장음표시 사용
71쪽
laudari non posset haec distinctio magistratuum saluberrima. Uter alteri in honoribus Nis publicis se praeferendus u criminalis iudex ciuili, o ciuilis criminali
J A L As quaestiones semper se osserunt nobis , ct iurgiis ambitiosis incensae. Exoritur dubitatio de honorabili antecessu iudicu.
Criminalis iudex gloria insatus stat, clariorem dignitatem suo ossicio iniunctam esse audacter asseverans : nempe quod moro putatur imperio in animaduersione improborum hominum ciuilis autem sinplicem exerceat iurisdictioncm tantum, aut mistum imperium propter modicam coercitionem sibi competentem. Merum enim imperium in scala graduum locum principem sibi vendicauit. Ambigendum igitur non est, locum potiorem esse tribuendum criminali propter maioris suae iurisdictionis exercitationem. Proinde ille notionem habet ματων, id cst, rerum: hic vero 'προαπωρ, id est personarum. Personae autem rebus sunt longe praestantiores h. Magis igitur honorandus in Magistratus maleficiorum,qulim ciuilis.Caeterum criminalis ille in castigandis malorum prauis assectionibus Ethicen optimam partem Philosophiae pertractat, cum 'poenarum eXemplo mali terreantur , ct boni ad virtutis augmentum procedant alacriores. Ciuiles vero iudices circa oeconomicae partes tantum Ver
72쪽
versantur, clim iura reddant' de familiaribus negotiis, quae intra aedes & extra geruntur.Oeconomicavero, altera pars Philosophiae, primae illi sapientiae iure optimo subiicitur, quae omnium b disciplinaruPrinceps ct regina merito est habenda. Nec maiorem hanc dignitatem & excellentiam perturbat, si opponatur, ciuilem illum iudicem in maiore parte suarum causarum hoc nouissimo edicto esse supremum, appellatione remota 'quia potestatem fere eandem posteriori edicto a Principe iudices criminalcs sunt sortiti,qui prauitate haeretica d conuictossam mis Uiuos absorbet: ' monetarios adultori nos seruenti oleo supponui: sacrilegos di itinerum grassatores vltimo damnant supplicio, penitus appcllatione remota .Et ita Principi nostro placuit. Si supremus ille existit in iudicando. hic in maximis illis delictis Partamentorum censurae n5 est obnoxius. Parem enim habet cum ipso potestatem in iis quatuor maleficiis exterminandis. Minuenda est haec opinio: nec satis roboris S energiae habent antecedentia argumcta. Quin potius ipse potiorem honorem ciuili iudici esse decernendum existimauerim, Reum duc cm esse oportere in omni caterua publici Conuentus. Nam criminalis & ciuilis iudices in pari gradu vicari, sunt Ba illivorum aut Senescallorum Irimas obtinentium. Atqui ciuilis iudicis creatioonge antecedit criminalis magistratus originem,&nouam crectione ideo in genere eodem functionis, ciuilis criminalem antecedet: quia immediate
uterque Baillivum aut Senescallum sequitur. Anti
73쪽
quitati' merito est cedendum. Item si exercitio aut occupationi aliquatum gloriae ct laudis concedendum sit, longe uberiora negotia & accumulatius suppetiit actiones ciuili, quam criminali iudici. C5tratius enim frequentius celebrantur, quam delicta committatur. Igitur propter occupationesh crebras ciuilis in primo ordine sedere debet,altero subsequente.Caeterum monumenta & vestigia pristinae utriusque Iurisdictionis coniunctae in co supersunt. Igitur est illi antepone dus propter memoria luctuosam ς amissi criminalis imperij. Adde,si lubet,quod criminalis iurisdictionis exercitatio ' odiosa est Splena moeroris propter poenale seueritatis iudiciti.
Quare illius gloria restringi debet. Vide quam sit
carnifex detestabilis, qui sententia damnatos momte assicit : a quo criminalis iudex parum abesse videtur formidolosis hominibus, qui praesente iudice maleficiorum, quamuis non ut crudelis, fere cxangues prae nimio metu deficiunt, ct titubant loquentes. Nec enim veris laudibus illum possunt honorare, cuius autoritas orta est ad effundendum sanguinem hominis, etiamsi iuste poenam sit promeri ius. Magistratus hic criminalis in subsidium ciuilis iudicis a Rege inuentus est: quia si potuisset ambobus generibus iurisiictionis uti, minim Emerum imperium ab eo abstulis ei: quia exercitio utriusque iurisdictionis fuisset seruatus. Concludamus igitur, ciuilem iurisdictionem cumulatiori honore esto laudandam, quam criminalem. Utrtim
74쪽
Utrum principalis Locumtenens, asente iudice maiore,deleat in honoribus iudici crisminali praeferri.
E R s P I C v si satis demonstratum est, ciui- lem iudicem, primarium vulgo appellatu, anteferri dcbere criminali Suppraefacto principali, qu cm Locum tenentem appellant. Aliquos tamen dubitasse memini. Quod si absens suerit Primarius ille iudex, certi iuris est, illii Suppraefectum,eo abeunte de ciuitate, ciuilem iustitia, tanquam caput & principem, cum consilio a siesiorum pertractare. Subintrat igitur in locum Primari, iu- a V cu. q. dicis. Ergo ut ciuilis iudex criminali dignior est, ita in 'ri
illo absente, taquam subroilatus, criminalem honorum praeeminentia debet vincere. Nam ante crim' teis e misnalis creationem: absente Primario iudice, nullus Baγ.int . 6.
erat in ciuitate dignior Locum tenente, secundum haec actio fBailli uos aut Senescallos. Ego tamen contra puta- signi te uerim, Iudices maleficiorum Suppraefectis Sene systallorum, post maiores iudices,esse anteponendoς. 'Si quidem iuris est explorati, criminalem magistratum in decisione maleficiorum longe esse superiorem Suppraesecto locum tenente. Absurdum igitur hct a ratione alienum esset, in ciuilibus h illum esxe su--1 Pςrj0rem criminali iudice, qui illi in delicti, coer '' 'cendis esset semper anteponedus:& ita eueniret, eun ς δ' dem' esse inferiorem S superiorem respectu eiusde personae: quod in nullo genere disciplinarum sustineri posset. Item ridiculum essit, criminalem, prae' adleg M.
75쪽
sente Primario iudice, esse in maiori dignitate coL locatum, qu ni Suppraesectum locumtenentem, &AE g υμ illo absente Suppraefectum Criminali esse maiorem. I, cta, ordo enim dignitatum hac ratione pes uni hiret inb Li. δε confusionem omnium magistratuum.. 'si. se tamis duo, itare debea eri proclamatio public , qtinterdicta prohibitoria ne quid' nis posset δε-lictum nasci,an ciuili in criminalis iudicis.
i l. nulli. eiudiciu D E X criminu cuiuslibet sceleris, prohibitionem suae iurisdictioni competere arbitratus est, quemadmodum S ani-- maduersionem: quia cisa sit maleficioruvindex ς & seuerus ultor, ideo hominum improbitati futurae obuiam ire, suarum partium esse existimauitii: quod per publicam prociamationem aut prohibitorium interdictu poterit fieri et quia nascentis delicti iurisdictione 4. Principe obtinuit:ideoque de causs' poterit cognoscere, unde nascuntur mila. Publicas itaque saliatorum s turbas aut histrionuimpudicissimos actus,necno spectacula laruatorii sperniciosissima solus poterit prohibere, unde malorum congeries nascitur infinita. Cui enim cons quens datu cst,omnia sunt permissaantecedentiali, sine quibus illud nequit consistere. Absurdum quoque osset,alium esse iudice, qui prauum actum prohibuerit, ct alium esse magistratum, cuius autorita te delinquens poenas daret legitimas. Hac enim ratione delicti continentia' scinderetur. Uideamus
76쪽
quare ille poenas statutas a lege delinquentibus declaret. certe non ut damna delictis illata resarciantur, squod fieri non potest) sed ut alij exemplo suppliciorum ' perterriti ad inferendam iniuriam, aut ad similia edicta sint minus audace . Uctare igitur malos actus poterit ante natiuitatem delictorum. Siquidem prohibitio talis actus, ct indictio poenarum, ad impeclieda delicta nostro iure inuenta sunt. Laudabilius enim est, futuris malis obuiam h ire, quam postillata vulnera remodium quaerere. Nec debet stupere lector, quod criminalis iudex esse non debet ante originem delicti.quod verum est, sed ita est intelligendum, ouantum ad poenam infligendam, non autem ad prohibendum actum, qui in ex se malus, aut ex quo necessitate naturae dolictum oriri potest. Secus autem si per accidens, aut &praeter intentionem scandali immineret periculum: Cuius actus prohibitionem verius crediderim esse de notione iudicis primari,' . non autem criminalis: & ita puto omnia antecedentia & consequentia alicuius criminis pertinere ad iurisdictionem illius iudicis, qui de eo crimine est pronuntiaturus. Utrum iudices Praesidales, appelgatione remota pro- . nuntient de criminibus incidentitus e se missi, in cuius decisone appestationi deferre minime consi
v s o R T A est discordia inter Curias sus . . . premas Partamentorum, & Praesidales, de iurisdictione cri riinum, quae ciuili bus controuersis incidunt. Haru i u dices
77쪽
privsumpserunt, grauissimis perculsi rationibus, de his criminibus, quae incidunt, iudicare appellationea tquoties. remota, sicut de principali ciuili, ut omnium depenc δε- ῶς, dentium tales fiat decisores, quales sunt principas i is tr e ii Vm qVM stionum,a quibus illa dependet. Alioquinia ludis causarum catena h& connexus diuideretur : quod ab omni iudiciorum praxi abhorret. Nam si de criminibus sic emergentibus, interiectae appellationi. pareant, illi supremi de his criminibus cognoscere accurrate non poteriit, nisi inspectis meritis & qualitatibus ciuilis quaestionis,& ita quidem, propter
o d. l. Pi. continentiam ' litis, cause ciuilis seriem non pote-er argu LJ. runt perscrutari, quae ab illis supremo iudicio est de-ν de o μ' finita. Et ita alterum c duobus neces e est euenire,
aut quod Partamenta obscure de his delictis iudicabunt, Veritate non plane cognita: aut ipsa obiter &perfunctorie de his litibus pronsiliabunt, quas Praesidales appellatione remota deciderat:& sic postha- bita Principis volutate, tam praecl)rum edictu elud ini P - detur 4 .Tergiversator enim & impostor malignus ror η de rui protelandae litis gratia conabitur ciuili negotio de-e t satis ver lictum aliquod coaceruare, ut occasione criminis, xςς μ Dyp ei uilis illa disceptatio in longinquam prouinci m,
ubi est Partamentum,deseratur. Morandae enim so-f d. Vatis ais sententiae finibus esse terminandam. Absurdum igitur esset, eandem sententiam esse supremam ratione
ciuilis causae,& subalternam aut inferiorem propter
lutioniss gratia inextricabiles nodi debitores inuoluunt. Caeterlim imperiali lege sancitum est ' ciuilem quaestionem cum incidente criminali eiusdem
78쪽
, crimen emergens, cum nihil sit diuerso iure' cen- a isendum. Deinceps est tanta connexio & assinitas se
principalis negoti3 ct criminis incidentis, Ut si δli' ι It is, quis si iudex in principali h competens,de inciden' o. ita iri negotio poterit cognoscere,de quo notionem habere principaliter non posset:& id quidem propter , ficoniunctionem rerum natura dissercntium. In consequentiam enim principalis negotu res eX se inba' e e re Me biles ciuilem dispositionem congruentissime susci- γὼ.ext.deis. piunt',& non sortiuntur naturam a principali disse- patron. et inrentem. Inanis prosecto esset eorum iurisdictio, si icarerent' coercitione in delinquentes circa ciuiles '. quaestiones,aut in eos qui autoritatem illorum con 'd .ctogtemnunt, ctim poenali iudicio illos possint castiga-. em, mimari re .Hac ratione sequens esset, criminalem ciuili, & e L Mic Asinon ciuile criminali magno Lege praeiudicio quod dici
nequaquam tamen ficri debet. Nuper tamen a Cu-
riis supremis rescriptum impetratum est, quo PriR eis c. quod.ceps declarauit, nunquam te habuisse in animo, Vt , Praesidales crimina emergentia deciderent, appel- na praeiud. latione remota: sed voluit iura antiqua esse seruan- f di nica. da in criminalibus, tam principaliter, tuam incide- iter motis: Videlicet ut damnatis quacunque lpecie criminis, ad ipsas Curias supremas prouocare mi- renni me denegetur. In edicto bis centum quinquagin- σ siext ta librarum Princeps nullum addidit verbum de neus f. de coemergentia istorum criminum. Ideo illorum iudita dictio eag
cia voluit tractari iure F communi obseruato, quod i appellationes patiebatur quaruncunque causarum: c& maxime cum nihil habeant commune delicta det stam.
79쪽
cum contractibus. Aliter Partamenta amisissent b nam partem accusationum criminalium. Si quidem procacissimi homines ad delinquendum insam mati sunt occasione alicuius litis ciuilis. In hac discordia sedanda Princeps secutus est Papale Decretum, a M.ti ορ. quod constituit , ut si petitione haereditatis, coram extri qui Z leculari iudice motae, natiuitatis quaestio inciderit, simile t. de ea profanus ille iudex non cognoscat, sed sit ad ecclesiasticum iudicem remittenda. Non dissimili--: i ter praecipit Princeps faciendum, ut si ex ciuili ali-' i quo negotio, cuius Partamentum est incapax, crimen aliquod emerserit; ipsi Praesidales ciuile negotium remota appellatione finiant, ct criminalis qua stionis supremam decisionem deserant ad Parta
Latronum supremi sunt iudices, ap
v G v s Τ v s Imperator h de pestifera Iatronum crudelitate ita rescripsit: Per om- .. nes regiones, in quibus fera & periculi sui ianescia, latronum feruet insania, probatis- .esimi & districtissimi defensores adsint disciplinae, & quotidianis actibus praesint,qui no sinat crimina im- .. punita coalescere,remoueat patrocinia, quae seruo- ..' rem reis & auxiliu scelcrosis impartiendo,maturari iascelera fecerunt. Quiete enim publica conturbant, ..ct seditionibus totu orbem immiscent,& nisi magistratus eorum audaciam reprimerent, nulli domus
80쪽
propria satis tutum esset refugium. Propterea Arcadius Imperator cunctis hominibus pro quiete comuni exercendae publicae ultionis tribuit facultatem. Nam si latro sit manifestus, vel seditio praerupta, factioque cruenta, aut alia iusta causa, quam mox Praeses ii teris eXcusauerit, morsmque non recipiat, non poenae festinatione, sed praeueniendi periculi causa: tunc punire permittitur, & deinde ad Principem scribere. Et ita Ulpianus respondit hPrin- ccps autem artes eXquisitas inuestigare curauit, ut suae prouinciae, quarum ditione potitur, pacatae &quietae sint, ct careant malis hominibus, nec non latronum incursu. Harum artium fuit accuratissima, cum sanxit, locum no sore appellationi, si itinerum grassatores a Praesidalibus quocunque genere supplicii per sententiam fuerint damnati: quia cum ipsi iudices eXpectarent euentum appellationis, interea latrones vel fractione carcerum, aut testium i corruptione, vel precum importunitate emeritas poenas eludebant:& ita crebris latronum incursbus, ad urbes progressus parum erat frequens, nec hospes erat ab hospite tutus. Propterca debitas poenas procrastinandas noes e iura sanctissimc constituerunt. Nec debent grauate ferre Partamenta, hanc Senescallorum potestatem,quia supremam hanc iurisdictionem Latrunculatores sortiti sunt,qui serie longe breuiori in latrones animaduertunt, quam Praesidales. Legum enim sunt peritiores, ct maiorem aequitatem redolent in iudicando, quam illi, qui praescripto iure utuntur. Nec debent admirari nouitatem