장음표시 사용
441쪽
cum marnroribus Romanis,quae extant in Capitolio. Pomponii Laeti de Antiquitatibus Vrbis Roniae libellus. Ioannis Bartholomaei Martiani de antiquae Romae topographia Epitome. Publii Uictoris de Urbis Romς Regionibus, & locis libellus. Henriei Loriti Glarcani Adnotationes, cuius tamen aliqua in Rom. Indice sunt prohibita. Caroli Sigonij Seholia, quibus T. Liuij Patauini historiae,& earum Epitome palutim emendantur, partim etiam explanantur, cum Glareani responsione. Eiusdem Clitonologia. Laurentii Vallae iudicium de quibusdam apud Livium locis, ex quo profitetur se ostendere, qua cura,ac diligentia sint auctores legendi. Emendationes eiusdem in sex libros de secundo bello Punico. EM. Antonii Sabellici, Beati Rhenani,Sigismundi Geleni j adnotationes. Io. Saxonii Hattest edit Commentarioli duo ad T. Liuit Patauini historiam ab Utabe condita lib. 11.&υ. V Vilhelini Godelaei in omnes T. Livii libros obseruationes ex variis Auctorum scriptis collectae. In T. Livii historiam accommodata ad Tabulas Capitolinas Verrii Flacci:Adnotationibus dissensionem Auctorum circa Consulum Romanorum nomina ,demonstrantibus. Porro & Io. Camers ord. Minorum scripsit Adnotationes in Liuium, qus vias emunt ad veteres historias Romanorum: quin S' Florum est interpretatus,ac Coloniae Agrippinae prodiit Anno is 37.cum Argentorati anno ty et 8. prodiisset. At&idem ipse Solinum explicuit,&alia. Vide Apparatum nostrum Sacrum in verbo. CIo. Camers:& dilucidationcs ad varios Historicos a Donato Marcello conscriptas,&Venetiis editas ann. I 6Ol. C.Velusus Paterculus. Cap. XIIII.
C. Velleius Paterculus, vir nobilis,quique sicuti & eius frater, primo anno In
perii Tiberii suit destinatus Praetor, cum & alia munera in Republica Ohie. rit, iacebat serna E sepultus usque ad Patrum nostrorum memoriam, cum eκ Murbacen si Bibliotheca est in lucem editus: quem denique Iustus Lipssius animaduertionibus illustrauit. Mutilus autem est libellus hic, sed in quod illincta antique Latinitatis lumina cernuntur, ac st vlus pressus,fluens, idemq. dilucidus; quamuis non de sit,cui videatur esse tenuis alioqui verbis,& ordine non satis accuratus, vitio certe adulationis laborans, dum Augiisti,& Tiberii Csseris gusta commemorat.libelli duo ne inquit Lipsius ex R henani. au t codicis eius diuitione, sed diuisione hercle parum scita, aut aequabili, si quis copiam, molemq. rerum videas,quae pericrunt. Ai in unum,&priorem librum incluseris, quae a capite omnia desunt de Graecis a Troia redeuntibus,& variE ipariis p quae postea de Antenore aut Aenea quae de Lati j & Albae Regibus3quq de ipsis Regibus Romanorum imo quae de Consulibus,aut Ttibunis militum usque ad Sellum Numantinum λ Nam haec omnia ut illa quidem partitio est) necessario habuit liber primus. Vide Epistolam I i. ad Petrum Divaeum insertam in Cri-I ticis LaZu lib. I .cap. 8. l. a. e. s. lib. F. c. .demigr. gent. lib. 8 .Quod vero Lazius scripsit partem Velleianae historiae abs se repertam in peruetusto codice membraneo literis E 4 , .antiquissimis scriptam, Pseudo Velleiana sunt Iudicio virorum clarissimorum, praeci' pue Marci Vel seri, in iis,quae libris octo subiunxit rerum Augustanarum: & Iusti Lipsit qui inquit. Primo oculo deprchendi falsiana illud,& vile metallum, quod mira mur imo non miramur ut homo suit Laetium vendi ias Ie pro auro. Sed tu ad Lydium
442쪽
. De Histoficis. Lib. XVI. 38 I
M. Vatirtus Maximus . Cap. X V.
M Arcus Valerius Maximus nollem libros reliquit exemplorum, que ex pleiati sque historiis contulit in proprios locos. Sed &ex omnibus elicit, qui siseph inter sese varii sunt,sspε item haud sibi constat. Tiberii Caesaris tempore scripsit. Mira meo adulandi ratio,ait Sigonius sed qui cinquit) melius secisset, si nomina li istoricoriim, unde illa decerptit,addidissset. Certh qui cum in scholis utilius volet praelegere, Christianorum uirorum exempla cum Ethnicis illis compat abit, ut maior indo gloria Dei, & solidior uirtus e luce icat. Id vero cum ex Sancti Augus lini libris de Ciuitate Dei, atque ex Marci Maruli, Si similium qui exempla, & flores Virtutum collegerunt, peti possit, non est cur Dei amantea Viri id detreeteiit, studiosi enim etiam eruditiores in historijs euadent.
C. Suetonius Tranquillus historicus prudens, & verax, Antiquitatis autem
Romanorum, & Giscorum peritus admodum, ut nemo idonee magis de pleritq; scripserit, quae Taetetes, Priscia miς,aliiq; de illo reserunt. Acyan E, cum caustas in foro magna cum laude egisset , atq; Hadriani Epistolarum magistet suisset mirum uideri non debet, si tantus indece librotu scriptione euaserit. Scripsit autem, quae nescio an alicubi extent de Regibus, de Praetoribus, de Romanorum institutis de ossiciorum institu cione de signis, siue notis, de anno Romano, de vestiugeneribus , despectaculis, item de Grscorum certaminibus, siue ludis. Et ludicra quidem historiae mentionem Gellius fecit, quae plena fuit ing 11, ac uenustatis. At quod de uitiis corporalibus eii scripsisse asserit Serii ius in Virg. Eclogas id adsili litiuedictum, sieliti & ad sacrorsi ritus libros de ominosis iaci bis csic reserendum exist imat Laevinus Florentius,qui secundo in Suetonium emendatoria, & aDctiora Commen. taria eius eruditione digna in Caesaria in Vitas emisit. Reliqua de Suetonio Angelu Politianus,ac nonnulli alij in eius vita scripsere t in quem it in extant Pila lippi Retoaldi, Antonii Sabellici, & aliorum Commentaria, pister calfrgationes Theodori Pulmannit I Scholia quaedam Lugduni apud Gulicinitim Rouillium anno Is s. edita, scripta vero a Ioanne Rencrio. Veruntamen, quoniam, quae iniuria temporum, e Suetonij Iuli Caesare exciderant, degentis Iulis origine,ὸm; familiis, in quas scis Ia gens descendit, ea Io. Lodo- uicus Uiues attentaverat restituere,nec prorsiis fuerat assecimis, debemus & hoc Lar uino Florentio,quod praeter cetera, hoc ipsum perfecerit , restituens, quae assirmata temetε,aut minus E veritate historiarum petita fuerant: ut pauca illa addita ad Stemma Augustsae familiae, quod huius operis primae Sectioni E Lipsio inseruimus, R manae lucem si istori non mediocrem sint allatura. in Se Fragmenta Historicorum ab Antonio Augustino collecta, & a Filiuio Vrsino emendata, quae anno is 3. primo prodierunt e Plantiniana officina ad Sallusium, ad Caesarem, ad Liuium, ad Velleium, ad Tacitum,ad Suetonium, ad Spartianum, & alios, magni momenti erunt ad eiusdem Romanae historiae notitiam consequendam. Nam & huc suam operam contulere, praeter illos duos, Octauius Pantagathus, Gabriel Faernus, Petrus Ciacconus,M. Antonius Murtius, Latinus Latiis nius. post quem alij laborarunt in eundem, sed quorum alter Parisiis sudat sub praelo, cui Catholicam fidem ex animo precamur, altor qui iam decessit excuditur Venetiis Marcellus Donatus Mantuanus suis in varios Historicos Dilucidationibus. Corne Ius Tacitus. CF. XVII. Cornelius Tacitus cum cciii post annos scripserit,qua Tiberius, Clauditis, Caius, Nero ex hac vita decessere, procul quod ipse initio suae inquit historis habuiseaussas curetera Hys non diceret; sed de metus abfuit, atque astentatio, qtis viventi b. illis impulerat alios ad illorii facinora laudib.ornandu De hoc aut, licet Iustus Lipsius niagno, ut solet iudicio sc iudiciu ferat,υ ι4nia Hismo commendet apruritia, at ceZtis,
443쪽
A siti te aggressus est, ab obitu Domitiani ad Veientis Impera totis sub quo vixit,intericiim, libris uno S triginta,ex quibus priores tredecim nobis destini, ubi ad temporum suorum historiam quae libris, qui extant,continentur,deuenit, diligenter scripsit, sed ea quae pertinent ad Christianos traducens,ac detorquens: Adeo autem duro, aspero, inepto, & plane turbato sermone, ut vix, quod dicat, consequi alioquin possisi librariorum quoque eriore mutilus est, de deprauatus, utilis rimen est ubi intellexeris; nam ea scribit, quae meliores auctores non habent. At ex podit omnino praelegere Annales Caesaris Baronii Cardinalis eorum tempotum de quibus Ainnitanus uiam historiam scripsit, sic enim, si qua utilitas ex eo capietur, poterit esse sine noxa . In hune autem Marcellus Donatus Mantuanus taliae idationes scripsit, quae Venetiis erant excudendae. Ceterum Vide Apparatiam nostrum sacrum in verbo
S Extus Aurelius Victor vir Consularis breuiter ab Augusto ad Theodosii seni
tis ni tem iub quo vixit, Imperatorum vitas memoriae mandauiti nonnulla ali 3 praelerita persequiitus est. lGorrisendus est autem dum tempore Conuentus Mediolanensis ambos coimstantinii filios creatos fuisse Caesares tradit,cum aliter constet ex Eusebio lib. . cap. 4o. Viti Constantini. Ceterum longh a Victore discrepat Zosmus, &ipse errore lapsus,dum Licinianum Licinis filium a Patre creatum Caesarem dicit,non cum uiginti mensium esset infans edannos viginti natum. Vide Baron. Card.To. 3.pa. 13 l. primae editionis. S sexius Ru .' Cap. XXI.
id de Sex. Russo diceret Sigonius vix habebat, usque eo concisus ei uidebat.
tur ut re ipsa est,ut nullam haberet historiae similitii dinem. Victorias ille Prouirthiarum Pop. Rom. breuiter attigit, enumeratis locis, ac Ducibus, tenui alioqui,& plane corrupto stylo . Vixit autem sub Valentiniano maiore.
Aulus Orosius Hispanus nonnulla ex Eutropio,&ex Floro ex ueta colle*it. -- primae illi partes in religione Christiana merito laudantur, uti & in veterum superstitione explodenda. Vixit sub Honorio principe, Augustini, cuius di- μ.1cipulus suit, ic mporibus, ut hoc nomine, atque ad eo breuitatis cuiusdam secundae dionissimis sit, qui legatur . De hoc autem praecipue egimus in Apparatu Sacro s inve ibo, Paulus Orosius: De quo tamen demiror inquit V C. Marcus Vel serus lib. 1. Rerum Boicarum quos auetores Giosius sequutus prodieri certamen prope AN retium commissum, Atilium Cois cum tribus hominum millibus occisum, tingenta millia in segam acta fuisse; quae a Polybij fide longε apud ipsum Vellcrum potissi.
ma, multis modis abscedunt o Ma Mus Comes . Cap. XXIII.
Arcellinus Comes uir Consulatis Chronica,sitie annales seripsit, ab obitu Valentis iis lite ad lustiniani Imperii vigesimum annum,breuiter illorum temporum ii istoriam, seu potius com mcntarium sat diligetet complexus.
Leda Anglus. Cap. XXIIII. BEda Anglus Chronica, siue annales scripsit a mundi initio ad Imperatorem Leonem Iconomachum, qui Cononis cognomen habuit, ius aetate uixit; cum ii ro ad tempora sua deuenit, latius res explicauit; diliges,dc uere Venerabilis Scriptor: de quo
444쪽
de quo Vide qui in Apparatu nostroSacro copiose de illo,&de omnibus eius talpili A
Nastatas S. R. E Bibliothecarius uir pro eo tu statu Grscis, & Latinis litetis eruditus,&Theophane Isauro,& Nicephoro Patriarcha Comuntinopoli- itariu Graecis scriptoribus,tnepto,ac plane barbaro stylo, ueriina optima fide, de diligentia historiam decςrptam, Latme conscripsit a Chri ili natali ad Michaelem .seniorem cognomine Rangales COAstantinopolitantina Impcratorent Nobis autem . ualde chalu csse debet,quod a,quq nc mehqres, nec peioins scriptores habebant,ltate rarum monumentis tradiderit. Vide item de hoc in Apparatu Sacro in uerbo, s
Sextus Iulius Frontinus . Cap. X X V Linintii id cibo ita athii S Extus Iulius Frontinus Strat agematum libros conscripsit, in quibus, ex omnibus historiis exempla in certos locos dist meta enumerat copIose, & magna cuutilitate, licet pleraque librariorum erim re inepte sint xcpetita. Netuae, sc
AEmylius Probus, siue Cornelius Nepos, eleganter, Graecorum Ducum & C
Punicorum, atque Catoniν Maioris Vitam, hreviterque conscripsit stas-menta uero Cornelis Gracchorum matris addita sunt editioni Parisiensi, qui ex Plantiniana prodidi anno Ido2. -i,
. Flori,qui Hadriani Imperatoris principatu uixit,extat duplex Epitomei Altera Liuij,nimis conci sar carpit enim qusdam insigniora; utilis tamen in his, quς ex Liuio atrusimus. A ltera, rerum Romanarum, quattuor libris distin-,qus Sigrio Declamatoris potius, quam histolici uidetur, dum singula bella in .- singuliscapii bus minus api Edestripsit. lim . iIulius Capitolinus. Aestus iampridius. Trebellius mina. Fiauius Vopsus. Aelius Spartianus. Valerios Galbianus. CV. XX IX.
E Iulio Capitolino, Aelio Lampridio Trebellio Pollione, Flauio Vopia
sco, Aelio Spartiano,& Vulcatio Gallicano,qui uno icre tempore Dioci tiano,&: Constantino Magno Impp Rom. Principum uitam conscripsere, uix habemus,qus dicamus,adeb lcmporum iniuria,& librariorum negligentia uidentur inutiles,& corrupti. Ex his tamen qus extant, facile colligere postumus eos pro temporum conditione non indiligentes in historia conscribenda fuisse: sed rerum dispositio,qua usi sunt, minus apta, stylusque tenuis: pleraque etiam dicenda omittunt, multi upad rem parum Dei unt,additis,&cium breuitati studere conantur ia nimia uerbositatem incidunt, minima qusque persequentes . Qui quidem chariores esse Umbere aliquibus uidebantii cum qui eorum temporum texuerint historias , meliores non extare scriptores opinarentur: Veriintainen post Annales C saris Baron ij Cardin. qui, ex Christianis, de Ecclesiasticis Historicis eadem exactissime tractat, minus chari debent esse: legendi tamen cum eiusdem Baronij lance. o I tn: o si mi ha in tibi tu ne alloio Ulai vadit: Ginori .
445쪽
c. Iulius Capitolinus. Cap. XXX.
a a s Ulius ipse Capitolinus omnium Principum Romanorum vitas in duas partes distinctas, Priorem Diocletiano Augusto, Posteriorem Constantino Imperat ri conscripsit. sed solum extant Pii, Marci, L. Veri Pertinacis , Macrini, Albini , duorum Maximinorum, trium Gordi orum, Maximi,& Baldini, reliqua petiere: ipse eitatur a Flauio Vopisco in Probi Imperatoris vita. Vide Marcelli Donati Dilucidationes. I. Aelius Lampridius. Cap. XXXI. 3 π AElius Lampridius eiusdem Diocletiani temporibus Romanorum Impp. Vitas. I expleuit. Commodus, Heliogabalus, Alexander nobis tantuin supersunt, reliqua non extant. citatur a Flauio Vopisco in Probi Vita, inter eos, qui Romanorum mi icipum Vitas posteritati mandarunt Dilucidationibus. AHEus Pollio. Vide item Marcellum Donatum in suis C p. XX XII.
T Rebellius Pollio, Diocletiano, & Maximiano Impp. Constantis Caesaris
patris Magni Constantini omnes Impta qui a duobus Philippis usque ad Claudii fratrem Quintillum fuerunt, tam claros, quam obscuros, ut in AuC retiam Vita refert Flauius Vopiscus scripsit. Deest a Philippis ad Valerianum nam' quod exint,ab hoc exordiu habet. vide Marcellum Donatum in suis Dilucidationi,
FLauius Vopiscus sub eisdem Principibus ad Celsum quendam Uitas eoru Principum scripsit,qui ab obitu Claudii,& eius fratris Quintilli fuerunt usque ad initium Imperii Diocletiani. scripsit autem paulo ante bellum, quod cum Peratis gessit Maximianus. Exisit quidem omnia, sed librariorum errore deprauata: In quae nonnulla Marcellus Donatus suis Dilucidationibus scripsit.
D I. Aebus Spartianus. Cap. X XXIIII. Aelius spartianus Diocletiano Imperatore omnium, eorum, qui non solum in Romano Imperio principem locum tenuere, Augustique appellati sunt, uerum, & illorum, qui uel Cesarum nomine, uel quolibet alio genere siue in famam, siue in spetii principatus uenerunt, ut eius uerbis utar uitas enarrauit, Gali O,&Constantino Caesaribus iam creatis. Hadrianus, L. Aelius, Iulianus, Severus, Niger Caracalla, & Geta tantum extant, reliqui nobis desunt. Scio autem Spartianum emendatum, & notis viri eruditi illustratum Parisiis excudi, cuius Diri eruditio, cum se exeret iuncta cum fide Catholica, erit a cunctis viris vere probis excepta obuiis ulnis.& vero in hunc ipsum Spartianum aliquid item nouissimὸ scrin psit Mareellus Donatus Mantuanus in suis ad varios Historicos Dilucidationibus, quae Venetiis praelo subiiciebantur. Vulcatius Gallicanus. Cap. XXXV.
MVleatius Gallicanus, qui etiam eisdem temporibus Impp. Vitas scripsit nobis pene totus periit, una Aurelii Cassii uua excepta, Vide uero Marcelli Donati viliacidationes.
446쪽
FLauius Eutropius sub Valentiniano Imp. vixir, de Parthicae expeditioni eum Iuliano intersuit, qui & prolixiorem historiam pollicitus erat, minus quidem eleugans, sed cum ex Liuio,& Sallustio res nobis nune ignotas decerpserit, & omno historiam Romanam breti iter ab Urbe condita usque ad Iuliani Principis morte libris decem persequatur magni a nobis fiui debet.Is autem cum Latin E scripsisset, postea Graecus est sactus a Paeania quodam, siue Paeanio,vi eum vocat Sigonius. Utraqi editionem Graecam, S: Latinam emisit Fridericus Silburgius sevi fidein Catholicaci
ex animo precamur anno II sto. Francolarii, cum Notis ad eum, uti & ad reliquos scriptores Graecos Minores,quos cum eo coniunxit. Is autem Eutropius historiam
suam Breuiarium inscripsit, quem non recte Suidas opinatus est sitisse eum,qui Liui jDecades in compendium redegit hoc est Lucium Florum qui tantum perlochamii Bbrorum I iiiij a primo usque ad II 2. fecit, Florus autem usque ad tempora Valent tiniani & Valentis Impp. Ceterum Eut topius,5: orosus salsi sunt, qui diuersum existimarunt suisse prae, lium a Constantino gestum aduersus Licinium in Pannonia, ab illo, in quo Cydidi pugnatum est. Constat enim firmὰ apud omnes unum & idem fuisse, & Cybalim in
eadem Pannonia ciuitatem ex tuisse. Paulus Diacimus. Cap. XXXVII.
Ρ Aulus Foroliuiensis, cognomi e Vani est idus, Diaconus Ticinen sis Ecclesiae usto
historiarum libros Eutropi addidit ab obitu Iuliani Imperatoris ad Leoni conomachi Con stan tinopolitani Principis Imperium, diligens in his,quae literis man. Ldaut i, verum tenui, & quasi barba ta dictione, pleraque etiam dicenda omittit . vixit Caroli Magni Romani Imperatoris temporibus. Iusemus, qui Trogum in F tomen redegis. Cap. XXXVIII. Τ quod alibi attigimus presse hic planius explicandum est,& in uno Iu is qui Pio Imperatore floruit,ac Trogum in Epitomen redegit, ostendendum, - quam mendaciter tum ij de quibus hactenus egimus,lum alii gentiles Sta --ιμ ptores lacras historias prodiderint, quales suereApelo Possidonius, ac reliqui quos aduersus Appionem Iosephus commemorat. Iustinus igitur lib. ἶ6. breui oratione --. describens gentis Iudaeorum primordia, & incrementa, tot pene in sua narratione et res rores ut scite inquit Perreritis in Danielem quot posuit verba. D in Primus suit i quo ait originem Iudaeorum esse ex nobilissima Syriae Urbe Dama. seo; genus autem a Syriae Regibus &Regina Semiran ita. rit l, A . ., Secundus error: in Damasco primo πgnasse Datnascum Regem. post hune Abias .. 19 ta tham, Moysem, Israelem etiam ibi fuisse Reges. ulbu δε 3 Tettius: Israeli decem fuisse filios, quibus ille populum in decem Regna diuisit
νύμ- . a. omnesq; ex nomine Iudae, qui post diuisionem dccesserat, Iudaeos appellauit. cui ux etiam ab omnibus memoriamcoli iussit: eius autem portio onmibus aliis maesierat; ' ' Quartus: filiorum Israelis minimum natu fuisse Ioseph, hunc Magicas .artes in o. . v. Eoypto doctum, scientiam interpretandi, prodigia, & somniis, primum condidisse. Quintus: Huius filium suisse Moysem, quem propter scabiem,& pruriginem,' ε 3-ψε νε- late, grauiterque in Adigvpto grassabatur,digyptii cum omnibus glisseae ea pestis ad Eplures serperet, AEgypto pepulerunt. DraF- E... Sextus: Quoniam Moyses in deserto cum suis exulibus fame, sitique satigatus,die G.j., ,. '' septimo esset eo malo rcicuarus, propterea septimum quemlibet diem, more gentisum .im appellatum sabbathum, in omne aeuum ieiunio sacrauit. . i. Septi Mus: Quoniam metu contagionis pulsos se Ogypto meminerant Iudaei, ne e , ' ide incitissa inuisi apud incolas serent,caircrunt,ne cum peregrinis communacarchi rLν - quod ex caussa factum paulatim consuetudo in disciplinam, religi ouemq: coni uic, o. . Octauus error: Post Mosem ait Ei eius Altus Aruas Sacerdossuris Aerastys, mox Rex creatur semperq. exinde hic mos apud Iudaeos I, ut es co Reges,ct Sacerdotes haberem.
447쪽
A . rorutaritia religionemrmixta meredibile, quantum coaluere.Sed errat Iustinus. Nam ut udein essent Principes lecti lares,& Pontifices Iudsorum,tempore Machabaeorum νεβρενι ολ primum fieri coeptum cst, praesertim autem principatu Ari licibuli, qui primus Iuda L i 'i' cum principatum suinino pontificatui coniunctum in regni sorma vertes diadema sibi imposuit annis post reuersone Iudsoru ex Babylonica captiuitate in Iu dea' 8o. . , Nonus error: Xerxem Persarum Regem, primum ommum domui e Iudaeos. Atqui nec Xerxes Iudaeis bellum intulit: qilippe qui iam inde a Cyro pruno Persarum It ege, Persico imperio semper fuerant subiceti: de plus centum quinquaginta annos ante Xerxem L h ildaeoru in Rex Nabucliodonosor iam ter domucrat ludaeos, gravi q. subege- Σrat, de afflixerat seruitute. Ceterum Iustinus res nationum externarum post hominum memoriam non indi-B serte enumerat, quod ad Epitomes scriptorem attinet, ordine tamen non ita recto In Romanis autein rebus mira iciunitas, atque, ut in quadam Oratione apparet,
Ceterum pos fremo exculus est auctor hac Irascriptione. Iustitatis Trogi Pompei historiarum Philippicarum Epitoinc e I. Cuiacii,& Puteani, utriusque Pithsi, aliisque o. iI anu scriptis codicibus , correcta multisque se liciti jς illustrata. Et Ipse Iustina textus cum singulo tum librorum breuiariss , & notis marginalibus,
Notς Iacobi Bongarsit, de Id i. Prologi vcteris cuiusdam Anonymi in oes Iustini libros. Quibus additae exceptioncs Chronologicae ad Iustini historias accommodatae. C Item Variarum lectionum liber, eodein au tore. Iii decem libros anteriores Scholia Tlieophili, Langi seri Saxo halantis , Vrsellis anno i fio a. Sed quoniam, qui in cund Cm luilinum commentarios addidit Victorianus Strigelius, proscriptus cst, Se in Rom. Indice inter Alictores primae classis, iὰ eo viderint cordati Catholici, ne quid sit in is c unde olfendant ut . t o incit
QVi Pauluis . Emylium Gallorum Regum vitas scribentem comitem Comina o
de ditiquique cum diκit esse pet E vnium inter novos, veram,& veterem viam '' Historiae videntem, eamque pede frino calcantem, vera dixit, quemadmo dum de illa eum inquit. Genus , Misenia eius doctum, neruosum, pressum a e horam. . D in argutias Inehmus, cst relinquens , aer ω D, aliquia In animσsem lectoris. Sentemias C dicta Iape misce earta a sequIs. Re utra Us .m dulus scruta rorseuerus Iadex; et legi
inquit noum Hostru/ magis oler ab ascia. In tantis tamen virtutibus videtur aliquibus,' styliim parum nectat, &.lpargat, diuidatq; eum in minuta quaeda in membra. Deinde qu6d inaeqnalis. Quodq; vetustatis raelcio quid assectet in nominibus hominum, locrarum vibi uin immutandis, de in veterem sormam redigendis: saepe tamen. erudite: Notant quod Chartierium Gallorum Cancellatium, Qtiadrigari uni voca ueri cu in Praesectum iuris dicere potuisset: quodque Regem Tartaconei,sem,Caslui '' Ionensem, Dueem Gelbudensem, qMi nobis, de maioribus suere Aragoni Castelis,& Geldrie, aliaq; eiusmodi pleraque. SanE Catholicam religionem spirat ubi qu et tu hil temerEassiimat, rumores ubique peruulgatos non omiliti centesimo post ali nocum Italus de Gallis a Ludovico Gallorum Rege adsci tus scripsisset, Osi cudit, id se ita sucisse, ut nulla vel gratia,' uel odio, uel metu commou retur. Philippus comin υ. Cap. XXXIX. PHilippus Cominaeus Historicus quintodecimo exeunte seculo, sed cum antiquis melioribus est comparandus. Ae Io. bleidanus, qui cum Latinum secit ex Gallo, a nobis sceleris accusatus cst,quisis,qus Cominae iis de religione Catholica scripserat, Era I i. Sic ipse Steidaivis suppresserit, aut in uerterit. Qui vero Commati lagendum tua delit, re . modum hunc praescribunt. Vt neq; Cominaeo de laudib. Ludoitici undecimi ldiabeti cunnino assentiantur :1ed etiam Meserum Belgicarum rerum scitu rem aut bout .
irin: Bibl. Sele ctae Sectio Secunda. Κ k a ncque
448쪽
MMM H 8 I- neque trime tantum,Verum etiam Paulum aEmilium; propterea quod alter plenus est Ar laucium Ludossici: Alter eas Omnino reiicit: Tertius medium serit: At Iustus Lipssius z- cI cum dicat et om esse Patrum, se muro auo Usonam eum commouisse, sic ait. Soysi eam
ante annos hausio minus centum Philinus Comminaeus ita laudatisne , m nihiltereo componere eum cum quoms an irrorum. Incredibile eis, quam ille emma et Meat, fenetret, ari
1 ιε. cana con horum eruat, cr subinde in I ruat nos salutaribus, ra que praeceptis. Et id dis sis Polybiano quodam exemplo . a uanquam reuera Polybium,aut talem astquem ille nec et et Et hoc quoque laudem eius aves, quod tanta praenitIt, Dierarum omnium rudis, sto Asa rerum peritus, ct naturast quadam rudi bonitaIe. Enchinaeon Principibus Cominaeus edo, dignus Alexandris omnibu r, hic Philippus.
Franciscus Guicctardinus. Cap. XLI.
Is accedit Franci ictis Guiciardnuis acris iudicij vir, uti, & usus in publicis diebus administrandis. Is enim cum e nobili familia ess et natus, resque bello, pace gessisset, Mutinae in Gallia Cisalpina vetustissimae ciuitati praesuis. set; apud Pontifices Maximos qui eius aetate uix ea uni praesertim apud Leonem X. Hadrianum V I. Clementem VII. gratiosus suisset, nec tamen opibus ecclesiasticit inhiasIet, suis contentus, quae suere mediocres, permulta nosse potuit interiora, quae' ad maturi scribendam, quam suscepit. Italicam sui temporis historiam attinobant: Quamobrem haec,& in Latinam sed quae egeat expurgatione, sicuti dicemus &m allicam, & in Hispanicam linguas conuersa est. Eius vitam qui docurrete cupiat quod quidem aciet ad huius aevi statum rerumque a Giliciat dino scriptarum serie iri με iii. H. planius intelligendam legat Remigium Florentinum religiosum virum,qui eam di- ' ligenter conscripsi. GCeterum tres Viri praeter alios de Francisci Guaciardini historia varium tuleth iup-- dicium Thomas Porcacius, Io. Baptista Leo, Iustus Lipsius; Illi Italice, hic Latinesa Et Thomas quidem Porcacius Iudicium eidem historiae praefixir,quod una cum ipso anno huius seculi septuagesimoquarto Vcnetiis prodiit e Georgii Angelem Lypographia: cui historiae deinceps ad marginem utiles siue collationes, siue adnotationes adiecit eorum, qui de iisdem rebus historiam nostro tempore evulgarunt .Eo in iudi. cio tria illa in uiciardino agnoscit, quae BONO accidere Plato scripsit in Philebo. Pulchritudinem, Mensuram, Veritatem . Ad pulchritudinem autem spectare t quicquid primo in rationibus, mox in iudicio, in descriptionibus, in concionibus, ingrauitate sententiarum, in eloquentiae varietate cernitur. Quae omnia, inquit non modo pulchram,verum etiam fructuosam reddunt historiam. Ad mensurat eri Dris, sue Historicam legem spectare, Materiae nobilitatem, Delectum memorabilem, Notitiam rerum interiorem, Indicationem iudicii ad docendos, & permovem , te
gentium animos, Reprehensionem oportunam, Laudationem ni editi cicia , Iudicium acre, Administrationem Rcium publicarum, Memoriam tenacem, Diuisonem apis. Argumenta solida, Tractationem moralium,de politicarum rerum, ii autum salix sit; Descriptionem item appositam munitionum, atquc naturae locotum;Quae cuncta di' gnitatem sati Historico, ac maiestatem conciliatri. Ad Veritatem denique ait attinet re veracem, S integram corum narrationem, quae contigere. Haec igitair ex Guiciaru
ni Victoriae partihus cum copiose comprobato POrcacius lui duillit, eandem a quorundam iudiciis vindicare conatus est, qui nimium affectu, siue alia in hoc Historico obseruanda esse exilliniarunt. I mi , e At lo. Baptista Lemann. is 83. per Iolitos typographos Venetiis librum de eadem: Historia emist, quem considerationes de Italica Francisci uiciardini Historia inscripsit. iis autem consideratiorsibus. quas in quinque libellos redegit, pleraque norat in Guiciardino, in quibus Veritatem aut minorem aduersus aliquos affictum desiderat quae quoniam obuia sim legere volentibus, non est cur huc inseram. lDeniq; Iustus Lipsius summum Historicii inter nostros dicit, inter veteres medi ι,. PM... crem: quin & prudente, peritumque scriptorcagnoscit, di qui tales sui lectores laciat. si =- liberti item de verace,ab a flectibus immunem,si tamen subdit ab odio. Sententiast
aut bonas, utilesq; interente, sed parum altricta4. Vitia duo propria cinquii vius siu
449쪽
non effugientem Quod & uisio longior sit , & Quod inimitissima quaeque narret, parum ex lege aut digilitate Historiae. quae, ut lib.a6. Ammianus ait, discurrere per negor o,umcel credines assueta,non humitium minuI s tuaerfrre causarum. ISed iaccor tiones eius satis ait vegeis mihi. aut castigatae. Languent sepe, aut solutae vagaritur. Et haec quidem tres ii viri. In reliquis autem,quando Historicorum testoribus eordi debet esse potissimum,nihil ut ex ijs hauriant, quo conscientiam laedant, optandum est ne in Ginciatdmi lectione impingant in id, quod vel in ipsis Ethnicis Hist licis cauendum esse monstrauimus si pra. Fato enim,atque sortunae,qiis nihil est, Φ-pε tribuit exitus bulloruin, ac Regnorum conuersones. Quod etsi loquendi consu tudine potius, quam mentis errore factum a viro alioquin pio Crediderim, facile tamen haec labes haeret in animis eorum, qui ista legentes haud facild Diumam proui. dentiam a Fortuna si cernunt, aut adeo ignorant quid inter consilium. atque sententiam Theologi eurdatissime docet, quemadmodum item Ethnici ignorarunt inquit
S. Augustinus)fatum nihil aliud esse intelligendun, , quam SANCTIONEM,&-vo CEM MI UI NAE MENTIS. Porro aequissima lance Deus omnia
pendit; ac iple ell Dcus exercituum, qui victorias praebet,cum iptum sibi Ducem prς ponetes sub Christi uexillo, fortiter, casi Θ, fideliter prilsa Domini milites praeliantur. Quoniam vero haec, de qua diximus, Francisci Guiciardini Historia ex Hetrusca in Latinam Linguam a Caelio Velcurione Haeretico haud omnino recte conuersa est ;propterea versio illa a sancta Apostolica Sede in nouissimo Clementis Octaui Pontificis maximi Indice prohibita est donec expurgetur.
DE Paulo Iovio longior non suem,quod & idem ipse Lipsius eodem in loco,
quo de Guiciardino egit, paucis, at satis iudicium tulerit suum. In eo iami cum a liqua desideret, stylo tamen bono, grauenique esse, & plane ad hi-itori aut agnosciri laudandum item,& legendum ob variam rerum seriem, quas rede sit compotite, & dilucide in unum historis corpus. De Carolo S gomo, Martino Chrs-νo, Onuphrio Panuis Io, Ur alus ι solbses Vim. Cat. XLII
E. Carolo Sigonio,qui magnis ingeni j dotibus viguit,ae de Republica lite. rari a meritus est optim , quique historicos libros, praeter alios, nobis reli qui plura dici hic postent: sed cum passi in hoc in opere,mentio ipsius sacienda Deru pissertim autem secundo capite sequentis quinis Sectionis, hoc est,post unam vel alteram paginam propterea eo amandamus Leelserem. De Martino autem Chromero Episcopo Varmiens, qui de rebus Polonoriim, aede eorumdem Republica, uti&aliqua aduersus Haereticos scripsit acuratissim ε, ac quidem historico, di eleganti stylo, pauca hec dicere sat sucrit. Virum nempe illum suisse in negoti js,& legationibus, ac denique in functionibus Episcopalibus uersatum. Qui cum a secretis Polonis Regis Sigisnum di sitisset, Alcluitaque Regia,&qui de ijsdem rebus scripsissent,perdiligenter ruoluisset, Historiam ab initio illius Regni usque ad sua tempora perduxit,additis multis, quq ad finitimas eius Regni nobilissimi gentes pertinebant. puta Moscos Tartari Prut 0M-rmanos,&alios. Sed de nuptilio Pamunio pluri in s lecticinis, uti de laboris, ac icriptionis homi .ne, supersedemus hic loqui, quod in Sacro App.ratu noth rq isserit pristandum. Nam S cur liber eius de Pontificum Vitis , atque alij lima &emendatione indigum rint, tum dicetur. 'Ceterum de Baptista Egnatio uix aliquid huc ad texere volpinnu , quod L s eius labor, & conatus in historia suit commendandus, homines tamen nostri qui R0mani historiam planius illustrarunt, is autem squod S: Baronius Card. testatus est ubi Romanam i iis cepit historiam illustrandam teitcbris Offudit, lib. I. Rom. Principum, ubi agit de Roma ab Alarico Obsessa. Vide . V. Baron ij sub ann. Do. ει i. nonum
Bibl. Selectae Sectio Secunda . Kk 3 D. Petrara
450쪽
DE 'Io Petri Malisi hi sibila eritum est id uerEposse diei, quod de eximijs
hoc in reuere seription aucto tibiis di num est. At in eo potissimiim excetulit. quod Christianam tremit historiam omnium clarissimam, nenipe O ricarata in indicam cum gestis Lusitanoriim, qui maxima vi forti tudin , sic pietate ingem res illos noui penε Orbis tractus CHRISTO, suisque Regibus Ribu cerunt. Pomro idem itis o Volumini Massaeus addidit tamqu1m appendicem Aeta Francisci Xa uerij Viri admirabilis, qui primus ξ nostris in Iaponios. & Sinus lucem Euagelij intulit. Cuius Xauer ij Uitam, litterasque Horatilis Tot sellimis fidius, ac stulo accurato est persocii ius. Et quod ad Massaei pettinet histollam; in ea dictio elegans, Zelimaracit. . Veritas rerum,quam Je labore, Ni magni. itineribus in Lusitandam usque susceptis potuit x interioribus Atthiuis et uere. Visidiim iudicium,Sc quidem ad pie tutem,quae ad ciuinia utilis est. Dispositio rerum apta . Dissicillimarum rerum,si item machinarum,de locorum de rilitio perspicua,' uti de ace utata;c in historiae, qui Indicas Epistolas nostrorum, easque piti emin, quas hic ipse Mast aeus Latinas secit, adiunget; simulque vitas Ignati j Lorola . lacobi Lainez, Francisei Borgiae, trium Societatis Iesu Irisposto tu in , quas sinus Ribadenduta conscripsit , sicuti de Mataus Ignatis, atque Andreas Scotus Plancisci Borgis Vitas edidere, caussas,&occasio nes expeditionis nostrorum ad se, diuq , ac pleraque alia, quae ad religionem attinent,
, is, . T II floriam sacri ordinis militatis S.Ioannis Hierosolymitant plures attentarunt, c- si qua ratione pro dignitate Birilei 3b tu. Alfi vcro partem aliquam iptilis ollarede conscripserunt . Sed Iacob notius postremus omnium id accuraria praestitit, qui, Sc antici is ys E Vaticana, de Asi stolica ossidui a primam, Se secundam historiaesiit partes Itblice scripta, emisit iri licti . Sine inuod ille testatur ingenii θ da ligea ι β Ii- . tia fratris sui Othonis Equitis R hodii, a que ordinis sui Procancessarii ad uitiis, plutuma ex archivis,& monunienti seli collegit, quae ad operis i plius Histori labsolutionem sacere potuere. Quod i 'quattuor partes cum distribuisset,egit in prima deor gine, progrcssu, & gestis sacri illius Rierosolymitani ordinis ad id usque tempus,quo ex Iudaea. yeia AEquq Terra Sa icta dicitur,expulsa est, quamuis dosuerint, qui inita , Ordinis illius, tes gestas ab Equiribus sacris posteritati inandassent . In secunda licto de iis,qtiae contigere quoiisque in Ii,sula R hodo a Turcis expugnata eiecti sunt. Invit ' Diia adlurum se milicetur de alii k, diri ptistea ab iisdem gesta sinit iitque ad fugatam Turcicam Classem ab Insula Meli novamque in ea Ciuitatem exrrnetam quam Valatiam dippellarunt. In quarta, quae ad haec usque tempora euenerint. 'ini autem olim de Equitum Rhodiorum, siue militum saneti loan. Hi roselytribrarii gestis scripsere, hi fuerunt: - Melchior Bandinus eius doni ordinis Caiuella ius, S Eques, sed ipsus historia interiit. Gulielmus Cadurcei, sis.set Mancellarius ceu dem ordinis,qui suis quibusdam comittentarii de cissi3ione R h Adi scripsit. 'uidem bellum GaIlio , ae breuissilie laetibus R. t niuς in Gallia ciusdem ordinis Prior Latin8 autem lacobus Fontaiuisuppellati insenν iti cadem ira Istila Iudex nobis reliquere: quemadmodum deinceps Metilius Villa agno Eques di ipse Rhodius pec- eleonter Latino idi itare ad Carolum V. Caesarem obsidionem, v xpugnationem q./--- ., Tripolis editam inisit. Antoli ius ue o Geolfredus, si it Golstodiri. tui cognomon si s se viii adiera' 'Eques Rhodius, cum mandato Ordini iiii suisset oti us historiam ΟtdLnis sui conscribere, qtie tamen non extat) moriens non poturim ea progredi cum tamera Vaticanam in Vibe B bliotheetim inuisens, plura metiat, i tu digna, de ad historiam hanc spectantia collegerit,qtie ad Iacobum nosium perueneriunt .HAntonius ver λ l Oannes, Hispaniis, Hispanica lingua uniti et sim ordinis sui nam ipse quoque suit Eques R hodius usque ad sua tempora historiam diligetatius t xlut, quam catin hiis filisses factum, sed & alii bellum Melatense nostia late scripseruiit'. cum deniq; eiusdem ordinis decreto id iam scribendi munus Iacobo Bosio dctatumest, atque ab i dote ad xl. i. d. iid eo sic