장음표시 사용
431쪽
cum marmoribus Romanis,quae extant in Capitolio. Pomponii Laeti de Antiquitatibus Urbis Romae libellus. Ioannis Bartholomaei Martiani de antiquae Roinae topographia Epitome. Publii Uictoris de Urbis Romε Regionibus, & locis libellus. Henriei Loriti Glarcani Adnotationes, cuius tamen aliqua in Rom. Indice sunt prohibita. Caroli Sigonij Scholia, quibus T. Liuij Patauini historiae,& earum Epitome patitim emendantur, partan etiam eX planantur, cum Glareani responsione.
Eiusdem Chronologia. Laurentii Vallae iudicium de quibusdam apud Livium locis , ex quo profitetur se ostendere, qua cura,ac diligentia sint auctores legendi. Emendationes eiusdem in sex libros de secundo bello Punico. ii hM. Antonii Sabellici Beari Rhenani,Sigismundi Geleiiij ad notationes. Io. Saxonii Hattest edit Commentarioli duo ad T.Livii Patauini historiam ab Vis
V Vilhelini Godelaei in omnes T. Livii libros obseruationes ex variis Auctorum scriptis collectae. In T. Livii historiam accommodata ad Tabulas Capitolinas Verrii Flacci:Adnotationibus diisensionem Auctorum circa Consulum Romanorum nomina,demonstrantibus. Porro & Io. Camers Ord. Minorum scripsi Adnotationes in Liuium, qu via sternunt ad veteres historias Romanorum: quin & Florum est interpretatus,ac Coloniae Agrippinae prodiit Anno i 137.cum Argentorati anno i 28. prodiisset. At&idem ipse Solinum explicuit,& alia. Vide Apparatum nostrum Sacrum in verbo. cIo. Camers:& dilucidationcs ad varios Historicos a Donato Marcello conscriptas,&Venetiis editas ann. I 6Ol.
C. Velleius Paterculus, vir nobilis, quique sicuti & eius frater, primo anno In
perii Tiberii suit destinatus Praetor, cum&alia munera in Republica obie. rit, iacebat sermὸ sepultus usque ad Patrum nostrorum memoriam, cum eκ Murbacensi Bibliotheca est in lucem editus: quem denique Iustus Lipsus animaduersionibus illustrauit. Mutilus autem est libellus hic, sed in quo distincta antique Latinitatis lumina cernuntur, ac stulus pressus,fluens, idenaq. dilucidus;quamuis non desit,cui videatur esse tenuis alioqui verbis,& ordine non satis accuratus, vitio certe adulationis laborans,dum Augusti,& Tiberii Cssaris gesta commemorat. libelli duo sunt inquit Lipsius) ex Rhenani. alit codicis eius diuitione, sed diuisione hercle parum scata, aut aequabili, si quis copiain,molemq. rerum vid ras,quae Perierunt. An in unum,&priorem lihrum inciti seris, quae a capite omnia desunt dc Graecis a Troia redeuntibus,& variὸ sparsis 3 quae postea de Antenore aut Aenea quae de Latij,& Albae Regibusλqui de ipsis Regibus Romanorum 3 imo quae de Contulibus,aut T: ibunis militum usque ad bellum Numantinum λ Nam haec omnia ut illa quidem partitio es) neces. sario habuit liber primus. Vide Epistolam i i. a4 Petrum Divaeum insertam in Cri-l ticis LaZu lib. I .cap. 8.l. a. c. s. lib. s.c. . demigr. gent. lib. 8 .Quod vero Lazius scripsit partem Velleianae historiae abs se repertam in peruetullo codice membraneo literis,antiquissimis scriptam, Pseudo Velleiana sunt iudicio virorum clarissimorum, praeci - pue Marci Vel seri, in iis,quae libris octo subiunxit rerum Augustanarum i & lusti Lipsit,qui inquit. Primo oculo deprchendi falsum illud,& vile metallum, quod mira mur imo non miramur ut homo fuit Laetium venditasse pro auro. Sed tu ad Lydiumla idem iudicii assticuisti sine blanditia dico accurat E, & docte. Haec Lipsius accura vere doctus,ad Vulscrum ρςςurὴ tum,& vei ς doctum.
432쪽
M Arcus Valerius Maκimus nouem libros reliquit exemplorum, que cxpleiarisque historiis contulit in proprios locos. Sed &ex omnibus elicit qui se-pε inter sese varii sunt,*pὸ item halid sibi constat.Tiberii Caesaris tempore scripsit. Mira in eo adulandi ratio, ait Sigonius, sed qui cinquit ὶ melius secisset, si nomina itistoricorii ira, unde illa decerptit,addidisset. Certh, qui cum in scholis utilius volet praelegere, Christianori ina uirorum exempla cum Ethnicis illis comparabit, ut maior inde gloria Dei, & solidior uirtus eluce stat. Id veris eum ex Sancti Augustini libris de Ciuitate Dei, atque ex Marci Maruli, ges milium qui exempla, & flores Virtutum collegerunt, peti possit, non est cur Dei amantes Viti id detrectent, studiosi enim etiam eruditiores in historijs euadent.
C. Suetonius Tranquillus la istoricus prudens ,& verax, Antiquitatis autem
Romanorum,&Giscorum peritus admodum, ut nemo idonee mastis de μή - . .
pleri tq; scripserit,quae Taetetes, Priscianu aliiq; de illo reserunt. Ac 7 me,
cum caussas in foro magna cum laude egisset , atq; Hadriani Epistolarum magistet suisset,mirum uideri non debet, si tantus indece Iibro tu scriptione euaserit. Scripsit autem, quae nescio an alicubi extem de Regibus, de Praetoribus, de Romanorum institutis de ossiciorum institutione,de signis, siue notis,de anno Romano, de vestitigeneribus, de spectaculis, item de Grscorum certaminibus, siue ludis. Et ludicrae quidem historiae mentionem Gellius fiscit, quae plena fuit ingenij, ac uenii statis. At quod de iiiiijs corporalibus eu scripsisse asserit Seruius in Virg. Eclogas, id ad militisi edictiim,si euti de ad sacrocli ritus libros de ominosis uerbis esse reserendum existimat Laevinus Florentius, qui secundo in Suetonium emendatoria, & auctora Commentaria eius eruditione digna in Caesaria in Uitas eini sit. Reliqua de Suetonio Angelus Politianus,ac nonnulli alij in eius vita scripsere r in qtrem item extant Philippi Re-roaldi, Antonii Sabellici, Sc aliorum Commentaria, pister castigationes Theodori Pulmanni: Ie Scholia quaedam Lugduni apud Gulielmum Rotii illum anno I s y. edita, scripta vero 1 Ioanne Renerio. Veruntamen, quoniam , quae iniuria temporum, E Sileton ij Iulio Caesare exciderant, degentis Itilip origine,deq; familiis, in quas scissa gens descendit, ea Io. Lodo- uicus Uiues attentaverat restituere, nec prorsus fuerat assecutus, debemus & hoc Lar- uino Florentio,quod praeter cetera, hoc ipsum perfecerit, restituens, quae affirmata temerε,aut minus h veritate historiarum petita fuerant ut pauca illa addita ad Stem. ma Augustςar familiae, quod huius operis primae Sectioni E Lipsio inseruimus, R manae lucem histori non mediocrem sint allatura. Quin Se Fragmenta Historicorum ab Antonio Augustino collecta, & a Fuluio Vrsno emendata, quae anno i 93. primo prodierunt E Plantiniana Ossicina ad Sallustium, ad Caesarem, ad Liuium, ad Velleium, ad Tacitum,ad Suetonium, ad Spartianum, Se alios, magni momenti erunt ad eiusdem Romanae hi storiae notitiam consequendam. Nam & huc suam operam contulere, prae ter illos duos, octauius Pantagathus, Gabriel Faernus, Petrus Ciacconus,M. Antonius Muretus, Latinus Latiis nius. post quem alij labora runt in eundem, sed quorum alter Parisiis sudat sub praelo, cui Catholicam fidem ex animo precamur, altor qui iam decessit excuditur Venetiis Marcellus Donatus Mantuanus suis in varios Historicos Dilucidationibus.
p. XVII. Cornelius Tacitus cum cella post annos scripserit,qua Tiberius, CIauditis, Caius, Nero ex hac vita decessere, procul quod ipse initio suae inquit historis habuiseaussas cur et era H ys non diceret .sed de metus ab suiliatque assentatio, quς viventi b. illis impulerat alios ad illorii facinora laudib. ornanda, De hoc aut, licet Iustus Lipsius ma - .. r. gno, ut solet iudicio sic iudiciu ferat,et ιμmo H soricu commenrit atra icii a fraeceptis, oram z.
433쪽
ab amore et retratis, a Meuitate, sententi's ρυ - intextis sine et D confusione, aut noxa, 1 non est tamen, quin agnouerit in eo interdum impietatem, quam de margini hae vo ce ασεβειαρ adscripsi t. Sed fle Lipsij non id consilium omnino fuit, ut ad eam lance Ethnicos penderet, quam nobis, qui in hac pietatis Christianae, ac religiosae pals strauersamur, proposuimus, qiiaeve in huiusmodi Scriptoribus lagendis eo magis necessaria nunc est, quod plerique nimia huius Historici commendatione, sic erga illum affecti sunt, ut minus iis sapiant, quae Christus Dominus in adminii trandis, atque gerendis rebus priscripsit; cuius tamen unica syllaba omnibus Taciti sententus pisse
In Taeito igitur etsi acer est Scriptor, suasq; seri utilitates his temporibus, quibus, dum Principum illius seculi aulas, interiorem vitam,consilia, iussa, facta considerat, occasionem praebet, ut obuia in plerisque similitudine pares aliorum Principum si exitus animo percipiantur; utilitas tamen,& seditas eoru Imperatorii potius a nobis conserenda est cum Christianis Imperatoribus, &Sanctis Pontificibus iis , qui tum a Tyrannis eius seculi affligebantur. Sic enim Diuinae sapientis, ae veritatis mira lux excitabitur ei, cui vel Christiani mica salis insit in pectore. Vbi autem Tacitus de Christianorum necibus agit; quι ut ait ille fiammabanIur, escitas in illo maxima decerni debet,&caueri: Quippe immersus Romanis rebus, vera Christianorurn gesta,qus in oculis erant omnium, ignorans, maligna monte carpebat : cum etia in ludaeo-rvio origine, quos a monte Ida , qui est in Creta, Idaeos d ictos su iste, mentiatur i de quibus tamen coactus est scribere adoratum ab iis unum Dei licet ii quoque a Clicisti Domini sanctissima morte velamen super oculis cordis densis limum gerant. Ea ergo causa est cur Tacitum Tertullianus mendacem loquacis limum vocar,que cnos&tcrrenae prudentiae fastu elatum, pleraque dicentem, a quibus non ab Il im, ' pietas,& Diuinae iustitiae ignoratio, recte dicere postumus. Quale illud,quod priore ρ tribus historiae postremis libris, sic ait: Nec enim et mmam atrocioribuspopuII Romaxieiadibus, mr ne iussu rudit s Vprobatum eis, non esse curae mys securitatem nos ram ea
ultionem: Sic Tacitus. Qui si Dei consilium noui siet, peccata Romanorum,.qui Christianos affligebant, plectentis , certe non ita locutus suisset. Quo de toto genere rerum S. Augustinus libris de Civit. Dei optimε, praeter alios Graecos, & Latinos egit, Scripserunt autem in Tacitum Andreas Alciatus, Carolus Paschalius Cuneas, qui Parisijs prodiit is 8 r. apud Robertum Colim bellum, Annibal Scotus Placentinus, Romae anno Iy89. excussis; sed ad extremum Iustus Lipsius Notas peracti iudicio scriptas una cum ipso Tacito euulgauit, qus cum ab Antonio Gryphio Lugduni sui csent cxcusae anno 1183. denique auctiores , atque emendatiores Aniuerpiae anno is 88. prodierunt.
Quin 3e Scipio Ammiratus, 3e Philippus Caprianus, & Marcellus Donatus Mantuam, ille Italicis discursibus ut vocant hic Latine, ac solidὸ iam edendus in cumscripserunt. Sed &Iusti Lipsij nouissime prodijt Dispunctio Notarum Mirandia lanico dicis ad Cornelium Tacitum E Typographia Plantiniana apud More tu in .
C. Ptimus Iunior. Cap. x VIII.
C. Plinii Caecilii secundi iunioris, seu alterius, Romanorum dueum Gesta rim
bis supersunt. I, ut elegantia Romana haud mirabilis est , ita propter magnitudinem materiae valde nobis utilia, licet non semel erret, & pleraque dicenda omittat. Floruit sub Traiano, Taciti amicissimus.
Mmianus Marcellinus, uti ipse de se loquitur, Graecus miles, & in Latino seris mone, qui suo tempore corruptissimus erat, parii versatus, Latine lustoria R om. scriberet
434쪽
A cribere aggressus est, ab obitu Domitiani ad Veientis Imperatorix sub quo vivit,in
terarum, libris uno S: triginta,ex quibus priores tredecim nobis desunt, ubi ad temporum suorum historiam quae libris, qui extant, continentur,deuenit, diligenter scripsit, sed ea quae pertinent ad Christianos traducens,ac detorquens: Adeo autem dum, aspero, inepto, & planE turbato sermone, ut vix, quod dicat, consequi alioquin possisi librariorum quoque eriore mutilus est, & deprauatus, utilis timeti est ubi intellexeris; nam ea scribit, quae meliotes auctores non habent. At expedit omnino praelegere Annales Caesaris Baroni j Cardinalis eorum temptisum de quibus Ammianus suam historiam scripsit, sic enim, si qua utilitas ex eo capietur, potetit esse sine noxa . In hune autem Marcellus Donatus Mantuanus Di hic idationes seripsit, quae Venet ijs erant excudendae. Ceterum Vide Apparatiim nostrum sacrum in verbo
SExtus Aurelius Victor vir Consularis breuiter ab Augusto ad Theodosii seni
tis niortem,sub quo vixit, Impetatorum vitas memoriae mandauiti nonnulla alia praeter ira perseqitutus est. iii l Corrisendus est autem dum tempore Conuentus Mediolanensis an hos Coim stantinii filios creatos suisse Caesares tradit,cum aliter constet ex Eusebio lib. . cap. 4o. Viti Constantini. Ceterum longh a Victore discrepat Zosimus, &ipse errore lapsus,dum Licinianum Licinii filium a Patre creatum Caesarem dicit,non cum uiginti mensium esset infans, sed annos viginti natum. Vide Baron. Card. . 3.pa. 13 t. primae editionis. sextus Russus ' Cap. XXI.
Dii ii' , ait se oo boues: m id de Sex. Russo diceret Sigonius vix habebat, usque eo concisiis ei uideba tur ut re ipsa est, ut nullam haberet historiae similitudinem. Victorias ille Prout aiarum Pop. Rom. breuiter attigit, enumctatis locis, ac Ducibus, tenui alioqui,& plane corrupto stylo . Vixit autem sub Valentiniano maiore. Paulas Orofi us Hispanus . .
Aulus Orosius Hispanus nonnulla ex Eutropio,&ex Floro excerpta colleoli. Prima se primae illi partes in religione Christiana merito audantur, uti Sc in veterum 2 arbasii perstitione explodenda. Vixit sub Honorio principe, Augustini, cuius di- .scipulus suit, temporibus, ut hoc nomine, atque adeo breuitatis cuiusdam secundae dignissi inus sit, qui legatur . De hoc autem praecipue egimus in Apparatu Sacro ς in verbo, Paulus Orosius: De quo tamen demiror inquit V C. Marcus Vel serus lib. 1 Rerum Boi cartim quos auetores Giosius sequutus prodierit, ceriameia prope Amretium commissu in, Atilium Cos. cum tribus hominum millibus occisum ,octingen
ta millia in fugam acta suisse; quae a Polybij fide longὸ apud ipsum Velierum potissi.
Arcellinus Comes uir Consulatis, Chronica, sue annales seripsit, ab obitu Valentis usque ad Iustiniani Imperii vigesimum annum, breuiter illorum temporum historiam, seu potius com mcntarium sat diligetet complexus.
BEda Anglus Chronica, siue annales scripsit a mundi initio ad Imperatorem Leonem Iconomachum, qui Cononis cognomen habuit, ius artate uixit;cum uero ad tempora sua deuenit, latius res explicauit; diliges,dcuere Venerabilis Scriptor: de quo i
435쪽
de quo Vide qui in Apparatu nostroSacro copiose de illo, de de omnibus eliis scriptis Anolauimus. in uerbo, Beda . Anastasius S. R E. Bibliothecarius . XXV.
A Nastatas S. R. HBibliothecarius uir pro eorsi statu Grscis, & Latinis litetis
eruditus,& Theophane Isauro,& Nicephoro Patriarcha Contantinopoli. tanu Graecis scriptoribus, inepto,ac plane barbaro stylo, uerum optima' fide, .ste diligentia historiam dccςrptam, Latine conscripsit a Chri ili natali ad Michaelem seniorem cognomine Rangales Constantinopolitanum Imperatorem, Nobis autem .ualde chinii esse debet,quo , qusi ec mehqres 'ec peiones scriptores habebant,lta terarum monumentis tradiderit. Vide item de hoc in Apparatu Sacro in uel bo, 3
Anastasius. . I i' . Sextus Iutius Frontinus. Cap. XXVI.
Extus Iulius Frontinus Stratagematus' libros conscripsit, in quibus, ex omnibus historiss exempla incertos locos distincta cnumerat copios E, & magna cu utilitate, licet pleraque Iibrariorum errorre inepte sint xcpetita. Neruae , &
A Emylius Probus, siue Cornelius Nepos, eleganter, Graecorum Ducum. & CPunicorum, atque Catoni Maistris Vitam , breviterque conscripsit fraῖα A menta uero Cornelis Gracchorum mattis addita sunt editioni Parisiensi.
Flori qui Hadriani Imperatoris principatu uixit,extat duplex Epitomei Altera Liuij, nimis concita: carpit enim qusdam insigniora; utilis tamen in his,qus ex Liuio amisimus. Altera, rerum Romanarum, quattuor libris distincla,quq Sirinio Declamatoris potius, i quam historici uidetur, dum singula bella in singulix capitibus minus apte descripsit. ila italius Capito us. Aebus Lampridius. Trebelbus missio. uius Vopi s. Ataus Sportanus. Vulcattus GaIlIcauus. Caep. XXIX.
Dβ Iulio Capitolino, Aelio Lampridio Trebellio Pollione, Flauio Vopia
sco, Aelio Spartiano,& Vulcatio Gallicano,qui uno icrὰ tempore Diocle tiano, e Constantino Magno Impp. Rom. Principum uitam conscripser uiκ habemus,qus dicamus, adeo lcmporum iniuria,S librariorum negligentia uidentur inutiles,& corrupti. Ex his tamen qus extant, facile colligere postumus eos pro temporum conditione non indiligentes in historia conscribenda suis Ie: sed rerum dispositio qua usi sunt,minus apta, stylusque tenuis: pleraque etiam dicenda omittunt, nmulti lup ad rem parum faciunt,additis,&cum breuitati iludere conantur,in nimia uerbositatem incidunt, minimaqusque persequentes. Qui quidem chariores essed bere aliquibus uidebantur,cum qui eorum temporum texuerint historias, m liores non extare scriptores Opinarentur: Uenin tamen post Annales C saris Baron ij Cardin. qui, ex Christianis,& Ecclesiasticis Histori eis eadem exactissime tractat, minus chari debent esse: legendi tamen cum eiusdem Baronlj lance. - n .r, i,in librium e 1il iii Diom.
436쪽
c. Iulius Capitolin s. Cap. XXX.
3 SsΙUlius ipse Capitolinus omnium Principum Romanorum vitas in duas partes distinctas, Ptiorem Diocletiano Augusto, Posteriorem Coii stantino Imperat ri conscripsit. sed solum extant Pij, Marci, L. Veri Pertinacis, Macrini, Albini , duorum Maximinorum, trium Gordi orum, Maximi,& Baldini, reliqua petie- rei ipse citatur a Flauio Vopisco in Probi Imperatoris vita. Vide Marcelli Donati Dilucidationes. I. Aelius Lampridius. Cap. XXXI. 3 π. AElius Lampridius eiusdem Diocletiani temporibus Romanorum Impp. Vitas I expleuit. Commodus, Heliogabalus, AleXander nobis tantum sit periunt, reli qua non extant. citatur a Flauio Vopisco in Probi Vita, inter eos, qui stomanorum Principum Vitas posteritati mandarunt. Vide item Marcellum Donatum in suis Dilucidationibus. Trebelbus Pollio. p. XXXII.
T Rebelli ut Pollio, Diocletiano, & Maximiano Impp. Constantis Caesaris
patris Magni Constantini omnes Impta qui a duobus Philippis usque ad Claudii statrem Quintillum suerunt, tam claros,quam obscuros, ut in AuC retiam Vita refert Flauius Vopiscus) scripsit. Deest a Philippis ad Valerianum, nam' quod extat,ab hoc exorditi habet. vide Marcellum Donatum in suis Dillacidationi,
Fiausus Vopiscus. Cap. XXXIII.
FLauius Vopiscus sub eisdem Principibus ad Celsum quendam Vitas eorsi Principum scripsit,qui ab obitu Claudii,& eius statris Quintilli suerunt usque ad initium Imperii Diocletiani. scripsit autem paulo ante bellum,quod cum Peria iis gessit Maximianus. Eximi r idem omnia,sed librariorum errore deprauata: In quae nonnulla Marcellus Donatus suis Dilucidationibus scripsit. D Laelius Spartianas. Cap. XXXIIII. . Aelius Spartianus Diocletiano Imperatore Omnium, eorum, qui non solum in Romano Imperio principem locum tenuere, Augustique appellati sunt, uerum, & illorum, qui uel Cesarum nomine, uel quolibet alio genere siue in , siue in spem principatus uenerunt, ut eius uerbis utar uitas enarraui t, Galieno,&Constantino Caesaribus iam creatis. Hadrianus, L. Aelius, Iulianus, Se- , uerus, Niger Caracalla, & Geta tantum extant, reliqui nobis desunt. Scio autem Spartianum emendatum , & notis viri eruditi illustratum Parisiis excudi, cuius uiri eruditio, cum se exeret iuncta cum sid Catholica, erit a cunctis viris verὰ probis excepta obuiis ulnis.& vero in hunc ipsum Spartianum aliquid item nouissimὸ scri n psit Mareellus Donatus Mantuanus in suis ad varios Historicos Dilucidationibus,' quae Venetiis praelo subiiciebantur. Vulcatius Gin anus. Cap. XXXV.
V Vlcatius Gallicanus, qui etiam eisdem temporibus Impp. Vitas scripsit nobis
pene totus periit, una Aurelii Cassii uita excepta, Vide uero Marcellε Donati Dilucidationes.
437쪽
usus Eutropius. Cap. XXXVI. AFLauius Eutropius sub valentiniano Imp.vixit, & Parthicae expeditioni eum letiano interfuit, qui & prolixiorem historiam pollicitus erat, minus quidem est. gans, sed cum ex Liuio,& Sallustio res nobis nunc ignotas decerpserit, &omno historiam Romanam breuiter ab Urbe condita usque ad Iuliani Principis morte lubris decem persequatur magni a nobis fiui debet.Is autem cum Latin E seripsisset, postea Graecus est sactus a Paeania quodam, siue Paranio,vi eum vocat Sigonius. Vita ieditionem Graecam, de Latinam emisit Fridericus Silburgius sevi fidein Catholi acieX animo precamur anno Issto. Francolarii , cum Notis ad eum, uti & ad reliquor scriptores Graecos Minores, quos cum eo coniunxit. Is autem Eutropius historiam
suam Breuiarium inscripsit, quem non recte Suidas opinatus est se isse eum, qui Liui jDecades in compendium redegit hoc est Lucium Florum qui tantum perlocham si dbrorum Liuij a primo usque ad II a. fecit, Florus autem usque ad tempora valeχ . tiniani & Valentis Impp. Ceterum Eutropius,& Orosius salsi sunt, qui diuersum existimarunt suisse mi lium a Constantino gestum aduersiis Licinium in Pannonia, ab illo, in quo Cybali pugnatum est. Constat enim firmὰ apud omnes unum & idem suisse, & basim in
eadem Pannonia ciuitatem ex tuisse. Paulus Diaconus. Cap. XXXVII.
P Aulus Foroliuiens s cognomi e Vani ridus, Diaconus Ticinensis Ecclesia , octo
historiarum libros Eutropi addidit ab obitu Iuliani Imperatoris ad Leoni sic nomaclii Constantinopolitani Principis Imperium, diligens in his,quae litetis mau sdauit, verum tenui, & quasi barbara dictione, pleraque etiam die da omittit . vixit Caroli Magni Romani Imperatoris temporibus.
Iustinus, qui Trogum ιn VIIomo redegit. Cap. XXXVIII.
Τ quod alibi attigimus pressξ hic planius explicandum est,& in uno Iu is qui Pio Imperatore florui ac Trogum in Epitomen redegit, ostendendino, st..is.. quam mendaciter tum ij,de quibus hactenus egimus, tum alij gentiles S 6. Me -- - ptores sacras historias prodiderint, quales suereApelo Possidonius,& reliqui quos zzz aduersus Appionem Iosephus commemorat. Iustinus igitur lib. 36. breui Oratione Iisda, describens gentis Iudaeorum primordia, & incrementa, tot penE in sua narratione et i se rores h ut scite inquit Perrei ius in Danielem quot posuit verba. y , Primus suit i quo ait originem Iudaeorum esse ex nobilissima Syriae Urbe Dama. sco; genus autem a Syriae Regibus,& Regina Semirat Dido. ' . - ' ωα-- Secundus error: in Damasco primo regnasse Damascum Regem. post hunc Abra Itham, Moysem, Israelem etiam ibi fuisse Reges. Dp . niti' ,lli by mi uti 3 Tettius i Israeli decem fuisse filios, quibus ille populum in decem Regna diuisit
νώρο- in omnesq; ex nomine Iudae, qui post diuisionem decesserat , Iudaeos appellauit, cuius G etiam ab omnibus memoriam coli iussit: eius autem portio omnibus aliis acresserati
Quartus: filiorum Israelis minimum natu fuisse Ioseph, hunci Magicas; artes in o. m. t. AEgypto domina, scientiam interpretandi, prodigia, & somnia, primum condidisse. Quintus: Huius filium suisse Moysem, quem propter scabiem,& pruriginem mur' --- -- Iate, grauiterque in AEgupto grassabatur,AEgyptii cum omnibus glis,ne ea PCnis ad Ezzz plures serperet, AEgypto pepulerunt. . E... Sextus: Quoniam Moyses in delerio cum suis exulibus fame, sitique saligneo ,die I ,αρ'' septimo esset eo malo releuanis, propterea septimum quemlibet diem, more gentis
. . im appellatum sabbathum, in omne aeuum ieiunio sacrauit. ' ,' . vi. Scpti Mus: Quoniam metiri contagionis pulsos se Igypto meminerant Iudai. iis dein caussa inuisi apud incolas serent,caucrunt te cum peregrinis communiua rem :εν - quod ex caussa factum paulatim consuetudo in disciplinam, religiovemq: cora uertit. ν' - α. octauus error: PHI Moi aut et erus inbus Aruas Sacerdossacris Aerastys, -- Rex ' 1', creatur semperq. exinde hic mos apud Iurios Isiui eo co Reges,o Sacerdotes bis serit
438쪽
A Iustia iussnia religione per mancredibile, quantum coaluere. Sed errat Iustimis. Nam ut iidem ellent Principes secti lares,& Pontifices I udsorum, tempore Machabaeorum primum ficta coeptum cst, praetcrtim autem principatu Aristobuli, qui primus Iudai cum principatum sun rno pontificatui coniunctum in regni sorina vertes diadema sibi imposuit annis post reuersione Iudςorii ex Babylonica captiuitate in Iudsi 8o. Nomis error: Xerxem Persarum Regem, framum omnium domui e Iudaeos. Atqui nec Xerxes Iudaeis bellum intillit quippe qui iam inde a Cyro pri mo Per sartim R ege, Persico imperii, semper fuerant subiecti: de plus centum quinquaginta annos ante Xerxem Chaldaeorum Rex Nabucliodonosoria in ter domuerat lud eos, gravi q. subegerat, & afflixerat seruitute. Ceterum Iustinus res nationum externarum post hominum memoriam non indi-B serte enumerat, quod ad Epitomes scriptorem attinet, ordine tamen non ita recto. In Romanis autem rebus mira ieiunitas, atque, ut in quadain oratione apparet,
odium adii erilis eos haud leuc.
Ceterum postreniri exculus est auctor hae Inscriptione . Iustiniis Trogi Pompei historiarum Philippicarum Epitonae e L iacit, & Puteani, utriusque Pithsi, aliisque fi manuscriptis codicibus, correcta multisque scholijs illusitata. Et Ipse Iullini textus cum singulo tum librorum breuiarijs, & notis marginalibus,
Prologi vcteris cuiusdam Anonymi in ods Iustini libros. Quibus additae exceptioncs Chronologicae ad Iustini historias accommodatae. C Item Variarum lectionum liber, eodem auctore. In decem libros anteriores Scholia Theophili Langi seri Sa Ioha lentis, Visellis anno isoa: Sta quoniam, qui in eundem tui muni commentarios addidit Victorunus Strigelius, proscriptus est Se in Ro in. Indice inter Auctores primae classis ideo
viderint cordati Catholici, ne quid sit in i sun de offendantur. it catini m
i Paulum .Emylium Gallorum Reguin vitas scribentem comitem cominaeo
dedi liquique cum diκi t esse, pene unum inter novos, veram, & veterem viam . Hi icitiae videntem,eanaque pede firmo calcantem, vera dixit. quemadmodum Se illa eum inquit. Genus scribendi eius doctum, neruosu , pressum a sibi hiatem, is argutias ruelinans. cur relinqacres , deri se a uia m cnimσsem tecrans . Sententias ct Hua mssici, paria a t/quis. Rexum iba - ulus scrutaetor. erus rariae; nec legi inquis mura amo qua magis oleν ab Um a. In tantis tamen virtutibus videtur aliqu bus,' stylum parum nectat, Ne spargat, di iii datq; eum in ni; nura quaedam membra. Dcinde quod ni qnalis. Quodq; vc tu llatis ne icto quid assectet in nominibus sona inuin, locorum urbi uiri immutandis, de in veterem sormam redigendis: s,po tamen.
erudite: Notant quod Chariterium Gallorum Cancellatium, Quadrigarium voca uerit tu in Praesectum iuris dicere potuisset: quodque Regem Tarraconeli sem,Cassii Linensem Ducem Gelbudensem, qui nobis, 3e maioribus suere Aragoniae, Castelis,& Geldri , aliaque eiusmodi pleraque. SanE Calliolicam religionem ibi rat ubiqiuva nihil remitὰ aifirmat, rumores ubiqire peruulgatos non omisit, centesimo post alii iocum I talus de Gallis a Ludovico Gallorum Resc adsertus scripsisset, ostendit, id se ita secisse, ut nulla vel gratia, uel odio, uel metu commoueretur. Li δει
PHilippus Cominaeus Historicus quintodecimo exeunte seculo, sed cum antiquis melioribus est comparandus. At lo. bleidanus, qui cuna Latinimi secit ex Gallo, a nobis sceleris accusatus est, quod, quq COinmaeus de religione Catholica scripserat, icipse Steidamis suppresserit, aut inuerterit. Qui vero Comma si lagendum luaderit, modum hunc praescribunt. Vt neq; Cona inaeo de laudib. Ludovici undectim it iubeti Omnino agentiantur : sed etiam Metennia Belgicatum rcium stat' rem au bibesi c.
nori Bibl. Seleri Sectio Secunda. Kk a ncque
439쪽
neque hunc tantum, verum etiam Paulum iEmili una; propterea quod alter plenus est Alaudum Ludovici: Alter eas Omnino reiicit: Tertius medium serit: At Iustus Lipsiuscii m d icat usum us Patrum, oe nostro auo histinam eum commouisse, sic ai t. St, si ramante annos I .ra ho m nus centum P tinus Commrnaeus ita laudabiliter, ut nihil erear componere eum cum quouu antiquorum. Incredibιώ eis, quam illa omnia τι eat, penetret , aricana eo sinorum eruat, o subinde instruas nos salutaribus, rara que praeceptis . EDd imose Polybiano quodam exemplo . Quanquam reuera Polybium, aut talem an quem itu nec vides. Et hoc quoque laudem eius augeι, quod Iantat nitu, literarum omnium rudis, solo usa rerum peritus, dr naturali quadam rudic' bomicle . Enciaria an Pn pibus Commius esto, dignus Alexandris omnibu s, hic Philippus.
Franciscus Guicctarinus. Cap. X LI.
HIs accedit Franciscus Guiciardinus acris iudicii vir, uti, & usus in publicis d
iebus administrandis. Is enim cum ξ nobili familia esset natus, resque bello, Je pace gessilet, Mutinae in Gallia Cisalpina vetustissimae ciuitati praesuis. set; apud Pontifices Maximos qui eius aetate uixea uni praesertim apud Leonem X. Hadrianum V I. Clementem VII. gratiosus suisset, nec tamen opibus ecclesiasticis inlii asset, si iis contentus, quae suere mediocres, permulta nosse potuit interiora, quae ad maturὸ scribendam, quam suscepit. Italicam sui temporis historiam attinebant: Quamobrem haec,& in Latinam ted quae egeat expurgatione, sicuti dicemus & rn-Gallicam, & in Hispanicam linguas conuersa est. Eius vitam qui decurrere cupiat quod quidem'aciet ad huius ae in statum rerumque a Guiciat dino scriptarum set leni planius intelligendam legat Rcmigium Florentinum religiosum virum,qui eam diligenter conscripsit. Di aCeterum tres Viri praeter alios de Francisci Guaciardini historia varium tulere iudicium I homas Porcacius, Io. Baptista Leo, Iustus Lipsius; Illi Italice luc Latinoe . Et Thomas quidem Porcacius ludicium eidem historiae praefixir,quod una cum ipso anno huius seculi septuagesimoquarto Venetiis prodiit ὲ Georgii Angeici typographia: cui historiae deinceps ad mar*inem utiles siue collationes, siue adnotationes adiecit eorum, qui de iisdem rebus historiam nostro tempore evulgarunt .Eo in iudi. cio tria illa in uici ardino agnoscit, quae BONO accidere Plato scripsit in D lii linc Pulchritudinem, Mensuram, Veritatem . Ad pulchritudinem autem spectare ait quicquid primo in rationibus, mox in iudicio, in descriptionibus , in concionitius, iii grauitate sententiarum, in eloquentiae varietate cernitur. Quae omnia cinquit non modo pulchram,verum etiam fructuosam reddunt historiam. Ad mensurat te Dro, siue Historicam legem spectare, Materiae nobilitatem, Delectum memorabalem, Notitiam rerum interiorem, Indicationem iudici j ad docendos, de permovcrido, te
gentium animos, Reprehcntionem oportunam, Laudationem mcdua culilia dicitiai acre, Administrationem Reitim publicatum, Memoriam tenacem, Diuisioncm,apis. Argumenta solida, Tractationem moralium,& politicarum rerum qiinutum satis iit; inscriptionem item appositam munitionum, atque naturae locorum; Quae cuncta dignitatem ait Historico, ac in alellatent conciliant. Ad Veritatem denique ait attinere veracem, integram corum narrationem, quae conligere. Hae igitur ex Guiciar dini I ictoriae partihus cum copiose comproba ic Porcacius studui Ict, eandem a quo rundam iudiciis vindicare conatus est, qui nimiuinaffectu, siue alia in hoc Historico obicruanda esse exillimarunt. . I ratio iAt lo. Baptista Lemann. is 83. per olitos typographos Venetii librum de eadem Historia emist, quem considerationes de Italica Francisci G viciardini Historia inscripsit. iis autem cUnsiderationibus,quas in quinque libellos redegit, pleraque notat in Guiciardino, in quibus Veritaten aut minorem aduersus aliquos affectu in descdetat, quae quoniam obuia similegere volentibus, non est cur huc inseram. Deniq; Iustus Liplius summum Historicii inter nost ros dicit, inter veteres mediocrem: quin & prudent c, peritumq; scriptorcagnoscit, & qui tales sui lcctores faciat. libersi item de verace, ab affectibus iminiment, ii tamen subdit .ab odio. Sententias
aut bonas, utilesq; inserent c, scd parum astriina . Vitia duo propria inqui huius qui
440쪽
A non effugientem. Quod & iusto longior sit , de Quod minutissima quaeqile narret, parviri ex lege aut dignitate Historiae. quae, Ut lib.,6- Ammianus ait, discurrexe per
tiones eius satis ait vomis mihi.aut castigatae. Languent is p , aut solutae vaearitur. Et haec quidem tres ii viri. In reliquis autem,quando Historicorum lectoribus eordi debet esne potissimum,nihil ut ex ijs hauriant,quo conscientiam laedant,opiandum est ne in Guleiatdini lectione impingant in id, quod vel in ipsis Ethnicis Historicis cauendum esse monstrati imus supra. Fato enim, atque fortunae,qiis nihil est,*pε tribuit exitus bellorum,ac Regnorum conuersiones. Quod etsi loquendi consu tudine potius, quam mentis errore factum a viro alioquin pio crediderim, facile ta- semen fine labes haeret in animis eorum, qui ista legentes haud facise Diuinam proui. B dentiam a Fortuna secernunt, aut adeo igoorant quid inter conlilium. atque sententiam Theologi cur datissitate docet, quemadmodum item Ethnici ignorarunt inquit S Ruguilinus)fatum nihil aliud elle intelligendum, quam SANCTIONEM, - --& , VO CE M la I UI N AE MENTIS. Potio aequis sina lance Deus omnia ' pendit; ac sple est Iacus exercituum, qui victorιas praebet,ctim aptum sibi Ducem preponetes,sub Christi uexillo, fortiter,casae, fidi liter prilia Domini milites prceliantur. Quoniam vero lim, de qua diximus, Francisci Guiciardini Historia ex Hetrusca in Latinam Linquam a Caulo Velcurione Haeretico haud omnino recia conuersa est ι ' 'ζpropterea versio illa i sancta Apostolica Sede in nouissimo Clementis Octaui Ponti 'ficis maximi Indice prohibita eis donec expurgetur.
DE Paulo Iovio longior non suero,quod de idem ipse Lipsius eodem in loco,
quo de Guiciardino egit, paucis, at satis iudicium tulerit suum. In eo u rocum aliqlia desideret, stylo tamen bono, grauemque esse, & plane ad hiatoriam agnosciti laudandum item,& legendum ob variam rerum seriem, quas red sit composite, Se dilucide in unum historis corpus. ii . Ra o De Carolo S gomo, Marrano Chromero , O phrio Panuinio, o aliast D signibus' Visu . CV. x LGl
DE Cirolo Sigonio, qui magni singonij dotibus viguit,ae de Republica lite
rari a meritus est ,pti ij, quique historicos libros, praeter alios, nobis reliquit, pili radici hic postent: scd cum passim hoc in opere,mentio ipsius facienda saerii piet sertim autem secundo capite sequentis quinis Sectionis, hoc est, post unam vel alteram paginam propterea eo amandamus Lectorem. De Martino autem Chromero Episcopo Varmiens, qui de rebus Polonorum, aede eorumdem Repit blica, uti de aliqua aduersiis blae reticos scripsit acu ratissime, ac
quidem historico, de eleganti stylo, pauca hsc dicere sat suerit. Virum nempεil- Ium suisse in negoti js, de legationibus,ac denique in iunctionibus Episcopalibus uersatum. Qui cum 1 seeretis Polonis Regis Sigismundi fuisset, Archi uaque Regia, Aequi de ijsdem rebus scripsissent, perdiligenter mioluisset, Historiam ab initiqillius Re .gni usque ad sua tempora perduxit,additis multis, que ad finit mras eius Regni nobilissimi gentes pertinebant. puta Moseos Tartaros, Prutqn0 Gς manos, δέ alios. Sed deo nuphrio Pan umio plurim plecticinis, uti δe laboris, ac scriptionis homi .rae, supersedemus hic loqui, quod in Sacro Apparatu nostro id erit pret standum. Nam de cur liber eius de Ponti si in Vitis , atque alij lima de mendatione indigia
Ceterum de Baptista Egnatio uix aliquid huc ad texere volpimus , quod 3e s eius Iabor, & conatus in historia suit commendandus, homines tamen nostri qui Romana historiam planius ill0strati int, is autem squod de varonius Card. testatus est ubi Romanam liis cepit historiam illustrandam teiacbris Oiffudit, lib. I . Rom. Principum, ubi αgit de Roma ab Alarico obsessa. Vide To: V. Baron ij sub ann. Do. I. Q. nonum