장음표시 사용
31쪽
vabetur,In hae exe elluit Demosthenes, cicero, aliique primae notae oratores. Prior eloquentia ad institutum nostium non pertinet; pertinet quidem secunda, & tertia. si quidem Ecclesiastica Rhetorica, de qua loquimur,humanam complectitur, & Heroicam ; ita enim Regulis, &praeceptis innititur, ut plura speret a Deo, quam a Natura, & Arte. Scautem a P. Amadaeo Bajocensi deseribitutdit i Mi habitus,ct saeuitas Gnimi,ab O ne, O mistura sDes afante) collatus,addaeendum ornate, effrsaliciter Re rebus omnibus, qua in aeuastionem υo-- ea,Gloriam Dei, O Hominum salutem promovere pej-ν. .
Qui finis Eeelesiastiet oratoris, Quod officium , ' Quaeve ipsiusmet offici j partes.
Duplex in Saero oratore finis, quorum' alter alteri sub ordinatur. N ad eum diti-4 gitur, tamquam finis non ultimatus, sed medius , ad ultimum. Prior finis est persuadere dictione id, quod ad Animarum salutem con ducit. Posterior, ut talis persuasio unicam Dei gloriam respiciat, quam in omnibus prae oculia haberet , de enixe quaerere debemus . , ossicium est beue dieere , sed dicere ac comin. modate .ad persuadendum.1 ut autem bene dieat. debet orator res inventis reιiuventas disponeres dispositas,uerbis , Ec senis
i in se sus Paulo Ecclesiast tib. I. cap. r.
32쪽
lenti ἱε exornare, exornatas memorIter, apiaque
Ad persuadendum verb neeessὸ habet tria facere: Docere,vbes probaret delectate; flectere, ad quorum ultimum priora illa duo, & eaetera alia oratoriae areis dirigunt ur, tamquam ad finem. Docemus propter ignaros non enim in corde recipi, vel ad praxim redigi potest, quod igno-
- Delectamus,ut attentio conci lietur distractis,& fastidientibus taedium levetur . . rFIectimus obstinatam Auditoris duritiem, ut in nostram sententiam redactus, amet quod pol licemur itimeat quod minamur; oderit quod argu irrius; quod commendamus, amplectat uti quod dolendum exaggeramus, doleae; & quod laetandum praedicamus, Mudea Haec ex D. Aug. Iib.4. de Doctri Christ. Hinc eolligitur, Doeere esse ne cessitatis; delectare jueunditatis; flectere victoriae. Doeet orator argumentione, ut placet QuIninstitiano ta 1: vel eum Dei sal voluntas, divinarique prancepta elare Populo aperiuntur; dogmata Fideli Christus. ejusque mysteria declarantur. Ad delectandum juvant loca Sacrae ripturaessapienter,& ingeniose explanata;pulchrae, atquaeIegantes, Metaphorae, Allegoriae, Figurae, exem-PIa,descriptiones,& prae caeteris ordo, ει orna- tuum varietas . Flectere demum seu movere Auditores, & ira quemcumque volumus animi habitum transωrmare, fit per aeriores sententias , di Affectuum.
33쪽
Quot nam , & quae requirantur ad. Ecclesiasticam eloquentiam
Sacra eloquentiam parandam quinque si γsunt necessaria: Deus, Natura, Ars, Exercita. tio,imitatio .
P Rimaria Christianae eloquentiae causa, Deu . . est, a quo totum humanae salutis negotium pendet, ic sine quo nihil in Apostolicae Praedicationis ministerio proficitur.Eo docente, disci.
mus; Eo dictante, loquimur; Eodem excitante, Peccatorum animi ad Poenitentiam commo- enturi Hinc Matth. Io.2O. Non eΗιι νον, rei loquia minti, sed spiritus Patris vestri, qui loquitur in vobis. Et D. Gregorius tχ N4si corda Osnditorum Disi. -ι S. repleat ad aures eormis vox docentium incasa msonat. Deum igitur principem , imo oc uni cum Evangelicae Eloquentiae Authorem quitque agnoscati a Deo sufficientiam demisso exoret; De Oinnitatur, mox Naturae dotes, Artis industriam, exercitii, atque imitationis laborem.
ne quid penis suo desit, in Apostolicum munus
34쪽
Atura est, quae primas opportunitates, hab74 litatesque omnibus facultatibus, hominisque potentiis elargitur . Ab ea proficiscuntulomnes illae Corporis, Animique dotes, quae in Statore desiderantur. Corporis,ut sunt: Uox ea nora,& flexibilis;linis qua expedita ad clare, & articulate pronuncianis dum; firma latera ; Oiis, & totius Corporis cum Rebus dicendis venusta, dc ingeniosa conforma-aios Animi, ut sunt: Ingenij aeumen ad invenien dum,Prudentia ad disponendum; facisitas ad ex plicandum: Elegantia ad exornandum; memoria ad retinendum , di verecunda audacia ad diuen.
Hae Naturae dotes fide sint, parum proficitue in hac Arte; fi quidem, ut inquit La εrtius I Mi nerva, ct ingenio refragante, fruirra, etiam in Tebus minimis, laborabis. Negandum tamen haud eripo ne labore, dc exercitio complures naturae dein aectus superari.
A Rs est praeeeptio, quae date ertam Vram, ratim nem que dicendi; ea namque de tota conet o ne paranda ,singulisque eius membris construendis, Regulas tradit, Ec praeceptas docet enim quomodo e Armanda, dc dividenda fit propositio. Eadem sontes apelit, seu promptuaria, ex quibus argumenta, & rationes desumuntur ad rem pro is handam, & assectus ciendos. Ars docet qua ratione inventa bene disponantur; disposita venusta
35쪽
ex Omentur; Exornata aptὸ pronuncientur. Artigiandem beneficio fit ut non fortuit b,non insul-Fe,neque inordinate dieamus;sed omnia scite, lerter, & regulatει quaeque vi fua bene UOIentiam Auditoris luerentur , animum incendan α ad id, quod volumus,voluntatem moveant, δα nectant. AE
E Xercitatio est assiduus usus , consuetudoque dicendi. Ea vero quam necessaria fit, disce ex omnibus fere Artibus, quae non solis Praeceptis, sed usui re exercitio perficiuntur, quare o i l. orti es unus exit. Qui ergo ad ingeni ras naturae dotes artis culium . di discipli, nam adrecit , euget utramque perficer usu assis duo, & frequentatione tum legend, S. Scriptum Tain adictorum P p; alioramque insignium E clesiae oratorum volumina L tviri etiam stri n- dii nam , ut ait Cicero tr Exercitium in scri-hendo, seu in e sibi malido stylo, est praestanti anus dicendi effector,& magister; & expe riment addiscitur,quod qui a seribendi consuetudine ad dicendum venit,hane assert sic u ltatem. ut etiam si subito dicat, tamen illa, quae dicuntui , similia scriptorum esse videantur. Adste tertio usum, MFrequentationem duendis tIniux etenim Laudat ter tuu concionix repetitio ebo quientem notas eit; sed ex dictionix, seu declamaeionis frequentatio ne facillimh, ae libertime dicere assii elaia
36쪽
P ostrema est imitatio, euius tanta vis est, ut a. nonnullis vocetur compendiosa ad quas u que Disciplinas consequendas via k facile enim sessingimus, quod in alus videmus, & non multo Iabore Pictor Apographum efformat, si Aut ingraphum prae ocuIis habeat .uberem imitandi facultatem praebent, non modo quae apud alios Iegimus,sed di quae ab aliis
Tyronem igitur imitaturum, oportet Iegere, non plurimos, non quoslibet, tape namque accidit, ut nimia librorum copia ingenium dissipet vνarietas ue in confusionem pariat,sed paucos,ec se Iectiorem .i In legendo autem c quod non eursIm , nona perfuncto rivised serio fiat, & attentὰ serventucae quae is P. Ludovico Grana tensi seripta tanti in sua Ecclesiastica Rhetor a s I ut silicet in eo , quod legis,omnea dicenis Hura/,seuxentras, Phrase/ , Wσοι,θ quidquid postremo ad inveniendi, velet
hae xatiane artis praecepta fam Iraria tibi asserua, O in promptario vetius ad mamum posita sempax habeas . mutiri enim sunt, qui infixi ponoxu m vixorum Frapi segentes , quia sola re incognitisne eontenri , nihil devicenda ratisne adnextunt vi nihil prorsus. in .ear er -- Πω- . haec illet. Α d, tinnationem quoque iuvat frequenter aum vire inRnuim maiorum congionem, a quibus praeder verborum , sententiarum , ω figurarum
elegantiam , nec non agguineuTOTum, argumentationum , digressionumque vote tamen, alta nisinsupet vocis, Gestuum quae mota rationem edi-
37쪽
scimus, ut in illis haec diligenter observata , in nobis inde per imitationem exprimamus. Nec tantum celebres, primaeque notae concionatores, sed rudes etiam dc imperitos juvat i λaudire ; esto enim nihil in eorum concionibus observetur imitandum, quod dissicile admodum est; nam ut cecinis ille: Ntilla adeo Herilis tellus, maessumve fru elum. Germine qua nullo , nullo quod 1 Iore vire t. erunt multa, quae prudens ty to nbi didie erit caevenda.
Nee quam multiplicem im Itandi modum tr. damus, tria opus est in imitatione advertere. Primum, ut ille nobis imitandus eligatur, qui in eodem die endi Genere, dc in simili causa, quam nos tractandam aggredimur, praestantissimὸ versatus siti Rifficulum enim foret, set siquis Cr- Ceronem in Historia, in oratione Salustium, dc hoPoεsi Demosthenem sibi ducem proponeret. Secundum ut in illo, quem imitari volumus, non levia, de facilia; sed optima, dc exquisitiora adnotemus, quae mox diligenti studio persequamur, dummodo majora nostris viribus non sint. Tertium tria in primis imitanda sunt, Inventio, Dispositio, de Elocutio, quae sunt praecipuae orationis partes. Adde dc pronunciationem, si ex
Pulpito res geratur. - 'Nune de vario imitandi modo a ερ quidem
Triplex est. I. Cum muta inr sententia, verbis Illustrioribus retentis.v. g. fi transferre volumus illud Ci. I Gran . lib. I. cap. r. 2 Patit. V. Eloiu.
38쪽
Cleeronis pro A. Licinio Archia r Nisi multomum praeceptis , multi ne litaris mihi ab adoleseentia μα- susem, nihil esse in visa magnopere expetendum, nisi
Mudem,cthonemrem , in ea autem persequenda, minnes eruciatus corporis, omnia pericula mortis , atque exin ,parvi esse ducenda, numquam me pro salute ve-Πra in tot, ac tantas damicaraones, atque in hae pro-ngarorum hominum quotidianor impetus obieemem
Imitabimur sic: Nisi firmissime habuissent martyres ex Christi Domini Praeceptis , sacrisque literis, nihil esse in vita magis expetendum, nisi in fide Evangelica ad supremum usque diem fortia
ter perseveraret in ea vero servanda, Omnes cruciatus Corporis, omnia pericula mortis,& si quid morte ipsa durius perferri potest, parvi esse ducendum 3 numquam pro ejusdem Fidei propugnatione tot aErumnas, di labores, tot exilia ,. re carceres , tam quotidianos persecutorum impetus firmo, atque hilari animo sustinuissent. Il. Cum mutatis verbis, sententia in resim Ili retinetur. Cicero pro M. Marcellor Nec vero hae tua vita dicenda est,qua eorpore, ct 1piritu eontinetur, ista, inquam, tua vita rua es, caesar, qua ungebit memoria faculorum omnium , quam Fosteritara let,quam i a e ternitas semper an tuebitin . huic
ruin erviar,cte. Quem locum sic imitaberisa Ne que jam vitae nomine dignanda est vita haec; qu vivimus, quae per animam , membris hisce infusam, habetur, quae suxa est, εc brevis ad instat
puncti, de si quid minus puncto esse potest, cujus
initium lacrimae, medium AErumnae, εc labores , finem gemitus, dc angustiae comitantur; illa, inquam, illa est vita tua. Christiane, quae nullo mortis confinio terminatur, nulla doloris amaritie assici turriota dulcis,dc jucunda, tota selix,& beata, semper vi Vens, εc numquam moritura, dite Num manens, Ec cum Avernitate duratura. banc
desidera, halc Iabora, dcc. Cum
39쪽
Iri. Cum Insus , εc verba propὸ eaiam roἔnentur. E. G. si primae Catil. initium vertas in Peecatorem, poenipentiam detrectantem , si edi-ees: Quousque tandem abutere, Peccator, di Wina Patheneia3 Quousque Dei Misericordiam, Paternasque ejusdem Voces,& In Vitatus contem pseris Quammu Fnsantes ' iniam diu novis u Gque se eletibus Divinam Iustitiam exasperabis Quem ad finem tua sese e Maenata jactabie a u. laeta P Nihilne inopinat mortis pericula , nihilaterna improbis parata intendia, nihil Dei ad vindictam extensa iam dextera, nihil de Peccatoribus toties repetita supplicia ab incaepto te revocabunt die.
Malesia Ecclesiasticae Rhetoricae
MA texta cuiuscumque Artis ea est , eirea
quam versatur Ars. E.G. Medicinae ma-.teria sunt morbi,& Vulnera; Artis caelatoriae marmora, &c. Unde Materiam Eeclesiast eae Rhetoricae eam appellamus, circa quam ipsa versatur ἔ haec autem est omnis propositio , sivὸ universalis, sive particularis, quae ab Ecelesiana tractari potest ad Gloriam Dei, 3c Hominum salutem. dicitur aliis nominibus Thema, Quaestio, Causa,Propositum,& Argumentum. Propositio universalis,seu infinita, nam Graeis ei Thesim appellant,illa est, quae nullis p ticula. xtum circumstantiis in eluditur; sed per ali odgenus absque circumscriptione vagatur. E.G. an virtus sit colenda.
40쪽
Propositio particularis, seu fini ta,quam Hypothesim vocant, circumstantiis alligatur , habetisque certas personas, res, loca, tempora, &c. E. G. Rn liberalitas viro diviti sit exercenda. Notandum est,quod fac ile Thesis revocatur ad Hypothesim,& e contra v. g. haec Thesis: Uirtus est laudanda, facile de dueitur ad istam Hypothesim e Virtus liberali tat is est laudanda , quia lihe-xalitas continetur in Virtute, tamquam species in Genere,& quod uni convenit, convenit di alteri. Hypothesis vero revocatur ad Thesim, tamquam ad suum caput, si ve Genus, quo continetur. V. g. Rntequam probes hanc Hypothesim: liberalitas est laudanda,praemittere potes hanc Thesim, virtutem scilicet in genere esse laudandam; sic enim facilius convinces virtutem liberalitatis dignam esse, quae laudetur. I Notandum insuper quod diutius in thesi immorandum non est . sed quam primum ad Hypothesim haec revocetur. Ratio est. suta eLm thesia latior sit,o universatior, nihil aliud fere agit, quam me cognitio rei habeatur per desinitronem , deseripsisnem , similesque loeor communiores , ideo auenoculativa saepe sit tara , sensus , moresque minus assciat; sed inpothesit , qua eircumstantiis angu nioribus eircumscribitur, non spectat tantum quid flendum ι sed quid agendum sit, O quomodo ; eoque, ellit Guditorem rationibus, motibus, ct aliis me-Hiis , quae voluntatem inciendo, ad praxim eam sectant. Haec P. Amadaeus Bajoeensia in suo Paulo Ecclesiast. cae. 6 art. 1.