Francisci Fellini medici Responsum ad litteras perillustris, & excellentissimi Palladiri Turricellii ... pro serenissimo Francisco Estensi ... ad perillustr. & exc ellentis. Hieronymum Moraggium ..

11쪽

nantur Excellentissimi Medici Hieronymus Moraggius

di Franciscus Verinius in curatione collegae. His ergo a capite ad calcem sic conspectis cum inu Iuerit consuetudo Excellentissime Palladore, ut qui coa- filiorum monumenta scriptaque in lucem proferre debent, talia methodo compendiosa, dilucida, ac ordinata publicari sic NicolausPesanus in princ.suorum cons. Ia. ueli. in fronte capit. logical. aliter stet famae, & curationis secundioris ex curatione legentis auctor mendosas adipiscitur labeculas. Hoc aute ut euitem , semper enunsui tanti sceleris profuga metron reclamabit quatuor speculanda capita. Primum circa Illustrissimi patientis naturalem temperaturam totius atque meta rorum . Secundum circa morborum causarum atque symptomatum essentias eum suis coniunctis. Tertium circa Indicati nes curativas,&prognosticum. inartum circadum curativam ἀ

itastrissmi patientis naturalis temperativa tot us

Ritissimum est non Ium a Natura,sed etiam ab Arte viam non esse ad morbi cognitionem suarumque causarum ni prius ut pinguiori Minerua dicam pr cesserit cognitio temperaturae totius, & omnium mem, orum siue P renchimizantium siue inseruientium . Auctorizat Excellentiis. Syluatieus Eques Patauinus,& Medic' mei priceptor de meth. med. Captuaceus de meth.& ne auctoritates suis destituantur

12쪽

rationibus,sed ut legibus se fulciatur patrocinatiuis, magis enim Medici erubescunt quando sine lege loquuntur quam Iuristae,& adhuc magis quia interrogati de sero notenentur respondere de mane Valeriola de locis comm nibus lib. pri. dc ratio aspirans est quoniam cum Medici certa ratione operatis scopus sit humani corporis, di eius partium naturam seruare,&quae in ipsis praeter naturam

irruunt pro sigare,hoc aut e Physicus assequi no possit nisi

hominis naturam seu temperiem cognouerit, sic expediuit me tamquam artificem priusquam morbum dc bellem quomodo s eruada sit natura Illustrissimi etiam in medendo dignoscere. Hoc ut a ratione minime alienissimu mille Iocis Gal. inclytis litterarum monimentis consecratus est 9. Meth. curat. cap. 33. l b. de dyspnea ad principium, de in lib.de cib. bon. & mal. succi. Primo art. curatiuar ad Glauc. cap. pri. Avicenas A. prI. cap. I. Tcmperiei enim Naturalis neglecta notione quis in arte medica, & si pi imipilus Ante signanus quis poterit umquam idonea medicamenta igrotanti associare ob incognitam distatiae pro

portionem intemperiei praeter naturam a naturali temperamento totius corporis atque membrorum eius Gal. 3ι

Art. medicin. prim. de dyspnca, & huic alludit Princeps q. pri. cap. prim. exponens ut facile cognoscere possimus quali proportione medicam cta sint egroto corpori communicanda cum in illa proportione quam temperatura habet priter naturam ad naturalem egrotantis intemperiem eadem medicamenta simul proportionari debent,sie nobis ex naturali temperiei dignotione perpalam clarescet qui morbi sint naturae s grotantis proportionales &qui non, sic inter patritios Aegidius Tonotus in consilio ad Medicos Patauij pro Illustrissima Comitissa Thadeadet Ver me. Gal. a. aph. com. 34. Hip. in aph. videlicet in

Morbis minus periclitantur &c. Masatus in lib.an similia

13쪽

s . similibus conser. Ex his ergo satissime publicatis ad ira

turalem temperaturam illuurissimi Pali oti. Talem iudicaui secundum tamen limitus naturarend

leticos totius calidam siceam biliosi complexionis a pr dominio, a subdominio vero sanguinea . lecoris in late calidi in passibilitate ad siccum inclinantis humidi tamen portiuncula mitigati,cerebri quidem calidi cibieeur non solum nimis quanth effumans quantum a natura, humidi autem & etiam per idiopatiam, di sy mpatiam

vaporum,& humorum ad ipsum communicatorum sto. maci frigidi in activis, in passivis autem ad humiditatem declinantis. Vt Pathagna micaveritatem amplectentia testabantur totius complexionem calidam metrica sensus tactus regula. Gal. a. complax. sic Illustrissimi viri corpus culaneum tactu calidum ritam dum prosperh sau . seque vivebat, pinguedinis caretia, ob caliditatem enim materia pinguedinas consumitur Auic. a. sen. primi eam Gal. loco supra allegato, color albescens rube clarus,

venae amplae capilli russi nigyiscentes, priorum moderataeopia. imo quia in passivis ad siccitatem tendebat se t matura erat gracilis Gal. a. arti medicin. Vlterius dixi Ditiosae eomplexionis quia coniuncta ealiditate siceitati in humoribus reicitur hilis; Uerum tiret esset fieeum in toto, tamen quia qualitas passibilis siccisaeis non erat in portento excessus sic tangibile non ita siccum asperum se ostentabat non postposito quod cretabatur a Eephyro

iuuentutis cum sanguine subdominante qui mediocrem nec minus gracilem cognoscit temperiem. In smile se adducebat iecur complexionis calidae, pro teste veritatem huius coluit a. arta medicinalis Pergamenus Dictator, confirmauerunt pluries Montanus, Saluus Scianus , Acachias, Roboanus, Plusquam eommentator, inter re-aeatiores nostros Archiatros Antonius Maria Z chilia Parisin

14쪽

Farmiplacentinus in tractatu de temperamentis, & si lypis non impresso perdigno tamen pro publica utilitate in

publico hominum Theatro publicari. Vt indicantia corpus calidum ob sanguinem ab hepate manatalem ad circumferentiam, insignis venarum amplitudo, de LX tra positio ob caliditatem dominatem in gcneratione membri. ex Aristo t. enim orta attestantur sua piincipia, venter &hypochondria hirsuta. Siccioris vero naturam testabatur cum humiditate tamen mitigati. Sanguis parcior crassus venae duriores, dc totius corporis habitus siccior

sed non ita quantus sicut si esset qualitas sine humido: Quod pertinet ad Ccrebrum nullus est nescius illustrissimum virum calidae de humidae temperaturae esse praedit se, veris signis non erant Apollinis oracula aut sybillae folia

veriora sicut vero verius astruebat experientiae notitia. Capilli recti subflaui nigrescentes, partes circa Oculos calidiores cum venis magnis,capitis repletio & aggravatio a calidis, ab humectantibus vero multo maior excrementorum prouentus mox accedens ut ab austris noto-zephyris, sicut non minora naufragia a frigidis siccis via septentrionalibus trascioZephyris, Vigiliarum longarum impotentia, somnus grauis interruptus vigilijs,&somnijs imaginationum plenis, color in parte capitis clarus. Gal. a. art. med. non tamen optimus sicut in temperato sed ex albo,& rubeo permixtus non immunis ab ali quo palloris ad lurcum vergent s gradu, facili me tamen semper fuit Issus ab utraque qualitate activa. quia de facili erat receptiuus impressionum utriusque propter raritatem ob quam cito penetrabatur a calido,& frigido sie

Gai. ut veracissimum veritatis exemplar. a. arr. mcd. testatus est. Quod spectabat ad stomacum praemebatur .nere,&distralia frigida sic optime semper appetiuir, c

cito imbecillior reddita est praesertim ciborum disicilium

coctu .

15쪽

eoctu, eppe ae sepius ruct lis euomebat accescentes gaudebat potu frjgido, i d ab huius limno dico usu, & exter nis frigidis prompta issione. Silvius in mcth. 6. lib. gal. de dis . morb. caus. & sympl. Galen. de art. med. Sen. de temp. Inquantum ad cor non allaborabo multis verbis Mintempestiue lasciuire, luce enim meridiana clarius elu-resccbat calidum & siccum. De hoc satis grauia testimonia certiorabant pulsus magnus velox & frequens, respiratio magna velox frequens, praeceps animus, iracundia,non mores tyrrannici cu ab humido hepate compesceretur siccitas,promptitudo ad actiones sic Plusquam

commentator. Galenus de temperat.

Nec est pro veritate euertenda quod nonnulli in me sibillent Zolli, video enim, & cognosco virus obtrectationis in dies contra mea quibusdam Artis Abecedarijs latius serpere,&lethalius reddi quod latitudo venarum non indicat hepatis caliditatem, venae enim a semine , iecur autem a sanguine & quod quidem post genitas venas suos habet exortus ut Paren chima, & stebe venarum. unde cum venae non oriantur ab hepate, non indicabunt hepatis temperaturam . Vlterius quod multa corpora inis ueniuntur pilis repleta secundum totum ventrem & secudum omnes partes infernas in quibus non obseruatur in

hepate caloris excessus pathagna nomicum quod pili non sunt indicatiui caliditatis totius, & vltra quod multa viaque adhuc gratis tantum fuere dicta, sed non probata sicut alia Galenicae doctrinae opposita, His enim non reia pondeo reclamat enim longe lateque a mea intentione directa tantummodo partes agere pro ut in hipothesi, non autem hac vice secreta ex secretarijs doctrinarum abdita eruere & maxime his temporibus cum a serijs occupationibus ς grotantium sum feriatus, tum quia dante Deo,& postulante occasione in harenam docentis ascendam. omnium

16쪽

imnium discultatum anchoram ad vires solutam , Velaveritatis ventis permittam. Interim linguae sauciantis susurros improbos penitus negligo. Contemno semperquE contempsi . ineptias malevolorum & ut nugas vere cognoui abortivas. Frontes ad exemplum Archigenis Athensis non metui nec metuo catonianas, & tandem tantum abest ut Inuidorum morsicationes me ledant velasas quoque nescio quo pacto pene mihi ceu blanditias commendem. Sed ad quid debacchare circa hos spin

sos sophistas,& maximό quia hors sum perfuga de hostia

Ereulea audacia Calenus MedIcos m. Π A culos admiratus est teste Podalirio F H morbo cum suis accessorijs subito ad remzdia properare celerrima, Monstra prorsus imo scelus inexpiabile pondere ratum a dicto Podalirio, non minutula ebecula, sed maximε & quidem in , Iuulabili expiata ab autopsia hinc prima Methodi Gai nicae pars Dignotio videlicet considerari debet. Digno

tIo enim essentia Pathematis curandi respicit, hinc ex primo a Medico cognoscenda, aliter Artis medicae Iudibrium x error apparebit. Gal. prim. de crisib. c. I g. εο ao. Prim. de rat. vict. acui. eom. 3.& prim.art. curat.ad nauc. c. I. Dignotionem vero assequetus medicus si as-

17쪽

essentiam tum quoad existentiam. In essentia considerantur Idca spetiesque morbi cum suis causis coniunctis antecedentibus procat articis. In existentia quae essentit consequebantur magnitudo scilicet morbi, motus, mos

di euentus cum suis acccs rijs sic Anton. de morb. c. 3. Gal. 3. de crisib. c. 3,& primo de rat. vidi. in acui. verit tem diplomatis autorizat co m. 3. neminem ad cura morbi se debere accingere ni prius cognouerit ipsum. Que- cumque enim ipso morbo ignorato ipsi εgroto continge xint hoc a casu vel fortuna euenisse putadum est . sic Gal. prim. de dyspnea. Princeps secunda fen .prim. & q. prim. Per hunc articulum a lyceo medicorum sunt explodendi ilIi damnantes consultandi munus sitie explicitum siue implicitum, in Phrenesi empirica laborant qui profugiendo consulendi munere inueniunt contra studiosos medicinae professiores mera praestigia, meras in sturas mera mendacia, non Iustrando intellectus diastaneitate nullum inter omnia medicorum ossitia esse illustrius munere consulendi, ut pote quo solo a doctis medicis indocti discernuntur qui no secus ac docti, Gal. & Hip. de rat. vict. tumescunt medicinam facere, sed pace bonorum cli Hieronymo Fracastorio sicut noctua ad Solem ita hi c ligant Homeruli. Perfuga cnim consilij est dubius male cognoscere morbos, peius indicare, pessime curare. Idea ergo affectus seu affectuum Illustrissimum iuuenε Palleolum deturbans fuit ut prima principalis morbus in intemperie calida totius corporis febris denominata, ut secundariati concomitatia febrem, diarrhea,dyssenteria tenesmos & tadem intestini recti aperitio ob sphincteres ambos & leuatores musculos relaxatos ultra exposita ut in notula assignata. Qiud sit febris silent ij vela

rijs inuoluam , ubertim enim & plena notitia Galenus

mille locis intonauit descripsit. Febris putrida est intem- peries '

18쪽

peries calida totius a vaporibus calidis e putrcditu Ini morum excitatis,& corprq ter naturam calcfacicntibus. Essentiam caloris denudabat in patiente respiratio magna velox & frequens, item pulsus eidem coniunctus celer & frequens, esse autem de genere putridarum pulsus inequalitas inequalitate sistematica, insignis mutatio urinae pricipue ad crassitiem & rubedinem, calor mordax eum alijs, & ut in facto rei testabantur. Talem autem putridam esse continuam , tempus durationis continuum, absentia rigoris in Illustrissimo viro denudauit, & licet in continuis quidam rigores peruices se patefaciant, quando multa est materia ad intra cum virtute expulsiva forti, unde quaedam portio ad lacertos, & musculos expulsa faciens rigorem vulgares decipit Medicos, famosos autent somnolint sepulti,uel mero curarum sopiti non terret. vlterius quia febrium putridarum continuarum quaedam sunt proportionatae qusdam vero continentes t alitas in gradu caloris tonico prster naturam Ursistenti, cognitionis nitori ostentauit usque ad undecimum diem ca ma continens non homotonum, paracmasticum sed em-racmasticum , post autem undecimam quia exacerbatio per vices & maximh alternis diebus excruciabat isse de continenti in proportionatam commutatio. Interim an naufragae & maleficae qualitatis esset associa praeter id uod similes tunc vagebant febres indicatiuum sumen

enim temporis rationem multi morbi lib. de septimes partub signa superius exposita tum ex parte urinarum,' pulsus inequalitatis & aliarum aetionum tamquam luce clariora,omnem dubietatis caliginem mihi discusserunt. Gal. s. simp. de terra lamin. Anton et Ius de febre put. c. q.

de haec pro Idea affectus principalis.' Ad quam autem febris Idcam constituendam fuerit B a origo,

19쪽

origo, cum nihil siue eausa fierI vrIuersae Philosophorus.& Medicorum contendant scholae sic Plato in Timeto Aristot. I. de Physic. auditu Gal.i. meth. med. sitque hoe Galeno auctore axioma Medicum & prpcipuum ut quo non concesso nullius aut leta aut amissis actionis nulla aut sanitatis aut morbi ratio constare uspiam posset concidereque uniuersam arte esset necesse. Confirmat hip. lib. de Arte lib. I. de morbis muliebrib. Gal. in deff. me indicis lib. a. de fac. natur. cap.9. lib. q. meth. med. cap. 3. Congruere sane videtur ut explicata febris Idea de causis in Illustrissimo viro habeam. Causae cu proximi tum remotae fuere. Proximae omnes referuntur in fuliginem Gue vaporem putridum exustum maligniim cordi imperitiatum non in corde generatum, sed extra prope tamen GaLpri. de diff. seb. 3. Remotae sunt internar & externae. I terna duplex apparuit perficiens, & coadiuuans, eoadi uans artas iuuenilis cum temperamento si non a pridominio saltem cum aliquo subdominio sanguinis perindae calidae &humidae naturae, sic ad tales distrasiaticos assectus procliuis & putredines & prauas qualitates &c. 8.meth. c. 7. inod spectat ad perficientem cum Zacchia, &Capiuat. de febrib. cum acutissimo Claud. de ingres ad infirmos consideravi vel ut agentem vel ut laedentem, ut agentem ponderaui determinatam in specie quam denudabant tamquam putredinis seminaria cacco chimia biatiosa pituitosa maligna putrefacta sicut ex excretis per aluum&vrinis, lippis & tonsoribus apparuit sic Gal. aiade diff. Db. vi Isdentem secundum vitia putredinis quantitatis qualitatis & ubi . Putredinis inquam & vehementis cuius notae insignis calor non quidem in externis, sed internis, linguae intensa ariditas,&scabrities pulsus&vrina visupra publicata sic Claud. de Putr. in resp. medi.

cinalib. Ouanti talis & qualitatis euidentissima dabant

20쪽

indicia tempus duratIonis eontinuum, &daiscretum tum quoad morbum principalem tum quo ad minus principales, ultra caliditatem humora crassitiem unde obstructio,& prohibita transpiratio Antonet.de feb. cap. 3. hine putredo: Causa enim putredinis agens cum nulla sit alia quam calor insignis corrumpens cognoscit tamquam suam causam prohibitam transpirationem II. meth.4. I. dedIis. factam ab obstructionibus seminarij cacochimici atque etiam ob crassitiem,& laniorem humorum GaI. s. meth. i. tertio de san.tuend. capsio.& tandem ne in i terna perficienti non agenti, sed laedenti,& vitium ubi scco calamo pretermittatur, locus Minerae medullitus fuit apertus, non quatenus eum alijs modis excruciabat, lidebat,inuadebat in quantitate qualitate & motu, sed distincte ut putrescenti focus putredinis nominatur non Incorde ut in febribus pestilεtibus, non in venis medijs que immediate subsequuntur magnas, per Antonellum enim

de febribus malignis cap. 3. continuas tantum proporti natas generant, non venas capillares totius corporis cir cumferentiae ambientis, per citatum enim au rem de febrib. Intremittent c.9. focus in his intermittentes producit febres, sed dictas motivas prout materia de uno i co ad alium transmittitur, sicut quiescentes per detentionem materiae absque illius motu ut quando venae hi-pochondriorum sunt naateriae cacochimizantis, tumen tes prςgnantes putrefactae: Sed quidem veni magnae inter alas & inguina, quod ne verbis veritatis vericinium inescam, attente cosideranti tamquam in tabula erit perspicuum. Interim de causis externis remotis, errores in rebus non naturalibus, in vivendi modo, in motu & laboribus bellicis, in mora solis ardentis & maxime tali tempore quia syrius ardebat, de in loco varijs humiditatibus pleno qualis situs Cremonae palustris hinc habitantes, di