장음표시 사용
1쪽
eendium praeserebate sed portentosus erat cometa, ex editissima aeris regione, oppidorum, vibium, prou clarum stragem, paucis post annis, veluti cauda tracturus. Fragor ille inter prodigia recensendus, quidi istas quoque regiones exterruit, coeli sonuit veluti classicum, quo toti Neapolitano regno bellum indicebatur. Terraemotus ij, quibus quatuor, vel quinque oppida corruerunt, paruae velitationes erant, maiorum praelusiones certaminum ,&prima quaedam. tentamenta pugnandi. Pronuncia ueram absolutam
plane tragos diam, ac reductum scenae siparium: sed
luctus instauratus ex integro, quaeque malorum existrema videbantur cadentium, exordia fuere nascenistium . Denique multo acrius, ac vehementius Veis su uiani incendii cineres recaluere. Rem ita contigisse, ut subijciam, ex auctoribus fide dignis compertum . Dies intercurrebat Marti j mensis vicesimus septimus , qui in Sabbatum inciderat nobilem a palmis appellationem sortitum: ne palmae sine coedibus so-rent, mox lane flandum. Hora d ta iam erat pii mala pra vicesimam, Sole ad occasum vergente, quasi luctuosum spectaculum auersaturor cum icrra repente mota Calabriam tum citeriorem , tum ulteriorem ,
γ celeberrimas Neapolitani Rugni Prouincias,qua conia ς ussit, qua diruit: Mu si an a Vibe finitima e damno non empta, Neapoli non e metu. Nulla mali tam ingentis praesensio, ante anim/duerso exitio, quam periculo. Terraemotus nomen unicum, sed pernicie multiplex, non uno tenore stragem edidit: sed alicu. hi saeuius, elementius alibi: diuina, credo, dextera moderatrice, & veluti circumducente cladem. Hanc in ptimis paIIa Consentia, Calabriae citerioris caput, altera regij magistratus sedes, urbs nobilitate ciuium,
2쪽
& antiquitate percelebris; ostentans insignia septem
collium; quod in totidem videbatur locata cum op pidorum corona, quodam veluti Iusu naturae Romam paruulam cssingere connitentis, duplici flumine Cra. te , & Busento unius Tyberis vices implentibus. Magnificentius hic grassata calamitas. multae domus dirutae, quasIatae omnes . Duae castri turres plane solo aequataei. Quatuor assurgebant muralibus in fastigio pinnis distinctae, siue ad spectaculum, siue ad muni men . Nunca una vix superest .,Nam duabus terrae motu deiectis, tertia superiore anno fulmine icta deisciderat . Strauere, sine ullo tormento bellico, turrestres fragores duo, coeli alter, terrae alter, in unius ar cis ruinam coelo , terraque, quasi inito foedere , conspirantibus. Neque multo minor in palatio regio iactura. Quod olim Pro regum Hispanorum regia , , cum Galli Neapolim obtinerent , nunc nihil admi-Iandum retinet, piae ter lapidum struem , quassosque parietes: ut damnata videatur ad supplicium domus in qua caeteri damnabantur. Neque aut templa fuere immunia, aut tutiora coenobia. Turris, Christiano ritu, regia munificentia, ad ingentis tympani loculamentum extructa , Archiepiscopalis templi orna. mentum, supra aedem sacram decubuit, tamque disi cit. Duo praeterea Patrum Franeis canorum coeno. bia corruerunt, ut ne ipsis quidem reorum asylis ulla fuerit in hac clade securitas . Collegium societatis Iesu occupauit ruinam, quam non multo post vetus 1stulisset e tribus tamen cubiculis, quae firmiora erant adhuc stantibus, scd rimosis. Quod vitium in aliis etiam apparet aedibus : quae terrae motui se ei stites solo, parietibus, lacunaribus diffissis, per immanes hiatus perspicue casum in luantur. Ita in aeda fici avr
3쪽
6 his saeuitum, sed Indultum eiu ibus. Habuit haee suum
ruina spatium , & terraemotus initio lentior monuit incolas,ve in apertas planities, atque in loca tutiora a profugerent. Viginti circiter oppressi periere numerus in tanta eius urbis celebritate perexiguus a quibus fortasse aut segnisaetas, aut aegra valetudo pedum celeritatem inhibuit, malo praecurrente remedia . Vestamen fuga mortem, aut maturauit, aut intulit. Merincator,cum ad ossicinae sores nescio quid negotii perageret, ac terrae motu obstrepente, in ampliorem plateam quanta maxima poterat celeritate proriperet, in deciduum parietem incidit. ac magnificarum aedium ruinis elisus splendide occubuit, incolumi tectulo, unde prodierat. Futurus documento mortali.bus,stustra nos mortem effugere: quae, dum relinqui Putatur a tergo, obuiam se commonstrate fronteia. Hunc lethi fuga ad lethum impulit: alteri pietas memorandum posteris exitum dedit. Barbara Telesia, clari generis foemina, primo terrae strepitu territata, conuulsae domus egressa limen se in tutum eduxerat. Sed mox, ut animum recepit ex metu, mentem subiit filius, inter mortis fauces desertus, cui per aetatulam nec consilium, nee vires suppetebant ad fugam. Hac memoria sui immemor,per saxa, per pericula, per ruinas, eo interrita redijt, unde pauens profugerat: sortius quidquid accidisset latura , si cum charissimo pignore communem vitae, mortisque aleam subiisset. Verum,dum mater puero inconsultius consulit,quam res poscebat, improuiso tecti delapsu in mutuo complexu uterque periit: suffocata etiam prole, quam mulier nondum enixa conceperat. Quatuor facie in unico euentu portenta. Barbaram peremit pietas. Vnius quaesita incolumitas tria capita extinxit. Vni
4쪽
mors obtigit ante vitam. Huic uterus euasit in tumulum . In scholis etiam, quas vocant pias, tres aut quatuor pueri occubuere, qui inter ipsa aetatis primor. dia, cum prima legendi rudimenta discerent, extrema pati didicerunt et inter elementa Grammaticae, duriOre hausti elemento . Patres tamen , qui tam pio vacabant operi, omnes 'integri, illaesique. Consimilis Dei prouidentia in Patribus nostrae Societatis eluxit. Nam ii omnes, quorum cubicula conciderunt, foras prodierant: eorum, qui intus aderant, cubicula substitere. Inter hos ille, qui hoc anno in Archiepiscopali templo summa cum laude concionabatur, cum ad insequentis diei concionem totus incumberet , terrae motu ab ea cura diuulsus, alio coepit cogitationem, ac pedem auertere. Mirum dictu . quacunque ille gradum secisset, illico parietes,tecta,sch, is relictae a tergo ruebant; quasi tantummodo expectaretur ad horum ruinam aliena incolumitas. Diceres continuisse se illa tantisper, ac veluti timuisse ne laederent. Magister ex ijs unus, qui Grammaticam in eo collegio docebant, terrae motu exaudito, discipulos praeivit ad sugam. Interuallum datum,ut Omnes pedem efferrent. Cum ad ianuam accurrerent, aedificii pars ante fugientium oculos corruens fores oba ruxit. Territi regredi, ac referre cursum unde diffugerant . Sed inter eundum, eκ altera parte, primo superstans cubiculum, mox etiam schola vacua cecidit.
Occiuis undique exitu, nullus iam supererat transsuis gio locus; perdurante adhuc terrae motu, atque identidem ingrauescente .' ita ut consistere non possent, progredi non auderent. His undique circumsepti periculis , dum ex omni parte sugam adornant, ex omni
tuaia ruinarum obiectu intercluduntur, animaduer
5쪽
tit magister subiacentem schalae adhuc integrae anguis stissimum fornicem: qui, submissis ingredientium .
ceruicibus , quatuor aut quinque vix caperet. Eo ipse se celerrime contulit: quodque incredibile videbatur , viginti discipulos cnam serie caeteros ad suum a quemque pagum dimiserat 9 in eundem angulum stibi hqrentes intrusit. Τciis hinc, inde,alijs ruentibus, aliis nutantibus , ct iam iam incumbentibus ad ruinam , mentis inopes pueri flere, conclamare, magi. stri opem deposcere, congeminatis his vocibus, perimus , pater, perimus. Iam excitatus collisione, casuque lapidum puluis usum oculorum abstulerat s nec qua euadi pos Ict vlla ex parte appatebat i cum forte audita vox magistri alterius eum , qui delitescebat, quasi extinctum flebiliter appellantis. Ille in circumfusa caligine eo gradum direxit, unde sonus accipiebatur: ac per aggestos obices,& saxa undique coli bentia, non tam ambulando, quam reptando, tandem
ad plateam erupit, pulverulentus, ac iemiuiuus. Mox sequaces pueros voce, manu, ope eodem perduxit integros, sospitetque: ne uno quidem vel mutilato, vel
laeto. Haec ita n irraui, ut ab eodem accepi, minutius quidem, quia vera, & comperta: Dei numine non
parum prodente se vel in paruis. Non minor in alterius incolumitate admiratio. Nam, dum Philosophiae magistro,&schola cortuit, ct cubiculum, ipse utrique calamitati subducitur. Enimuero mane discipuli vacationem a vespertina lectione poposeerant, magister annuerat. idque praeter morem, non sine diuino nutu . Quippe gymnasium eo temporis aristiculo cecidit , quo nemo xlabi potuisset s schalis etiam, qua effugiendum fuerat, repente di factis. Ita ille, cum tuo se, ac discipulorum otio indullisse putauerat,
6쪽
xerat, indulserat vitae; vacaturus a labo te, ut vacareta funere. Idem inopinate accitus ad templum, paulo post des apto cubiculo, unde discesserat, lethum selicius effugit ignarus, quam si praenosset. Caeterum cordate hic, cum ad ruinosi templi fores terraemotus initia praesensisset, nihil moratus ad plateam euasit ubi multos reperit lymphatis similes,&iam consternatos in fugam: qui, facerdote conspecto,noxarum solutionem lamentabili voce, nec sine lachrymis, pellere ia. Ille alienae magis memor salutis, quam suae , asingulis culpa raptim audita quod in re tuis extremis licet 2 sim gulos.etiam Ocy ssime ab omnibus ereptauit.
Ita breuissimo i cmporis spatio centum circiter confessiones excepit. odalis Patres inter fugam patiter praestitere: quasi Parthorum more fugiendo bellarent . Prosecto unus terrae tremar cunctis tremorem incusserat : atque inter allisiones lapidum,corda saxea Icindebantur. Augebat terrorem hortibilis eκ imo boatus, subinde quidem atrocior, sed uno ductus spiritu per quadrantem clam diu enim prima haec terrae iactatio tenuit. 9 tempus tantae stragi per breue, uni tetrae motui longissimum. Ingerebantur oculis puluercae e ruinis es atae nubes, quae sereno c*lo, diem OD- texerant: ita ut non iuuare, non videre quem quans liceret . quod in immani alio terrς motu, sub Traiani imperio, contigisse testatur Dio. Exaudiebantur disson ς voces hinc expectare, hinc ire iubentium ,& su. Traiano.gientes ipsa quoque festinatio in Orabat ut . Feriebat etiam aures qdium unde quaque cadentium fragor, qui terismotus adstrcpebat:& puerorum vagitus, eiulatus mulierum, virorum clamor timoris indeA, ac doloris omnia late loca compleuerat. Sed breui sugus ciuium solitudinem ut bisecit. ltum est ad campo is B extra
7쪽
extra pomoerium, prope urbiζm: ibique peraro elarum sub dior ut coelum spectare cogerentur, quos tellus expulerat.Planitiem,ad quam quasi dato signo a duo. lauere, Paradisum vocitant: magnifica sane appella. tione, & ea ipsa ciues alliciente; ut eo se reciperent a gehenns terroribus, quos in urbe reliquerant. Enim uero Paladisi tunc Isimulachrum quoddam exhibuit, cum nihil ibi nisi preces, imploratio numinis, scelerum de testitio, suspiria , lachlymae, Chri itianae deliciae . Nam cum eo cives , ut dictum est, ac Societatis Patres undique confluxissent , a vicesima prima hora ad noctem usque dimidiam noxis consessione eluendis vacatum , Pt Ofecto nox illa diuinae plus lucis attulit, quam multi Soles'. Cam. pus in templum mutatus, quando templa iam in campos abierant. Illud etiam scitu dignum, quod cum summi iuxta, atque imi, pueri, senes, mulieres, viri terrae damna metuerent, coeli iniuriis paterent, lignea veluti tentoriola Batracchas appellant2mira celeritate struxere; delecto a viris primoribus loco nostris Patribus propinquiore, quo promptius esset . ad conscisonem perfugium. Crederes omnes ad militiam adicitos, castra ibi metatos, bellum inferis in. dixille. Neque, siquis obfirmatior fuisset in scelere , excitamenta ea n Oete denoe ad pietatem. Vigintiquatuor terraemotus identidem numerati, quasi ferali sonitu dic notae furiales horae distinguerent. Ita noκ inter terrae fremitus, pavoremque mortalium transa. cta lamentis, clamoribus, precibus.Vt illuxit, stragem dies ostendit, quam nox, umbraeq; caelaverant. Comminiit omnium animos miserabilis patriae urbis aspectus, in qua viduata iam ciuibus nihil aspicerent,praeis rei fi agmina lapidum,& dirutas, aut semirutas aedium
8쪽
potilis umbras, quam aedes a Iacebant alta palatiae&tot seculorum labores unus die pinne momento conis sum plerat. Ne hora quidem in te init inter urbem celeberi imam,& nullam. Ita non hominum soliin, sed urbium quoque senera destinantur . - Nunc quando , quae supersunt domus ruinarum nunciae, rimarum plenae, vacuae adhuc sunt, tu inhospitales , urbe . ciues, ad opportuniorem situm traducere , ac denuo extrucre meditabantur, reuicturam fortasse viva. cius ex interitu . Iam dominicus ille dies assulterat,
qui Christi triumpho , ct sacrarum disti ibutione palmarum Christianis solet esse lae itisimus. Sed quis festiue palmas potuisset accipere , victoriae inligo n-rer tot magnas iacturas. & maiora peticula'. Tamen deposcente populo, annuente Archiepiscopo, ala nostrum prope tentorium confestina crecta: ibique
non eo solum, sed caeteris qunque hebdomadae sanctioris diebus sacra rite peracta pompa quidem, ut serebat necessitas, in cuit sore; sed inter Christi Domini
inserias, ad lachrimas, luctumque cultus na . Non s. aeu quam sacri maiore pietatis sen tu traducti dies. Supplicationes & frequentius ob; tae, & ardentius. Emicuit in hoc Patrum Cappaccinorum ardor, agmen ducentium, & se lotis acerrime verberantium, cruentato tergo, qua si firmum cum Deo foedus eo sanguine sanciretur. Sequebantur puellae deiectis oculi, , laceris genis cffuso capillamento, veluti crinium soluta lege, qua nectet bantur, ut necterent. Excipiebat has
turba mulierum .' quarum aliae pugnis Ora tundebant,
lamentabili edito sonitu, quo praeficae mortuos deflere Iolent: alsae etiam, robore plusquam foemineo, spinis, clauis, cultris se asperrime lancia abant. Nec viri deerant,qui aculeatis te flagris discruciarent, par-B a tim
9쪽
lltta saccis induti, partim e spersi e Inere ς supplieia dei
se ipsi sumptini, quae Numinis ira deposceret. Antiquam eo ab. Assyriis traduerim Nini uen credidisses ad sal oberrimas lachrymas non Ionae, sed terrae cla. moribus excitatam . Haec non modo inter luctuosaeli bdomadae tenebras, sed in luce etiam Paschatis spe. lacu a exhibita: ut vel ipsum laetitiae diem tanta calamitas funestaret. Accesserat ad dolotis cumulum se. mes, ditissimia inopum carnificina. Nam ex vicinis oppidis plurimi, qui bonorum Omnium iacturam fecerant,confugere coacti ad urbem, seu verius ad cam. pos, ad quos asportata urbs videbatur. His, religioqsorum Patrum industria, ditiorum liberalitate, comia meatus ad victum suppeditati: ne conficeret incoluamitas, quibus ruinae pepercerant. Haec ferme nrita de vi he Consentia luculentissimi testes,qui interfueranarrat unt. Sed nescio qpo pacto terraemotus in inb quodammodo se gessit urbanitis, latium magis cetiri quam hominum: in oppida vires totas, ac furorem es fudit . Nam Consentiae terra molns principio mitior per inici ualla desaeuiit,uniuersam stragem tripi ici lac acussione partitus r in locis vero finitimis castellata. turic desiere, cum coepit. An quia in his minus firma. aedificia primus teriae astalius deiecit An qum,Con sentia ad montis radices locata, oppida editiorem partem occupant collium, prona magis ad praecipitium, Scasum . Quidquid id fuerit, Altilia, Belsi.
eum, H prilianum, Figlinum, Mottae duae, Domnici duo, S. Petrus, S. Stephanus, S. Hippolitus, S. Mnedictus, Cellaria, Pedacium, Petra ficta, SpeZZanum a duplex, Mangonum,Paternum, Zompanum , Carpen danum, Roblanum citi iis periere, quam narro . Spatium, quod satis suit ruinae, poene commemorationi,
10쪽
non fussicit. C teri urbis pagh qui octoginta quinqpe .in ijsdem collibus numerabantur, magna ex parte. di . niti: tantummodo non deleti. Ingens in his morta
lium strages, malo velociore quam suga. In oppido Roblano, quod olim Caroli V. hospitio, nunc muli, indine incolarum poene urbem aemulabatur, cui su. betat, viginti supra octingentos extincti, saucii octoginta . Inter hos Eoiscopi Vmbria dicensis ex fratre ne. pos, parente, duobus fratribus, consanguineis: plurimis, maiore bonorum parte deperdita , superstes tantum ad lachrymas. Multi in aedibus lacris enectite- petere ibidem lethum, actu mulum: quasi pompam inferiarum serente, non expectante fato. Eadem poene vastitas ad alias eiusdem prouinciae urbes, & o
pida latius peruagata . Tetanae altera pars delecta s Ostiem, altera intacta: aduella ,&prospera velut ex aequo par nuc M-tiente fortuna. Iniquiorem illa praebitisset se ciuibus si cum lcrraemotum effugere a ty in incendium incurrissent. Nam domicilia in campo e tabulatis, conflata ignis fortuito indeptus magna ex parte combussi: ne lignea vibs felicior foret, quam saxea . Pulveri etiam tormentario applicitus,eses opis contra latronum impetum in Itructis, aeneam glandium Iempestat .m eX tcussit: memorabili edita pugna, nullo milite ; nullo hoste. Terinenses opportuna sibi fuga conluluerunt, modo terrae profugi, modo flammae . Murgantia , ' planius cladem accepit plane constrata solo, maxima cum internecione ciuium. Illa so quidem Episcopo, iii, sed ad tantam egestatem redacto , ut tres tantum nu ris.
muli superessent. quos ad Archiepiscopum Consenti- umam misit, testes inopiae, & solitudinis: cum, & pecu in Ae ignia deesset, di ciues o Besida js clades leuior intactis in. φημαμ colist domus tamen quate iactat habitatores respuunt. 'Mitiu