장음표시 사용
31쪽
6 Isset Itu T. As TR ONOMICAE poris habeatur, juvat subjicere geminam Tabulam , quarum altera exhibet conversionem Graduum ,& Minutorum AEqu toris in Horas, & Minuta horarum; altera Vero oppositum.
Tabula prior cinissumis Graduum, Minutorum quatoris in Horas, G, Horarum Minuta.
32쪽
. r SECTIO PRIOR. ISi Gradus resolvendi exacte consentiant cum Gradibus exis VI pressis in Tabula, proximus numerus in proΣima Columna quae ad dextram est. tempus indicat. Sindissentiant, accipia V tur numerus proximE minor cum horis, atque minutis respondentibus; dein gradus residui cum sius minutis, quae prioribus horis, atque minutis adjiciantur. Exempli gratia occurrant oradus 299. scire aveo ope de- Vi lineatae Tabulae, quot Horas ,& Minuta constituant. Eandem ingrediens observo datum Graduum numerum incit non reperiri, sed proxime minorem, qui sunt 29o ; hos video in Columna ad dextram conficere integras Horas X ix cum V Minutis. Dein s Gradus . quos insuper datus numerus complectitur, seorsum quaero, observans pro iis occurrere 26 Minuta horae . quae si tempori statim invento addam , resultant
Horae xix. & Minuta 3 6 pro datis gradibus 299. Similiter quos,
vis alios casus oportet resolvere.
Si Minuta Gradus convertere cupis in Minuta, aut Secun-. I da Horae, quaere in Tabula propositum Minutorum num Metis, rum, & qui huic a dextro latere proxime adstat, ostendit μοι
Secunda, vel Minuta, ac Secunda Horaria, quae quaereban
Quo clarior si haec resolutio Minutorum gradus in minuta, si aut secunda Horae, exemplo uno, alterove illia strabimus. Sintr4 Minuta gradus, nosse quis cupit, quot Secunda horae conis rim ι tineant, Columnam graduum nam haec Columna etiam est Tabella Minutorum gradus, ut ex subscriptione Columnae via
dere est ingrediatur, atque in proxima Columna versus dextram videbit adscripta esse m Secunda Horaria pro datis Mi- inutis gradus. Denuo proponantur m Minuta gradus , Tabula docebit his respondere 3 Minuta horae cum Secundis s6. Atque ita in caeteris. Sic quidem citra difficultatem Gradus , atque Minuta IE- X. quatoris in Horas, & Minuta Horaria resolvuntur. Quo vero& oppositum pari facilitate procedat, & alteram Tabulam delineemus. . .
33쪽
Tabula posterior conversionis Horarum , is Minutorum Horae in Gradus , atque Minuta e quatoris.
xi Neque hic quicqstam monendum circa usum hujus TabuIar. M ' is quandoquidem apertissimus est. Horae, atque Minuta obviamidenti investigentur in Columnis, appositusque proXime ad dextram st numerus, desiderio Graduum, di Minutorum satisfaciet. Sic
34쪽
Horae X cum m minutis horae, teste Tabula, largiuntur gradus Iss. Pariter caeterae horae, dc minuta expediri possunt. Non descendimus in hac Tabula ad minuta secunda, & tertia, quod nec in altera praestitum ; quia in problematis per Globum solvendis tanta subtilitate non indigemus., o C A P U T U.
Horizon Rationalis , Sensibilis, Apparens.
Porro dum ita Primo motu volvuntur Stellae, omnes simul, .LSole licet sublato , ob opacam Terrae molem a Terricola videri non possunt. Hinc Astronomi Circulum majorem ex Terrae centro ad Coeli intervallum mente ducunt, qui a punctis Verticali, & Pedali quae quasi ipsius Poli reputantur, tafrequenter exprimuntur per voces Arabicas innis, ac Nadis undique prorsus aequaliter removetur , quo Hemisphaeri nCoeli conspicuum, sive superius ab inconspicuo , seu inseriore distinguant ; atque hic Circulus Horizon dicitur, Latini. Finiens, Finitor, Terminator visus, atque Macrobio Circulus Finalis. Nm raro dispescitur in Mathematicum, seu Rationalem, Π. Naturalem, sive Sensibilem, dc Uisibilem , seu Apparentem. Illum proximo Articulo delineavimus , dc per Horizontem rati iis. Globi repraesentatur, quando ex suo Meridiano rite pendet, ac insta Horizontem juste deprimitur. Hoc autem ilico sequente via internosces. Si initio AEquatoris applicito ad Horizontem ortivum, videas illud cum plaga Cardinali ortiva congrusr Globoque immoto, finem gradus centesimi octuagesimi cum plasta Cardinali occidua , certus sis Globum sic dispositum legitime pendere. & deprimi. Sin secus experiaris, etiam co- sita non bene suspendi, neque in isto casu Horizontem ejus imaginem esse Rationalis, seu Mathematici; cujus tamen assidua imago esse debet, caeteroquin nullum problema Globi subsidio accurate solvetur. Horizon Naturalis , sive Sensibilis Horizonti Mathematico m. parallelus est, atque in idem Coelum excurrit; sed educitur ex parte superficiei Terrae, in qua consistit Spectator, veluti cen- B tro Diuiti eo by Cooste
35쪽
tro, ut a se mutuo distent per semul iametrum Telluris. Quare hic Horiton Coelum in partes omnino aequales non distribuli. Quia vom vastissima existit inter Terram , & Coelum supre- ,-hi; mm intercapedo , ac Terra Coelo collata admodum est exi sensum. gua, uti postmodum ex Mundi Systemate, & Solariorum doctrina patefiet ; ideo licet oculus in Terrae centro consist ret , nihilominus ibidςM visu non deprehenderet maiorem Coeli ortionem,quam nunc in Terrae superficie, subductis exeavi ionis impedimentis omnibus. Nam distantia inter Horizontem Rationalem, atque Sensibilem in Coelo Fixarum est juxta quoDdam non nisi trecentesima portio gradus; quin juxta alios quadringentesim oculo maximn activo minime observabilis. Atque idcirco Horimn sensibilis pro Rationali Astronomis usurpatur. m. Rutem utriusque natura intelligatur selicius, adpositi sunt ιου- ..' Gemini Circuli, quorum interior parvulus Tellurem cum sulperAM- semidiametro, exterior spatiosus Coelum Fciarum repraesen- tat 3 linea per centrum Telluris transiens Horizontem Rati nalem, & quae superficiem ejus contingit, Sensibilem ; arcus circuli exterioris inter utramque lineam, distantiam utriusque Horizontis in Coelo Fixarum.
36쪽
SECTIO PRIOR IIDenique Horizon Apparens , sive Visibilis est iste Circu as , qui spatium , quod oculus in planitie circumductus exa perficie Telluris videre potest , concludit ; quare omnino istinguendus est ab Horizonte Sensibili, de quo modo. Quan- et autem sint longitudinis Radii ex Terreni Orbis contactui oculum incurrentes, inter. Autores non benε convenit. unt , qui aequare volunt quatuor milliaria Germanica com-aunia ; sunt, qui prolongant; sunt, qui abbreviant. Quum ero hic Circaeus sit Terrestris, impraesentiarum nostrae conis derationis non existit.
'Αctenus de priori Horizontis partitione. Sequitur Post Irior, juxta quam dispescitur in Horizontem Rectum, Parallelum , & Obliquum , pro vario motu diurno tellarum in ordine ad varium Horizontem. Horizon Rectus est, quando integer axis Mundi, & uterque sius polus concipiuntur incumbere Horizonti, atque AEqu ar pertransire puncta Tenith, sc Nadita In hac oeli dispotione & Stellae motu diurno , di Circuli omnes AEquatoriaralleli, ad sensum recta supra hunc Horizontem oriuntur, c eadem ratione occidunt. Hujusmodi Coeir faciem Sphaera ite disposita, vulso Recta , seu Iacens clarissime exhibet siec non sequens Figura.
Figura naturam Horizontis Recti is quemadmodum fieri potes in plano , dilucidius
Hori re Rectus. Schemusti stratur.
37쪽
II. IN sTITU T. A TR NOMIcae Hoc verbHorirante ii Eli si mathematies rem concipias i audere possunt, qui in Equatore terrestri, Coelesti penitus ubjecto habitant. Quibus, & quidem solis propter hanc Cc ii posituram sequentia observantur Phaenomena ; uti citra dinficultatem intelliget , qui Sphaeram juxta delineatum modo . Schema disposuerit , quin qui ipsum hoc schema diligentius
Ut transeamRectam ascensionem,& descensionem stellarum, quarum statim meminimus, primum ipsorum Phaenomenon est; Quod omnes olnino Stellae, ubicunque in Coelo collocentur , quotidie sirpra Horizontem eorum astendant, & infra eundem descendant. deque tamen omnes. quae in moeriore Coeli-Hemisphaerio existu i , unquam 'experre tia codente conspiciuntur ves sollertissimis Siderum Inspectoribus, quantumvis intentis, Coelo quantumlibet sereno, atque favente. Secundum est ; Quod quaelibet Stella ipsis per omnes anni tempestates. & singulos illarum dies moretur per xix circiter horas in Hemisphaerio Coeli superiore , totidemque in Ins riore. Ut istic nullum horarum, aut temporis incrementum,
vel decrementum obtineat, saltem ulla parte sensibile , sed
38쪽
SECTIO PRIOR. 23 semper quaelibet Stella, uti dichium, Tempora noctvmu qua diurano seria. ertium est; Quod Fixae seu AEquatori, seu Polis vicinio VI. Tes , seu locis intermediis positae, quae semel simul oriuntur, semper simul oriantur , caeterasque Coeli Plagas Cardinales simiai ineant , simul per easdem transeant, & ea; iisdem emearit. Contra FiXae, quae serius, Myusve oriuntur, nunquam simul in aliam Cardinalem Coeli Plagam incidunt ; sed altera alteram continuo ita praecise vel antecedit, vel pers quitur , ut ne minima situs disserentia inter easdem enascatur. Quartum denique, seu ultimum est; Quod gradus bEqua- VII toris . qui cum Fix1, seu Fixis in hac Coeli positura supra HoriEontem ascendit, vulgoque vocari solet illius, aut ill xum Recha Ascensio, simul per notabile tempus cum eadem, aut iisdem infra descendat, tumque Descensionis Rechae n men adipiscitur. Per notabile tempus inquam ; nam longiore Progressu mutatio in gradibus istis accidit. Ita Syrio inter annum xxxv, & L fluentis jam Saeculi haec Ascensio variavit per x Minuta ; & aliis Fixis variat sere similiter. Ita causa est secundus Fixarum motus, de quo postmodum.
Horizon Parauetas. HActenus de Horizonte Recto , quantum sussicit. Seis I.
quitur Parallelus, qui obtinetur, quando alter Mundi rem πPolus concipitur accurate creetus in Lenith, dc alter in Nadit depressus , ac Circuli Coelestes , AEquinoctialis, i Mamridi Horizon omnino concipiuntur congruere. Hunc Horimn-tem Sphaera ad hanc ideam composita, vulgo Stans , seu P rallela , optime exprimit, & quadantenus Sehenia subju
Schema naturam Horizontis Faraueri, quantum
stan a fuger es permittis , Oculo , subjiciens.
39쪽
14 INsTITU T. ASTRONOMICAE Ex tradita Coeli positura admirabile profluit Phaenomenon, iis tantum, si dentur, Incolis observabile, qui sub vero Coeli Septentrione, veI Meridie , id est alterutro Polorum Mundi si mathematice denuo loquamur vitam trahunt. Puta omnes Stellae , dc Circuli ab AEquatore aequidistantes , seu in hoc, seu isto Coeli Hemithaerio existant, moventur motu diurno propemodum parallelae Horizonti, adeoque nullae quotidie ex conspicuo Coeli Hemisphaerio transeunt in Inconspicuum, aut vice versa; quemadmodum ex collatione Schematis statim expressi, & Glono ritὸ disposito . videre est. Quotidie dixi; caeteroquin Planetae o us , seriusve quin & multae ex Fixis post longissimum temporis intervallum) ibidem & oriuntur,& occidunt, consecta dimidia circiter parte Circulorum, quos Motu Secundo decurrunt. Huic Phaenomeno alterum non est absimile, ex priore enas.cens ; scilicet quod ab hoc Horizonte Plagae Cardinales. Ecinter mediae tollantur. Non potest Septentrio uni parti H rizontis magis , quam alteri attribui, uti. neque Meridies AEquator nec orientis , nec incidentis punctum in Hori-
lante assignat ; α si quae Stellae ibidem oriantur, aut occi
40쪽
SκC Tvo PRIOR. Is Iarit , hoc fit propter motum, non Primum, verum Secun- uiam . eon diversis admodum partibus Horizontis.
CAPUT VIII. Horizon Obliquus REstat post explicitum Horizontem Parallelum obliqui I.
eripositio ; qui habetur , quando alter Mundi Polus concipitur versari inter punctum Zenith , & Horizontem Conspicuum, alter vero inter punctum Nadir , & Hori- i nitar. Tontem inconspicuum. Hoc pacto si Sphaera disponatur, ad Culum repraesentat hanc Caesi constitutionem , dc vocatur obliqua, uve Sedens. Interim eandem etiam per adjunctam Figuram nobis non incommode imaginabimur.
Notabilis vero est diserepantia in hujus Horizontis obliquia ntate. Nam Horizon, & punctum Zenith , seu Nadir diffe- -- mrunt per quartam Circuli majoris Partem. Quare quam diu Polus ves tantulum si mathematice rem expendas a Zmith, vel Nadis. seu Horirante conspicuo, vel inconspicuo abest, mriron Obliquus perseverat. Caet