Tractatus de ischiade, adnexis duabus historiis morbi

31쪽

Quam longe autem hae sententiae a veritate discedant, in suturis clarius siet. Etsi omni ex parte ViX sit credenda Colunnra Sententia, secundum quam, Ut ip Sis ejus Verbis utar: Mancris lympIta eta caVo, quod inter medullam spinalem, ,imo et cerebrum duramque matrem obvenit, depluens in laNam nervi ischiadi ei praecipue vaginam, hanc di- , , strahit, et inclusa nerVosa silamenta inde comprii nun-otur ; tamen omni Veritate non caret. - Veritati magis accedere, hodiernaeque palliologiae magis respondere mihi Videtur sententia sequens: Causa morbisi ea, aut immediate in nervum ischiadicum Vel cruralem , mechani ea , chemica Vel dynamica ratione agens ; aUt proceS- Sum quemdam morbosum in quadam parte, hocce momento cum nervo crurali Vel ischia dico in consensu Ver- Sante , Supprimens , et in i Sto uno alterove nervo eiu S-que Vagina analogum proVocala S proce Ssum morbOSum, dictos nervos irritat; reactio Vitalis necessario huc eX-

turgere debet 3 et quo actio inimica Vehementior fuerit, et illa reactio validior ad inflammationem usque increScere, ac symptomalibus primi ischiadis stadii, nempe

in flammatorii morbus se manifestare debet. IIaec inflammatio ob singularem nunc neu rilemmatis Structuram lubentissime in exsudationem Vergit; praecipue Si morbus eN Suppressa quadam Se - Vel excretio nonormali vel palliologica ortus fuerit; neurilemma enim tanquam medium inter tunicas serosa S ac si bro SaS tenens, vasis ideo lymphalicis exhalantibus ab Undan S, Vegetali-Vae Sphaerae appertinens, iam in statu normali subliliorem exhalat Vaporem, quem invenit Morgagni etiam in Subiectis, nunquam isellia de aspectis, minori tamen Sem

per copia accumulatum, Larthez), analogum illi in Ventriculis cerebri et inter eius menynges contento,) qui eo copiosior in laxa nervi ischiadi ei vagina secernituri quod-

32쪽

si ilaque inflammatio, stalus quidam evectae ae livitatis

initio statim non solvitur, necessario haec activita8 e- Vecta, in recti capillari Sedem habens, copiosius suum normale adhuc productum , halitum nempe SeroSum, Se cernere eo potius debet, si secretio clupedam normalis vel anomala in quadam corporis parte, - plerumque Sudor cuia neu S, - suppressa suerit; et licet malerialis explicandi methodus non omnem abripiat palmam, et dynamica expositio in vitali antagonismo sundata, Supplere debeat, quod priori deficit ; tamen non negandum,

naturam materiae, cujus Secretio in loco normali vel consueto Suppressa fuerat, Summum habere influxum in biochemicam mixtionem secreti, inter nervi Vaginam enfusi, et in specificam Systemalis capillaris a clivitatem, quod sat saepius demonstravit thera pia , cum modo an tarthritica, modo antipsorica, modo antisyphilitica, modo diaphoretica et e. pro Varia morbi cauSa, ejuSque natura prosicua fuerint, et Secretum educendo Sanationem induxerint plenariam. Status ideo secretionis adauctae,

Status evectae activitatis in Systemate Vagorum exhalanlium , - activitate VaSorum resorbentium adhuc normali existente, - Status ergo et eri hydropis aciest in ner

Vi Vagina, proprie essentiam sιadii secundi exsudativi

constituit.

Stadium tandem tertium, chronicum, minus apte nervosum dicendum, proprie consistit in eo, quod stalus antea inflammatorius, hypersthenicus in illum astheniae transivit, unde SFmplomata nunc multa, praegreSSi Splane Opposita erunt explicanda ; non quidem deficit omnis partium assectarum activitas, ast illarum energia nune exhausta ; Vasa, partim per activitassem praegressam nimis inditatam debilitata, partum per maiorem tum San guinis, tum seri e halali accumulationean, nimis disten Sa, et vitali ideo contractilitate privata, non ampliuS DOr-

33쪽

anales eXSerere possunt functiones; humorum amuxu Vasa minora sat energicum renisum amplius opponere non Valent 3 accumulatam nunc humorum copiam Venulae, eodem debilitatis gradu laborantes, adeo cito re Sorbendo et in circulum Sanguini' reducendo pariter non pares evadunt; Stagnant ideo adVecta, Va Sa Semper magis distendunt, et eX Vasis exhalantibus fere paralyticis libere emuunt. Non autem credendum, ac si hac solum mechanica

ratione fiat es sio ista palliologica in nervi Vagina; non enim, ut prius iam memoraVi, plane omnis aclivitas iam

exstincta, Sed in normali Sua energia imminuta et qualitative immulata: quapropter hoc e sum heterogene

am nanciScitur naturam, imo et acrem; - acre enim

simul ischiadi subesse, docent Observationes permultorum, ipsiusque Colurimi Secundum quem Serum, po Stapplicatam Ve Sican S eta Vesica rupta Vel Scissa per crus de pluens, latissime excoriaVit Omnia cruriS loca, quae attigit; sitque hoc serum Semper tenacius, tandemque mucosissimum ; partes adhuc sensibiles haec materia peregrino suo Stimulo Vellicat, imo et chemice arrodit; necessario proinde lum chemica, tum mechanica, tum dynamica ratione inducitur alienata nervi assecli melamorphosis, immutatis eiuS Structurae Dormalis, ut cras

sities, induratio, emollitio, depauperatio, atrophia, imo

et plenaria ejus destruelio in massam dissorinem, insensilem, organi Salionis criteriis carentem ; nerVus tandem non amplius ViViscat partes correspondentes; insensiles

et paralytieas illas relinquit; proinde fit, ut post longiores imo et per annos durantes eruciatus crus et femur mare eseat, conlabescat et paralyticum evadat; Vel haecce nervi morbosa assectio ulterius proserpendo, altius ad medullam spinalem ascendens, Vel per consenSUm altioris Sphaerae nervos, Systematis nempe cerebralis, uti ner-

34쪽

vum vagum assiciens , mentis animique hebetudinem mortemque tandem Sus cativam inducat. Est ideo essentia hujus tertii stadii chronici: bioche mica immutatio formae organicae nervi ischiadiei vel cruralis, ejusque laudem destructio.

Prognosis, quae nil nisi in futurum continuata est diagno sis, lacile eX morbi totius decursu elucescit; et ideo in genere semper praedicandum, ischiadem esSe morbum dispicilem Sanalia, saltem per longius temporis Spatium aegrum VeNantem ', tamen secundum ejus diversa stadia, aegri conStitutionem, cata Sam morbi, eiusque gra dum, Sedem etc. modo benigniorem, modo infaustiorem

Si igitur stadia morbi respiciamus :Primo in stadio, nemp0 inflammatorio, Sub quo dy namica solum Virium Vitalium exaltatio, nulla adhuc organica partium immulatio observatur, si eradus insanimationis non sit nimis altus, nec iusto diutius duraverit, aut thera pia rationalis statim initio in auxilium su erit Vocala, laustissima erit statuenda prognosis 3 aeger absque omni malo posthumo brevi sanitatem in legerrimam recuperabit 3 quo diutius autem morbus, etsi hoc eo. adhue in stadio existens, Sibi ipsi relictus, Vehementiorem iam adeptus est inflammationis gradum, causa primaria eXcilan S agere non ceSSaVit, Vel ejus aclio plano non eSt BmOVenda, o. g. aeris atmosphaerici major vicis Situdo, Vere ac autumno regnans 3 eo infaustior habenda

est prognosis; disti cillime onian inflammatio ex integro Solvitur, et transitus ille ominosus in exsudationem vix am0Vendus; saepius quoque haec inflammatio Iatius ex-

35쪽

ienditur ad organa etiam Vicina, imo et articulation omisellii, indeque funestissima complicatio cum cotaalgiaeXoriri poteSt. Mulio iam infaustior prognosis altero in gladio S mulio dissicilius enim tollitur illa dysharmonia inter functiones systematiS Vasorum etabalantium et resorbentium, quam Systematis Vactorum Sanguiferorum ', licet hocce

eum illo sit inlime junctum, tamen illud hac ratione isolatum est, ut dissicile remediis directe aspiciatur, poliusque antagonistica ratione in illud agere liceat 3 nervus

altera ex parte assectus adeo prosundum habet situm, ut remediis externis nisi Velietuentioribus non adeo fastile eumdem aggredi possis 3 tandem in genere minus Dei lotolluntur materialeS organorum mutatione S, quam dynamicae earum aspectiones 3 haeque dis icultates eo maiorem attingunt Valorem, si exsudationes illae inter nor vi vaginas in dyscra sica quadam humorum degeneratione, vel metastasi sontem agnoscunt. Luculenter inde patet,

hune es morbum in altero Suo Stadio eo faustiorem adia

mittere progi OSin, quo propius aecedat primo stadio, quo magis adhuc praevaleat Staius aetivus 3 eo lanestiorem autem Statuendam eSSe prognoSin, quo magis Vergatis chias tertium in stadium, quo magis StatuS asthenicus praevalere incipiat. Tertio tandem in stadio chronico, quo partes aSlheniete continuata humorum passiVa es ussione distensae, paralyticae tandem evadunt ; humores ipSi es usi ac stagnantes corrumpuntur, partes reliquas adhuc Vivas irri tant, Velicant, Simulque chemice assiciunt; et proinde per omnia haec momenta simul sumta, tum neurilemma, tum nervus ipse, imo et partes Vicinae organicam degenerationem et destructionem experiuntur ; Sub hisce rerum ircumstantiis, eo magis si aetas provecta, eonstitutio

36쪽

corporis tenerior , laxa ac debilitata, dys rasite in organismo latentes etc. concurrunt, infausti SSimus seinpereventus , plerumque lethalis, selicisSimo in casu mare orae paralysis plenaria extremitatis assectae , erit timenda ;saltem longissime durabit morbus, imo ad 30 annos Colunmus) protractUS. Quod sedem morbi attinet, Varia est prognoSis, pro'

uti nervus vel ischia dicus, Vel crurali S, eorumque pars vel superior Vel inferior e Si assecta. Monet enim Cotu imus, quod ischiaS nervosa postica morbus sit longe frequentior ac pejor 3 antica longe rarior, minu Sque moleStuS. . Asserit porro Irian Swieteri : ,,poStica ergo ischias, sequae antica longe frequentior est, majorem curae dissi cultatem habet. Generalem dat Hippocrates prognosin: se quod si morbus hic lumbos relinquens, aliquibus ad infernas. ,,parteS Vertatur, eos confidente S esse iube. Quibus secunque Vero , coxaS et lumbo S non relinquen S, ad su- pernas parteS conVerlitur, malum id praedicandum os t. Quo ad aetatem ac temperamentum haec notanda, quae dicit Hlein : in cholerico-Sanguineis ischias contumax in Merulenuationem et coNendicis ariduram pluries abit; el inserius ' , , coxae dolor in Senibus ad annum perSeve

serat, in iunioribus diebus 40 plerumque finitur ;

porro prosert Alein sententiam Celsi in eXcerpto: ,,si in ,,ischiade ingenS torpor Subest, tum partium frigiditate, alVo obstipata, pene pendulo , atque annus 40. iam, , praeteriit, longissimus erit morbus. Secundum Varias adhuc alias circumstantias varia est statuenda prognosis: Asserit nempe Alein ,,ischias, si sine lorpore est, risi leviter friget, quamvis magni sint dolore S , lamen et facile et mature sanatur; et inferius: Dischiati ei,

37쪽

, , quibus ulcera crurum manentia εἰ perVeniunt, liber an

diditur.

IIaemorrhoides fluentes, ischiadi supervenientes, saustam nonnunquam huius morbi sanationem induxisse docet prae aliis exemplum, quod narrat Colurimus, secundum quem seneN per 30 lam annoS ischia de Vexatus, magna sanguinis per VaSa haemorrhoidalia excretione adeo reconvaluit, tantaque mansit in crure assecto motus saeuitas, ut baculo innixus SatiS commode incederet. Experieulia tamen recentiorum temporum docuit, uti invenimus apud Reyclialet, huncce morbum saepe omne artis medicae conamen Superare, et Semel sanatum lamen facillime recidi Va S eXperiri, post longissimum etiam temporis spatium ; et plerumque aliquam extremitatis lassitudinem relinquere; nec raro Occurrit, nervo uno assecto, et alterum lateris Sani sympathico modo eodem corripi morbo i Summa cum pertinacitate inhaerere uni eidemque nerVO, et ideo non tam facile meta staticas morbi tranβmigratione S es Se timendas, licolproferat Alern : , dolor ischia dictas et surditas mutuas, ,habent Vicissitudines. Patet ideo ex omnibus hucusque dictis, et experi entia multifaria probatis, ischiadem, SiVe anticam, sive posti eam initio esse saei lius debellandam, et quo diutius duraverit, eo perniciosiorem, et Omni curationi magis renitentem eVadere, pOStremo tandem omnem medelam fieri impossibilem.

Thora Pin.

Quaevis rationalis medendi methodus nec Vani S ac hypotheticis solum principiis sit superstructa, eo minus rudiorem tantum empiriam sequatur i teste enim eripe

38쪽

rientia vetustissima utraque medendi methodus sola, alteram plane negligens, ac aspernans, longe plus damni attulit, citiam aegrotantibus sanitatem reddidit; nee es sario ambae Simul Vicissim se determinantes ac supplenies solum quidpiam Salutiferi asserre Valent; dantur lamen quaedam principia generalia, lam ratione, quam experientia Summe approbata , quae qui Sque medicorum Sedulo prosequatur oportet, Sequentia nimirum :1. 3Iomenta causalia morbi, tum praedisponentia, tum occasionalia sunt amOVenda, Vel Si amoVeri nequeant, in ossi caela sua pro Viribus debilitanda, Vel Si jam praeterlapsa Sint, omnis e ium recens influxus inimicus

i arcendus.

2. Natura morbi, eiu Sque Sladia, aegrotantis aetas, temperamentum etc. reSpicienda, et secundum eorum cha racterem tractamen instituendum.

3. Symptomatibus molestissimis et periculoSis succurren dum remediis palliatiVis, nequaquam autem primariae medendi rationi, naturae morbi respondenti, oppositis. 4. Morbo tandem ablato, in Stadio iam reconvalescentiae, vires sublevandae, recidiVae praeeaVendae, pronitasque in illas lollenda.

Hisce principiis ductus sequentes indicationes generales StatuendaS eSSe puto, nempe: 1. Indicationem causalem. - 2. Indi calionem et i talem. 3. Indicationem symplomaticiam et 4. Indicat Onem prophylacircam.

, Indicatio causali S.

Facile intelligitur, quod hae deo indicatio pro Variis ac variis morbi causis jam recensitis diverso modo adimpleri debeat.

39쪽

Quod momenta praedrsponentire, eum Vita certa quaedam nota sint, in genere Solum notandum, ut aeger nunc et in posterum arceatur ab omni ossicio, Sub quo peragendo eNiremitas assecta mullum intenditur, Variisque nocivis influxibus, e . g. res rigerio in aquis sub piscatione, Venatione et c. eXponitur ; Si peculiaris animi mobilitas, nervositas evecta quamdam dispositionem ad hunc. ce morbum ponit, Studendum, ut aegri mens tranquilla, hilaris, curis eNpers Sit, et S. P. Quod momenta occasionalia attinet, Si adhuc agiunt, pro diversa sua natura amovenda, Uli :M si mechanicae laesiones in causa suere i hae SecUndum leges chirurgi eas tractandae b) si haemorrhagrarii 'ii suppressio; earum fluxu S re Stituendus, Vel sanguinis Vitaria eVacuatio, e . g. per phlebotomiam instituenda. c) si metastus is lactea ; secretio lactis in uberibus omni studio restituenda ac promoVenda. d) si ulcera chronica cito ac intempestise sanasa aut eodem in loco, aut Si id ob locum quem occupaVerant nobiliorem non liceret, alio in loco, optime ad crura, ulcera artisset alia - sonticuli - producenda.

instituenda.

haecce ad superficiem cutis reVocandae, imo extremo in casu insectione communicandae, et tum Secundum rationales therapide leges remediis ae comodalis trac

tanda P.

ς) si arthritis vaga; remedia an larthritica in auxili

um Vocanda.

h) si tandem rheumatismus; perspiratio culis Suppressa methodo diaphorectica ae diluento libera reddunda ac sedulo promoVenda.

40쪽

Vix opus erit admonere, ut medicu S in selectu remediorum contra morbi causam respiciat morbi stadia ;proinde in ischiadis stadio inflammatorio illa eX classe antiphlogisticorum in aurillium Vocel, in altero et tertio

demum stadio exei tantia, circuitum Sanguinis accelerati

Simul cum haece directa medendi methodo iungendum concinnum regimen diaeteticum, ciuod etiam primarium sere occupat locum, Si causa primaria iam evanida, vel adhue praesens omni ex parte amoVeri non possit, uti, anni tempus Vernale et autumnale, nebulis, pluvii Sac procellis abundans; - omne enim luna medici conamen eo dirigendum erit, ut haec momenta. clude aut novo morbo an Sam praebere, aut praesentis morbi gradum intendere poSSent, solerter delineantur, aut a clivitatis eorum intensitas, quantum fieri potest imminuatur ac infringatur. Juvat huncce in Scopum quies tu in pSγchica lumsoniali ea : caVeal aeger ideo ab omnibus pathematibus excitantibus, Systema irritabile ad iusto maiorem activi lalem Stinaui an libis S, ne Status inflammatorius topicus e vadat universalis, et febrim producat de loteriam. Quo ad Somaticum regimen detineatur aeger in cubili

repleto; servet Silum quietum horizontalem in lecto, stragulis levioribus lectu S; - utatur nutrimentis facile digestibilibus, uli: iuge ulis carnoSis, pane albo, carne vitulina, agnina, pullina, columbina; subinde vegetabilibus olle raceis, pomis coctis, et Similibus, moderata autem quantitate assumtis ; - Sitim fallat potia letalis blandioribus, diluentibus, minime excitantibus, leniter diaphorosin prom0Ventibus, uti Sunt: decocta, symphyti, Verbasci, glyZirrbizae etc. quam cautissime autem Vitel