장음표시 사용
21쪽
felicitate sic statuo, eam in illo ab lutissimam fuisse, eoque in gradu possitam, ut dubitari omnino pollit an virtus in illo major, an vero fe- Iicitas enituerit. Sic enim compositae inter se visae sunt, ut ipsius virtus felicitate pulchrior evaserit, summa vero felicitas nonnisi a virtute di- manaverit. Itaque dicam ne illum ex ea Gentenatum , quae seX huc usque & seXaginta, uno atque continuo successionis ordine, Duces Lotharingos enumerat ; quae dignitatis splendore, no-hilissimique generis vetustate nulli alteri clarissimarum , celeberrimarumque gentium est secunda ; qua nulla toto terrarum orbe sortissimorum
heroum foecundior est atque feracior ; in qua si prudentiam ac consilium spectaveris , Principes Iapientissimos , si pietatem integerrimos , si omnia belli ac pacis decora abunde amplissimos,& ornatissimos inveneris p Dicam ne illud admodum recentibus domesticis exemplis ad summa quaeque inflammatum, Cum parentem habuerit Leopoldum, Virum eximia prudentia , ac singulari adversos Deum pietate celeherrimUm , a umvero Carolum , λrtissimum , praestantissimumque Imperatorem Θ Dicam ne Lotharingiae primum ,
deinde Etruriae feracissimum sane, ditissimumque regnum Illi commissum, iisque deliciis affluens, quibus posset & dignitalcm tueri suam, & corporis, animique selatio indulgere P Equidem haec, licet nonnullis aliis communia, de FR ANCISCOitcrum & tertium commemoraverim, non quod
summam prorsus & absolutam in illis ineste putem fulicitatem, scd quod divinae virtuti illius nescio
22쪽
quid videntur attulisse decoris & ornamenti. Uerum aliud prosecto est, & hoc meo quidem judicio maximum, cur illum felicissimum nuncupemus. Quid hoc est, Auditores Z Quod illum Carolus Vl. Imperator sibi Generum assisci velit, eique MARI RM TERESIAM Filiam
1liam tot regnorum ac Provinciarum ex asse heredem nuptum Collocaverit ; quod hoc vinculo utramque Familiam Lotharingicam &. Austriacam ex Hugone Alsatiae Principe procreatam imam iterum eandemque fecerit; quod F RANCISCUM quodammodo designaverit, clegeritque, cui Ger manici Imperii fasces committerentur . Quod quidem non tam fortunae, quam quod longe Prae. Rantius est, virtuti ipsius tribuendum eXissimo. Nam cum de re tam gravi ageretur, cui nempe Filiam suam sibi charistimam , omnique virtutum genere ornatissimam matrimonio jungeret, atque adeo totius Austriacae Domus splendorem& deCUS conCrederet, putatis ne, A UclitoreS, Carolum U1., Virum suorum temporrim 1apientinsimum atque prudentissimum, caeco quodam impetu abreptum temere id, & negligenter egisse an vero nullum non movisse lapidem , teque diligentissimum praestitisse, ut virum reperiret dignum TERESIA Filia, & in primis idoneum
ad Austriacam magnitudinem conserUandam , atque amplificandamR Videor nunc mihi illum videre de gravissimo hoc negotio anxium atqUe sollicitum universum terrarum orbem oculis collustrantem , & potentissimos quosque reges, sed praesertim Germaniae optimates regibus iP
23쪽
sis & vi, & dignitate pares intuentem, illorumque
mores, facultates, & ingenia curiosissime investigantem, ne in maXima re prudentiae suae , quam vel in minimis semper praetulerat, aliqua apud Dosteros negligentiae nota inureretur. Omnes prinracto maΣimos, omnes & gloria , & nobilitate, M potentia , & auctoritate sectatissimos comperit; tamen ex illis neminem, sed unum tantum FR ANCISCUM Lotharingum eligit, quem sponsum nobilissimae Filiae constituat.Quare quum post longam diiuurnamque deliberationem, quem si hi potissimum Generum ex tot summis Germaniae ProceribuS, atque etiam regibus caperet, unum dumtaxat FRANCIS M Carolus VI. ceteris Praeposuerit: necesse est, dum illi talem tantamque felicitatem compararet, nescio quid eximium ac pene singulare providisia, quo omnium mo talium & optimus, & excellentissimus judicaretur. Qua in re nescio ego, cui magis gratulandum sit, an FRANCISCI felicitati, an vero Caroli UI. 1apientiae. Gratulandum certe FRANCISCO, quod Uxorem Ohtinuerit feminarum Ο-mnium, quotquot in universis terrarum orta sunt, facile principem, ex eoque antiquisSimo, ac generosissimo sanguine concretam , qui sernae innumeroS RegeS, atque Imperatores in lucem edidit, qua nulla alia pulchrior, nulla castior, nulla corvoris animique dotibus ornatior, & cui laudandaec nulla satis apta inveniri possit oratio. Sed quoque Carolo gratulandum, cujus pene divino consilio factum est , ut quam in FRANCISCO vi
tutem deteXerat, maximoque astccerat praemio,
24쪽
ea omnium in oculos insiliret , tantamque sibi conciliaret auctoritatem, ut demum illum ad sumum Imperii apicem evexerit. Deerat profecto hoc illi unum , ut ad augendam suae felicitatis gloriam omnium eorum suffragiis, penes quos liberum est eligendi jus, Marbitrium, Imperator reminciaretur. O diem ibium, Auditores , jucundissimum ,& honorum Omnium Votis expediatissimum, qui faustis auspiciis non Germaniae λIum , sed &Italiae, totique Europae nitidissimus illuxiti Jam fere quinque annorum spatio acerrime dimicabatur, ex quo potentissimi Reges in florentissimas eas provincias, di regna, quae jure hereditario MARIA TER ASIA a Patre acceperat, infestissimis armis irru- Perant. Externo ubique milite premebatur Germania, &cum intestinis, civilibusque discordiis ContereretUr, eXteris undique nationibus in belli societatem accitis, suo se ferro illis jugulandam dederat; ipsa quoque Italia caede, ac sanguine redundabat , nullaque . pene Europae ParS erat, quae funestissimo illo incendio non conflagraret. Hanc si quis iniquissimorum illorum temporum imaginem sibi iterum repraesentaret , nonne totiUS Germanici Imperii incolumitati conclamatum es.se diceret, & desperatis ac perditis Prope modum rebus omnia teterrimis illis hellorum tu hinibus corripi, & ad interitum exitiumque Ue gere Z Non quidvis existimaret potius, quam res omnes in integrum restitui posse, M ab illis tam diuturnam pestem ac perniciem depelli Z Igitur
hoc major FRANCISCI I. Imperatoris felicitas
25쪽
hahenda est, quo intricatior ac turbulentior fuit temporum illorum Conditio. Etenim 1clicitatis
FRANClSCI fuit imperium illud, qui od jam
diu sibi debebatur, quodque demum turbatissimum capessiUit, Pacatum reddere, cuncta Germaniae membra variis in locis disseersa, ac dissipata colligere, suoque corpori restituere , turbas omnes qua auctoritate, qua Consilio, qua armis Compescere, atque ex intestino illo funestissimoque bello Germaniam ipsam una Cum Italia, totaque Europa ad concordiam adducere. Vere
itaque felix, imo felicissimus FRANCI,CUS I.
Imperator, qui non bellum ex Pace, ut illorum nonnulli, quos nobis hoc nomine commendavit antiquitas, sed ex hello pacem quaesiverit ; majoremque ex hac laudem ac gloriam & jure &merito obtinuerit, quam ceteri quique eX armorum terrore, ex discordiis, hellorumque tumultibus sibi pepererint. Quo fane hono diutissime iIle laetatus est ; & quamvis extremis hisce temporibus ad arma capienda, invitus licet, compulsus fuerit, tamen vel in hoc sibi illud feliciter obtigit, ut Germanici Imperii incolumitati pro munere suo faustissimo eventu Consuluerit,& iis, quibus opitulaturuS Venerat, maXimae fuerit utilitati, & adjumento.
Et quoniam de hellicis FRANCISCI laudi-hus opportunus incidit sermo, non abs re fuerit pauca quaedam de illis delibare, ne in re tam magna parum videamur de ipsius gloria solliciti . Laudandus enim quicumque ille sit, qui impe-xio Polleat, si populorum quieti, M tranquilli-
26쪽
tati studuerit; sed laudandus quoque est, si ab hostibus lacessitus exerto gladio illorum impetus contuderit, & felici marte pugnaverit. Nam quis ille demum mihi fuerit, qui ut otiosus vivat , Omnia cogatur perpeti, & militaris artis ignarus nesciat illatas sibi injurias ulcisci, & se, suosque a Levissimorum hostium incursione defendere δΛ qua reprehensione qoam abhorruerit praestantissima vel in bellis FRANCISCI virtus , vos ipsi judicatote. Recordamini dissicillima,& gravissima praelia cum impiis, harbarisque nationibus in ultimis Pannoniae sinibus ab eo commissi; recordamini sanguine ipsius non semel, sed pluries
opia lentissimum Rustriacae Domus patrimonium defensum , & conservatum ; recordamini Germaniam univeissiam pristinum in statum restitutam, exercitus fugatos, munitissimas hostium arces aut solo aequatas , aut in dictionem redactas, Mimmensas harbarorum copias parva manu ab eo
saepissi ne aut victas, aut represtaS,aut retardataS.
Quibus quidem in bellis strenuum se, fortemque Imperatorem gessit; nunquam enim illi defuit in eligendo consilium, in obeundo alacritas, in exercendo industria est. labor , in conficiendo sedulitas, atque contentio. VobiS non ignota persequor, Auditores, quae quoniam fau1te , fortunateque gesta sunt, quodammodo ad meam causia fam videntur pertinere. Ut enim avitae virtUtiS ,
ita quoque sunt in FRANClSCO certissimum
felicitatis argumentUm. Cum vero optatissimum esse parenti hus so-
Ieat quam simillimos sibi nasci filios, cui hoc un-
27쪽
quam benignius quam FRANCISCO Imperato.
ri concessum est Cui illud ex animi sententiata. Laccessit, ut generosissimae, numerosisque Prolis se patrem viderit, in qua ea constantissima elucet in- genii, virtutum omnium, morumque optimorum 1imilitudo, ut facillimum sit & filios in patre ,& patrem in filiis non adumbratum , sed egregie expressum intueri. QMotquot sane aut ossicii cauDsa, aut visendi studio Vindobonam frequentes ventitabant, insignem in iis Pietatem semper a Gmirati sunt, obsequentissimam erga Parentes optimos voluntatem, liberalissimos honestissimosque imores, ingenium suave, & ad omnia vel maxima expeditissimum, Ut nemo unquam non dixerit eos quemadmodum Patri simillimos, ita quoque imperio dignissimos. Quae illi, ut usuvenire 1blet, in posterum providentes vaticinati sunt , omnia, ne quid persectae & ahilutae FRANCl-SCI felicitati deesset, nemo vestrum ignorat quam auspicato contigerint. Etenim JOSEPHUM II. Filium natu maximum Imperatorem designatum
vidit, & nobilissimo Principi PETRO LEOPO
DO alteri Filio, se adhuc vivo, Etruriam vice sacra interim regendam, seque demortuo i psi propriam adsignavit, alia fortasse & reliquis curaturus , si per ipsorum aetatem licuisset, & nisii no- his, iisque omnibus, qui Lotharingicae, & Au-Ωriacae Domus splendori student, & amplitudini,
fuisset mortalitate interceptus. Celebrahatur a- .pud veteres quasi rarum felicitatis exemplum luetellus, quod cum quatuor illi essent filii, cun- ictos aut Praetorio, aut Consulari, aut Censorio
28쪽
viderat magistratu perfundios ,& triumphalibus ornamentiS insignes. Magnum profecto dicendum est fuisse Metelli gaudium ; sed longe major FRANCISCI Imperatoris laetitia fuit cum in. credibili voluptate conjuncta. Ille enim haec in libera civitate consecutus est, ubi plus populi, quam optimatum , qui Prudentiores sunt , au-etoritas valuit ; Hic ab amplissimis totius Gemnaaniae Proceribus, quos nefas est suspicari aut fallere, aut falli poste; Ille laetatus est eos ad filios suos Reipublicae honores delatos, qui licet
maximi, quia in populi tamen manu erant, Plerumque etiam indignis mandabantur; Hic suos iis decoratos imperiis, quae summorum virorum suffragiis non nisi probatissimae virtutis homini. hus committi solent. Hoc sane demum gaudium est, eas in filiis animi dotes intueri, ut nullus non illis honor communi omnium consensione debeatur. Hic est felicitatis vel uti quidam cumulus , ad quem si cetera accesserint, quae modo a
nobis Perorata sunt, eum nobis Imperatorem ostendunt, cujus vitae cUrriculo virtute, ac se
tuna duce felicissime exacto nihil majus exoptari,& addi possit.
Sentio me paullatim, Auditores, in eam Orationis meae partem esse dilapsu in , quae tota erit
in iis praecipue FRANCISCI Iaudibus contexendis, de quibus nihil sibi fortuna vindicat, nihil
temporum opportunitas, nihil rerum commoditas, sed quae dumtaXat ipsius propriae sunt , Praeque ceteris , si pietatem excipias, primum si-hi locum usurpant. Loquor de recta, & aequa il-
29쪽
Ia civili Regni administratione, in qua, qui se attentum, ac sedulum, constantemque eXhibuerit, ceteras regias omnes hac una laude coni Pleetitur.
Nihil enim est cur Reges in hac tanta potestatis inaequalitate Deo simillimos judicemus, nisi quod pene infinita auctoritate praediti nullius subsunt
imperio: contra vero ipsorum voluntati, & arbitrio omnia parere juheantur. Siquidem eorum est leges condere, hellum indicere, pacem Componere , foedera 1ancire , deque ipsa vita, ac mo te decernere. Qitis tamen non videat in hac maxima Principatus auctoritate quam facile omnino sit a redia via deflectere, & cum unius dimintaXat nutu regantur omnia, omnia quoque su Gque deque habere, nihil pensi facere , & sibi po-PUl , non autem se populis natum arbitrari PQuod mehercule qui sibi persuadeat, de gloria illius in memoriam iaculorum sempiternam actum omnino est ; cui enim aequissimi imperii fama comparari debuit, ei crudelis adhaeret, superbaeque dominationis invidia . Hinc sane quemadmodum , qui filios olim susceperint, suavissimo illo Patris nomine, quod ad significandam communionem sanguiniS natura ipsa reperit, Vocitari amant: ita ex Regibus nullum in Veneris , qui Patriae, hoc est populorum Patrem appellari , seque prosteri non gestiat. Tam dulci se quisque ceteris appellatione commendat, &CUm velit amari a 1ia is , suorum se quoque commodi S,& utilitati studere, seque illorum amantissimum esse gloriatur, illos prae oculis habere, sinu complecti,& diu noctuque paterno amore vigilare ,
30쪽
ut cuncta recte, prospereque administrentur, ut legibus obtemperetur, ut domicilia, bona, fortunaeque omnium in tuto positae & collocatae sint, ne quid demum repente insurgat, quod populorum tranquillitati, securitati & otio aliqua e X pa te possit ossicere. Quid hoc Patris vocabulo suavius λ quid honorificentius 8 quid vero dissicilius, quod cum laude retineatur Veron tamen quod Olim & jure , Sc merito FRANCISCO tributum est, id nunquam dimi, tendum , imo potius sibi confirmandum curavit. Qui enim ingrata ei seret ejus nominis appellatio, quo patriam servatam a se, amplificatam &. au-Aam summa λlertia, labore & industria significaretur P quo Tullius ille Romanae eloquentiae vindex , cui omnium primo post Rempublicam a caede, ab incendiis, a rapinis liberatam hoc a Senatu concessum est, adeo laetabatur, ut deinde MBostra, & Curiae subsellia , & Deorum Templa nonnisi hoc nomine personarent Θ quod demum
Ceteri omnes Romanoriam Imperatores nemini commianicatum , sibique duntaxat reservatum
voluerunt Z Fuit igitur cur FRANCISCUS eo titulo decoratus sibi plauderet , nihilque haberet antiquiuS, quam eum se Regem praestare, qui amore in populos alios omnes longo post se relinqueret intervallo. Nullius hic ego nisi unius Etruriae testimonio utar, quae FRANCISCI patria facta est, ex quo pacis habendae ac tuendae
caussa cum ea paternum Lotharingiae regnum Commutavit. Illa enim in hujus locum maximo suo