장음표시 사용
601쪽
ctenda filiali obligatione haud parum quidem juvet indici iam ha-bet manifestum inod filii, licet semper quidem eodem modo patris beneficiarii sint ubi tamen accrescentes, paulatim patri sapientia,virtute, robore, bonis etiam fortunae, aut relic is exaequantur,eoque eminentiam quae in patre horum erat, sua condition
quasi paulatim ipsi confutant, deprimunt, ae de statu dimovea ;jam non eodem modo,ad omnem arbitrarium obsequium parenti
ita stricte amplius obligati putentur siquidem naturale jus spς-ctes, atque erant, ubi impuberes atque pusilli&corpore&pru-dnntia&bonis reliquis adhue degebant quod Philosbphus ob servat .H: dum paterni imperii vigorem, per hunc, vigorem ossi cor lib. 1.loKL
cii filialis,ex justo naturae,potissimum in eos undat,quod aetate, prudentia,&reliquis pro competentia imperii requisitis, filium pater antecellat quod civilis prudentia plurimum discutere consuruit: quando non similem matri atque patri in liberos potestatem tribu σθβ.Io. d. adit b); nec hanc ipsam huic eum pari vi, aeque diuturnam in filios at opta defla νque insilias e): quando' majorem consulendi facultatem, plus et potest. e pr.
juris matri in filias quam in filios permittit .i; quorum quidem ora de exhered. mnium ratio, non tam in beneficio aut statu parentali est; ex hoc e hs . tu enim utrique parenti, in utriusque sexus liberos, aequale foret jus tri g. 3 D. P. buendum .sed in dicta dignationum praecellentia sese ut fundet , . C. denuste necessa est Conjug lis societas conventione constat,d qua hoc fundamentum,dubites,an non obligatio mutua sit utrinque similis At dominatus marito,&subjectio sceminae jure est in juncta .
eoque hujus obligkitioni augmentum additum non leviusculum . .
absque dubio fundante sese lege hac in comparatione sexus atqvom alitatum utrius iis qua majoris perfectionis masci ilus communi-ter deprehenditur fae mella esse, quae in respectu ad marem, etiam par d. Apostolo audito unded propter hanc causam etsi contraria coniugum reperiatur conditio elle, ea scit. Maser te foemina j virtute praecellat morem, nis obsaret exempli scandalum, contra morem communem fortassis ars peres,quod si qua deprehenda iuris Abigail in domo Nabal, et injuriam videri serio non juxta mari, tum ad proximum imperii domestici gradum admissa , virum cois miter magis vereri quam metuere habeat Severius, istud heril ,
602쪽
modo legitimo constituta,&a bono benefice exercita, crimipleo. maxim6 majestatis fuerit impetita. . In contanercialibus negotiis,
obligationem constituentibus privatorum erga privatos, quod co- ventio ipsa , pro millione de aliquo quasi intentato beneficio, quod est fides habita, obliget, constat, re hac suo loco a) demonstrata , .r cap.I. hoc
uberius Majus autem robes rutique nanciscitur eadem ex contra hrici obligatio, constringendi Dromissorem, ubi ab alterat uris et, iam res quaedam, fuit in commoditatem alteri exhibita traditave,, velliti per speciem mutui,commodati, locati, venditi, contractuum in nominatorum,do, facio, ut des aut facias&e quam ubi in simplicibus conventi an is terminis negotium perdurat dum inde a- elicii omnimoda praestandi neces tas oritur civili jure ,hinc non ,
item ib). Amplior porro majoris licitudinis est obligatio, pro
custodienda re alterius, ex contra diu accepta, reddendaque, ubi amplius concurrit ad conventionem benesicium,' ut declaran incommodato, pignore, deposito, locato similibus liris auctores c). Ulterius, beneficium magis videtur nos obligare probo be- έν .comod. ne iactori, autetiae ei, cui jam ante ex aliis causis ad faetenda como t. qPib.mod. da obstri isti eramus. Strictior longe atq; vehemetioris nexus evadit contr. obc obligatio ex delicto, quod in magii ratum , parentem, dominum t de locatis angvi Rem cognatum, civem, liberum, beneficiarium, committi.tuc, quam quod inaequalem, inferiorem, extraneum, servum c. prout ni ultis edocet diltinctio poenarum, per capita luris, quae de delictis di poenis agunt, occurrens plurima. Quod haeredes testamentarii tam stricte ad exple iselam de funisti voluntatem tenean tur; ad legata scilicet ac liberilites datas exsolvenda; quod nil qui quam eorum, quae iussi sunt, queant omittere imo aes alienum defuncti omne teneantur ex lxere, prout hare pluribus de successonibus jura docent, ex duplici illo videtur concurrente vinculo esse, , quo Sc beneficio a defuncto honorati sunt, rei liberaliter in eos col-- latae;&qvo adeundo haereditatem, tacita conventrones consen .su, quasi contractum jura appellant sese obligas e censentur 'ad ea, sine quibus haereditatem habere non poterant. 'I' IV. Attentionem hic meretur, qui sat quod adeo intensis. 7 si sima obligatione DominoDeo nosro simus obitricta, quartim teneram V
603쪽
diligere ex toto corde nostro,ex tota anima nosra ex totis piribu nos,ial Qua timorem domini,omni quod timeri potest, debemus anteponere, d nunquam non ad ejus venerationem gloriam ' obsccivi uni parati stare v=delicet pro hac latensione omnc illae supra i commemoratae obi: gandi potestatisque tribuendae, causae in agmen
- procedunt, i quidem omnes cum latitudine, ac incremento maxi.
mo. Ita nempe, siqua ex deeificatione,&re per formam occupatione potest prodire obligatio, Deus est, qui nobis hanc, in qua sumusae consistimus speciem dedit,& quidem ita dedit, ut non ex aliena materia nos secerit, nec adeo aliquid, quasi simultanei juris aut competentiae nostri, causa materiae, alteri cuiqvam permittera ha- beat Sed simpliciter ex sua,&ea, quamqva animam , ex proprio spiritu emavit qua orpus similiter a nullo sumpserat, sed ex nihilo ereaverat, nec ulli hactenus in dominium concesserat uno verbo, Deus est, qui nos ex nihilo divino suo verbo ac aura specificavit, ereavit, codidit qui igitur vel hinc solum strictissima proprietatis obligatione ejus non esse possemus Si v. dc acceptum beneficiuobligat beneficiarium benefactori, quis flari poterit beneficii magnitudinem, quo a Deo astecti sumus, is quotidie adhuc assicimur; iutpote qui nobis p rq omnibus in corpore creaturis, hocce tam pulchrum dedit esse, quo scit ad maginem suae pulchritudinis ae per
fectionis proxime omnium accedimus; qui nos conservat, omne
ηve creaturas nostro servitio destinavit imo ut sine fine in arte cum beatos faceret, ita dilexit, ut unigenitum filium suum in cat- nemin mortem pro nobis daret; qui spiritum suum sanctum immittit,& nulla omittit nobis suggerere media, ut isti immesae beatitudini servemury Si porro inferior,vera virtute ac bonitate emimetiori consistens, honorem, obsequium, atque observantiam illi debet; cui magis isthaec deberi a nobis possiunt, quam Domino Deo nostro,quem infinitudo potentia ac bonitatis nobis anteponiti cui tamen sumus conjunctissimi utpote in quo vivimus, movemur ac sumus. Jonis legem arbi ris, superioris&cum potestate super nos
.constituti, nos Obligare: ecce omnis natura lex, multaque Divinis
oraculis expresse prolata nobis sanctio, lex arbitrii Dei, summae supereminentis potestatis omnium, est Cognation societatem P Si respu
604쪽
respicias, quae nobis cum Deo nostro intercedit en socii &cognatissimi etiam Deo sumus; qui singuli pars politiae univers ilis naturae rationalis sumus, cuius Deus solus est caput; qui in anima nostra participes, imo pars sumus Divini spiritus, qui in eorpore anima quibus, si ilamus, cognatum habemus, dc fratrem Dei unigenitum fili ii, qui cum Patre& Sancto Spiritu unus est. Conventiones quoq; dc pacta inviolabilia Deus nobiscum iniit: quibus promisit ipse omnibus, qui crederent in sein filium ejus, nec operam darent peccatis,uitam aeternam. Cujus pacti hodie ex Christi institutd,vel expressi sponsores vicissim existimus isos in baptismo. Si denique ad obligationem ea delicto respectamus , hem inutiles servi, decem pondo millibus tanto domino nostro noxa simus. in is igitur haec omnia obligationis constitu Endae fundamenta, descausas
concurrere,easque singulas specie intensissimas, spectans, non plene ac plane,conscientia sua convictus,dixerit, per omnimodam justitiam, obligationis debitique nostri esse: Dominum Deum nostrum iungere ex toto corde nostro,ex tota anima nostra, ex totis viribus Uris.
Et vicissim potestatem Divinam in nos esse summe absolutissimam. Praeceptumque adeo hoc in Lege praecipuum maximum esse , dem si subnixu septem illis immotae justitiae columnis primis:Summe debemus atque obligati sumus illi, qui virtute ac bonitate a ximus , qui conditor , qui benefactor noster summus, qui legislator arbitrii absolutissimi, qui conjunctissimus nobis Spiritu de sanguine, qui cum irrevocabile inivimus faedus, cui exlatili elis nostris infinito plus debemus, quam in aeternum solvere possimus. V. Ex hac vero intensissima, de Dei amoreae illi debito egeae obligatione, ni fallor, judicium quoque fiet longe optimum , de vigore alterius, illi maxime paris legis, qua prox:mum tenemur diligerescut nos imos; per proximum intelligendo hominem quem cunque siquidem animo percipimus, Deum esse, cujus ille, quisqvis est, creatura, ad suam ipsius imaginem facta, filius, servus, cognatus, socius beneficiarius sit, aeque ac sumus nos Deum esse qui nobis eum cognatum socium dedit qui pro suo arbitrio, divinissima justissimaque voluntate, eum aeque ac nos ab omni injuria,
Iege immunem reddidit, dc insuper beneficio assciendum sanci vitr
605쪽
Nostrumque proinde esse, non ut alienum, sed ut cissilium,iratrem, conservum, quemlibet habere hominent, e . , i
gationem eandem, qua Deo obstricli sumus, hunc quoque, civqvis Dei de noster est, pax a more, ac nosmetino Higere.
CAPUT X. De Blutione obligationis.
I. Solutio obligationis, re ingeneres proprie loqrendo ess -- dem insisti ac s2biatio. II. Inflecte vero, debitipraestatio; improprie autem etiam Abiti nomine satisfactio alia eLI. III, Modisoisendi obligationis ipso uresunt persolutio prae . satio debitio cuiadsimilitur compensatio; confusio obtitio, corporis de bilios lis interitii; Remissio, obligationi consensu contractae per Consensum
V. 'Stipula ione contracta, per Acceptilationem. i Omnis, per Novationem.
VII. Modi alii rib ope exceptionis tollisa ullatio. .
Ictum est de contrahenda contractaque obli .
'gatione persuas causas; paucis subjicere convenit, de ejus dissolutione, hujusdemque modis. Mistia obligationis quae dicitur . . in genere, troprie loquendo, nihil aliud videbituita esse, quam ipsa obligationis,suae erat constituta nexaque, dissolutio, sublatioque, de obligati ab ea liberatio unde talibi hoc ea put proponentes juris antecetares, titulis ipsis fere praestri bunt, a- abnuis Ilib. cturos sese,quibus modis tostatur obligatio a atem desolutionibuὸσlia 3.ad LIT. de berationibua b . imo verbum libenitionis asserunt eandem vim habe-R.L b t.raib re, qramsolutionis. Et vicissimi solutionis verbum pertin/νε ado ψ6. st mnem liberationem quoqpomodo factam magis1 ad substantiam obli- IJ .deso gationis referri, quam ad nummorumIolutionem saepe etiam distatio . mi. 1 lib. neni obligationis videas dictae'. ce L .HR.I. II. ceterum, praeter generalem hune, atque proprium sen- c. .X.AR I. sum, accipitur vox solutionis etiam improprie seu extensive, deinde& in specie decerto obligationis solvendae modo impνopriestu
606쪽
e et nθῖ admittitur quandoque ex magna&idonea causa, ut, ubi solutio decreta est, loco ejus, cautio, quae eadem dicitur satisfactio, admittatur a). In ieci autem accipitur pro reali debiti praestatio ne; sive id ipsum quod debetur, sive consentiente credito die, aliud ' in pro alio solvatur b) natura ut saetam solutione hane dicunt e). z utrumque autem hoc me ni brum, nimirum ipsius rei debit irae ua tionem,&i atisfactionem aliam, Ulpianus subsolutionis Verbo et b Liam collocat d): quando de priore inrisere aut, dicere eum tuo
ecit 'Podfacerepromisit, intellige, vel nummos sive ieeuniam . aut facium promissum, muta ingenuudebisuvi, praestitit , ut ut fortE
etiam in hoc sensu, de pecuniae enumeratione solutionis vox usui petur e communius de posteriore Vero idem praemittit .selutio , G. -nis verbosatis actionem quos omnem accipiendamplacere. cui simile '
est ejusdem D. sat amoprosolutio e esset quibus vero caut tam pe
rator addit i substituitque consentiente creditore; quod ni nitrum 'se' ': ill 5 invito alia quam rei in specie debitae praestatio, in locum soluo t onis non cedat quia videt, interesse potest creditoris, ipsum: quod debetur in specie sibi solvi. per satisfaistionem autem eam , f ' quae aequi polleat vere debiti solutioni, intellexerim hic eu Imp. po tius rei alius pro alia soli itione;nψn negaturus tamen interea satis ι, ' factionem interdum quoque latius acceptam, comprehendere et 'inin I
iam posse fide jussoriam aut pignoratiliam cautionem, aut simile o etiam I accedat creditoris consensus; in effectum alieti ju, sol vendae transponeri daeque obligationis, .g. pignoratiliat P μέμ- III. oti autem, quibus civiliter firma obligatio solvatur, v is il
jure ei vili adnotantur aliqvota cum distinctione, qua alia ipsojure iv ἡ ., quod vocant, hoc est penitus ita, ut nec actio, nees post solutunia foret, tanquam ante debiti retentio locum haberet, ytollituri alia ES' ita infirmatur ut ope exceptionis petitio, qVae adhuc aliqua jure tenet, elidi possit. Prioris generis est primo, ipsa, de quam do dixi,. Hi debit raestatio, quae κέ'εξοχην, ac in specie solutio die me retur qui de porro nihil addo; praeterquam quod huic inodo,dic solbenda obligationis, adsimilanda videatur, tum eo e stio iuni, onfusio quae dicitur quippe utraque rei,qVae debebatur, quasi prae-ulationem qualid4na videtur referre,&acceptionem illa solutio-
607쪽
nem quasi anticipatam monstrando, haec alterutri rem debitam ita adjiciendo, ut debiti obligatio non compareat amplius. Et de
compensatione, qua in debit crediti interse contriturionem Modesti. nus definiti a , nostri adserunt, eam,si constat pecuniam inpicem de beri, ipsojureprosolutione haberi oporIere, ex eo tempore, ex gro ab inussiparte debetur, utii quoad concurrentes parilitates υν e indeque porro inferunt, compentati nec usicras debrei amplius c); desqpis
comensirepotenssolaerit, condicere eumposse, pasindebito luto vi modo debitum sit liqvidum e), ct res compensabilis aut quantitas, seu pecunia de speciebus enim res non ita fit expedita unde, quia taeterea ratio fidei, de certo rei corpore reddendo, quid singularitatis videatur inferre, id forsitan est, quod possessionem alienam perperam occupantibus, compensatio non detur f). nec adeo depositi nec commodati g) cinti si deinde, est ubi debitoria, creditori, aut contra creditor debitori succedit: Ubi quidem faei. Ie liquet, quia quoad jura debiti creditiq; concurrentia uia ae ad ce persona, quae debebatin cui debebatur, modo siti eam sibi ipsi ad far istam conventionem obligari non p0sse. eonfusionem obligationum I Cti dicunt h . Praeterea imitatur ipsam realem debit solutionem, ipso quoque jure liberans debitorem a periculo usuris ac similibus oneribus, oblatio rei debitae ejusdemque, si non acceptetur, in publico depositioin consignatio ι . Alter autem modus solven- vendae obligationis, qui inter praestationem seu acceptionem,& remissionem medius est,& ipso jure penitus tollit obligationem,corporis debiti casuasit interitruens ). dummodo ante moram debitoris
IV. Oppositus autem quidam praestationi, seu acceptioni debiti, obligationis solvendi modus, penitus autem ipse interi- .mςns obligationem,Ken. filo debiti est, facta ab eo cui debetur, sive
608쪽
jus debitum illudibi exigendi habet neque enim quicqvania convenenitiy, cram jus hoc, sive actio in bonis est creditoris, cum etiam rem, quam quisque occupatam possessamque habet, bibere abjicere ac dimittere potest; quin idem ab eodem hoc jure sese abdicare, rem non dinnacquisitam proderelicto statuere: per hoc. nexum obligationis ei,a quo peti poterat, praestari sibi debebat , , penitus laxare ac diremptu relinquere possit. Nec videtur dubita duquin omne prorsus debitum ex quacunque causa contractum, hoc modo voluntate consensu debitoris possit remitti Consuluisse , tamen hujus generi diffolutioni, ut ipsi constitioni obligationis, in eonsensu deliberato,sum ciente,&negotio pari, constaret, rectius civilis videtur velle observatia,regulam si'eessingensi i ,sive ex naturae congruitate acceptando hac: Ferpquibuscunt modu obligamur, indemimontrarium actis Iberamur a .eontentam sub alia etiam e facti TR. de R 'neraliori,quae habet L, Nihil tam natarale esse quam eogenere qui . . b l. a Ria dissolvi, quo cosiuatum ectis . Quaevi alibiic , ad causas, quae obliga I. se l. oo eod 'tionis sunt, jus di faelum,accomodatur,dc ubi ad jus, ita sonat o eat eod.
mniaqraejure eontrahunIur,corurario jurepere t. Ubi ad factum , cum generaliori verborum figura, ita omnis resper qPascuns cau-
s nascitu per easdem disse,itur. Possent hi iste regulis, qua alias, qua specimen obligationis, de qua hie agimus; multa exempla laecla rationes, per omnes obligationum tonstituendaru causas, modosq; subjici ostendique, etiam ex jure cousultorum placitis, quonaodo per occupationem acquisita realis obligatio, per derelictionem dis pereat, de hoc secundum modum ipsum occupandi aut possidendi, ubi ita ipsis fere eadem regula sonat: ut num possessio ac viri nisi μι-
mora corporepotectilia num amittitur,nist in qua utrumi in cortraria
tim actum OH. Se porro, quomodo laesio climinalis, per restitutioin QDG. d. p. t. nem ablati, similemque facti pas ionem eluatur, perque hanc obli agatio in remisiim cadat. sed quia hinc deproperare propositum,
non estis utilitatis res ii eritis inventa est, ut peculiari digestione , per haec omnia latius psi sese diffunderent, cum illismet ' i dequet nusic restrictum velim, quoad modum seu causam, obligationis dic. solvendae, potissimum eam,quae per voluntatem, seu consensilia remissio est ubi qui dena operante praedi regula, calus obliga -
609쪽
tionis ipso jure periturae, sere resultant hujusmodi , Ictis adnotat irvidelicet primo:Ea ob .ationes, qua consen sola comrahuntur, sinoe per speciem pactorum, quae dicuntur, sive per speciem contractuum consent ii .ilium omnis generis,contraria voluntate seu dissensu disse runtur a).
V. Deinde verborum obligatio, si non rei debitae praestatione, iis desolu ommunis omnis obligationi sessicax solvendi modus est, sal - μ' d. ιδρ, te miserbis to ittir f. Acceptititionem appellant Iuris stud iosi:descii- Π.de R bunt lve liberationen=per interrogationem 3 adeam responsionem con, c)per t. t. 7 gruam, hoc est, stipulationem o, sorte hoc modo factam nod
7- stare posse omnis generis, modo illa congruant sensis ex&esseelu e f. DL--ι. dicunt, imaginariam hanc esse solutionem f), aptam tollere peni-rIa dea ιν iis.& ipso jure, obligationem verbis contractam,& totam quoadcγιιι parte mox est equandam solutionem civiliter, euhrecipiti adlis. ornatam h). quae tamen, qVatenus pacimn continet , utique juris gentium quoque recte dicatur r)- Et vero notabile est eum hie ei viliteresseax penitiis tollendae obligationis modus vi prioris diei regulae . non pertinebar, nis ad eas obligationes, quae verbis erant contractae, scit ut ait Ictias k , acceptumfleri nonpotenI, nisi epodvrebi collaatum ess, acceptilatio enim verborum Obligationem tolhtrivia
ipsa verbis sit nes enimpotest verbis to/b,ρPod non verbis .ntraitiam e t. .eoque, siqva,in aliunde debitis accepti latio interveniebat , vim pacti solummodo habebat 0. inquam, notabile hie est, Romanos inventore quodam Gallo Aquilo, modum excogitasse, quomodo omnis generis debita,in obligationem ex verbis,seu stipula .
tu transferrent; qui erat,ut creditor debitum qualecunque a debitore verbis stipularetur,alter sponderet atque sic demum debitor vicissim stipularetur, haberetne creditor a se promissum acceptum creditor autem acceptum faceret mJ. figmentum quidem suavem gisqvam necessarium sutile tamen,obvim solennitatum, parientium animorum advertentiam .
610쪽
VI. Notabilis est, abnaci tracta obicrvaiuia, de tollenda ex stipulatu,& per hunc ex alio contractu obligatione,per solennem, accepti lationem, digresito,in modo quodam itidem civili qui hietertio locompatio peculiaribus titulis in codicibus uris civilis celebratur; descripsa prioris debisi ad aliam obfigationem vetiivilem rei natura&m transfusio ali translatis,hoc ecticum expraecedenti causa itano eonstituatur, ut priorptrimatur. Nimirum stipulatio hic quidem pro nova constituenda obligatione congruit, at ut prior, stipulatione , accepti lante tollatur, haud exigi videas, quin tota peremptio prioris obligationis, ex eo arguitur, si modo constet,&. ut pollea exigi coepit expressust de intra reniente animo novandi inter contrahentes, nova vel persona vel alio aliquo novo, in posteriorem contractum inducto Ora autem de hac ipsi post uni docer . totus juris ax ' VII. Potrdverδ, modos quod attinet, quibus vinculum obligationis non quidem penitus anni hi latur , aut ipso jure, quod a-junt,tollitur, qvia vel ex civili,vel ex naturali jure aliqua ligaminis tenta superat , sed ita firmatur tamen ita, atqre corroditur, ut invit 'debitor, licet in Iudiciu adjuvante in hoe autoritate publica jure-diciali. non tamen ad solutionem, per id trahi stringique possit: eo, quod piratam habeat lege sibi exhibitam quasi novaculam , Va,
quod iuperest pristini ligamenti, saltem in conspectu judicis potest
penitus disiectum reddere exceptionem videlicet, clypium reorum, contra tela adversus sese agentium paratum In hujusmodi dico modis actibusve tollendarum, infirmandarumve obligationumasent, qui de dictam excellionem gignunti pactum de nonpetendo, quod dicituris; quo ipso obligationi vinculu aequitatis est dem p
tum Iu/Iurandum, quo,deferente creditore,eoque vel ipso princi in pali, vel saltem procuratore ejus, speciale mandatum ad hoc habente, debitor post essorquere , Deo in testem ac vindicem mendacii provocato,asseruit, aut jurato asserere paratus stetit si sorte remis sum esset, se nihil debere, remue, quae petebatur, suam esse', vel sal tem non petitoris c): In definieru-seu res dicat quam jam ante, . .