장음표시 사용
331쪽
o Doc TRINAE THEORICAE Terram disposuit, & quidem omnimode quiescentem g quia
gravissima est, nec corpora ipsi contigua, nec perpendicularia ter aut horizontaliter mota, nec aer, nec aves, nec meteora, nec Stellae in AEthere ullum praebent motus indicium ; quod tamen , admisso Terrae' motu , α Ptolemaei sententia non posisent non praebere.
ccxxv m. Terram cingit Aer, hunc Sphaera seu Elementum Igneum, quam excipiunt Sphaerae, seu Orbes Coelestes, solidi, se invicem, ut solent tuniciae Caeparum, ambientes cum infixa sibi Stella . aut Stesiis ex ordine ; nempe Lunae , Mercurii, Veneris, Solis, Martis, Iovis, Saturni, & Firmamentum. XXIX. Hoc antiquitus habitum est pro Primo Mobili. Detecto autem successive vario motu Fixarum, natum est primo prius Coelum Crystallinum , dein etiam posterius , utrumque Stellis destitutum : supra quod tandem constitutum est Codum xi , Primum Mobile. Conser. Typus pag. 2os in
CCXXX. Verum quum haec Hypothesis multis Phaenomenis adversetur , & per ambages praestet, quod fieri potest per compendium , Cultores hodie vix invenit.
XXIV. Situs Meuarum ex budicio Copernici. Motus
Terrae Diurnus.Annuus. ccxxx I. Secuniam Stellarum Suum excogitavit Copernicus,
juxta quem Sol in centro Universi Uisibilis constituitur , tantum Circa axem lento motu se Circumagens.
ccxxxis. Supra Solem per fluidissima Coeli spatia proprio motu hac serie volvuntur Planetae; Mercurius, Venus, Terra cum comite Luna, Mars, Iupiter, Saturnus cum suis quisque Satellitibus.
ccXXX III. Supra Saturnum ad spatium tantum non infinitum occurrit Firmamentum, seu regio Fixarum omnino quiescens. quae num a Sole aequaliter absit, dubium relinquitur. Typum hujus Hypotheseos vide pag. 2M. incitata AsTRON.ccXXXI v. Caeterurn m tutionem Apparentiarum per hanc Hypothesin ante omnia oportet, Terra morus, qui triplex est juXta Cope Diuitiaco by Gorale
332쪽
SYNOPS 1 s. ICopemicum, debite explicetur. Motu Diumo vertit se semel circa suum mem, ex occasu in ortum progrediendo. C XXV. Ex hoc motu nascitur in Terri vicissitudo luminis ac tenebrarum , & Stellae, licet ab omni motu diurno vere immunes sint, videntur tamen quotidie Coelum ab ortu in occasIm conficere; quia oculo in ortum provecto partes Coeli o tivae magis magisque doteguntur , dc contra occiduae sensim sensimque occultantur. CCXXXVI. Motu Annus Terra magnum orbem c sive Eclipticam juxta successionem Signorum perambulat, & hinc Sol, etsi omni motu Secundo vacuus, videbitur tamen Terricolis per opposita Signa di gradus promoveri. CCXXXVII. Ex hoc Motu, quem a motu secundo reliquorum Planetarum diversum esse, superitis dictum est , videbuntur Planetae, seu Soli propinquiores sint, quam Terra, seu ab eodem remotiores, modo directi, stationarii, retrogradi, iterum
stationarii, directi, & sic porro. XXV. Motus Inclinationis in Terra is unde variae Anni Tempe,tates. Et Motus Fixarum in Consequentia.
C XXVI H. Bene autem notandum, quod Terra in singulis gradibus suae Orbitae circa Solem suum Axemi invariabiliter se vel in parat ii ci Uum me Mundi; unde Axis Terrae a perpcndiculo plani Eclipticae seu hujus axe indesinenter declinat per gradus circiter xx xxx & semiuem. Atque haec continentia Axis Terrestris in dicto situ Tertius Motus est , qui a Copemicanis Terrae adscribitur, & communiter Motus Inclinastomus Declinati ni e appellatur. ccxxx I x. Ex hoc Motu Inclinationis est , quod Terra in diversis suae Orbitae partibus Polos sui Axis, sic inclinatos , Soli
nunc magis, nunc minus , nunc nullo modo exponat; atque
hinc diversiae Terrarum partes, dum Terra semel quotidie circa suum Axem se revolvit, a Sole diversis horarum spatiis sexcipe tempus A quinoctii illustrantur, & diversis gaudent anni Temporibus. . XL. Sic quando Terra Libram ingreditur, Borealibus Verincipit, quia Polus Terrae Arcticus inter maximam ad Solem in-G clina-
333쪽
so D o C T R I N IE T H R. I C AEclinationem . & maximam a Sole declinationem medius, facit. ut radii in boreali Terra: Hemisphaeris mediocritatem in annua, sua obliquitate obtineant , & quia tum uterque Terrae Polus versatur in Hemit phaerii illustrati Extremo , ideo hoc tempore Terricolae aequali temporis spatio in t ebris & lumine com
M. i. Quo autem Terra amplius ad Capricornum progreditur , eo magis Polus Terrae Arcticus Hemisphaerium ill stratum. & Antareticus obscurum ingreditur; unde Boreali bus radii minus inclinantur , & dies increscit, cujus Contrarium in Austro est. ccx LII. Quando vero Terra initium Capricorni attingit Borealibus AEltas creatur; quia Polus Terrae Arcticus tum gaudcias maxima ad Solem inclinatione,&longissime in lumen progressius, facit, ut radii ejus omnium proxime in Hemispha rio soreali ad perpendiculum appropinquent, & dies omnium prolixissimi progignantur. Oppolitum propter oppositur situm Poli Antaretici in opposito Terrae Hemisphaerio obse
ccxLII i. Ex allatis, si rite intelligantur, facile est intelli-gre , quo pacto Borealibus Autumnus & Hyems, atque A ratibus Uer&AEstas, nec non harum Tempestatum Phaen
men a ex eodem hoc Terra: motu enascantur.
ccxLiv. Porro statuit Copernicus, Polos Terre in antec dentia lentissime promoveri , unde loca AEquinoctiorum ti Solstitiorum etiam pariter in antecedentia promovcntur, MFixa , quamvis motu secundo vect careant, apparenter in
ccx1 v. Hic vero Motus Polorum Terrae non tam nouu motus Copernico dicitur, quam Motus inclinationis seu co tinentiae Axis Terrestris certa modificatio.
XXVI. Varium de Copernicano Meluom Situ judicium.
ccxLur. Commendat hanc iam 'poebeo Copernocus , quia
quaevis Coeli Phaenomena clarissime & simplicissime reisivit, nec ratio, nec sensus ipsi obloquitur
334쪽
ccxx.vo. Nam Terra inquit, licet sit vastae molis, corpus finitum est, Ec proinde mobile. Quae vero corpora ejus superis ficiei incumbunt, ab ea separari non possunt, nisi ascendant. quod gravitas & circumfluus aer impediunt. CCXLVII I. Ιmo quia aer pari velocitate cum Terrii si exeipiatur tractus AEquatori confinis revolvi mr , quicunque
per aerem & terram motus accidunt, non asster se habent, acu uterque quiesceret.
c Lix. Neque dissicultatem parit Solis Apogqum , Peri-g m , & varii Aspectus cum Planetis , quum hςc ex Terret
re Planetarum diverso motu non possint Πon evenire.
L. Tandem amplitudo tabus Hypotheseos frustra quem offendat, cum corpus finitum sine fine augeri possit, &Hemia sphaerium Coeli, quod videmus, invariata Poli altitudo , eaedem Stellae verticales , eadem Stellarum magnitudo , in quacunque Orbitae sue parte Terra commoretui , similiaque Phςnomena suppositam requirant amplitudinem. ccL I. Sic quidem Copernicus, nec sine omni sundamento, ad has&similis naturae dissicultates excipit sed non pari successu suς Hypotheseos necessitatem potest adstrucre. Nam motus Primus Stellarum, quantumvis celer , non implicat, nec liquet motus aetheris, nec absolute repugnat, Terram in moto AEthere eandem sedem servare. ccx. xx. C--timo de Solis motu laquitur S. Pagina, neque
vim hujus testimonii iniungit, quod dicatur loqui in Naturaialibus secundum erroneam vulgi opinionem. Nam neque ratio, neque ullus Scripturae locus id ostendit, quin ex utroque conistrarium patet apertissime.
XXVII. Situs Stellarum Uchom s.
ccLiri. Ultimo dicendum de Sim Stellarum, quem Deis excogitavit, quo & rationi, & fidei satisfaceret. Is autem Te ram requirit in centro Mundi Adspectabilis cum omnimod1 quiete, & circa eam omnes Stellet per fluidissima Coeli spatia quotidiano motu seruntur; motu vero proprio, qui juxta ipsum non nisi defectus est, Luna, Sol & -xae. ccLiv. Reliqui Planetae Mercurius, Venus, Mars, Iupiter
335쪽
ει Saturnus cum suis Satellitibus hae serie proprios intus circa Solem conficiunt. Conferatur Typus hujus Systematis in I mSTIT. ASTRO N. Pag. 2Is, qui non adeo procul abit a Typo Copemici, de quo ante. - ccLv. Quod autem hoc Systema sussiciat ad salvanda Pla nomena, vix misquam Copernicanorum dissilebitur, dc licet minus simplex distinctumque videatur, non ideo damnandum est, aut cςteroquin univeria Natura quid ni damnetur CcLv I. Porro nihil repugnat, ut distincti Planeto distincto tempore per eandem subtilissimi Coeli partem transferantur, neque proficuum est amplius Coelum ampliare, quam ut sati fiat Ρhgnomenis. Tutissimum igitur hoc Systema arbitramur,ia omnino binis prioribus prςponendum.
I. Solarium Horizonta . cc Luri. Sequitur nunc Coronis de qhibusdam Solariis, seuctu, Globi Coelestis, de quo superius permulta. Solariorum , quae superficiebus planis inscribuntur , differentiae quidem occurrunt viginti quinque ; nobis impraesentiarum suffecerit Horieontale
Verticalia directa, juXta cum Meraiuams attigisse. cCLvIII. Ut Solarium , quod Horaeonti Parallelum est, praeia
paretur, ducatur Circulus magnitudinis, ut lubet, dc per eum diameter, ac supra hanc ex centro radius perpendicularis, qui Sescentrioni obversus lineam Meridianam seu Horam duodecimam assignabit, & extremitas diametri ad ortum sextam pom ridianam, atque opposita seXtam antemeridianam. cc Lix. Dein Globus sic disponatur, ut Polus Globi lcisci, in quo Solarium collocandum est, inter sese conveniant , dein alterum Diuitiaco by Gorale
336쪽
S v N c or , 1 AT S. alterutrum Coturorum Meridiano subjunge, & Globo per H Lam , quae eX motu Indicis, aut gradibus .Equatoris sciri potest, provoluto, nota gradus Horimniis , qui inter Meridianum de Colurum interjacent, & hi a puncto lineae Meridianae in circulo , qui in plano Solarii Horizontalis ductus est , ab utraque parte numerati, eXtremitate sua versus ortum punctum assignabunt pro hora prima pomeridiana, & aliud versus occasum pro undecima antemeridiant. ccLx. Ut autem hi gradus in Circulo Solarii commode obse ventur , - is primum in gradus dividendus est . aut Semicirculo seneo utendum , cujus in INSTIT. ΑsTRON. pag. 2I9 memia
CCLXI. Reliqua puncta pro residuis Horis pomeridianis & an- temeridianis hujus Solarii eadem ratione deteguntur, ad quae si ex centro Circuli ducantur rectae , illae quaesitae orunt lineae
CcLXI I. Index hujus Solarii obtinetur, quando centro Circuli infixus supra lineam Meridianam sic constituitur, ut superior ejus inclinata superficies cum ea angulum componat parem I titudini istius loci, in quo Solarium usurpabitur , atque tum parallelismum cum axe Mundi obtinebit. C XIII. Superest , ut Plano Horizontali Solarium hoc imponatur & cum Plagis Coeli consentiat. Illi explorando Tabelisla Quadrangularia.-.solidiore materia Parata, rubservire potest. erius Typum dc usum in INsTIT. ASTRON. Pag. I dcina eX- pressimus. . eccLxiv. Plagae observari possunt multipliciter, vel ex meridi, na umbr1 Fili perpendicularis , vel ante dc pomeridiana Gnois monis , vel vari Stellarum Azimutho, de quibus citato statim loco, dc pag. 223 uberius. . ccLxv. Repertis Coeli Plagis si plagae Solarii Horigontalis consormes redduntur , absolutum est. Typum ejus pag. 224 exhibuimus.
II. Solarium Verticale directum , Meridiei
ecLxvI. Ut Solarium, quod primaris Circulo Verticalo parastilum
337쪽
S o .L A R I R π M. est, & Merises obversium , extruatur , fac in plano Semicire lum, & ipsum ducto radio in duos quadrantes partire. Hic tianeam Meridianam, seu Horariam duodecimae exprimet. Lxvii. Tum Globo Coluroque ut statim dispositis de rete iis , Quadrans Altitudinis puncto Tenith ab occidentali Metiadiani latere adnectatur, Zc extremitas ejus ad verum occasum applicetur . & in eo quiescat. ccvxvr I r. Post Globus per horam in occasum volvatur , di notato arcu Quadrantis, qui, stante hoc situ, inter Meridianam atque Colurum est, totidem etiam gradus m Semicirculo a reperisto puncto Duodecimae, ab utraque parte numerentur, & te mimu hujus numerationis versus ortum ostendit notam pro pruina pomeridiana, dc terminus ad occasum notam pro und ima antemeridiana. ccLXIX. Notae pro reliquis Horis eadem via pervcstigantur. quin sextam pomeridianam extremitas diametri , quae ad ortum est, exhibet, uti eandem antemeridianam opposita ejusdem mistremitas.
ccLxx. Dein ex centro hujus Solarii ad reliqua notata peripheriae puncta rectet ducantur, hς petitet erunt lineae Horariae. ccLXXI. Index in hoc Solario ex centro Semicirculi educendus est supra lineam Duodecimae ad angulum, qui complemento elevationis Ρoli congruit, atque ita suprema Indicis viperficies parallelisimum cum Axe Mundano obtinebit. c xx H. Tandem reliquum est, ut hoc Solarium, qua via mox
diximus , ad Coeli plagas dirigatur , & perpendiculariter supra Horirantem consistat, quod ex Filo sic dependente promptissimum scitu est. cccxxi II. Solarium Vertisale directum ad eptentrionem cum
Verticali statim delineato coincidit. Tantum hoc inversum M'tentrioni obvertatur, &pro Vm antemeridiana ponatur iv an- temeridiana, atque pro septimi quintas pro ivpomeridiana vi pomeridiana , di pro quinta septima. Utriusque hujus Solarii Typus extat in INsTIT. AsTRON. pag. 226, 227.
III. Solarium Meridianum adorientem S Occidentem.
CCLXX IV. Denique ut Solarium, quod Meridiana parallelum est, componatur, ducenda est in sano gemina linea, quarum alte-
338쪽
S v v o r s. Gra planam Horizontis, inera planum AEquatoris repraesentet, ad angulum se mutuo intersecantes , qui elevationi AEquatoris iupra Horizontem. in quo Solarium erigendum est, adaequatur. ccLxxv. Dein alicui puncto AEquatoris inscribatur Semicirculus , cuius diameter parallela ipsi constituitur , atque qui a
concursu AEquatoris & lineae Horizontalis eo usque recedit, ut in AEquatores ineae Horariae requisitae comm h notari possint. CCLXXur. Tum Semicirculo in xis aequales sectiones distributo, eX centro ejus per notata in arcu puncta tot rectς pun- editet in AEquatorem producantur, quot lineae expetuntur Ho
CCLXXvi I. Insuper per punita haec AEquatoris lineae perpenadiculares traducantur, ec quando Solarium mero chim obvertent. dum est , linea perpendicularis per AEquatorem trajecta , quae concursui 2Equatoris & Horizontis proxima est , linea est xtantemeridiane , ac quae hinc altius ascendit, decimae, & sic est ordine. cc Lxxv m. Quando Solarium Vero oceastra obvertetur elinea, quae IEquatorem recta intersecans huic & Lineς Horimntali vicinissima est, referet lineam primae pomeridianet, & sic pomm ordine ascendente. CLXLIX. Ultimum Stylus Meridiani Solarii recta erigendui est expuncto AEquatoris , quod linea sextae in eo demon strat, ad longirudinem, cujus est radius Semicirculi horarii in .mquatore destripti. Aut supra lineam sextet ad rectos angulos in pari distantia ab AEquatore Limina erigatur, cujus latitudo longitudinem dicti radii omnino exaequat.. cc LXXX. Solarium ita mstructum, si suae Pagae, uti oportet, exponatur , eXpectatimi satisfaciet. Interim Solarii Meridianicum orientalis, tum occidentalis Typus pag. 229 8c 2 d lineatus occurrit. Verum de Coronidis Solariorum , nec non universae Institutionis Astronomicae Synopsi pro Instituti nostri
339쪽
SECTIO PRIOR. I. Apronomia Definitio. Motus Stellarum.Scientia hujusDivisio. pag.
m. Horieon Mathematicus , MUιbilis, Astius.
Horieon Parallelus, ta Obliquus.
Horieontis obliqua e Tectiones.
VI. Horieon Vsibi. ' o . Stesiarum circa Horieontem Refractio. 9VIII. Stellaram seupra Horieonum a litiudo G a Vertice Pistan
XVIII Selia atque Constellationes Nova. Via Laetra. Via ad SIderum
340쪽
V. Montas bolis emotus. Vae 3 emni. VI. Litera Dominicam variat. ocius Solis.
VIII Phaenomena Zona j orrata. Σου IX. Fhaenomena Zone borealis Temperata 2 FH iri.
XII. i acula ta 'Phases Lunares.
XVI. Indutio. Periodus Dionysiana es Dbana.
XXI. Varia Parallaxis. Impar est ad omnium Stellarum Distantiam a Terra eruen m- Eειμι Motus celeritas. sXXII. Apparens ta mera Stesiarum Omagn ludo. Ratio utram quo intelligentis. XXIII. Situs Stellarum ex Ptolemas SententIa. - XXIV. Situs Stellarum ex Iudicio Coperum. e Motus Terra Diurnus
XV. Motus Incimationis in Terra ; unde varia Anni Tempestates. G Motus Horum in Consequantia.