diu peregrinari potςram ego qui uxorem sic amaui. fecto, temere in longius ituri iter coniuges nostras domi reli 'quimus, subito absentium obliuistuntur,&pene cum ipsistoris uxorum pectora refrigescunt. Mirer nunc ego vade rum m liquae tam maligno mendacio causa, cui fingere a nudex Pedierit' Ille profecto in ea uia fuit iuuenis , qui ad domum, meam inductus est: quaesitus est locus , Iam vero bonorum meorum dira populatio,sicut notissimo Graeciae duci , lyssi, qui felicior tamen, solam in adulteris vltus est gulae voluptatem. Scio iudices, quam dissicile fit alienorum malorum ima 'ginem capere e sit tamen, quantum cogitatione permittitur. Fou 3 sque se illo loco ponat. ac primum illa quae intra ani- Sumneum voluς, mente concipiat; cum Ieucetarer ea per egrina-

in C

1252쪽

IMPERATOR IN BELLO svMMAM HABEAT POTESTATEM. Imperator proditionis suspectos in carcerem eoniecit. ex transsaga comperit eadem nocte finitum iri proditionem. Incendit carcerem. perierant illi qui erant in careere. hostes

recesserunt. Accusatur quod de indemnatis sumpselit supplicium.

DECLAMAT IO. SI riatione d fendi non possem, iure defenderer. IMPERA-

quod obiis iis c ut nondum obiiciamὶ propter bellum factum

est, in bello factum est.Vsus sum igitur leger viderimus quam tiliter constituta , &neeeilaria quoque Imperator in bello summam habeo potestatem. Ante omnia non id tempus, quo iudicia exerceri, quo leges retinere vim Ram possint. ista pax eis at , & diligentiorem revum inquisitione securitas habet. non vacat in bello curam agere singulorum. Ad hanc ration εace edit illud quoque, quod administrare non potest bellum, nisi tantam potestatem habuerit imperator, tot millia conseri. piorum militum aetem educere: adsignate loea interim peti culosa,tuendos ciues, expugnanda hostium castella: nonpotest sola r tio, opus est & metu. Quid si plςraque aceidunt, in quibus praesenti poena castigare necesse est eos, qui peccauerunt3Ad haec igitur omnia prouisum atq; prolatum est,ut imperator summam potestatem haberet. Gid tamen a nobis. exigi oportet'bonam, bonam voluntatem. Eltauerim sane si id satis probationi existimaui , sh ad varitia em ciuitati pertinere credidi. Qv s damnauerit eum, qui duabus potentissimis rebus defenditur, iure δ: mente i quid si etiam ratio hoc faciendi fuit y Forsitau&feate & nimium pericu se fecerim,quod suspectos proditionis, tantum in carcerem duelium. Nihii egeram,non satis ciuitati prospexeram. hostis idem speravit et tamen hoc ne ab accusatore quidem reprehenditur. Iam igitur de his qui in carcerem duci debuerunt leuius est supplicium,quacunque ratione sumptum est.Nunc

quare sumptum ὶ Proditionis Lais atque essictus, omnm.it

1253쪽

FAB. QuINTILIANI proximam nobis nocte denuntiabatur. puta salsum: non ignoscit rem tantam timentiὶNon enim discrimen paucorum capitum agebatur. An aliquid est et haec ciuitas, an templa,an vetustissimae vestigium saltem vi bis relinqueretur , n libet vestri eo mugesque traditam a malo libus per manus in hoc usque tempus libςrtatem semel perderen λpro his animadue . tete in paveos indignum est 'Sc exercitus partem dicimus, in aciem ductis militibus, certe innocentibus', multum tig sse imper. videretur, etiam si non in cruentam victoriam se ferat. Pio hac securitate si perierunt aliqui ut parcissime dica non ignos erem p Equidem intelligo hane esse conditionem omnium. qui administrationem Rei publ. aggrediuntur, ut ea uae maxime pertinent ad salutem communem, cum quadam ua inuidiae Ecere cogantur. Quanta vi aduersus me inimi; iconsuri exissent, si istud sne causa fecissem ὶ Quid si proditores fuisse manifestum est Putemus esse iudicium t &, quatenus mauultis illos indemnato dicere quam innoeehtes , excutite causam, sane non consummauerit primumsuspicio , at certe trans sagae hoc mentiendi causa quae fuitῖhomo, rellisto exercitu suo , relicto imperatore suo, in ciuitatem nostram transgressus, cum rem periculosissimam fecisset, mentiretur cum ad probationem rei caput suum obligaret, eadem nobis nocte denuntiat. Manifestum est autem fuisse hostibus propositum, ciuitatis nostrae per proditionem capiendae. Qui proditores fuerint, recedendo consessi sunt. Quid enim est causae, cur qui ad illud usque tempus ciuitatis permanseranta post incendium carceris, post mortem suspectorum nobis ciuium, continuo discesserint' Hic ratio illa quoque est, quod sic exegi supplicium ab illis : si m04o hoe est exigere supplicium .miratur aliquis si non imui educere, si cum tanta conspiratio in ciuitate nostra nocentium esse diceretur , ut prodere possent etiam ex carcere: vel cum tota sua custodia eos obrui malui .his illud quoque adiici potest, plurimum dif- serre, utrum quis supplicium exigat ab indemnati se an si ali- quos securitatis publicae causa occiderit,supplicium vocetur, quod ciuitas praestitit. Si vero hoc pro salute communi stat, non odio illorum factum est , imperatotis fortasse consilium ireprehendi potest,factum certe damnari non potest.

1254쪽

Ba eLAMATIO Nas. ηες anim fueris hoe imperator. In hane artemsatu firmam e j- Muciam videtur habere. quod enim hule proferunt inimici pra- ιιν odium commune omnium proditorum C C CXLIX. Rapiori ater, dementia reus.

RAPTOR, NISI ET SUUM PATREM Exo RAVERIT ET RAPTAE, INTRA XXX. DIE s PEREAT. Rapuit quIdam iezorauit patrem raptae:suum non exorauit. Demeariae ac cusat.

hanc xxx. diorum moram provisione habere. Sed hos

spatam indicauarit,perdet artem: ohsitiberara filium sollicitu dine semelisinauit, breuitra habessatim ignoscere. Varian erit alim actio, visitium dieat moria dignum ran posset ipse p 6 Me

'rare, biter. Non tamenpraetereundasunt illa quamuti commu

nia cum aliis controuer generis huim, qua circa ipsa m quutio 'nem dementia versanturAEGabim μου enim crimine Uno posse δε prehendi dementiamab hee propositum nosνum adiuuabim nitione, ut dicamMd, Dementiam esse ablatum rerum omnium in 'relltctum .alioqui neminem tam felicem, qui non aliqua poeniten ria dignafaciat, qui non subiectu. - εννori: hoc proprium nom dementu esse,verum ho minis. Atqua ad hoc quod commune cum omnibuε ea, aliquid aliam proprie applicabimu4. quod ei- gener di .icitur dementia Use, da qua iudicium ea, ut amendari uno ver . bopossit. Poνro cum adeo confessumsiti dementiam nonpesse curArtivi ne istud quidem adhue inueniripotuerit, qua causa faceνες dementiam, ubi animu conmoret resecto non poterar videri vim mentia, qua ea in hominispotestare.

DECLAMATIO.

SI exoratus fuero, statim non modo sanus, verum etiam bonus pater & indulgens ero.Vis scire,fili, quid sit demen tia Deducere se in periculum capitis, cupiditate: noci intelli- .gere pacem, non intelligere leges : &siquid supra hoc mo. memi fortuna praesens iudicium habet, accusare eum qui ex l orandus sit Non est igitur dementia. Nec refert ad praesens

1255쪽

ris,nescis. Non dico illa quae fortasse tibi leuior, rideantur, aquae adimateriam pertinent: Expugnasti domum, x virginis praetextam scidisti,& puellam vique in eam iniuriam trax sic j qua nihil grati ius bella habent. Tu qui in id te per eulum do umisisti, ut tibi exorandus esset pater, miraris quod non exorasti patrem Si incidisses in illos selicioribus seculis natos, ct iri

quibus virtus magis commune bonum erar, non expectassent legem, non expectassent tricesimum diem. Nunc me merito contemnis: stentem aliquando vidisti. non auderes accusare

patrem, si timeres. Tu si incidistes in illum, qui lau ata, filii lsui ceruices amputauit. si incidisses in illum, qui iudici. spro pinquorum atque amicorum contentus fuit, opinor habuiΩ lses tempus querendi, habuisses tempus, non dico deferendi I patrem, sed diutius rogandi. l lli vere sortes & viii fuerunt qui cum hoc meminissent, liberos a se Reipub. gratia procreatos, bene impendi crediderunt exemplo. Ego tacere contentus sum, cum exorari debeam, si agis mecum, tanquam et am si piaestitero tibi, plus alii debiturus siis. Confutabit, Opinor,in- dulgentiam meare:Ille melior, ille mitior. Ego vero facilius frangeres, si ille traiceretur. Aliquis, cum filia illius raptasir. ltam cito exoratus est quis est ille tam demens r quid est istud, lquod ille se accepisse iniuriam non putat quod omnia sedi lagit, tanquam exoratus ante tricesimum diem arduid ergo,in- quit, occides 3 Debeo, siquid in me fuerit sortis animi, si quid lvirtutis incorruptae faciam.duret tantummodo animus, non deficiam, non deficistar. Etiamnum fortis suae etiamnum pos se videor: sed supersunt dies. Non blandior tibi : quotidie me a hortor, & instigo animum meum, dc totam sceleris tui defor- 4mitatem pono ante oculos: & illud nescio quid quod petsua- usioni meae repugnat, volo perdomare. Bene facis, quod accu- sas. turpiter deficiebam, prodebamque necessarium ciuitati exemplumeiamque in eam venturus eram hominum suspicio- anem, tanquam me permittente secisses .Hoc age: dic insanum,

dic suriosum , dic longe ab intellectu sanguinis sui positam. lVide ne rogaueris.,Quid enim acturus ad genua prouoluendo, adhibendo amicos, flendo in pectus meum intanus sum. nihil sentio,ad illum patrem tuum.

1256쪽

Daci AMATro Nas CCCL. Aquas igida priuigno data. Qui habebat filium,amissa matre eius , aliam vXorem duxit Incidit in grauem valetudinem filius: conuocata sunt medici. Dixeruat moriturum, si aquam frigidam bibisset. dedis

illi nouerca aquam frigidam .perit iuuenis.Nouerca accusatiua marito veneficii.

DECLAMATIO.

VENavicit ago,filium meum periisse,&ea potione, quam

dederit nouerca, peruste, non difficile probabo. Nam ac datam a se potionem non negate & ea pericul.sa fuisse,quα

praediista sunt ostendi t.N e ignoran tia quidem defendi potessa

id quod accidir, denuntiatum est. Itaque non tam in defensione fiduciam habet , quam integer nec tam dicere potest. scelus se non fecisse,quam illud, impune fecisse. Negat enitri se teneri posse veneficii, quoniam non dederit venenum. Post ea videbimus,& quomodo intelligendum sit venenum, de arihoc quod datum est, illo tempore fuerit venenum. Interim putemus nullam legem huic sceleri proprie esse constitutam et nonne proxiano utendum est i Non ignoro esse frequentem huiusmodi in iudiciis minoribus dun taxat contenti onem, repecuniam excidisse formulae , ut aliter quam potuerit agere. dicatur. Sed haec tunc valent, cum olfenditur ius aliud, quocgendum sit. Itaque si dicis qua lege alia accusare debuerim, merito excludit hanc, qua lege ago. sed neque hanc acti nem meam admittis , nequeat ud demonstras quo recedam ab hac lege depulsus. hoc contendis, ut istud etiam sicesuvsit, facere licuerit. Atque hoc etiam si non propite conscriptam, consuetudine iudiciorum consequens est, quotiens alia qua propria actio in rem non detur,uti proxima & simili Nu la tanta esse potuit prudetntia maiorum quanqua fui lumina ut omne genus nequitiae occurrat. Ideoque per uniuersum, ac per generas iugula conscripta sunt iura. Caedes videtur signi- icare sanguinem & ferrum i si quis alio sene te homo suetie cecisus , ad illam legem reuertemur . 'ii inciderit in bur nes, aut in aquas praecipitatus , si in aliquam immensam aratitudinem l lectus suerit, eadem lege vindicabitur, qua illa

qui ferro percussus sit. Igitur & alia similia lex de aqua fetigi

da scripta non erat,redeau us necesse est tamen ad eam, quae venena coerceat , cum aqua frigida id effeceYit quod ven num. Hae , ut remittana non fusue hoc veneficium,nune ver

1257쪽

M. FAB. QVINTI L. FINIUNT

inultam tractatae.

enenum quomoao interpretari opinor,potionem mortis causa datam. IN Ou quaeri cur 'liari si sed quidem ciat.Nam ipsorum venenorum plura oincta, plura nomina sunt: diuersi etiam effectus. Aliud ex radicibus herbarum contrahitur, aliud exanimalibus mo i ii feris reser ualui.sunt quae frigore sanguinem geleat, su ut quae calore mio vitalia exuraui. omnia tamen haec sub unam lege in vel e ficii veniunt. Quia illud etiam in rerum natura m nisest atque deprehensum est, aliae ite aliis venena. quaedam n -ifera nobis, etiam in remedium quorundam anima tu cedunt: quaedam quae ita voluptates etiam & luxuriam adhibentur, multis animalibus adserunt mortem. Similis ratio & remediorum est. Cur igitui non sit disserentia cum veneno, etiam temporis . nihil interest , qui faciatὶ alias nunc venenum est. Quomodo enim comparare ista possumus ' Ante omnia ani- modantis. deinde est..ctu, animus dantis qualis suem no probauimus: interim de effect ii constat. vultis aestim re Zadeo cer

tum fuit hoc venenum et se ut praedictum sit. In summa, quid plus pati potuerat adolascens, si venet num bibair eZ Poaamus ex altera parte illam potione, cuius tu nomen subinde iacias epone ex altera, potionem quam tu dedisti e de utraque idem medici dicent. Si nihil intereti mortis, nillil in testest criminis. Haec ad ius. sed ad ream legi suae applicanda, cana scrutemur animu.Non dico quae sit quq dederit: interim hoc te ponde Aquam scisidam dedit . sane medici non vetuerunt, notamuerunt. satis est, non permiserunt.Personam non onerose

nuntiationem dissimulo. Dedisti aegro quod pater non dedisset. Si unus aliquis ex medicis nocituram tantum potionem ι esse dixisset: dicet em tamen, Fortasse moritu um non putaue ris nocere voluisti.' hoc inter omnes medicos coustitit,pedi

iturum esse, si aquam frigidam bibisset. dedisti poliquam cet tum erat. Velim scire, an aliquid tale in valetudine eius, ante feceris . nam siue fecisti , apparet quomodo ad tantu periculum deductus sit: siue non fecisti, apparet fuisse causian propter quam facere . Non putaui, nec eredidi medicis. ad - ignota η

1258쪽

apud quam cliues fi ierat hospitatus, scripsit senatui se iactu-l ruin indicium tyrannidis si reditus sibi decerneretur. In Curiai cum ageretur, tolus dities contra dixit Decreto tamen reditu, exul ille intra fines est occisus D ues tyrannidis reus est.

Exuum illum Di oecisu sit, dicemm antequam damnaret' si ille ciuem seditiosum, omnib- heuribiti confossum: Ied in

quoque diu nens lucia iunoeεntia, utrum audacia nesciemn o tendi arque issimulandi, latuisse. quemadmodun, multes semitis sui amicos habuerit se non pauciores habuis inii micos. υιx quidem ilium, quam uti inmanissa seseribuo, nescio qua audacιa reprauantem,da nar potuisse. Expulsum autem, quo Vre Deser tu pectoribus ve=ιathra Miter tiat se poenam . jaci praeipue auctoribωου eiusfuisse in sum. quibus' referregνε Dampset. quasisse occasionem reditu quod υι possit ingere, prius

ebure ero voluissepatriam , ut an communiservitutis metu, non tans Duius exulis reditum, quantisecuritatem omnium iudicμ-rra. Dictit.grestitur coepist ., aptarari tyrannidem , instare patria Lgrauem heruitutem, qua σαm se compιrisse. Em eisti vocesste quentes, cumforte eadem iter faceret,ad diuitem perlaim: Θρνο tinus matum tali rumora , certius aliquid εα ipso voluissescire, quidnam multiqueretur: an arma aliqua apud eum, an vestia

saltem urannidu raperiri possent Sibi quoque exulem dixisse,apparari Urannidem e sed nihil prater quam inania verbase apud eomperiss . illum autem hoc ipso accensum, quodfabulis suis itidi κανet etiam a diuite haberi fidem , non dissutisse quod diu es, aliasseirmisisse ad Senatum iudicii epistolam. Adnuntium tami atrocia rei attonuo uniuerso Senatu, diuitem iudicasse quid ipse Omperisset:quemadmodumsibi quoque eadem denuntiasson. intal vexisse vanam illius ne Isis argumentis,uocem e itaque dixisse

nihils ire Oxulem: Nervaeuo reuocari. Cateros autem qui atto- erant, decreuisse, tamι non esse Unius exuta reditum, ut diu in soli metu sollicita seneretuν eluitas. Hoc decretum Senatust 'mon omnibusfuisse notum. etenim festinatione quoque in eiusmodi metu ,pracipitari solare omnia legem illam qua exulem intra fines suberet occidi, neminifuisse ignotam. Cum igitur qui multos iniis' micos haberιt,mn omnibm decreto Senaim, omnibu suro exulta

1259쪽

noto, infra es occisum, non eis mirandum. Multum adserisai nifensionepersona diuitem quod est interer. in qua parte etiam gloriar ipoten,υι dieaι se odisse etiam alienascιlera.

TYra ibidem paro. id es enim. cum sceleratis mihi conueanitoreuocati exules volo, non etiam facta illorum eonsi

lia deprehendo. An ego si hoc cogitasiam tam aperte omnia egissem & ipse potissimum ad exulem misissem ' protinus me propositum meum nocenti aperuissem y non hoc ipsum ibo re debui 3Adiecissem huic suspicioni sententiam meam, ut meret timere jndicem p Nihil debui minus, quam in metu, ipsum metum plodere. CCCLII. Rem yrannidis, quι deliberauis Ῥειον

arma deponere.

EX SusPICIONE TYRANNIDis SIT Ac Tro. inaedam diuitas, quae bello laborabat, eum duobus praeliis uicta esset adolescens di Nobilis , eum seruorum A: clientium ma-hu armata pro sui in praelium:fugauit hostes. Populus re deunti portas clusis, cum aperturum promitteret, si arma posuisset,lespongit diues se deliberaturum. triduo deliberaure. tediit in ciuitatem, positis armis. reus est tyrannidisis E R M o. Diuitem hune dicemm n tum honesta omo , lat=e militari, Iorri viro. aprimustatim annis ad ues issestudio armorum, magnum perse militia ustum collegissor Cum autemsubito bisum in cidisset actum alium diatem non iudiciosedquodam ea is ,-incertapepuli aurae nee isne vacasse tam ubilum delectum dudum ageνe factum σε, qui nullωmmilitiamsiam haberet nee aliundamictam duobu/ pratiis orbem. Tum demum intellexissempulum, qualem haberet dueem:, ante omnes amicos pateνnossemantes venisse ad diuitem,palam questis de duee: adiecisse, Parertus vi ueret,propatria arma cepisse o non estpalym vexari Re M.

Ducem, eum diceret malo exemplo mitirare priuatos et e-τ o

mnes amicidiuisis eum diuite essent,no di cit persuasisse, mrpον- - cluderet. Milites autem coisecto ratio ad gramulation- re.

1260쪽

ponere,al suanto gramus exarsisse, velutiparricid/MIe excludi, cti armatis h ibin inermes obrici. Nan odissonem uountem sanaris diu tem, δι superiisse, non magis Miberandi, quam rogandi: ct Diduo icto nihil liud egis, quam moEo singulos, modo uniuersio ' NI s. illos quoquesecuriore fuisse,pst eaquam o toto rerusus 'hostem erediderint. Rediis autem te a bello adiudicium, istis ron entia maxime meriti, grauissimumsibi eximan obiici: metuisolin Rempub.dehenderet, opprimere motuus d harum CCCLIII. Dispensatores torIi. petebat depositum. Dispensatorct tritii uecorti Contraria dominis dixerunt.cie integro lis esti SERMO. L p.risam nee aea infametsi istensistorem um, Θ dieat ab ad- 'versari. αννυμω easduria se illum insciarum, cumpro 'itrerer uidensa ornegaturumse aiam tu tormentis.. itaque abi aduersaris viarum, eum tu esset, Dissen alores toγqueamata. Altἷ-

gat. Animpotentior vox eu .potest enim etiam per alium numera-

videripecvn' Initi' autem dicet hiemi platuissesernum t ideosupra rarioneresepositum. ρdpostea e licentiasua, edisecu- ritate domini,qui istu υ in ' id ii is in vitia a multis, eorruptum, antequam ab Aurpe, de edeposuisse. Hanesbi δερμὲ --'undi Oh causam,cum id rei in malo statu rationcs .se Boe inuesse ea adiitraei quia vigetur er interrogationem, quam duo P .inendi ha Vris. In atonuleat oportet dispensatore uum ια eomentoxum quasijs idea confessam ut dimitteretur. CCCLIV. ' Morietar antequam nubat. Uidam nubilem fiIiam habens , uxorem secreto loquen si eum adole ente vicino formoso deprehendit , quaesiuit .ad loquuta esset.respondii mulier, de nuptiis filiae se loquu- tam. Et maritus filiam despondit, mater ait, Morietur antequa nubat. Ante diem nuptiarum puella lubito perit,liuores M. ιumoreS In corpore fuerunt. Mulier rea est.

. Di illi sed by

SEARCH

MENU NAVIGATION