장음표시 사용
41쪽
tus honos. ext. de app. e e biperiaculum. de Glere. in sext. d c. f. extra de coseuetud. e in cansunt quida. x0. quaesi. . Incan. nones crudelis.
id non planc liquet: quia cautum in sacris responsi non est. Nec de Paulo Apostolo appellate ad Caesarem satis amplum est paradigma. Imo verius eo loco perspicuum est eX humano iure Romanorum promana uisse, postquam Festus Romanus Proconsul ' Paulinae prouocationi detulit, perterritus Caesaris reuerentia h. Caeterum exemplum illud Pauli temere accomodatur huic regio edicto, quod tantum prouocationem abstulit ex civilibus causis, vetera autem iura illaesa reliquit in sententiis maleficiorum, in quibus cum agatur non de fortunis, sed de capite, & nominis aestimatione, propter maius periculum ' esse appellandum censuit Henricus noster. Postremo quamuis in confesso esset. iuris diuini esse appellationem, aduersus quod nulla valet constitutio ',leX,aut consuetudo: siquidem boni Principis est legem diuinam usque ad sanguinem & animam corroboratam conseruare )valebit tame constitutio, qua generalem rigorem diuini praecepti liceat terrenis Principibus moderari per additionem, vel diminutionem, ut in ea lege, quae absolute vetat hominem occidi:& tame mandatis Principum hominum occisio est aliquando permissas. Dissimile non est asserendum det ure ciuili cuiuslibet ciuitatis praeclare fundatae, quod non recedit a praeceptis Iuris naturalis in totum, sed ut bonum S aequum videtur, ei quippiam addit s, nonnunquam detrahit pro negotii opportunitate. Et tamen propterea Vere quisna di xcrit, Ius ciuile aliquid cogitauisse contra praecepta Iuris naturalis', quod incorruptu semper
42쪽
per S permanens crit in hominum purissimis mentibus 'ξIta noster Princeps non est dicendus flocci- fecisse regulas diuini iuris, a quo illi profitentur ap ellationes fuisse ortas, licet eX certis casibus appelationibus non esse deferendum decreuerit. Minusque in verbis edicti, quod no distinxerit paruum &magnum ex genere & diuerstate personaru h: quia diligenter inspecto fine edicti, & proposita mente Legislatoris,parua ct magna summa variae non censentur ex diuersitate personarum. Habuit in animo Princeps dissicultatem itinerti, quibus peruenitur ad appellandum', viatici sarcinam intolerabilem adsitis persecutionem 'paratam, sportulas debitas Iu- reconsultis, demum Xenia quae iudicibus praestam
tur :quarum rerum omniti aestimatio longe est maior sorte principali, quae in iudicium deducitur. Siquidem damnandi sunt illi labores ad rem cons quedam, quibus plus impendimus sumptusf, quam res ipsa sit per se deducta. Idcirco Legislator noster Henricus ducentas quinquaginta libras res parui momenti csse putaui nulla adhibita distinctione, quod impensa ad persecutionem illarum parata, sit carior, quam sint ipsae aso .lib.Ideo satius est illis carere, quam illaru amore tot incommoda pati S. Deinceps licet graue si & miserum aliquom una sententia amittere totum patrimonium, quod in dicta quantitate fortasse consistet: longe miserabilius tamen erit, amore eXternarum reru, aut vilissimi fundi, vitam finire, quae omnibus fortunis externis dul
cior esse debet . Quandoquidem plerique in perse
enim durius. h In Canon praecipimus
43쪽
cutione paruarum rerum procul a patria morium tur 'Superest, ut alium obicem tollamus de sentemtia continente manifestam iniquitatem: quia ille, pro sua regali bonitate satis commodo prouidit per libellum erroris thesim cotinentem, quem diiudicabunt celeberrimi nominis Advocati a magistratibus eiusdem Curiae accersiti. Et licet iidem sint fere iudices,qui erroneam sententiam pronuntiauerunt: verebuntur tamen suum errorem impudentissime tueri: praesertim in conspectu eXercitatissimorum
stros castigare. & in melius sententias resormare. Puciiso, i, Non enim sententiam mutantem aspernatur Pra
e Doctis L uJε. quae supplicatio. c. de preciabus Impera.
de re ep. ambitrae l. quin poterat. f. ad
tor h. Et si contendas sustinere usum ct emolumenta appellationum, eb quod illi bonam partem sententiarum ad se deuolutarum corrigant & emendent, ut saepe conspicimus: in in is nos hoc argumentum perturbat: quia idem malum euenire videmus Ar stis Partamentorum: quae si sorte placito Principis ad suum amplissimum consilium referantur, aut ad aliam Curiam supremam, licet iuste lata sint ,rcso mantur. Innata est enim hominibus quaedam cotra- diccndi cupiditas in, nec voto vivitur uno: quia Variae sunt hominum voluntates :& tanta cil malignatium inter sedissensio, ut si Princeps sncret appellare de Tholosana ad Burdigalensem, rursus eX ea ad Parisiensem , ct ex Parisiensi ad Rhotomagen scio Curiam, demum ad ipsum Imperatorem, minimc de ellent infortunati litigatores, qui ter prouocaret. Ideo a Romanis Imperatoribus praeclusa rict via
44쪽
toties appellandi. Nec grauate feremus,si in prima ut aiunt)instantia iura reddant Praesidales iudices, appellatione remota: praesertim in causis priuilegiatis,& quae iure singulari tractantur: quia si verus sit
communis sensus de ciuitatis Defensore, squamuis ieum ante fuerimus aliter interpretati) is cognoscit de summa aso. aureorum, cxcluse omni prouoca' a ἡ γtionis auxilio: quem loco ordinariJ iudicis Vulgus iudieiis iis csse autumat 'quam notionem illi tradidit Iustinia- Auth h. donus in prima & vltima instantia usq; ad dictam con- Desensericia
currentem quantitatem. I cgit enim Princeps eos μμ iudices.& magnos Iuris magistros, qui in scholis Iu- , , . reconlultorum diutius ruerunt exercitati, quos Cre' dous eri
didith non aliter iudicaturos, quam ipsum bonum praetori expostulat,propter singularem corum prudentiam. o I. inter a tifices. g. de
e Nuper fuit qui nuper sua edictali lege largituq fuerat suorum publicatu tributorum' Curiis notionem omnium controuer in b c sarum, quae super decimis,quas ipse ex sacerdotiis percipit,emergui, tam in prima instantia, quam Vl' f l. si me ὀtima, id est, appellatione remota, quae controuersiae non remun conties millies maiores esse possunt. Et tame obmur- randi. si murant,quod ille supremam iurisdictione Senescat Gles mi.
Iis dederit de rebus bis centum quinquaginta libr ue
rum, quas ganeo forte aut scortator aliquis pestilens lba, , . unius aleae iactu luserit,aut adolesces luxurio sus in C de religio. Et licet sit magna differentia iudicum ingeni, & artis : ab tamen quos voluit Princeps de his modicis rebus cognoscere,eX eadem prodeunt officina', unde ad supremos illos magistratus alii erigutur. Miror, quod illi non moueantur liberalitate Principis,
45쪽
a Iairustic. iudici'. b Ipenae . de
scortum pro derit. Caeterum Partamentorum De- curiae nonhe prima & vltima instantia de causis emergentibus cognoscunt, si quid sorte incidat appellationi ad se deuolutae, ne causae diuidatur continentia' ZEt tame emergens illud valore potost superare rem principalemb, de qua ad ipsos Senatores migrauit appellatio. Adde, si lubet,autoritatem, quae a priscis seculis ad Praepositos Marescallorum, id es Vatrunculatores , pertinet, quae improborumquc relas conuincit. illi prima & vltima instantia ius reddunt, temere forte adhibito consilio non de rebus, sed de personis: quorum iudicia hominis liberi statum diminuuti Quin etiam hac vitali aura saepiusime priuant,& post animaduersionem eXpleta, appellationi minimc deserentes,ad Principem rescribunt 4. Quae iudicia sunt longe acerbiora ' sententiis Senescallorum aut milliuorti, qui de rebus parui momenti appellatione remota pronuntiant. NeCobest, quod supplicatio ad aliud valeat,nempe ad supplendas omissas probationesi in prima instantia : quia iure ciuilis libelli, qua Requestam appcllant, succursum esse voluit optimus ille Princeps, quo instrumentis recenter inuentis,quas per in int grum restitutione,apud eosdem rescinduntur priora iudicia, vel si forte fallis allegationibus prolata fuerint h. i libellus, quantum ad probationes nouas attinet, vim habet appellationis. Si quidem nemo est ratione optima polles, qui priorem suam sententiam nouis& emergentibus' rebus mutare non
saudeat. Reliquum est autem demonstrare, hui us
46쪽
edicti aequitatem esse sne iniuria iudicu supremi illius Senatus, quibus ante huius edicti pronutiatione omnium litium cocessa erat iurisdictioinum salaria eis de publico praescripta, propter has Curias Praesdales nequaqua sint imminutalabor vero & operae in decinone controuersiarii, beneficio huius edi cti illos minus urgent. Ideo salariu ipse resecare 'potuisset, qubd integrum sanctissime illis reliquit. Non enim debet tunc Gominus male audire apud mercenarium, si diurno nocturnoq; opero diminuto, integrum salaris pendat, ct aeque magnu ac si totas operas praestiterit.lmb clemetiah& bonitate maxima est laudandus. Errant igitur magi stratus turpiter, si metiri velint potestatem iis Principe datam ex proportione lucr quodhauriunt o litigatoribus, cum sit aestimanda tantiim ea mercede de publico praescripta, non autem ex fortuito illo quaestu litiuria, qui Uωθεν Si συιι22αω; ad iudices ipse peruenit. Augmentum enim fortuitum i ct casuale minime est inspici eisdum. Proinde haec tenuissimarum causarum subtractio damno non est, s acute perpendatur, Partamentorum Consiljariis. Quin potius iuuat eorum rem familiarem & domesticam, tum
quia publica negotia propter illam subtractionem
minus torquebunt eorum cogitationes, quae nonnunquam sunt impedimento rebus priuatis ': tum etiam, si ad pondus & mensuram respicias sportularum,quae ex singulis litibus iam decisis illis tribuuntur. .Maiorem quippe fructum habituri sunt ex una, quam ex decem minutulis causis. Crescuim decre
b In Euag. Matthaei de eo qui tanti soluit mercenari,s, qui ἀmeridie *ys advel eram
trah. emp. e GC. I. ostri ex Platonis sententia.
47쪽
scunt sportulae, habita semper ratione rerum, de quibus in iudicio disceptatur inter partes. Ultimum superest diluere scrupulum de hoc edicto, quod iniurium & nocens videatur ciuitatibus, in quibus status est ordo Senatuum, partim quod secundum quid eorum praerogatiua dignitas est de-ς - - - crescens, partim quod tanta hominum multitudo' - Λ ad eas non conssuit, ut ante nos diximus. Sed haec
lauri . damna parui facit Rex noster, dummodo prostff. de uict.et reliquis ciuitatibus prouinciarum. Quemadmosis dum enim singulorum iniuriae saepe tolerantur,pi ' μ' ut reipublicae conditio melior existat: ita Prin- 'o ab ceps resecare potest alicuius eximiae ciuitatis pri-ext.de iis . uilegia, praesertim si redundent b in iniuriam &e In ρ.aliud perniciem alicuius prouinciae. Nam homines a- quoquecapia liarum ciuitatum suum artificium deserebant, con-rvo iuges , ' liberos dulcissimos , occasione parua 2''bilis rum rerum moti, ut lites infaustas, velut ore hian-d Iai. eis, te, in ciuitatibus Partamentorum insectarentur. se. .sedo Paterfamilias nequaquam probandus esset, qui futuis in em cum plurcs haberet liberos, totam substantiam in sic sed victa unum transferret , ct alios in egestate perpetua ffs sneret vivere.Ita Princeps regali sua bonitate indi, 'Mf. - h gnum esse censuit, si reliquas ciuitates alicuius pro--io. δερλi uinciae sineret esse desertas, ut ex his unam ab uim
uileg. σο. de locupletaret, & quasi vastissimum quoddam
pelagus augeret, in aliarum detrimentum di iniuriam ψ . Interest quoque Principis, uniuersas cuina, O ciuitates, quibus dominatur, esse opulentas
pMik q. nullius rei egere L ut hominum ingens multitudo
48쪽
prudentium in iis urbibus possit generari, quorum procreatio' reipublicae Principis nostri possit aliquando esse salubris h. Deinceps nemo inficias ibit, Principem fontem esse irriguum, & naturalem originem totius iurisdictionisinem incisque praeditum esse aliqua specie iurisdictionis, nisi a Principe eam, vel a lege habuerit . Item negare non audebunt, iurisdictionem sollim a Principe concedi, quam diu illi placuerit, ita ut ad nutum ipsius possit quandocunque reuocari , instar precarij. Ciuitates enim, quas Princeps praeficit iura dicundo, sunt depostariae ab illo,& velut custodes inriselictiorite. I. ori sic
μ. eius cui mandata est iurisdicii. Dociis l. --
censere non debent, si depositum,aut illius partem, sperit ille repeti crit. Quinimo contra bonam fidem fecerint,si fuerint ipsum inficiat Et scut iurisdictionem non abdicarent,nisi Principe consentiente,ita eo re- ὰ pisis cluctante retinere non possunt f. Idcirco insensi esse dese depos non debent, si Princeps amplissimarum diuitiarum en F deportiunculas aliquot ciuitatibus distribuerit. Et id σμ' siri regali munificcntiae maxime est consentaneum, ut in vulgus hominum aliquid liberalitatis nomine spargata, quo constet Regis dominationem toti po- σ dissitu. depulo iucundissimam fuiste. Et haec explicanda esse rerum diuisi. duxi, quae pertinent ad primum caput edicti. Sed iam se offert occasio exponendi dubitationes in verbis edicti emergentes.
49쪽
Utrum Cens iamrum ordo plane sit compositus,
RAEs ID ALEs Iudices,' Consiliarij electi sunt ad decisionem causarum, tam extraordinariam, qukm ordinariam iurisdictionem habentes. Unde eorum iudicia partim suprema sunt, quae nullius superioris subsunt censurae, s& ita Principi placuit ) partim sunt subalterna, id est,ad summorum iudicum autoritatem delatah. Ideo Princeps sic ordinauit, ne sublimes essent: Partamenta in superiore gradu collocari te prae sortim in liribus ordinariis, id est, praedictam quantitatem excedentibus : ct ne eorum prestia nimis esset iurisdictio, in quodam causarum genere eos voluit iudicare appellatione remota: & ne ob id quidem superbiae flatu eleuarentur, superiores iudices illis addidit: in aliis verb extraordinariis Pamlamentorum iudicibus eos pares esse placuit. Omnibus autem gradibus dignitatum quoddam temperamentum voluit inesse Princeps noster, ne plus aut minus politiarum ordinem perturbare videantur . Ideo ponderis temperatura uniuersos ordines fdignitatum in suo ordine coaequandos rectissime sanxit. Ipse tamen vellem. R ita semper desideraui, ut iudices illos Praesidales simplices, & absolutos, aut simplarios instituisset, non autem mistos, ut ius redderent C ntum de bis centum quinquaginta librarum quaestionibus: & si sorte de maiori summa lis inter nomines eiusdem territori j oriretur, ab ea no
tione illi abstinerent:de quibus haberent iurisdictio
50쪽
nem alterius generis Consiliarij, a Principe creati, a quorum sententiis semper posset ad ipsa Partamenta, aut ad alias Curias lupremas prouocari, quorum Consiliariorum noua illa creatione ' aerarium
Principis abunde expleri posset: di illi Praesdales
magistratus, instar Curiarum supremarum had alios maiores iudices nequaquam roducerentum quia eorum omnes sententiae arestorum robur & vim obtinerent , quae supplicationis illis porrectae beneficio tantum poterunt instaurari . Eo tamen ordine, quo nunc creati sunt, chamaeleontis figuram gerere videntur i, quem per tactum corporis in omnem sere speciem coloris mutari Aristoteles asserit J. Ita illos modo supremos, modo inseriores iudices esse decretum est pro rei controuersae qualitate, & quantitate iudici, inchoati, adeo ut quod de Hermaphrodito dicitur, verius de his dubitetur, utra iurisdictione magis polleant, ordinariane, an eXtraordinaria : quarum iurisdictionum concursus in eodem magistratus parum congruit. Et eo magis eorum iudicia videntur corruere, quod diuerso iure eorum autoritates censentur, partim sublimes, partim obnoXiae maiori tribunali. Diuersi enim iuris dispositionem Γ ciuilis prudentia odio habet. Caeterum nihil est quod magis in officio & obseruatia multitudinem imperitam contineat, quam si hominibus in dignitate constitutis confidath, ct ii eorum aestimationi plurimum condonauerit. Contrὰ vero sententiae illorum pes uin ibunt, si apud vulgus rude contem