De iure praediatorio

1쪽

i M.

2쪽

Cum de tui e praediatorio nonnihil commentari susceperim, facile praeuideo, fore, Ni in quorundam hominum reprehensionem incurram, qui me gem vanam et-inutilem agere existia ment, cum eiusmodi argumentum tractandum

sumserim, cuius nullus in nostris negotiis usus, nulla utilitas sit, nulla. nisi in antiquis libris memoria. Quibus hominibus uti hic locus non est diligenti et copiosa oratione respondendi: ita hoc' unum sufficiat dicere , in his exercitationibus Academicis hoc potissimum spectari, o ingenii nostr d entiae et hi libet alior tuus pruris pres dum specimen aliquod publice proponamus; quod cum in rebus, quae ipsis leues et i nues videntur, vel maxime fieri possit, non sane reprehendi debet, si quis adolescens . eiusmodi sibi argumentum stesigat. Erunt alii, qui me rem actam agere dicam ; cum eiusmodi caussam agam, quae . ab Iuuene magni ingenii doctrinisque, THEODORO GEORG. GRA Evios satis iam perorata B, et in eo ipso aliquam in me arrogantiam incusetiti Sed ne vulgare illud dicam: ἰ . . , o P. . . . a

-- Nullum esse iam dictam, quod non dictum M prius,

3쪽

. Nulere bonorum empmplum: alio exemplo mihi ι . Licere MD odilli feceruntvutem; 'dian, ut in omnibu& reliquis. litteris, ita veti, in hiς praecipuo, nus I nquam aliquis omnia tam diligenter expositi, ut nilij alsis, quamuis leue, monendum rediret*i Illo vero et adollasso ns su t, doctus quidem et liberaliter institutuu i lai Asnadcfles unis i ininia istuta denique Minciai p. ab Impi' unice rationem habuit, cuin tamen huius iuris tum natales et ortus tum progressus et incrementa ad liberam remp. referri debeant. Existimaui itaque me inuenisse, quae icere posscm; neque tamen esse, IT Vel GRAEvU, Vel aliorum scripta, ope indicum, ut sere fit, exscriberem et compilarem ; quae si intelligentibus probauero, id, quod spectassem, mihi assequutus

Si enim quisquam est, qui placere se deat sonis

In his his auctor nomen profitetur suum. S. I.

Proposui rario.

Cum igitur omnis, quae suscipitur aliqua de re scriptio, ratione et ordine instituenda sit; ne incerta vagetur haec disputatio, eam quoque quibusdam Iinibus coercere et circum scribere, par esse videtur. Adhibebitur autem a nobis hac ratio, ut Iuris praediatorii naturam ct fines primum describamus; deinde, quae ei res, tanquam materia, in qua versarecur, subiectae fuerint, quae potissimum res eo Coinprehensae, sui3- uesamus. In quo cum nobis obseruatum sit, a Viris doelis quaedam in hac re propterea minus recte dicta esse, quod ea, quae libera rep. vigerent, non distinguerent fatis accurate ab his, quae sublata libertate in remp. inducta essent: nos id p tissimum cauebimus, set diuersa tempora diligenter discernamus, et utrique reip. sua iura et mores reddamus. S. II.

4쪽

DE II RE PRAEDIATORIO.

. . . . Iuris praediatorii de iptio. . .

Iuris praediatorii cum nulla nobis descriptio a veteribus siue ICtis siue Grammaticis suppeditetur, ea autem necessario constituenda sit, ut Dialectici praecipiunt, si quis aliquam sibi - ' rem tractandam sumat: in eo elabora0dum nobis videturi vτοῦ eius rationem ex auctorum locis exemplisque disigeimex popli deratis colligamus. In quo tamen illud minus commode cadit, quod pauca reperiuntur loca vetemm huiusmodi, in quibus 4 huius Iuris mentio fiat. In hac igitur penuria in consillurn vocanda crit vocabuli notatio et sorinatio, res plerumque ammodum incena illa quidem et periculosa, sed tamen tym H quantum tuta et firma, si consuetudine loquendi nihil immutatum, sed in etymologiae quasi primordiis perseuerarum ropct riatur. Et olim quidem valde trepidatum est a Viris doctiI in constituenda huius Iuris ratione. Plerique essis crediderunt, quod ad praedia quaecunque pertineret. PR. BALDUINO ,1 . . quidem I a aediatorium suisse fidetur de conssi. ME . et semirutibus praediorum , de NMedinibus, de limitibus et eius generis aliis quaesti Ribra: evita apcipit ire loco DE-no Nis 8: ad quem Apstanus simili -κ in clem sententia dicam an crrore versari, cum dicit, . . Itos titulos in Cod. Iustin. et in Digestis inueniri. v. c. de aqua' e . . : n

otia. Qx. - - - ὀύ-- uocabuli ratione resillantur, - quae admittere nequit eam significationem, at certe consuim

duntur loco SUETONII o, quem non videntur cogitasse. Qui locus quantum ei rei aduersaretur, sensuat haud dubie 'G o Esi us d) qui tamen istam sententiam, cum reiicere ausus non esset, motus, ut videtur, fragmento CA ii ' , emollire tentauit, cum dicit: edictum illud non tantum pertinuiste ad , ' Praedia, quac publico obligata essent, sed ad quaevis alia. Sest

5쪽

eum mota fri illo loco non debuisse, cum postea apparebit, ubi Ostuod ero, eum solum ad praedia publica spectare: tum iam apparet ex hoc, quod ea se τις ex titulo odicii de praediatoriabus sumta inscribitur, hoc est, de his, qui praedia publico obligata emere, non priuata, consueuerant: de quo paullo infra.'

Rectius Ius praediatorium doctissimi viri dicunt fuisse illud, quod ad pracdia publico obligata pertineret e . In quo si

existimauerunt, nomen a praediatis, quorum bona publiea' obligata, duci oportere, a Grammatica subtilitate recedere via dentur. Quid enim p Vti Senatorium ius a Senator, Accusat rium ab accusator, imperatorium ab Imperator ductum est; ita praediatorium a praediaior quo minus ducatur, fieri ne ullo modo potest Z non pari ratione ac lege haec iudicabuntur Ac Ius Imperatorium quidem est, quod ad Imperatores pertinet,

quo, quid illis facere liceat in urbe siue obsidenda, siue capta, in induciis faciendis, pacis legibus scribendis, distiplina militari, ut suppliciis a milite sumendis, constitutum est. Id quod indicat cic Eno C: P. Servilius quae signa at omamenta

hostium, vi et virtute capta, belli Iege atque Impestatorio Iure . fustulis etc. In quam rem valde facit locus vΕGεTii g):'Classicum item appellatur, quod buccinatores ter cornu dicunt. I De insigne videtur imperii: quoniam classicum canitur IN ratore pra sente, vel cum in militem capitaliter animaduertitur, quia hoc ex impcirialibus legibus fieri necesse est. Porro Ius a cusatorium dicitur illud, quod docernit, quid accusatori liceat in accusando: v. c. quod habuit potestatem obsignandi domum rei M, tabulas rationum poscendi i), litem aestimandi etc. I Denique Ius S atorium, quo definitur munus et

potestas senatorum: siue, ut PLi Nivs Ib describit, quod

6쪽

: continet, q&ae potestas referentibus, q d censentibus itu, quae vis magistratibus, quae ceteris sibertas ; ubi cedendum, ubi re- enaeum, quod silentii tempus, quis dicendi modus, quae dis stinctio pugnantium sentemiarum, quae executio prioribus at quid addentium, omnem denique Senamrium morem. Pari ratione etiam Itiae praediatorium, necesse est, ut sit id, quod ad praediatores Pertineat, quo que definiatur, quid illis in honis 1eip. obligatorum emtis liceat. Iam ustro hanc descriptionem iustam atque idoneam putabimus p Sane: si solum rationem originum siue analogiae sequendam ducamus. Ucrum tamen tantum abest, ut absolutam eam atque persectam existimemus, ut potius nimis angusta videatur, quam ut capiat id, quod in Ioco su ET O N II GP legitur, venalis pependit e lege praeium sia. Nam si lex praediatoria, e qua bona publica oppignorata vendenda essent, est Ius praediatorium, o Doctist Imterpretes docent; in quem eundem modum apud P L I NI v Ii v vocatur, quod principio epistolae Bu Senatorium ; Si igi- tur haec ita sunt, dicendum est, usu et consuetudine illud ius, ut fit, sensim paullatim que a paruis initiis prosectum, magis excreuisse et latius patuisse , complexumque esse et alia, quae in vendendis praediis obstruanda essent, ipsamque adeo venditionem hississe. E quo fit, ut videatur totum Ius auction lanublicarum in eo comminensiun fuisses.. a de tamen e inde conloquens est, ut hoc ius potissimum de praediatis egerit, multoque minus ab iis nomen duxerit suum.

Sed in illo Iure etiam ne de praedibus pra diis que o ligandis sanctium fuit p Ιta quidem Doctiss Viros, v. c. S A

- ΜAsiv Μ Q sentire video ; quorum auctoritati cum alias Iubenter paream, in hac tamen re cunctanter non sacere illud non positim. Quamuis enim inlamauerinvs Ius illud tempore et usu tam late circa omnia ad se rapuisse, et accessisse

7쪽

DE IURE PRAEDIATORIO.

ei multo plura, quam principio inessent: ut tamen hoc de

praedum praediorum que ratione non aeque affirmare amdeam , non tam hoc me mouet, quod nulla veterum auctoritate id stabiliri potest; quanquam et illud mouet; sed quia id plane fieri non potuit. Nam primum Ius praediatorium, ut

videbimus, pars fuit Iuris privati; omnis vero vectigalium Iocandorum ratio Iuris publici. Igitur va res non ad Praetorem urb. ut priuatae causae, pertinuit, sed Censorum curae tradita, vel alii Magistratui extra ordinem demandata fuit; ita. tamen ut eX Senatus auctoritate omnia fierent. Publicani quidem remissionem petentes Senatum adibant p). Apud Livi v Μ fraus Publicanorum in naufragiis ementiendis imdicata quidem est M. Attilio Praetori, sed eo, ut de ea re ad

Senatum reserret. Senatus etiam pecuniam ad locanda sarta tecta constituebat, r) ille enim omnino της εἰσοδου πια, 1ς ἐκροί- τει, καὶ της etρδου παρπις λη σεις. Neque vero ius aliquod dei praedibus praediisque condi poterat, quod perpetuum esset: res enim inconstans et incerta plane, cum, praedes an locupletes fiat, non nisi ex amplitudine rei locandae aestimari pos sit. Illud autem, praedes locupletes praediaque bona esse exigenda, certum est illud quidem; sed, cum e natura cautionis facile intelligatur , non multa praecepta desiderat. Reliqua, qui locupletes praedes, quae bona sint praedia, semper cognitione aliqua indigent. Haec autem Censorum fuit. Quorum omnino regnum erat in vectigalibus. Ipse Liv I vs s quo loco eos primum creatos refert, vectigalia pop. Rom. sub eorum nutu atque arbitrio esse ait. Quid Θ quod corum tanta erat auctoritas, ut, qua vellent mercede, locare possent o. Censores igitur, ut satis constat, cum locandum quid esset, tabulam publice proponebant, in qua ipsum vectigal, quale quan- itumque ςsiet, quod in tempus, quibus conditionibus locare

8쪽

DE IVRE PRAEDIATORIO.

ruis

desset;

tur, scriptum erat. Neque dubium est, in iis etiam hanc leagem additam fuisse , qui praedes, quae praedia Gigerentur. Vbi vero ipsi locatio fiebat, Censor cognoscebat, si iis praedibus vel praediis, quae nominabantur, satis autum reipublicae videretur esse. Igitur praedum praediorumque conditio, ex lege locationum spe batur, eratque iuris publici, neque adeo Iure praediarurio contineri potuit. S. III.

. ' Vtrum Ius praediaromoum fueris Iuris pnblici an priuari .

Iam nobis Ius praediatorium paullo diligentius et pressius , explicandum venit: si ante quaestiones aliquas constituerimus, ut nobis ad illam rem via sit facilior. Primum itaque hoc quaeritur: Ius praediatorium fuerit ne pars iuris publici an priuati. Dubitationem sacit, quod in re versatur, in qua summa resp. sta est. Nam iubet praedia, populo Obligata, vendi, et inde ei, quod debetur solui. Sed ut priuati esse assirmem, me mouet tum ipsa res, tum locus CAII, qui in Dig. legitur L. μ. D. de Iure Dot. inscripta cst: Caiusta Edictum Praetoris urb. tirulo de praediatoribus. Est igitur Ius praediatorium hoc ipsum caput Edicti honorarii, ade que Iuris priuati. Porro emtio bonorum reip. Obligatorum erat haud dubie successio, quae fieret por uniuerstatem, ita risectio, quae inter modos ius alterius uniuersum transferendia ivs TINIANO ponituru) Ccturum caussaea rium po tmenaee satin sudie primo iura vimini tur, cum aerarium inius priuatorum succederet, quemadmodum VLPIANus ad Edictum de eo Q demonstrat. Equo fiebat, ut etiam fiscus L aerarium succedens creditoribus solueret, tantumque rctineret, quantum ηeri alieno superfuisiui I , - , S. IR

Ius praediatorium quando et quomodo in re . Rom. inductum fuerat

9쪽

quit, no i te istud Ius viguisse, quam publica conduci coepta

essent. Nam ut multae nomine praedes darentur, id non ex antiquissima rep. in qua inulta suprema et minima, illa dubhus ovibus et bobus triginta, haec ove, irrogabatur , ut constat loco nobilissimo GEL Lia et Tum igitur, quum vcet, galia conduci coepta essent, et praedia publico obligari compcrunt, adeoque et obligata vendi, si reip. quod debebatur,1olutum non esset. Vectigalium autem nonnulla, certe portorium, iam sub Regibus instituta esle B v K Μ A N N v s a docuit, eaque locata esse a primis inde temporibus probabile est. De Sabinarum vectigali, fere est, ut ita existimem e loco Livii DSulis quoque vendent arbitrium, qtiis immenso pretio venibat, in publicum omne sumtum, ademptum priuatis. Sequor enim lectionem Gronouit et cum eo vltima verba ita explico: non ad hastam locauerunt sociis, sed ad se receptum Patres acto- .ribus publicis mandauerunt. Hoc autem vectigal haud dubie iam ab Anco conditum, qui salinas circa Ostiam fecerat. e

Deinceps cum Rom. resp. cresceret, adeoque vectigalia veli mentcr aucta essent, magnaque pars ciuium iis conducendis operam daret, adeo ut POL YBrvs vi dicat: σχβον, ως επος

Iuris utique praediatorii frequentem usum fuisse necesse est. Hoc vero, legibus ne cortis quibusdam illud ius constit rit, an moribus et usu in remp. venerit, paullo dissicilius est ad constimcndum. Memoratur quidem in loco notissimo Suetonii lex praediatoria, sed inde, ut leges scriptae de eo genere fuisse videantur, non essicitur; nam lex est hie idem Ius praediatorium , ut iam ante obseruauimus. Moribus itaque et usu in rem publ. venit, in eum fere modum, atque Ius Imperatorium, Senatorium, alia: Pleraque etiam ex communi iuro inprimis edictis Praetorum, traducta. Nam illud, quid

praediatori liceret in praediis emtis, sumi potuit ex eo iure . quod

10쪽

DE IURE PRAEDIATORIO.

quod competeret emtoribus honorum eius, qui creditoribus non Bhaisset. e Quod praedia populo obligata vendebantur, mercede, vel pecunia, quae debebatur, non exsoluta, id et reliquo iure fieri debebat, ut pignora et hypothecae distraherentur. Porro quod in locandis vectigalibus praedes et

Praedia exigerentur, nonne id eis commune fuit Cum priuatis negotiis, inritribus inam praedia oppignorabantur, sponsores et fideiussores dabantur. Cetera arbitrio Censorum permissa, qui inneti superiorum maxime temporum usum sequuti esse videntur. Itaque cic ERO cum loquitur de iure illo σκοτωσεως, in venditionibus vel conductionibus, quod ei Competeret, cuius periculo res essent, eam consueturinem vocat. Vbi Ha inquit eonsuetudo in bonis praedibus prae ij que vendendis, omnium Cons. Censorum, Praerorum, uuaesi rum denique etc.

Iam ingrediendum nobis illud est, quod polliciti eramus, ut explicemus paullo accuratius totam Iuris Praediatorii rationem. Ac primum quidem cum illud praesepisse maxime dixerimus de his, quae praediatoribus in emendis praediis reipubl. oppignoratis licita fuerint, non alienum ducimus, praedum pra diorumque obligandorum rationem explicare. De qua Cum fridocti multa iam docuerint, nos, quibus aliorum Metrita compita --en paucis omni mputatione hac d fungi poterimus. Ut igitur de praedibus primum dicamus, de Elymologia huius vocabuli multa a Grammaticis disputata sint. Quae, si hic referre velimus , veremur otio abuti vh deamur. Ea monere interest, in quibus ab aliis creatum ostedeprehendimus. Praedem fere a praestando denominatum, volunt antiqui Grammatici. VARROg Sponsor et praes et ucs ueque iidena .neque res, a quibus ii, sed dissimiles. Bagistrara est, qui a magistratu interrogatus, in publicum ut a , . B sterr