Theatrum conuersionis gentium totius orbis; sive, chronologia de vocatione omnium populorum, & propagatae per universum orbem fidei, christianaeq. religionis descriptio auctore F. Arnoldo Mermannio ..

151쪽

CONVERSIONIS GENTIUMmelius; quo sibi semper& in omnibus lseu locis, seu populis , scu aetatibus simi- lius, hoc peiennius, Deoque sempiterno

sibi semper in omnibus simili propin-

quius. Ita nimirum mirionibus illis in actis iapostolicis satisfecit S. Petrus ; & con- stra eos, pro se suisq. intulit: Hoc opus ob quod obsiti pescitis,non humanu linquit)cst, sed diuinum,no dolo malo, sed diu nis promissis conceptum & fultu,non hominum malitia, sed Dei bonitate plenu. Mirabantur illi eosde homines eiusdemnationis , eisdem linguis, cadem, sed di uerso modo & idiomate differente,loqui inon disterentia . An non si boni aestim,

tores esse velimus) multo amplius mirandum istuc videri debet, tot ingenia,tantam hominum varietatem, tam diuersas lingi,as,tam diuersa idiomata, tanta prae-1ertim & locorum S temporum intercapedine dirempta,tam paria ,ta aequabilia, tam eade prorsus sonare ξ Hac credimus Sanctorum communionem, in qua cesos dicimus beatos 1laon censos, damnatos perpetuum. Haec est Ecclesia,contra qua portae inferorum , quibus sunt mille no-ccndi artes, incassum nitunturi Haec est

152쪽

THEATRUM. I Tcolumna & firmametum veritatis, a quo

se avelli Christianus quisque aegrius molestiusque sinere debet, qua vitam ipsam eripi;a quo Vel latum culmum quod imquiunt) recedere, perire est. In arca salus, Extra arcam exitiu est. In Ecclesia cathol cum metu & tremore adhibitis sacrametis, salutem quis'. sita operari potest; extra ecclesiam sacra meta esse possunt, prodesse non ita. Quum igitur iam ab aducti tu Saluatoris usque ad nostram aetatem,id est, ab apostolis usque ad nostri temporis faecem,quomodo S per os Christi Ecclesia nata sit & adulta, persecutionibus

creuerit, martyrijs coronata sit, confessionibus ornata,& illis quidem tanquam rosarum, his velut liliorum sertis redimita, habeamus , & postquam ad Christianos principes venit, potentia equidem & diuitijs maior augustiorque, ted virtutibus meritisque facta sit minor , & suapte mluna feliciore, coeperit esse infelicior, mi

nusque beata 1 Q num sinquaὶ Ecclesiam

catholicam a Christo suscitatam, ab apostolis per orbem uniuersum Propagatam, ad nos usque porrecta, derivatamq. ostenderimus , fidei regulis notisque ceu tesse-Κ Σ ris

153쪽

ris quidem parem,sed non item fidei operis & actis : quis ferat haec putidissima viiijs saecula sui S. Paciani in Pyrenaei iugis

Barcilonae episcopi verbis utar) sacros ca--ἡ ':2' nos apostolici verticis euellere niti Z Ex il-α. x sequent. l O tempore quo Christus, quo apostoli iis , 'euρ , ViXerunt, successo vel series episcoporum

praestri p. hae. ab ECctelia per episcoporum ubique suc- lib. cap.t. cessiones tenemus has vel illas scripturas

E ' θ' sit. elle canonicta aut apostolicas. Vnde igitur

diu:... ἡ ' i Ulaia eadem Ecclesia, lirerarum sacrat' ' latc.. rum pestnda sunt Z Illa enim quae ih. ita, ... non scripta , sed xradita custodimus, quae tulisti: tuis, quidem toto orbe seruantur,datur intellia gi,vel ab ipsis apostolis, vel plenarijs comciliis quorum estin Ecclesia saluberrima auctoritas 2 commendata ac statuta rCtineri. Nam traditionem apostolicam refutarC. magnam euangelij i plius stestibus D. Ireneo Lugdunensium, S: D. Basilio Cappadocum , episcopis) adeoque ipsius Christi qui traditionum euangelicarum est auctor, est abrogare & conuellere auctoritatem. . Quantum vero, non dicam temeritatis sacrilegς non dicam extremqdementiae sed fanatici furoris inlit illi v

154쪽

teri haereticorum cauillationi , C posicli, reliquique non intellexerunt diuina oracula . Nobis Deus per Spiritum suum reuel uit nuper, nemo ignorat. Quid enim siquid cotrouersiae nascatur, siquid in quaestionem nouam recens Veniat, nonne ad

antiquissimas quasque ecclesias recurrendum est, in quibus sunt versati apostoli, quas sanguine dedicarunt, SI ab eis accipiendum quod certu,quod verum, quod liquidum sit ξQuid vero Za neque apostoli nobis' scripturas reliquissent,nonne oporteret traditionis ordinem sequi, & cx illis quaerere quibus ecclesias commiserunt ZS. Augustinus profecto istuc detulit Ecclesiae,ut nec euangelio fuisset creditu rus,nisi eum Ecclesiae commouisset auctoritas. Scripturas enim in libris,laquam in at boribus folia, in Ecclesia sensum de intellectum esse sciebat, easq. ii5 in legendo, sed in intelligedo consistere. Multo sane elle boro opus est, multaeq. no sussecerint Anticyrς eius insimo curado capiti, qui post apostolos, post tot martyrii consessosv q. myriadas, post tot ecclesiarum omnium pastores, doctores, episcopos,sibi semper adhuc quippiam centet perquirendum,

155쪽

IIo CONVERSIONIS CENT IV M& indicandum . Te pacatum itaque rCL

dat inquit D. Basil. que D. Theodoritus

lumen orbis terraru vocat) traditio. Dominus ita docuit, si1c Apostoli praedicau Iunt, ita Patres obseruarunt,confirmarui martyres clussciat dicereata edoctus sum. Si quando alia quam didicimus, a nouatoribus suggerantur; hac machaera, ceu Herculis claua, retundenda sunt,& istoc antidoto aduersus vitilitigatores Vtendui xj a. auctore S. Athanas. Patres maiores 11 huci co stros non ista sensisse, non ita docuisse, nosic seruauisse. utroque ergo tempore siue aiant, sue negent quippiam haeretici secus atque traditum, & hactenus in ecclesiis apostolicis traditum,aut per episcoporum, doctorum , pastorum succcssionem perpetuam diffinitu habitumve est , hoc 1ingulari umbone excipiendum, repercutiendum que est , ne syllabam quidem

Apud Theo. Vnam , praeter Ca quae accepimus ut inquit Basil. l commutanda, aut in dubium vertcdam. Id nobis persuasum esse debet, nihil magis nefarium esse,quam transgredi terminos a patribus positos. Si enim Terminus ille nulli Deorum sibi cedendum putauit,de quo Ouid. 2. Fast. quis ita sacra

156쪽

religionum q. modos ac fines, ultra quos n. - citraque nequit consistere reinum,immutet, trasserat,inuertat Hanc nostram esse mentem alte animis repositam,hanc solidam stare nobis,firmamque sententia dicendu,quicquid illi,siue minas, siue blandicias crepent. Neque illorum odium magnopere metuendum,neque studium affectandum,aut captanda beneuolentia, aut eorum timenda malevolentia, a quibus vituperari maximae laudi; amari, Vitio a probis quibusque vertitur. Puer rum est istis moueri: eum vero qui bene ac probe diuinis literis enutritus 11 nubium genus mortis potius detrectare Oportet, quam religionibus sacrosanctis nuncium remittere. Nihil ego prorsus nouatorum istoru cavillis oportunius respon- flendum duxerim,nisi istuc Pauli apostoli dumtaxat, An a vobis verbu Dei proceusit,aut in vos solos peruenitΘverum quod

de Petiliano Donatista dicebat August. litigare & belligerari volunt isti, non disputare. lib. 2. coni .lit. PCtil.cap. lxi. D. Athanasius iustituturus in catholica fide . .ios hum.

157쪽

mi gioxiet x, Orthodoxiae certissimum lati ni ser issim'imque argumentum Ra statuiti lii . .cap.3. Omnes ecclesiς quae sunt in Hispania Bri :tannia Gallia, Germania,Campania, it

lia, Dalmatia, Mysia, Macedonia, Graecia, :Αfrica,Sardinia, Cypro, Creta, Pamphi- llia, Lycia, Isauria , AEgypto,Libya, Ponto,

Cappadocia,denique toto Oriente exceptis illis paucis ab Ai rianis occupatis no-hisc um cum concilio Niceno sentiunt& sapiunt: non possunt vero tam pauciisque suopte iudicio, & conscientia damnati, praeiudicare orbi uniuerso: ea igitur fides tenenda est, quam tot populi,tot ecclesiae, tanta conscntione, tot annorum centenarios probatam habuere. Iisdem rationum p obationum q. m mentis nititur aduersus sciolos illos Gno- lib.r.eap.a 3 sticos Valentinianos D. Irenaeus Lugdunensis: Eccletia per uniuersiam orbe usq. ad fines terrae seminata, & ab apostalis Meo tu discipulis accepit eadem in Christusdem :h inc fide,hac prςdicationem ait)diligetnt2r custodit,quasi unam domu inhabitas: u similiter iis credit, quasi unam animam habens,&Vnum cor; & cons i nantcr haec praedicat, S docet, & tradit

158쪽

quasi unum possidens os . nam etsi in mundo sint loquelae dissimiles,attamen virtus traditionis una& eadem est. Neque hae quae in Germania fiant fundatae ecclesiae aliter credunt, aut aliter tradunt; neque hae quae in Hiberis sunt:neque hae quae in Celtis , nequellae quae in Oriete, neq. hae quae in AEgypto , neque hae quae in Libya, neque hae quae in. medio mundi sunt constitutae: sed sicut sol creaturae Dei in unu uerso mundo unus idemque est, sic&lumen veritatis praedicatio, ubique, e demque modo lucet,& illuminat omnes homines, qui volunt ad agnitionem veritatis venire. Et neque qui valde praeualet in ser mone , ex ijs qui ccclesiis praesunt, alia quam haec ipsa dicet. nemo enim est supra magistrum , neque infirmus indi- cedo deminorabit traditione. Cum namque sit una eademque fides,neque is qui multum de ea potest dicere, amplius dicet Vnqua quam res sit; neq. qui paru dicendo valet, dicet minus quam oportet, aut infra quam res est. Neque nos moue re debent tot tantaeque procellae seu limreseωn, seu persecutionum, seu morum temporumve malitia tanquam tempest/

159쪽

II cONVERSIONI s GENTIVM tes quaedam ingruentes,& nauiculae S. Petri summa vi imminentes , ac extrCma quaeque comminantes, quum & longe grauiores ci amunnas sirpe multis ante temporibus, & cam semper scipsa clariorem euasisse, sexcentis exemplis liqueat, perpetuosque ex bellis hucusque triumphos duxisse. Sive enim penitius praeterutorum temporum nequitia inspiciamus, non extincta turbine,non Ventoru vi alio raptam,non fluctibus rabidis perturbata, non fractam,sed vexatione purgatam, lutioribus sanatam, necibus vividam viretioremq. Ecclesiam pervidebimus. Sive illorum temporum populos tanquam Costram praesentes tecumque colloquentes Conuenias,eandem protinus nobiscum fidem cofiteri, religionemq. tenere audias. En tenemus omnium caeli climatum, omnium q. terre angulorum populos, Π

biscum in unam fidei religionisque sententiam cospirantes. Quid si iam omnia mihi Cocilia passim toto orbe inita,qUΟ-tannis l. coire solita ex praeceptione sam Can.apo'. ctioneq. apostolica,recensenda sint: quid

160쪽

THEATRUM. IJJ: aetatum patres mihi sint percensendi, i quas putamus copias,quas phalagas,quoti: testium myriadas in aciem campumquei in rem quam diximus,sum producturus Si mihi miles uniuetius conscribedus est, qui diu olim sub tot tantisque Imper toribus,cum Romani,tum Constantinopolitant Imperh, Regibus Hisp. Gall. Britan. Lusitaniae, Daniae,Suculae, Norueg. Ital. Polon.Vngar. Boliem .aliisque infinitis,cum defensandae,tum propagandae religioni Christianae scruiuit ab origine prima; quis oro) locus satis patens satisque vastus esse possit, qui exercitus eius fre-l quentia capere valeat Si omnium Cocialiorum ianctiones, si omnium Impcratorum, Regum,exarchorum, principum l gcs hic enumerem, certe S illos mortales religiosi stimos fuisse,inc5fesso eritoninibus : deniq. cos quidem obseruatae reli-. oionis praemia manere; nos Vero, si ueneglectae,siue contemptae, daturos aliquando poenas Equidem s upplicij tarditatem& dilationem, non pauci aut ignoscentiam, aut diuinae prouidentiae oscitatiam existimat. Verum si rem,uti est, diuinam, inquam, ostensam ex aequo S bono mctiamur,