장음표시 사용
21쪽
Quem non scire juvat tot distinguentia noctes Astra Z quis aethereum non stupet omne decus Nulla mea aut Soli, aut fumant altaria Lunae 3 Sed mihi Divinam monstrat uterque manum; Dextra DEI patulo amborum dominatur in auro, Stellarumque potens tot regit una faces. Caeca superstitio Marti Venerique sacella Struxit, at hic lucem Marsque Venusque parit: Nec tamen impuris Veneri Mars haeret in ulnis ;Nil facit ad Coeli fabula spurca jubar: Caste liber, castas tua dictat imago figuras,
Vertice dum SCRIpTOR nubila summa ferit, Et videt in terris prae se fulgentia circum, MAGNirico REcTOR NOMINEὶ Sceptra geri. Clarescant armis, clarescant sanguine Reges, Sidereamque ornent lucida signa Domum ;Libra, Leo, antiquique Helenae duo Sidera Fratres, Scorpius, ac Pisces, puraque Virgo mitant ;Iam nova Lux oritur, jam totum illustrat Olympum
Lux similis Stellis L UYTSIUS ipse suis.
22쪽
Prosessoris Philo hi iti Α-ιd. intra j. . p. t. Rectoris Magnifici. . . Uin sua tam facilis mihi limina sorit os m
Et subit immensi mens senetrale meis auid , quae sunt teneris oculis impervia nos iss
Tam ciarem oectis pervia cuncta meis' ' V. . Ut si per alta ferre 3 Turrerique urbesque reredant, Sub pedibus , culmen quod fuit antὸ , jacet. Crescere quid video flammas per inane volantes Gid coit in parvam terra remota pilam
En quo Telluris moles sine pondere pondus Instabilis bili flet glomerata loco fAPui Sia nocte diem mutet I Qui Luna laboret Et quibus Iuli Fastibus annus eat . Ira vaga adverso caeli qui tramite currant sαui redeant solitis Ddera fixa choris ... Ergo
23쪽
ειν humeris volucres aptasti , Daedale , eeras. Atque agitat plantas Perseos ala meas λnavid est cur dabio sume sanx bractia fato, Icarias fecit quo male risus aquas. Tutilis ex fimio qua P super .lfira touat' Guens sudiosa loco , pagina docta dedit. Fagina docta dabit eeIn considere in axe , Deque si igi l Ura vocare. tuos. aesaeque tubus, Galliae , tibi nova Adidera monstrat, . , Et severos acies Heveliana fidem ;
2uid fas verive habeant, disiussa patefiunt Omnia , S in liquido sunt m festa die. Estuas igitur, VIR CLARE , feram pro munere grater 8Res erit haec votis una petita meis:
Te duce C Isis sudium sic floreat Artis, Serὸ ut Te capiat , quod rapis ipse divi sViro quem Ars & Amor intime sibi junxit Fosuit
24쪽
In lucem ederet . pauia post publici juris . . facturus esset
Ens tua sublimes audet conscendere sedes, unaque aethcreae nosse rotata plagae. Sidera, quae Boreas, Sc quae semotior Auster Possidet , in libro das speculanoa tuo. Flammiferas Phaethon moderetur Sosis habenas, Cernat ut excelsis cominus astra locis: Icarus insolitis homini secet aera pennis, Contemplans Oculis asina propinqua suis, Me juvat Astrologum potius spectare figuras Indeque stelliferas discere malo vias.
Tutius inspicio pictorum terga sloborum, In quibus astrorum nomina scripta lego. Tutius in chartis contextos orbibus orbes Observo, & stellis addita signa suis. Tutius eximias , L UYTSI, perlustro Papyros, Queis pandis rutili clara theatra poli. dic video magni contracta volumina coeli, Stellarum turmas, Pleiadumque chorum.
Hic tardo sequitur fressu sua plaustra Bootes: Crinibus hic pulchris Cassiopora nitet. Hic
25쪽
Hic in conspectum prodit nimbosus Orion; Coelestesque suo territat ense feras. Funibus hic fulget navis stellantibus Argo,
De qua res miras fabula prisca refert. Zodiaci duodena micant hic sidera, per quae Annorum mensor Sol agit almus equos. Stare negant multi Terram, Solemque moveri: Saepius haec quanquam pagina sacra docet. Sinciput est illis vacuum fortasse cerebro: Aut animae nutat glandula laesa domus. Gaudeo de mundi tua quod sapientia rebus Eloquiis cedat relligiosa Dei. Iusuper archa γραφεις latae compendia γαίης, Quae monstrant colles, oppida, resna, lacus. Te duce nunc Libycas tendam peregrinus ad oras Te duce per Syrtes & loca vasta ferar. Amaque Per varias Europae dissita partes, Ingentesque urbes hospes adibo novus. Nunc citus.extremos curram spectator ad Indos, Prataque mobilibus pinguia Gangis aquis. Et quae Christophorus detexit classe Columbus ..Littora, te fretus pervolitabo duce. Dum sua Daternis complebit cornua Phoebe Ignibus , & propria luce carebit inops: Volvet inexhausto dum Titan saecula motu :Dum current celeri noxque diesque pede :. Dumque gravis tremulo pendebit in acre tellus :Nereidumque greges dum vada salsa colent: Ampla tuos laus est 1criptos mansura labores, Postque rogos famae te canet usque tuba.
26쪽
Stronomia , quae fc Uranometria , & ' , Scientia Sideralis aliis nuncupatur, hodie τ' tay minus recte diceretur Astrologia; quippe - M. quae respicit effectus Siderum in Infe- men. moribus . dc Prognosticatrix , seu Judii Ciaria alias nominatur, quam quoad mlximam sui partem fundamento putamus, destitui. Est vero nostra Disciplina Scientia Mathematica Mixta , quae Stellarum Affectiones tradit. Dicitur Scientia Mathematica Mixta, quia non in generali Quantitatis notione occupatur; sed eam restringit ad determi- Genu . natum subjectum , puta Stellas. Λ Stellae
27쪽
2 INsTITU T. AsTRONOMICAE Stellae autem sunt ingentia corpora , ad nudum intuitum sphaerica , in Caelo AEtherco collocata ad illustrationem Tel iuris, primariamque Temporum mensuram. Harum naturam cxplicare Physici sori cst. Affectiones verb ne Physica nimis vasta evadat) penitius Astronomici; videliacet motum , situm, distantiam . magnitudinem, lumen, & si quae plura Phaenomen ,. adstitis eum in finem consentaneis
quibusdam Hypothesibus. Inter has Affectiones Stellarum longh excellit Motus, quo ex vi a primo creationis icmpore ipsis a Creatore indita , Ecquousque caelestis durabit Machina , perseveratura , pervastis, sima , fluidissimaque Caelorum spatia juxta naturae leges volvuntur. Suppono hic, di In sequentibus SystemaTychonicum; quo jure infra dicetur. Dispescunt vulgo Astronomi Motum Stellarum in Primum.
quem alias diurum , communem, alienum, accidentarium, &motum raptus appellitant, δέ ab omnibus, atque aequali pene temporis interstitio conficitur; atque Secundum . qui& a potiori parte annuus denominari potest , omnibusque quidem communis est , sed tempore admodum dispari peragitur, ideo que proprius dici consuevit. Caeterum hic geminus Motus in causi est , quod gemina Astronomiae pars Astronomis statuatur ; Sphaerica, quae Ρrimum , atque Theorica, quae Secundum Motura exponit. Sed de hoc postmodum, ad illum progredimur.
Guotus Primus , i xis . Foli inundi. PRimus , seu Diurnus Stellarum Motus est , quo omnes
omnino Stellae, xxiv circiter horarum spatio, suas revolu tiones spirales per Caesum supra Terram conficiunt, Pr perantes ab ortu loquimur de iis Terrae locis . quibus Stetilae oriuntur, dc occidunt in meridiem, cieterasque Caeli plagas, o ordine se mutuo consequentes. Ad hunc intum, caeteraque Stellarum generaliora Attributa seliciter intelligenda, multum conducit inter Instrumenta
28쪽
Mectanica Astrolabium, sive Planisphaerium Ptolemaei, atque suasta vi imprimis Globus , seu Materialis Sphaera ; quae Caelo magis e M. aemula est, & imaginationem intensius juvat, eandemque idcirco in posterum saepissime adhibebimus. Quandoquidem vero hoc Instrumentum tanti existit usus. ΠI. in Primi Stellarum Motus explanatione , placuit Astronomis Unde Sph Astronomiae partem, quae hunc subsidio Sphaerae expendit, trita voce Sphaericam, & Sphaeram simpliciter appellare. Caeterum ad Primi Motus distinctiorem intelligentiam con- IV. cipiendus est in Coelo Axis imaginarius per universum enim N concavum Coelum rotantur Stella: ad umilitudinem realis, seu aenei, qui in Globo conspicitur. Id est immobilis recta Linea , ex immoto Coeli Puncto, V. seu vero Septentrione per centrum Telluris traducta , & in di altero tandem Coeli puncto, seu vero Meridie terminata. Vul. Axis Mundi dicitur , dc saepe Axis simpliciter , atque ip-us extremitates Poli Mundi, seu Primi Mobilis, Latinis Verutices, Cardinesque; quarum altera Polus Septentrionalis numsupatur, seu Arcticus, a gemino Sydere vicino, altera Australis, sive Antarcticus ab opposita Arctici positura. Motus autem Primus cujussibet Stellae concipiendus est fieri ri, δ', ἱcirca determinatam, dc situi suo respondentem portionem AXis mi Maevi.
hujus imaginarii, atque in apparente parallelismo quod tamen de Fixis in primis intelligendum cum Linea AEquin
minatur, & pet excellentiam Linea , non sine ratione, est Circulus Coeli imaginarius, maximus, alias magnus,& major, sic Circulos , qui Coelum iis duas aequales partes partiuntur, vocant Astronomi mobilis , immutabilis , ed eius ex centro Telluris, seu alterutro Mundi Polo ad mediam inter utrumque distantiam, Coelumque distribuit in duo p ris magnitudinis Hemisphaeria, Boreum atque Austrinum. Α a Conin L
29쪽
6 Ι N s T I T u T. ASTRONOMICAE Concipitur hic Circulus veluti lc cieteri Maximi , quin& Minores divisus, ut distinctius intelligatur, qua parte ipsius versentur Stellae, & quidem propter calculi commoditatem in partes trecentas seXaginta, quarum singulae prorsus ejus. dem sunt quantitatis, & quaelibet GrUus nuncupatur; qui, usu sic exigente, in ω fragmenta omnino aequalia subdividi tur, ac quodlibet istiusmodi fragmentum dicitur Scrupulum, seu Minutum Primum , vel Minutum simpliciter; hoc denuo in ω paria fragmenta, vocata Secunda; dc quodque iterum ex hisce in ω Tertia ; atque ita deinceps, semper aequalia, si tanta subtilitate opus sit. Nam minima saepe saltem in usu Globi non curantur , & plerumque in Primis, aut Secundis subsistunt
Astronomi. Multiplex haec divisio quando penes Autores occurrit, compendii ergo vel per literas initiales exprimitur hunc in modum; Gr. Mi. Sec. Tert. , vel supra numerum graduum ponitur nota Nulla. vel Ciphra,& supra numerum Minutorum aut una, aut altera, tertiave lineola, prout veI Prima existunt, vel Secunda, vel Tertia. Sunt vero hi Gradus, graduumque Fragmenta quasi pedes, & digiti Uranographici, per quos omnis caelestis Metria instituitur, uti ex sequentibus apparebit. Caeterum licet omnes Stellae Motum Primum aequali temporis interstitio propemodum obeant , disparis tamen velocitatis esse videntur. Celerrimae ex Stellis observantur, quae incedunt per AEquatorem ; tardiores, quo plus , minusve ab eo abeunt versus alterutrum Polorum Mundi. Unde vel eadem Stella quod tamen de Planetis potissimtim velim latelligi) tardior, ce teriorque conspicitur. Tardissimae, quae proxime Polum, &si alicujus centrum cum hoc, aut illo Paeorum coincideret, omni Primo motu destituta videretur. . Quae tamen non ita velim intelligi, acs quoad apparentiam quaelibet Stella divcrsum a caeteris omnibus motum obtineat. Nam multae sunt scu in eodem . seu opposito Coeli Hemisphaerio. aut utriusque commissura, quae pari celeritatis gradu comparent moveri; quemadmodum mens Sphaerae Meridianus, de quo postmodum, clarissimc edocebit.. iii I i C Za . ιUtrum vero quemadmodum videntur Stelis moveri . vere moveantur, marivi ex parte 4ncertum est ἔ quum quae omnium Disiti od by Cooste
30쪽
SECTIO PRIOR. snium segnissime dicerentur moveri, possent omnium esse ce
CAp UT IV. AEquator mensura ratus Frimi. Giequid sit de hoc Motu, non raro novisse expedit, L
quantum haec, illave Stella , ubicunque Caelorum haereat, in Primo Motu profecerit, quantumve temporis Moliam impenderit ad quantamcunque revolutionis suae partem pem Primum, currendam. Quae per AEquatorem cognoscuntur, maXimum Circulorum, qui describuntur primo motu , cuique parallelae moventur Stellae , uti modo monuimus I ac cujus motus
maxime est aequabilis, perpetuus, omnibusque Terrae Incolis per Globum semper, & sine negotio observabilis. Atque prointer hanc temporis mensuram, quae per gradus AEquatoris instituitur, hi quod in caeteris Circulis non obtinet vocantur χροοι , Tempora. Qua autem ratione ex gradibus .mquatoris Tempus hauria- Π tur, uti utilissimum, ita facilescitu est. Numerum Graduum, si sequet quindecim, sive excedat, per Xu divide; Quotiens immω.OHoram, seu Horas dabit. Gradus residuos , aut si numerus Min. Hor. Graduum sit infra xv, multiplica per quatuor , & prodibunt Minuta Horaria. Si vero Minuta gradus sunt convertenda in
Horae minuta, utere aurea proportionis Regula, quae Trium communiter nuncupatur. Notum enim, ω Minuta gradus quatuor horae Minuta componere. Aut Minuta gradus perquatuor multiplicentur, & Quotiens exhibebit secunda Horarum. quorum 6o sexagesimam horae partem, seu primum ejus mi
Ex quibus ac ratε perceptis neque arduum foret Horas. & m horarum Minuta in Gradus, graduumque Minuta commutare. λ Nam Hora. vel Horae per Nu multiplicatae Gradus quaesitos largientur; sicut & Minuta horaria, si per iv dividantur. Si quae restant Minuta horaria, multiplicentur per Xu , offerent sese Minut1gradus. i ta .