Bartholomaei Facii et Io. Iouiani Pontani Rerum suo tempore gestarum libri sexdecim. Quos idcirco cum Guicciardino coniunximus, quia vbi Pontanus desinit, Guicciardinus suam historiam inchoauit

171쪽

HI ST. LIR. VI. ris Sulmonensem factam, multis populationibus, ct im adjs agros vastauit.Etiam Alphonsis Albano,ac C Iano agro μι acto ad castrum vetus peruenerat. Ida temsitum est in valla,qua Sublectam appellant. Quod urbi Renatin agnouit, pijsetus, quibussie superiorem Alphon se exi ctimabat,ad eam nisi,qui sitam ad pralium oblata chirotheca militariprouocaret. Cui Aiaphonsus chirotheca strenue accepta pugnam se haud

abnuere restandit: caeterumfri oportere, utrum Rexati sententia sitfl gulari certamine cum eo dimicare,ct utriasque congressu bellum ire, ansignis corulatu , cum toto exercitu totis viribus docertare: se in utrunque paratum 6se. sdheι nuncius,placere, ait, Tenato, exercitum cum exercitu congredi,ct uniueras certaminis fortuna ubire. Quod cum audisset,RGnato renunciari iussi, mi iso ad eum nuntio, non renuere se oblatam canitionem: caterum quoniam eiussit, veteri more, qui prouocetur,diem, ac locumpralij dicere e cum exercitu inter Acerras,ct Nolam pro mrim: qui campus lata planicie vir h idoneus ad pseram esset futurin: ibis eum ad diem octauaprae Φ-iaturum.his Renato renuciatis,continuo dehci optione disceptatio exortu est. viebat enim loci ct temporis constitutionem adprouocantem, non ad eum qui prouocaretur,pertinere.Itaquest locum illum dicere, ii e alphonsius inpraesentia castra haberet quem iccirco optare videbatur, quoniam is locru nec situ,nec ' re munitus esset: ita re infecta nuncius ad Alphonsium redist,qui iam in Nola um, ut dixerat, iter arripuerat ibi hostium aduentu ad denuntiata diem expectaturus. at senarin ne non fecisse, quod dixerat, vid

172쪽

retur, in eum locum, ubi Alphon in cactra habebat, exercitum traduxit. Ibi cum si onsium nreperis.set, conuerso itinere in Pelignos reuertitur: ductorApri ιm ad Castrum Vetus exercitu, non id modo ea stellam, veriun etiam totam vallem paruo certamine subegit. Post haec Iquilam Pelignorum caput, urbem praeualidam ,m s amicam, o sidam profectinaacobum C dolam in Celanum, atque albanum agrum dim fit. Di intra paucos dies,imetis vltro deditionem facientibus, amissa omnia recepit. A bonfiu ut vidit Renatum addictum diem non venisse, in vallem Caudinam,quae a Marino Boissa tenebatur exercitu duxit, Hontum rempus arbitratus, dum Renatus cum copiis procul abesse', eius rastis inuadendae. Superatis itaque ZMissis ibi enim Ollis in arctum coit quas olim an gusti.a,Furculas Caudinas appe Iabant, Romanorum nomita nobilitatas, ad si palam oppidum castra posuit: naualibus soci', quod eos in oppugnationibus perutiles sciebam e se a nauibis accitis. Quod cum oppidani animadue 'rent ubi is armati in muris anseruerunt.Dprimum quidem inmetum tulere sed mox compluribus eorum vulneratu, quu remisi ius Ir

Duri alae maris admotas tiaeiectisqjpropugnaro xibus irruptio in oppidum facta: Marinos compreb se, nitari arma ponere Gam t. Qui praesidio a

ιi erant, ut Marinum captam cognoisere,continuo a

cis deditionem fecerat. argentium quoque oppidum, hau procul indesitum Marino dedere, absique certo mine recutum. Nunque Marinuόvenia a rege imis

173쪽

egilare litutis qua tenebat nito bello oppidis. Harsi

rerumsuccessu territus Casininus regulus, cum accepisset a bonsum flatuisse in eius Urum copias duc Φe, praemisso nuncio,qui deditionis steriaceret,confossvi ad eum profectus, sese in eius mem dedit. Ren

insper id temporis in Pellinis ac Mars tempus ter bat.Itaque alphonsilis non disserendam, qua se tam lora cerebar,fortunam arbitratus, in Lucaniam inde profectus est, atque ad Anglum oppidum castra ρο-ssit. Tenebat id oppidum Ioannes Surius: ubi cam aliquot dies nunc agendo, nucsolicitando ipsius Ioannis. O oppidanorum animos, stra exegisset, adpostr mum oppidanos in summam rerum omnium desserationem adduxit. Praesertim cum scirent Renatum P ligna expeditione occupatum ,sibi opitulari nonposse. Inter haec Franci sicus Ioannis, que dixi,stater, qui urbi Nuceria aerariquo rebvoraternis uis1 conmeret, ada boufium misit, qui deditionem polliceretur, ubi sibi Nuceria urbis imperiam relinqueret. Alphon quod magni existimabat urbem tam clarum in L canis aduersaras eripi, postulatis eius haud cuncta cter annuit:illis urbem concessit. Agere deinde Fra cisim carpit de restaterna. Cupiebat vero Alphonsius, ne ibi diutius tempus teri cogeretur, Ioannem ad dedi tionem adigi,cui cum praeterstem obstinacius resist rat, duabus ei conditionibuιpropositis,videlicet, ut v

bis imperio, o priηcipatu retento, sese in Alphon siisdem daret,aut urbis possessione intra certam diem coderet sudio partium repente oppidum destituit quia oppidanos desseratione correptos a belli confiijs iam abhorrere intelligebat Ea digresso, porta illico Alphose

174쪽

ira BARTHOLOMAEI FICII patefacta stra fidium, eius intromissum. Nuceriae, atque Anglo in fidem receptis complura castella cim

cumiecta nuda mora deditionem fecere. His tantis r

bus prosteris elatus Alphosus ad Neapolim ipsum beiali caput) exercitum ducere innituit. Mouebant haec regem primum quod prope omnis iuuetus Neapolitana senatu in Pelignos,o Marsos sequuta erat: deinde quod Renatum reditu ab urbem intercludebat tum

quod eo tempore magnas copias nauales, ac terrestres

habebat quibus rebus instem veniebat, sis aut vi aut deditione ea urbe potiri posse. Nanque eo tempore in Alphoo castris ad quindecim millia hominum erat, ct in Neapolitum ma triremes decem, quae ct commeatus castrissiubvehebat: ct minoribus nauini hostibus importari quicquam non sinebant. His igitur

conuocatis, quorum consilio utebatur, sententiasiuam aperuit .cuml, omnes cosilium eius approbassent . m

tis inde ca tris,Neapolim petiit, ct ad Magdalena toplum cruod in littore entum, ad quingentos ab urbe passin, Petrum fratrem cum parte copiarum statuis. Ipse paulo siupra eum locum cum reliquo exercitu castra posuit ita ut inter se raraque castra paruo admodum intervalla distarent. Quod ea videlicet ratione ecit,nsi quavis altera castra premeret, qui in alteris erat castris siubito κdesse , atque opem ferre lat rantibus possent. Neapolitani aduersa factionis subito O inopinato eius a uetuperculsi postquamst oret runt,tormenta,ct machinas, ubi expedire visium est, adhibuerunt contabulatis, moenibus opportunis qui bins secis vigiles dis'ouere. Ingens autem desseratiorem animis obuersebatur , quod Rennus ab urbe cum

175쪽

HIS T. LIB. rL msi copi' procul aberat, ct per occasionem aduersarios M - liquid intus miscerepti si 'icabaritur. Oeterhm --μ nia circunslicientibus,res una maxime salutaris visa: est. Quatuor ingeres Genuensium naues,qua commeas ruε paulo ante vexerant, forte nodum e portu excesse- - t,in quibu excenti,aut eoplures erant. Harud

, ctoribus Neapolitani magnis praemi, i persuasere, ns duabus peteribus nauibus incenses, reliquas quoad cris rinae paterentvrsub moeniasubducerent oci,s1 naurie libus in terram dimisiis vilem defenderent. Cashrisa communitis Alphonsius scalasiatque alia machinam

', ta bellica confestim parare coepit: quibus breui perfe-- ctis cum urbem oppugnare statuisset, pii hostes ab eius

. partis,quae ad castra pergebat, defensione auerteret Or . pluribus,ac diuersis locis occupatos νehementius per turbaret: admitti homines e classe in terram, sub ascem regiam, iubet descedereratque inter arcem Mo ranam , ct pilis moenia confidere: templa, duo, quae manibus imminebant, nequa astonte, aut a tergo visseret,Occupare. Da hi proficiscuntur, catera, ad pralium comparantur ortuna, ua in humanis rebus i

dere confiumitio pro steris aduersa confundere, cu Alphobi con filia uno mometo euertit. Nam dum foris Petrus ei rustater paulum a castris,1'eculandi gratia

progressus, in littore vagaretur, e Maria Carmelitanae templo caput tormento ictus, repente occubuit. Cuius interitu consternato exercitu, onuinationis consiliuomissum est. Gratiosius hic apud omnes ordines erat: homo sane ad rem militarem natus animi, corporis dotes asticias. Siquide omnia periculasubeunda impavidus :primus in acie ,postremus natio excedeban

176쪽

animi magnitudini corporis robur restondebat: acer. O manu promptus, hostem semper in aciem dimica vicit. Eius mortem A bonos es grauiter indoluiti non ut homo in castris tapotius in studi, sapientia ab adolesientia versatus, tulit. Ad primum nanque tam

atrocis caseus nunc tum,obortis lachrymis, quas vis humanitatis profudit, cum paulum dolori dedisset,labernaculo egressu , Magdalena templum, quo corpus et ram fuerat erit:eiu spectus soricatis tunicis exosculatus, Frater,inquit,laborum,ct gloria nostrapa ticeps aeternum vale. Simul bis dictis atque eo amplissimis verbis collaudato, equestim ordinis florem eo die extinctum dictitam, milites tanto caseu exanimatos,

eos praesertim,qui substratre militauerat,pluribα τσ- bis consolatus eIt isti omnia,quae stater psidebat distribuit hortatus nequid unius viri interitu animos remitterent, sed tantum de iendo bella cogitarent. Deindestatris corpus loculo pice illito reconditum, in arcem maritimam,quam Oui vocant, transtortari

iussi exequi' in aliud tempus dilatis quὸ solutis olim belli curis regali pompa funus faceret : quas Eo postea exequio vidi,vniuerso regno perdomito, magni centi mo apparatu,acsumptu, in urbe Neapoli persolui. Aliquanto post cum rursus oppugnare Neapolim par

ret,ea vis imbrium al,quot diebus fuit, ut nec reing rere, nec extra tentoria prodire miles posset. Qua res cum in religionem,ac prodigium vulgo versa esset:n

que is locus idoneus libemis putaretur: ct iam multi remis impatientia domum abiissent, suadentibus rogulis , ct copiarum ducibus, trigesimo fere, postquam umerat, die oluta ob dione Capua red/jt. Vix tradusia destitui.ι

177쪽

a destituta ob dione intercesserat, cum quaedam non exigua muripars, qua tormentorum ictibuι quassata si iterat,nuda vi adhibita,cum ingenti fragore commit: quo tempore si assus ni alphonsi copia ,fortasseis dies belli sinis extitisset. Renatus recepi is oppidis,qua in Pelignis, ct Maris Alphonsevi ceperat,quum Νω- polim ob deri accepisset, flexo in Apuliam itinere, tu Beneventanum, Pr ea Neapolim peterct, venit. Quod postquam siphonso nunciatam est, Ioannem Vintia millium cum ijscopi', qua Hi reliqua erat nam r gutii hybernandi graria cum cepist demum redierant' ei ebulam ad mili Caudina. ire iv it: qui aut eurransitu prohiberet uis qua occasio rei bene gerendasse os serrer, fortuna non deesset. Qua re cognita Ren rus alio itinere in Nolanum definendit, atque ad hostes celeriter profectus, cu incautos ossendisset,aliquot chptis,eos intra mania compulit: mox1 composito a P. mine Neapolim 'Hyr. Post haec Alphon ius id repus quo res geri coeli immanitate no poterat, ad praeparata in aestatem necessaria, commota ratus, Caietam se con-rulit: constitutis oti omnibus, qua bello opus esse videbatur,Capuam redi,t aliquanto celerius, Pod ei stes a lata fuerat, Caritatium oppidum,militis cuius a v

ra, qui inpraesidio erat,occupari possessramisci cum pist Ioanne Vintimillio, se statim si bsequutus est. Vbi oppido appropinquatum es, delectos aliquor miliares , noctu clam ad eam partem misit, quam miles δε- monstrauerat qui sensis muro admotis inscenderent.

ipse haudpiocul ab oppido cum copi'sustitit. Presectitantinuo entiente nemine,praeter misere, quem dixi, mania iransiendunt :Jirile issis no ratoi o trux-

178쪽

canti quod ubi rex agnouit , ubirὸ cum copin adu Ians, ipse impetu, est actaporta, in oppidum irrupit. Oppidani tanto actam repentino casia exanimati cor reptis armis cumst tueri conarentur, multitudine hostium oppressi, alijabiecta armis supplices ad pictoris Mem,alij in arce confugerunt Post baec arx oppugnari coepta est:sed cum ea ferro expugnari non posse vid retur, quὸd vallo ac fossa munita erat O valido praemio firmata,ad obsionem spectare res coepit. Quapropter a bonisius confestim, quaόpotu t, e Campano, o Suessano copias contraxit. Siqidem hyemem stragoris magnitudo exaspera ierat,nec facile erat eas copias,qua in longinquis bybernis erat,per id anni tempus cogere deinde circumuagata arce, ne nocte qu de vere intermuso, adhibiti 1 tormentis,pulsare muros ιarpit. OppuDabatur quotidie umma vi, magna, muri pars paucis diebus disecta eII. Procedente vero Obsessione res stumentaria deesse obsi is coepit. Nam pleris oppidani ridixi, in arcent confugerant. Quibus incommodis picti, cum nullam mi amplius in Renatustem sitam cernerent, quippe qui ad eam die nullam opem ijs tulisset ,salutem pacti, deditionem fecerunt. Alphonsus oppido, atqae arce praesidio firmatis, cum exercitu profectus, nulla aeris acerbitate res inicia, Pomilianum petit: idi oppidum ac septem castella circumiecta, Revato per id tempus quiescente, quod Iacobus adola aberat, debellauit. ReversusICapuam corractis propere maioribus copiys, mitesce te iam caelo, ne quid hostile in Uro Campano a tergo reliκqueret, ad pontem Comum proficisci constituit. Cums iter ingressu , iam aditu Germani oppidum

179쪽

HIS T. LIB. VL 17 perueni set,Renatus Cattianen sium quorundam nunci' persuasius,suis is eo confestim equitibus quingentis ex Neapolitana iuuentute, oppidum praeter arcem coepit. Quod simulac ad Alphonsium perlatum est, mutato con suo reuertistatuit ,praemissas suorum manu, ipse maximis itineribus sub sequutus edi: cumi iam primum agmen ad amnem Clanium no plus irra vitialia passuum a Cauiano perueni isti: territi hostes,deserto oppido,quod e tueri posse di1sidebant, abiere: quaiecepto,ct munito, Alphon Ossimistato ad ponte Comuum reditu, iter ad mare flexit, ct sub rupem montis Draconis sita incolae vocant id oppidum relicto exemcim,ipse clim paucis Caietam,breui rediturus, peti,trstiterim sacerdos quidam Puteolanus magnis praemisea Renato persuasius imulato exilio ad hostes venit Isbfostquam dierum aliquot consuetudine sibi satis mei

haberi intestexit, ad arcem maritimam profectiis cuticobo,quem caecatum appellabant. eodem Puteolano, arcis praefecti genero, agere de proditione arcis coepit: pretio maximoproposito , si rem ipsam exequeretur Ille continuo utaresese eius sermonem libe 'iter a cipere: atque in idipsum operum pollicitus, de modo' tradendae arcis consideraturunt se inquit. Cum hausteregressi acerdos, Renato,quid egerit remotis arbitris refert. ntiacobus eo digre119statim, infidele homine decuit,Petro arcispraefecto socero suo rem pandit: ct quidna a se .per ea re agi velit percolatur. Ille re prius communicata cum Arvaldo arcis regia praefecto, homtatur, utiquam maxime possit,simulet remsbi corditisesmul quidnam a se agi velit, edocet. Ille cognita, 'su reri voluntate, reuerso ad se possero die sacerdoti.

180쪽

Wr B ART HOLO M AEI FACII operum acolumfluum impen spollicetur. Atqueri eisdem haberet erit,uti duos nobiles Gallos rei or .dienda gratia ad Petrum suum buceram per redimendorum captiuorumspeciem Renarus miriat, quibus cucaptata occasione posthac colloqui de ea re positi screm turius musto,ct tectius aspo lse. Ouae ctim sacer dos Renuto retulisset, duobus Gallis id negoci, datum, ij, ad arcem accepta fide profecti, cum Petro, ut illis

mandatum fuerat, de redimendis captiuis agere car-lerant. Seorsum raro epportunitate data, ni Iacobo de arcis proditione talloquuti sciat: ingentibus eu promisiis, i rem auexitum perduceret, ongrantes reuersis aἀ Renatum, quid cum ea egerint reserunt. Quod

ubi accepit, latus eo dem posividie ad arcem reuerti imperat, ut quanine , quo1 tempore ad arcem suos proficisci velit, constituant: venturam ct ipsium, quo facilius res agatur. Profecti rursum Galli,postqva cum Petro de captiuorum precto denuo loquuri sunt: data ijs de indu tria colloquenili occasone, de tempore,atis

ordine occupandae arcis constituerint. Quibuου compositis ad Renatum regressi, quae egissent, docuere.IIa

Ditis Petrus Arnoldi consito arque hortatu per somniscium siphonse rem gnificat, ut cum exercitus iis ei videretur,propius accederet. Caeterhm a bon- sim quod desperatat, propter piae longinquitatem, se in tempore adesse po1wxti, quemadmodum in videretur agercnt,perin, seu dummodo cauerent, ne quid per δε- .ram detrimenti caperetur. Quodpostquam in renu Parum est, rem exequi liberius parant: quos inin id crimine res esci posset, Arnaldus ante constituam diem ad quadraginta lectos ex omnipa odio arcis Regin