장음표시 사용
201쪽
Hic,ut quidam tradidere,primus Romanorum regum sellam curulem,lictores, togamque pictam inuenisse dicitur. Albam diruit,Albanosque omnes in W-,bem recepit, plebem quidem ciuitate donauit, primores Albanorum in patres legit, inter quos nobiles
familiae fuere Iuli alias Tullia, Seruilia, Quinctia, Gegania,Curiatia, Cloelia, Quinctilia,&Atilia. Reliqua huius regis gesta conscripsi supra libro primo,ite in Fastorum commcntariis, & multa praeterea libro tertio de eodem rege afferam. Haec Dionysius , Liuius,& reliqui
Ancus Marcius Numae ex filia nepos rex Romanus creatus,sacrorum caerimonias a Numa institutas, &paulatim abolitas renouauit.Fines imperi; protulit, Salinarum vectigal instituit,carcerem medio soro ad terrorem crescentis audaciae primus aedificauit, ius
fetiale ut quidam tradunt ab Aequicolis acceptum ordinauit quamquam multi sint, qui hoc institutum Numae tradant. Multa praeterea bella gessit, de quibus libro tertio mentionem faciam. Dionysius , Liuius,Eutropius, &cetera I. Tarquinius Priscus rex V
L.Tarquinius Priaecus Damarati Corinthii exulis s. lius,quu regnum Romanu post Ancii sitscepisset, rei- ipublicae augedae studiosis,centu ex plebe patricios legi qui auctore Liuio,patricii mi oru gentiu dicti
202쪽
iunt. Quamquam omnes ego minorum gentium patricios esse existimem; qui post centum primosa R6- t. arrulo lectos facti sunt. Senatorum numerum ad CCC it auxit,circum maximum fecit,ludos magnos,sive Ro- r. manos institui equitum centurias duplicatiit,& ple-i- raque alia gessit,quae in commentariis Fastoriirm re-n eulis,libroque tertio asscra. Ex Dionysio,& Liuio,&cli Ser. Tullius rex VI '
: et io , Nullus mea sententia post Romulum salubrior rex , urbi fuit, quam Scr. Tullius rex Romae post socerum Tarquinium creatus, qui praeter alia gesta,tribus Romanas primus in urbanas rusticasque diuisit, censum instituit,lustrum condidit,primum comitia centuriai, xa ordinauit,compitalitios ludos fecit,populo anno-ι nam, mensuras, & pondera inuenit,aereum nummulti perclusi multaque praeterea vel bello, vel pace praeli clara gesiit, de quibus in commentariis Fastorum disis, Ceterum hoc loco de tribus potissimum eius is publicis institutis disputare mihi ipsi constitui, quae 14 cQgnitu non indigna,& huius mei de ciuitate Roma- i. na libri praecipuae partes sunt. Erit autem prima de E. tribubus disputatio, post de censu,deinde de comitiis
centuriatis. Quibus institutis inagna totius reip. Romanae pars constituta fuit. Atque ante omnia de tribubus Romanis.quas ante instituit,primum disputare aggrediar
J 3' Inter praeclara regis Ser.T ullis gesta,qui multas res saluberrimas tanto futuro imperio prouidentissime,s instituit , non postremum locum tenet tribuum
203쪽
Vrbanarum , rusticarumque distinctio, quam ab illo primum factam fuisse omnes veteres scriptorcs profitentur. Quum autem tribuum cognitio,res ut utilis &necessaria,ita difficilis & obscura hactenus fuerit,mia hi ipsi constitui hoc loco, quo Ser. Tullij gesta scribere aggressus sum,de eisdem disserere,atque quatum rei dissicultas permittet, obscura quaeque explanare,
verumque xxxv. tribuum numerum , dc nomina, atque quid de eis quae superfluae videntur, sentiendum sit,aperire. Cuius rei tractationem,quo distinctius in telligi possit,a Romulo paulo altius repetam. Nam is primus tribus tres constituit
DE. PRIMIS TRIBUS.ROMUM TRIBUBUS
Vrbem Romam & agrum in tres partes, quas etiam. tribus appellauit, & xxx. curias , primus Romulus diuisit, ut M. Varro libro quarto de lingua Latina , &alii veteres scriptores tradunt: er inquit io Varro)primum diuisus in partes tres,a quo tribus appellatae Tatiensum, umnium, Lucerum nominatae O t ait Ennius Tatienses a Tatio,Ramnenses a Romulo,Luceres )t,ait Iunius a Lucumone sedomnia haec Pocabula Tusca, )t Volumnius qui tragoedias Tusca scripsi, dicebat. D ionysius libro secundo :Diuila in tres partes omni multitudine, -- gubspartibus praefestiam constituit eum,quem idustrisiimsi ac nobilisiimum censebat. Tum singillis trium partium rursus in decem partes distributi,totidemque sin miis praefectos dedit, qui e sentfortissimi: ae majores quidem partes, tria' bus ; minores, curias avestauit, , etiam ad nostram a que aetatem docantur. sivi tribubus, tribuni ; qui curiis prae
204쪽
e anticuriones do ari: diu aeque sunt rursus curio in decurias , docabaturquaepingularum praefecitus decurio. Postquaautem hoc modo omnes in tribus cunas descriptisunt, agrum)rbanum omnem in triginta aequales partes di buit,a singiuus curris fiam parte attributi Liuius libro decim O: Qeum inter augures constet imparem numeru debere esse vitres antiquae tribus , Ramnenses, Tatienses, Luceres, fui; quaeque a Rupem habebat. Pedianus oratione III. in i 0 Verrem. Tribus principio tres fuerunt,Taiiensis 'νna a Tatio rege, Ramne is aucra a Romulo, Luceres altera a Lucumone, siue Lucretino , iue a luco, quem lucum asia doca iterat mulus. Obtinuerunt autem nomen aut a tributo dandos, aut quia primo tres erili, nde etiam trib mi disi. Plutarchus in Romulo: Eodem tempore in tres tribus tota Hultas diuisa, amnenses a R mulo,a ratio Tatienses appellatas; tertiae tribus bomines Luceres dici a luco . Oli in quem multi fuga delati,cin late donati sunt. Tribus autem ires ijsas finisse numero nomen 18seum indicat. L Vbus quipraeerant, tribunos Singala autem tribus decem crimebat curias. Pomponius I. II. II. Dii bi tribuni quod olim in irri parisspopulus diuisiι erat, cir ex singulis singuli creabantur, 3bl uia tribuumsi ragio creabantur. . Et Propertius libro quarto,Eleg.I. Prima Gale tuoposuit praetoria LygmonMaViaque pars Tatio rerum erat inter omnes IHinc Tities,4amnesque diri, Luceresque coloni ad attuor hinc albos Romulim N:t e rior Et Sex. Pompeius: Titielis tribus a praenomine Trat regis ane uta di letur. Pediani &Plutat chi sententiam de 6 Lucertim appellatione, qui Luceres a luco asyli dictos suisse scribunt, maxime probo:vcram enim ea est. exi .stimo. Nam hi, qui cum Romulo primo urbem codi-
205쪽
derunt, ut pastores,Albani, aliquot Graecanici generis, qui tum Palatium & Capitolium habitabat, Ramnenses a Romulo nominati fueriit, qui Palatium, &montani Coolium post conditam urbem coluerunt. T lienses autem fueriit Sabini, & quotquot ab ea regione, vel cum T. Tatio, vel postea venerunt: hi Capitolium &Quirinalem colueriit. Ceteri aduent iiij,
i ut Etrusci & Latini, & perfugae omnes qui ad Asylum. Confugerant, Luceres a luco Asyli denominati sunt Hi loca inter Palatium & Capitoliu plana, atque circum forum tenuere. Et quamquam auctores habeam, qui tertiam tribum Lucerum, a Lucumone Etrusco, qui Romulo bello laboranti contra Sabinos praesto fuit, dictam velint, quemadmodum Coelium monte ab altero Tuscorum duce Vibenna Coelio appellatu fuisse scribunt; magis tamen Plutarchi & Pediani sen . tentiam adducor ut probem, quod Lucerua luco appellatio longe amplior sit, atque plus comprehendat, quam a Lucumone derivata. Liuius libro primo has . tribus centurias equitii vocat, quod ex singulis iis tri bubus centum equites scripti essent. Eodem Mosela ie-pore in centuriae tres equitum coscriptae sunt, Ramnenses a Romulo,ab T. ito Tatieses appellati, Lucerum nominis e originis caussa incerta. Sex. POp eius gurma equitum dicta es eali Curiatius, qua iterima, quod ter dem equites ex tribus tribubus, Tatiensitum, Ramnium, Luceris flebant. Itaque primi singμlarum decuriaru decuriones dicti, qui ex eo i ingulis turmissunt,eti; nunc te . Et M Varro libro quarto Tribuni militi; dicti,quod terni tribus tribubus damnensium, Lucerum, Tatiensitim olim ad exercitum mittebantur. 3 o
Porro aute hae tribus tres usque ad Tarquinii ut opi- Dor Prisci lcmpora permanserunt. Nam quum sub
206쪽
Tullo Hostilio Albani in Ramnensi ii tribum adscrip ti,ceterique omnes populi, qui sub regibus Romam
venerunt ad habitandum, praeter Sabinos, Lucerum tribui inclusi fuist ent,vrbeque multum aucta, hae tres tribus non susticerent,L. Tarquinius Priscus sub iisdequibus inauguratae erant nominibus eas duplicauit, primosque & secundos Tatienses, Ramnenses, & Luceres constituit, quod idem etiam de equitum centuriis Liuio& Dionylio auctoribus fecit. Cuius rei ita meminit Sex. Pompeius: Vesaesacerdotes cor maeerant ut populus prosita qui que parte haberet ministram sacrorum, quia clisitas Romana in sex erat distributa partes , in primossecudo querat enses, damnes,m Luceres. Et Liuius libro primo. Neque tum Tarquintiis de equitum centuriis quicquam mutauit,numero tantum alterum adiecit, ait mille omngenti equites in tribΠs centurus essent, hosteriores modo fisue ii de nominibus,qui additi erant,appestati sunt . 1lsas nunc quia geminatae sunt ex deo cant centurias. Ita autem hae
tribus fuerunt usque ad Ser. Tullum
D E . TRIBUBUS . SERVI TVLLI. REGIS:
Lucerum multitudine crescente, quum ea Vna adtie liciorum tribus mirum in modum aucta esset, ita ut ea, sola reliquas duas longe superaret,aucta quoque ciuitate quum urbis moenia septem montibus occupatis ampliata fuissent Ser. Tullius rex urbe denuo in quattuor,agrum vero Romanum in quindecim, vel ut ali splacet X VII. partes, quas Romuli exemplo tribus appellauit, diuisit. Ex quibus quattuor quae intra urbein crant, urbatias, reliquas vero quae in agro, rusticas ap-
207쪽
pellauit Tribus autem urbanas quattuor, non ut Romulus ab auctore, vel gentis origine, siue cassibiis, sed a locis quos colebant, Seruius nominauit. In primam enim tribum vel regionem coniecit Omnes,qui montem Coelium & finitima loca plana habitarent orientem versus,quam Suburana appellauit, quod esset sub antiqua urbe,vel a pago Sucusano,ut scribit Varro. Scacunda regio vel tribus dicta est Esquilina, haec Esqui Iias continebat.Tertia regio duos colles comprehcndebat,Quirinalem,& Viminale, a quibus Collina ap- Iopellata. rta regio sola complectebatur fere totum id spacium,quod antiq-c tres sub Romulo: continetabat enim Palatium,sorum & Capitoliu , dictaque Palatina a Palatio ipso tanquam primo colle in quo urbs condita esset. Ab his igitur regionibus tribus quoque quatuor urbanae appellatae sunt. M. Varro: Ab hoc quo-1ue inquit quattuor partes 'νrbis tribus difZae in ab loceis,
banas iribus appellabant , inquas )rbs erat A partita a Ser. Tullio rege, . Suburana, Palatina, Esquilina, Collina. Et Liuius lib. primo : Quadrifariam drbe diui se ab Ser. Tullio, piae habitabatur partes,iribus eas appellauit. Et Dionysius. ib. iiii. Ser. igitis r Tustius bimurojeptem colles complexus est,in quattuor partes Prbem diuipit, in cognomina cuique parii impos ιit ex collibus: nam quidem 'pocans Palatinam, aliam Suburanam,tertiano Collinam , CY quarta Esequilinz: quattuorsi e tribuum fecit di ben7 , quae eo di siesuerat trisi, neque amplius tres tribus generis siue originis, di antea , sed quattuor a locis ase de gnatis dicta ta esse doluit: creauisque
partibus pingulis principes tribuum siue dicorum praefessos, 3 o uosscire iussit rei quisque babitaret; statuitque homines, qui in )namquamquepartem abituri essent, tanqua eius loci
208쪽
cotis ιn nurum aliam transferri posse habitat ouem , siue alio loco, et tribu,nomina in militia Drent, dei tribu iupenderent, quἄ in ea in qua conie Zi scriptifuerant i - ίu. Hae autem sunt caussae,& origo quattuor primaratributi, quas quod intra urbem essent, urbanas pppellauit. tepore, alius factus est tribuum, alius vero curiarum ordo: na tribus locis,curiae vero quibusdam sacris latum conueniebant. Subsequenti tempore nobiles omnes qui in tribus urbanas coniecti fuerant aio Ser. Tullio rcge,paulatim in rusticis sese transtuleriit, atque urbanae tribus humiles admodum &non nisi tenuiorum hominum esse coeperunt : sed haec latius
paulo post. Expeditis quae ad tribus urbanas in uniuersiam pertinet, nunc de iis singillatim est modo dis putandum
Inter quattuor tribus urbanas, in quas Ser. Tullius rex urbcin diuisit, M. Varro primam enumerat Suburanam a Subura appellatam, sicli fia drbis loca olim discreta, γt Argeorumsacraria,in septem iginti partes' i bis sunt di se ita e gi eis prima est myta reό o Suburana, secunda Vptilina,tertia Collina, quarta Palama. Et paulo
post Eidem regioni attributa Subura , quo 'b muro terreo
Caranarum es mei; dei di Iunius scribsiit,ab eo,/3νod fuerissub antiqrea dile, cres testimonium tote i es e, quo subest ei loco,
qui terreus murus docat'rsed ego a pago potius Suessano δε- diaputo Sucisam. Nun scribitur tertia littera F. non C. Pa-GNs Sucusan' s, 'o uccurit Canneis Ita Varro lib.iiij. de 30 lingua Latina. Sex. Popeius: Suburam Verriiιs alio libro a pago Sucusano dictauit. Hoc ero maxime prolat eorsi auctoritatem, qui aiunt ita appellatam in rygione di bis cm trι-
209쪽
bum astativo praesidio, quod solitum siti luccurrere Esquiliis
in se antibus eam partem a/rbis Gabinis,indicioque esse,quod adia cea tribus per C .litterum,non Iscribatur. Quinctilianus quoque lit, primo cap. XVij. Subura cum tribus no ratur C.tertiam ostendit. Haec ut dixi Coelium monte S circumadiacentia loca coinplectebatur. Huius tribus in antiquis inscriptionibus ita mentio cit mae ante arcum Septimν Seueri Aug
C . ATTIO . T. F . SVB VITALIANO DOMO. CELEAE VETERANO . LEG . AVG . MILITAVIT . ANNXXXVIII . VIX. AN. LVII l .
210쪽
Inter urbanas secunda tribus scribitura Varrone EDquilina,quod in Esquilino monte esset,appellata. De Esquiliis vero satis inpra dixi. De hac tribu hoc extat epigramma Romae in aedibus Gentilis Delphinii
Tertia tribus Collina, ut tradit Varro, a collibus Quirinali & viminati,in quibus sita erat,appellata est. De qua Iosephus lib.xiiij. cap.xvi; sic meminit: L. Co- L. F. Collina. Huius quoque tribus in antiquis in- scriptionibus mentio est ita
Komae in Oguentino in coenobio S. lex,
C . VETTI O . C o FCOL . NIGRO DOMO . ANTIOCHIASYRIA ETERANO. LEG .XII FULMINAT